Liệu mây có thể cho ta thêm thời gian để giải quyết vấn đề thay đổi khí hậu?
-
0:01 - 0:03Tôi là một nhà khí tượng học,
-
0:03 - 0:06và tôi ghét thời tiết.
-
0:06 - 0:08Tôi đã dành quá nhiều
thời gian ở California, -
0:08 - 0:12và tôi thật sự cảm thấy
thời tiết nên là một thứ tuỳ ý. -
0:12 - 0:13(Cười)
-
0:13 - 0:16Vậy nên tôi không hề muốn
trải nghiệm những đám mây, -
0:16 - 0:18chưa kể đến nghiên cứu nó.
-
0:18 - 0:22Nhưng nó dường như theo tôi
bất kể tôi đi đâu. -
0:23 - 0:27Vấn đề là, những đám mây là một thử thách
thật sự cho các nhà khí tượng học. -
0:28 - 0:32Chúng tôi không biết chúng sẽ phản ứng
thế nào khi Trái Đất nóng lên, -
0:32 - 0:36và ẩn trong sự không chắc chắn đó
-
0:36 - 0:37có thể sẽ là hi vọng
-
0:38 - 0:40Có thể, chỉ có thể thôi,
-
0:40 - 0:43mây sẽ làm chậm quá trình
nóng lên toàn cầu, -
0:43 - 0:46và cho chúng ta một chút thời gian
để kết nối các hành động, -
0:46 - 0:49điều mà có thể rất thuận tiện bây giờ.
-
0:50 - 0:54Ý tôi là, thậm chí tôi có thể
chịu thêm vài ngày nhiều mây -
0:54 - 0:56nếu như đám mây cứu được thế giới.
-
0:57 - 0:59Bây giờ, chúng ta
chắc chắn về một vài thứ, -
1:00 - 1:02CO2 là khí nhà kính,
-
1:02 - 1:04ta thải nó ra rất nhiều,
-
1:04 - 1:05và Trái Đất đang dần nóng lên.
-
1:06 - 1:07Vụ án kết thúc.
-
1:08 - 1:09Nhưng tôi vẫn phải đi làm hàng ngày.
-
1:10 - 1:14Hóa ra là có rất nhiều thứ
chúng ta không hiểu -
1:14 - 1:15về biến đổi khí hậu.
-
1:16 - 1:18Cụ thể hơn, chúng ta chưa hề trả lời
-
1:18 - 1:21những câu hỏi dường như
vô cùng căn bản. -
1:22 - 1:23Chúng ta đều biết TĐ đang ấm lên,
-
1:23 - 1:27nhưnglại không hề biết
nó sẽ nóng lên như thế nào. -
1:28 - 1:31Bây giờ, là một câu hỏi
rất dễ để trả lời -
1:31 - 1:34nếu ai đó trong các bạn muốn
đưa cho tôi một cỗ máy thời gian. -
1:34 - 1:36Nhưng, tôi phải nói thật:
-
1:36 - 1:38là nếu như tôi có một cái máy thời gian,
-
1:38 - 1:41tôi sẽ không du hành vào
thời điểm này. -
1:42 - 1:45Vậy để có thể nhìn thấy tương lai,
-
1:45 - 1:49chúng ta phải dựa vào các kết quả
của mô phỏng máy tính -
1:49 - 1:51các kiểu hình thời tiết, như cái này.
-
1:52 - 1:53Bây giờ, trong ngành của tôi,
-
1:53 - 1:57tôi gặp gỡ với rất nhiều
người hấp dẫn trên Internet -
1:57 - 2:01những người thích nói với tôi rằng
các kiểu hình thời tiết đều sai hết cả. -
2:02 - 2:04Và tôi chỉ muốn nói rằng:
-
2:04 - 2:05Tôi biết chứ!
-
2:06 - 2:10Thật chứ? Tôi được trả tiền để
kêu ca về kiểu hình thời tiết mà. -
2:10 - 2:13Nhưng chúng tôi không muốn
những mẫu đó phải là hoàn hảo. -
2:14 - 2:15Chúng tôi muốn nó hữu dụng.
-
2:16 - 2:18Thử nghĩ mà xem:
-
2:18 - 2:20một mô phỏng máy tính
-
2:20 - 2:24thứ có thể sao chép
chính xác mọi thứ hiện thực. -
2:24 - 2:26Đó không phải là kiểu hình khí hậu;
-
2:26 - 2:28Đó là "Ma trận"
-
2:29 - 2:32Vậy, nó không phải là quả cầu thuỷ tinh.
-
2:32 - 2:34Nó là công cụ nghiên cứu,
-
2:34 - 2:38và cách mà nó trở nên sai sót
thật sự dạy chúng ta khá nhiều. -
2:39 - 2:40Ví dụ:
-
2:40 - 2:43những mẫu khí hậu khác nhau
có khả năng lớn để nắm bắt -
2:43 - 2:46sự ấm lên mà chúng ta đã được chứng kiến.
-
2:46 - 2:48Nhưng nếu tua nhanh
đến điểm kết của thế kỉ -
2:48 - 2:51theo một kịch bản thường thấy
-
2:51 - 2:53và các mẫu khí hậu không còn đúng nữa.
-
2:54 - 2:57Đúng, chúng là việc nóng lên,
đó chỉ là quy luật vật lý căn bản. -
2:57 - 3:01Nhưng, một vài thứ đó sẽ tạo ra thảm hoạ
-
3:01 - 3:03lớn hơn đến 5 lần sự nóng lên
mà chúng ta được nhìn thấy. -
3:04 - 3:06Và những thứ khác thì lạnh hơn,
theo đúng nghĩa. -
3:07 - 3:12Vậy tại sao các mẫu khí hậu lại không
phù hợp với việc nó sẽ nóng lên thế nào? -
3:12 - 3:14Thì, trong một phạm vi rộng,
-
3:15 - 3:18thì là do nó không khớp với việc
các đám mây sẽ như thế nào trong tương lai -
3:19 - 3:22Và đó là bởi, cũng như tôi,
-
3:22 - 3:23máy tính ghét các đám mây.
-
3:24 - 3:28Máy tính ghét nó là bởi
cùng một lúc nó quá rộng -
3:28 - 3:29và quá hẹp.
-
3:30 - 3:31Mây được hình thành
-
3:31 - 3:36khi các hạt phân tử nước
hay pha lê tuyết tụ hợp lại -
3:36 - 3:37xung quanh một hạt rất nhỏ.
-
3:38 - 3:41Nhưng cùng lúc đó, nó bao phủ
2/3 bề mặt Trái Đất. -
3:42 - 3:45Để mô phỏng một cách
chính xác các đám mây, -
3:45 - 3:49chúng ta cần phải theo dõi cách
mỗi phân tử nước và bụi kết tụ -
3:49 - 3:51trong cả khí quyển,
-
3:51 - 3:53và không một máy tính nào
có đủ khả năng làm điều đó. -
3:54 - 3:57Vậy thay vào đó, chúng ta phải đánh đổi:
-
3:57 - 4:00chúng ta có thể nhìn sâu vào nó,
ghi chép đúng các chi tiết, -
4:00 - 4:03mà không hề biết nó
sẽ trở nên như thế nào; -
4:03 - 4:08hoặc, chúng ta có thể hi sinh
sự thật trong một quy mô nhỏ -
4:08 - 4:10để có thể có cái nhìn toàn cảnh hơn.
-
4:10 - 4:13Không có một câu trả lời đúng,
-
4:13 - 4:14hay một cách hoàn hảo nào,
-
4:15 - 4:18và kiểu hình khí hậu khác nhau
đưa ra các lựa chọn khác nhau. -
4:18 - 4:21Và thật không may
-
4:21 - 4:23là máy tính đang phải vật lộn với đám mây,
-
4:23 - 4:26vì nó thực sự rất quan trọng
-
4:26 - 4:28trong việc điều hoà nhiệt độ Trái Đất.
-
4:29 - 4:31Sự thật là, nếu tất cả mây đều biến mất,
-
4:31 - 4:34chúng ta sẽ phải đối mặt với
việc biến đổi khi hậu hoàn toàn. -
4:35 - 4:36Nhưng nếu không có chúng,
-
4:36 - 4:39thì Trái Đất sẽ nóng hay lạnh hơn?
-
4:39 - 4:41Câu trả lời là cả hai.
-
4:42 - 4:45Và thành thật mà nói,
tôi không giám sát đám mây. -
4:45 - 4:47Loại mây ưa thích của tôi là không cái nào
-
4:48 - 4:52Nhưng thậm chí khi tôi cũng biết là mây
xuất hiện với đủ mọi kiểu hình và kích cỡ. -
4:53 - 4:57Loại thấp và dày như thế này,
vô cùng tốt để che phủ mặt trời -
4:57 - 4:58và phá hỏng tiệc BBQ của bạn,
-
4:59 - 5:02và loại cao, mỏng như loại mây ti này
-
5:02 - 5:04sẽ làm cho tia nắng dễ dàng chiếu qua .
-
5:05 - 5:07Tất cả những ngày nắng đều giống nhau,
-
5:07 - 5:10nhưng những ngày âm u thì
đều khác nhau. -
5:10 - 5:12Và đó là sự phong phú
-
5:12 - 5:16mà có thể làm cho tầm ảnh hưởng
toàn cầu của mây vô cùng khó giải thích. -
5:16 - 5:19Vậy để xem về tác động toàn cầu của nó
-
5:19 - 5:22điều cần thiết là có một bức ảnh.
-
5:23 - 5:27Điều không ngừng làm tôi choáng ngợp
-
5:27 - 5:29là chúng ta có thể nhìn thấy
hành tinh từ vũ trụ, -
5:30 - 5:32nhưng không thể nhìn thấy hết nó.
-
5:32 - 5:34Đám mây đã che phủ hết tầm nhìn.
-
5:34 - 5:36Đó là thứ chúng làm.
-
5:36 - 5:40Những loại mây thấp và dày
cực kì hiệu quả để che phủ. -
5:40 - 5:44Nó phản lại 20% những gì
mà Mặt Trời chiếu xuống. -
5:44 - 5:47Đó thực sự là sự lãng phí năng lượng MT.
-
5:47 - 5:50Vậy, nó là lớp che phủ mạnh mẽ
-
5:50 - 5:52và làm cho hành tinh lạnh hơn.
-
5:52 - 5:54Nhưng nó không phải là ảnh hưởng duy nhất.
-
5:55 - 5:57Trái Đất có nhiệt độ riêng,
-
5:57 - 5:59và tất cả những thứ có nhiệt độ,
-
5:59 - 6:00nó mang theo sức nóng.
-
6:01 - 6:04Chúng ta đang toả ra nhiệt lượng ra vũ trụ
-
6:04 - 6:07và chúng ta có thể nhìn qua hồng ngoại.
-
6:07 - 6:10Và một lần nữa, mây đang chặn tầm nhìn.
-
6:10 - 6:14Đó là vì đám mây cao thường nằm
ở phần trên của bầu khí quyển, -
6:14 - 6:16nơi vô cùng lạnh.
-
6:16 - 6:20Và nó có nghĩa là tự nó truyền
rất ít nhiệt lượng ra ngoài. -
6:20 - 6:24Nhưng cùng lúc, nó chặn nhiệt lượng
toả ra từ dưới mặt đất. -
6:24 - 6:27Trái Đất đang tự hạ nhiệt của nó,
-
6:27 - 6:30và mây thì chặn lại quá trình này.
-
6:30 - 6:34Và nó gây ra hiệu ứng nhà kính
vô cùng mạnh mẽ. -
6:35 - 6:39Vậy, mây đóng vai trò kép quan trọng
-
6:39 - 6:40trong hệ khí hậu.
-
6:40 - 6:43Chúng ta có mây lùn làm lớp phủ,
-
6:43 - 6:45làm nguội hành tinh,
-
6:45 - 6:48và mây cao như một nhà kính,
-
6:48 - 6:49làm Trái Đất nóng lên.
-
6:49 - 6:53Lúc này, hai ảnh hưởng này,
chúng không bị triệt tiêu -
6:53 - 6:56Thứ bao phủ đó, hơi
mạnh hơn một chút. -
6:56 - 6:59Vậy nếu chúng ta loại bỏ
được tất cả đám mây vào ngày mai, -
6:59 - 7:02thứ mà, để các bạn biết,
tôi không hề bênh vực cho nó, -
7:02 - 7:04thì hành tinh này sẽ ấm dần lên.
-
7:05 - 7:09Vậy rõ ràng, tất cả đám mây này
sẽ không đi đâu cả. -
7:09 - 7:11Nhưng biến đổi khí hậu lại thay đổi.
-
7:12 - 7:13Vậy chúng ta có thể hỏi:
-
7:13 - 7:16Việc nóng lên toàn cầu sẽ thay đổi
những đám mây như thế nào? -
7:17 - 7:20Nhưng cần phải nhớ, mây rất quan trọng
-
7:20 - 7:22trong việc điều hoà nhiệt độ Trái Đất,
-
7:22 - 7:25và chúng vừa làm tăng và làm giảm nhiệt độ
-
7:25 - 7:28Vậy thậm chí những thay đổi nhỏ
đến các lớp mây bao phủ -
7:28 - 7:30cũng tạo ra các hậu quả đáng kể.
-
7:30 - 7:32Và chúng ta cũng có thể hỏi?
-
7:32 - 7:35Đám mây sẽ thay đổi
việc ấm lên toàn cầu như thể nào? -
7:36 - 7:39Và đó có thể là nơi cất giấu một hi vọng.
-
7:40 - 7:43Nếu việc nóng lên toàn cầu tạo ra
các thay đổi trong đám mây -
7:43 - 7:48nó sẽ tạo ra ít hiệu ứng nhà kính hơn
hay khả năng che phủ mạnh hơn, -
7:48 - 7:52và nó sẽ tăng cường khả năng
hạ nhiệt của các đám mây này. -
7:52 - 7:55Nó sẽ hoạt động theo nhiều hướng
với việc ấm lên toàn cầu, -
7:55 - 7:58và nó là thứ đang diễn ra
trong các mẫu khí hậu -
7:58 - 8:01mà thiết lập ra việc ấm lên tương đối.
-
8:01 - 8:05Nhưng các kiểu hình khí hậu
đang vật lộn với các đám mây, -
8:05 - 8:08và thứ không chắc chắn này,
xảy ra theo hai hướng. -
8:09 - 8:11Các đám mây có thể giúp
chúng ta về việc ấm lên. -
8:12 - 8:13Chúng cũng có thể làm tồi tệ đi.
-
8:14 - 8:17Ta đều biết biến đổi khí hậu đang diễn ra
-
8:17 - 8:19bởi vì chúng ta có thể nhìn thấy nó:
-
8:19 - 8:24nhiệt độ gia tăng, băng tan chảy,
thay đổi hình thái mưa. -
8:25 - 8:28Và bạn có thể nghĩ rằng chúng ta
cũng có thể nhận ra từ các đám mây. -
8:28 - 8:31Nhưng đây là một thứ khác không hay lắm:
-
8:31 - 8:34các đám mây cực kì khó để nhìn thấy.
-
8:34 - 8:36Tôi thấy mọi người
ở Bắc Thái Bình Dương -
8:37 - 8:39như kiểu " Tôi có gợi ý
này cho bạn" -
8:39 - 8:40(Cười)
-
8:40 - 8:42Và các bạn này, chúng tôi
đang tìm cách đấy. -
8:42 - 8:43(Cười)
-
8:43 - 8:46Nhưng để làm khí tượng,
-
8:47 - 8:52chúng ta cần phải nhìn đến tất cả
đám mây, từ mọi nơi, rất lâu. -
8:52 - 8:53Và đó là thứ làm trở nên khó khăn.
-
8:54 - 8:59Không có gì có thể quan sát
mây rõ hơn một chiếc vệ tinh -
8:59 - 9:01thậm chí là một người Anh.
-
9:01 - 9:02(Cười)
-
9:02 - 9:07Và may thay, chúng tôi có
một vệ tinh quan sát mây -
9:07 - 9:10thứ mà, như tôi, đến từ những năm 1980.
-
9:11 - 9:14Nhưng những loại vệ tinh này
được thiết kế cho thời tiết, -
9:14 - 9:16chứ không phải khí hậu.
-
9:16 - 9:18Nó không dành cho một quá trình dài.
-
9:18 - 9:20Vậy để có được
lượng thông tin dài hạn, -
9:21 - 9:22chúng tôi phải làm khoa học khí hậu.
-
9:22 - 9:25Chúng tôi phải ghép các dữ liệu
từ nhiều vệ tinh khác nhau -
9:25 - 9:29với nhiều góc nhìn và quỹ đạo khác nhau
-
9:29 - 9:30và sử dụng nhiều công cụ ghi hình.
-
9:31 - 9:32Và một kết quả,
-
9:32 - 9:34có nhiều lỗ hổng trong
kiến thức của chúng ta -
9:34 - 9:38Nhưng ngay từ những tấm hình mây âm u này,
-
9:38 - 9:41chúng ta đang bắt đầu có những manh mối
cho một tương lai khả thi. -
9:42 - 9:44Khi chúng ta nhìn vào những mẫu quan sát,
-
9:44 - 9:46một thứ hiện lên trước mắt chúng ta:
-
9:47 - 9:49những đám mây đang di chuyển.
-
9:50 - 9:52Khi mà nhiệt độ toàn cầu gia tăng,
-
9:52 - 9:54những đám mây cao dâng cao hơn.
-
9:55 - 9:59Chúng chuyển đến tầng khi quyển
lạnh hơn ở trên cao, -
9:59 - 10:03và điều này có nghĩa là mặc dù
hành tinh đang ấm lên, -
10:03 - 10:04thì mây cao lại không thế.
-
10:04 - 10:07Chúng duy trì ở một nhiệt độ
gần như giống nhau. -
10:07 - 10:11Cho nên, nó không toả nhiệt ra vũ trụ.
-
10:11 - 10:14Mà cùng lúc đó, chúng đang giữ nhiệt
-
10:14 - 10:15từ mặt đất đang ấm dần ở bên dưới.
-
10:16 - 10:19Điều này làm gia tăng hiệu ứng nhà kính.
-
10:20 - 10:24Mây cao làm việc nóng lên toàn cầu
trở nên tồi tệ hơn. -
10:24 - 10:27Mây cũng dịch chuyển trong
một chiều hướng khác. -
10:27 - 10:30Vòng lưu thông khí quyển,
một sự vận động quy mô lớn -
10:30 - 10:32của không khí và nước trong khí quyển,
-
10:32 - 10:33đang thay đổi,
-
10:33 - 10:36và mây cũng dịch chuyển theo nó.
-
10:37 - 10:39Ở quy mô lớn,
-
10:39 - 10:43mây dường như di chuyển từ
vùng nhiệt đới về vùng cực. -
10:43 - 10:46Nó giống như ông bà của bạn
nhưng ngược lại vậy. -
10:46 - 10:48Và điều này là quan trọng,
-
10:48 - 10:52vì nếu việc của bạn là chặn
tia sáng mặt trời, -
10:52 - 10:55thì bạn trở nên có ảnh hưởng
hơn rất nhiều nếu ở vùng nhiệt đới -
10:55 - 10:57ở dưới ánh nắng nóng từ mặt trời
-
10:57 - 10:59hơn là ở vùng vĩ độ cao.
-
10:59 - 11:01Vậy nếu như điều này tiếp tục,
-
11:01 - 11:04nó sẽ làm trầm trọng hiệu ứng nhà kính.
-
11:04 - 11:07Và điều chúng tôi chưa tìm thấy,
-
11:07 - 11:09mặc dù qua nhiều năm tìm kiếm,
-
11:09 - 11:12là bất cứ dấu hiệu của
biểu hiện ngược chiều. -
11:12 - 11:15Không có mẫu bằng chứng quan sát nào
-
11:15 - 11:19chỉ ra việc mây sẽ làm chậm đáng kể
việc nóng lên toàn cầu. -
11:20 - 11:23Trái Đất sẽ không tự chữa
khỏi căn bệnh của nó. -
11:24 - 11:27Giờ đây, vẫn hiện hữu
những điều không chắc chắn. -
11:27 - 11:29Chúng ta chắc chắn không biết
-
11:29 - 11:31tương lai nắm giữ những gì.
-
11:32 - 11:34Nhưng chúng ta gửi gắm
con cháu của chúng ta cho nó, -
11:35 - 11:37và chúng không thể quay trở lại.
-
11:38 - 11:42Tôi muốn chúng phải được chuẩn bị
cho những thứ chúng sẽ đối mặt, -
11:42 - 11:46và đó là lí do rất quan trọng
-
11:46 - 11:49để tiếp tục giữ cho những vệ tinh
quan sát Trái Đất ở trên đầu -
11:49 - 11:53và thuê những nhân tài ở
nhiều lĩnh vực, -
11:53 - 11:55những người không hề ghét mây
-
11:55 - 11:57để phát triển các mẫu khí hậu.
-
11:58 - 12:01Nhưng việc không chắc
không phải là điều phủ định. -
12:02 - 12:04Chúng ta không biết tất cả
-
12:04 - 12:06nhưng cũng không hề
không biết gì -
12:06 - 12:09và chúng ta biết khí CO2 làm những gì.
-
12:10 - 12:13Tôi bắt đầu sự nghiệp là một
nhà vật lý thiên văn, -
12:13 - 12:15nên các bạn tin tôi
-
12:15 - 12:20khi tôi nói rằng đây là nơi
tuyệt vời nhất trong cả vũ trụ. -
12:21 - 12:24Những hành tinh khác có thể có nước lỏng.
-
12:25 - 12:28Nhưng ở Trái Đất, chúng ta có whiskey.
-
12:28 - 12:30(Cười)
-
12:30 - 12:35(Vỗ tay)
-
12:35 - 12:38Chúng ta rất may mắn khi được
sống ở đây, -
12:40 - 12:42nhưng đừng ép buộc vận may của chúng ta.
-
12:42 - 12:45Tôi không nghĩ rằng mây
sẽ cứu lấy hành tinh này. -
12:46 - 12:48Mà nó phụ thuộc vào chúng ta.
-
12:48 - 12:50Cảm ơn.
-
12:50 - 12:53(Vỗ tay)
- Title:
- Liệu mây có thể cho ta thêm thời gian để giải quyết vấn đề thay đổi khí hậu?
- Speaker:
- Kate Marvel
- Description:
-
Vấn đề thay đổi khi hậu là có thật. Nhưng vẫn còn đó rất nhiều thứ chúng ta không hiểu về nó, và càng biết nhiều, chúng ta càng có cơ hội tốt hơn để ngăn chặn nó. Một nhân tố vẫn chưa được biết đến: Những đám mây đóng vai trò như thế nào? Có một hy vọng nhỏ rằng chúng có thể cho chúng ta thêm thời gian để sửa chữa một vài điều, hoặc làm cho sự ấm lên toàn cầu tồi tệ hơn. Nhà khí tượng học Kate Marvel đưa ta đến khoa học về các đám mây và những thứ đòi hỏi ở Trái Đất để tự giải quyết vấn đề của chính nó.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 13:07
TED Translators admin approved Vietnamese subtitles for Can clouds buy us more time to solve climate change? | ||
Mai Tran accepted Vietnamese subtitles for Can clouds buy us more time to solve climate change? | ||
Mai Tran edited Vietnamese subtitles for Can clouds buy us more time to solve climate change? | ||
Mai Tran edited Vietnamese subtitles for Can clouds buy us more time to solve climate change? | ||
Mai Tran edited Vietnamese subtitles for Can clouds buy us more time to solve climate change? | ||
Mai Tran edited Vietnamese subtitles for Can clouds buy us more time to solve climate change? | ||
Mai Tran edited Vietnamese subtitles for Can clouds buy us more time to solve climate change? | ||
Mai Tran edited Vietnamese subtitles for Can clouds buy us more time to solve climate change? |