Chúng ta hãy thành thật về vấn đề tiền bạc

Vật vã với ngân sách và giải quyết tài chính là chủ đề phổ biến - nhưng nói thẳng ra thì cũng không hẳn là vậy. Tại sao chúng ta giấu vấn đề của mình liên quan đến tiền bạc? Trong bài nói sâu sắc mang tính cá nhân, tác giả Tammy Lally động viên chúng ta phá đi "sự ngại nói về tiền bạc" và chỉ ra cho chúng ta cách ngừng so sánh tài khoản ngân hàng với giá trị bản thân chúng ta.

Đã bao giờ bạn
làm trái luật gia đình ?

Hôm nay, tôi phá luật của gia đình mình,

về tiền bạc, bí mật và sự xấu hổ.

Năm 2006, vào dịp sinh nhật thứ 40
của anh trai tôi Keith, anh ấy gọi tôi.

"Tam, anh đang kẹt.

Nếu không cần lắm,
thì anh sẽ không hỏi em đâu.

Anh có thể mượn 7.500 đô được không ?

Đây không phải lần đầu tiên,
anh ấy cần tiền gấp,

nhưng lần này, giọng của anh ấy
làm tôi sợ.

Tôi chưa từng thấy
anh ấy suy sụp và xấu hổ,

và lại đúng vào dịp sinh nhật thứ 40,

Sau một vài câu hỏi cơ bản,

tôi đã đồng ý cho anh mượn tiền,
nhưng với một điều kiện:

với tư cách là một chuyên gia
về tài chính trong gia đình,

tôi muốn gặp anh ấy và vợ

để xem chuyện gì đang xảy ra.

Vài tuần sau, chúng tôi
gặp ở quán Starbuck,

và tôi bắt đầu ngay về
điều khoản ràng buộc.

"Anh chị nên bán ngôi nhà,
mua một số thứ có thể chi trả được,

bán các món đồ chơi.

Còn Starbucks?

Giảm năm đô mỗi ngày cho cà phê."

Giảm những thứ chúng ta tiêu
để cho bằng bạn bằng bè.

Không lâu sau, họ đã rơi vào
trò chơi đổ lỗi,

và nó trở nên hỗn độn.

Tôi đã do dự giữa nhà trị liệu
và một đứa em gái phiền toái.

Tôi đã muốn họ tốt hơn thế này.

"Thôi nào, hai người. Hãy cố hòa thuận.

Hai người đã là cha mẹ.

Hãy trưởng thành nhanh lên.

Sau khi chúng tôi đi, tôi đã gọi mẹ

nhưng Keith đã rất bực,

và anh ấy đã nói mẹ là tôi không giúp
ích được gì cả.

Thực tế, anh ấy thấy đau lòng,
cảm giác như bị chơi xỏ.

Dĩ nhiên vậy rồi. Tôi đã sỉ nhục anh ấy
với cuộc nói chuyện về tiền bạc.

Hai tháng sau tôi nhận được cuộc gọi.

"Tam? Tôi có tin xấu đây.

Keith đã tự tử tối qua rồi."

Ngày sau đó, tại nhà anh,
tôi ráng tìm câu trả lời,

trong "văn phòng" anh ấy -- tại nhà xe.

Tại đây, tôi thấy một mớ hóa đơn
thẻ tín dụng quá hạn

và thông báo tịch thu tài sản được gửi tới
vào ngày anh mất.

Anh tôi đã bỏ lại
đứa con gái xinh đẹp 10 tuổi,

đứa con trai thông minh 18 tuổi
chỉ vài tuần trước lễ tốt nghiệp,

và người vợ 20 năm sống cùng nhau.

Nó đã xảy ra như thế nào ?

Anh tôi đã mắc kẹt
vào vòng lẩn quẩn tiền bạc,

và anh ấy cô độc trong đó.

Tỉ lệ tự tử ở người từ 40 tới 64 tuổi

đã tăng lên gần 40% từ năm 1999.

Mất việc, phá sản và tịch thu tài sản

là nguyên nhân của gần
40% các vụ tự tử,

và những đàn ông trung niên da trắng
chiếm 70%.

Điều tôi nhận ra là

những hành vi tự hủy hoại bản thân
cũng như thất bại về tài chính

không gây ra bởi lý trí của chúng ta.

Thay vào đó, chúng là sản phẩm
hệ thống niềm tin trong nhận thức

có nguồn gốc từ nhỏ

và ăn sâu vào trong chúng ta,

hình thành nên cách chúng ta ứng xử
với tiền khi trưởng thành,

và rất nhiều người nghĩ rằng
họ lười,

điên khùng hoặc ngu ngốc
- hoặc tệ với tiền.

Tôi gọi nó là nỗi xấu hổ về tiền.

Tiến sĩ Brené Brown, chuyên viên
nổi tiếng nghiên cứu về sự xấu hổ,

định nghĩa xấu hổ là "trải nghiệm
hay cảm xúc mãnh liệt

của niềm tin rằng mình không đủ tốt,

nên không xứng đáng
với tình yêu và sở hữu."

Dựa vào định nghĩa trên,
tôi định nghĩa xấu hổ tiền bạc:

"trải nghiệm hoặc cảm xúc
đau đớn mãnh liệt

của niềm tin rằng mình không đủ tốt

nên không xứng đáng được
yêu thương và sở hữu,

dựa trên số dư tài khoản ngân hàng,

nợ nần, nhà cửa, xe cộ

và chức vị công việc."

Tôi sẽ đưa ra vài ví dụ
để giải thích thêm.

Tôi tin mọi người đều xấu hổ về tiền bạc,

cho dù bạn kiếm
10.000 đô một năm hay 10 triệu,

và bởi vì chúng ta đặt vào tiền bạc
mọi quyền lực.

Đây là những gì diễn ra nếu như
người mà bạn yêu thương, hoặc bạn,

ngại chia sẻ chuyện tiền bạc.

Họ chơi một cú lớn,
lúc nào cũng nhặt tờ séc,

giải thoát tài chính
cho gia đình và bạn bè.

Về mặt tài chính thì họ an toàn,

nhưng họ sống trong tình trạng
luôn túng thiếu.

Họ lái chiếc Mercedes, nhưng ngân sách
chỉ cho phép mua Honda.

Và nhìn chung thì chúng đều đẹp.

Tôi biết chúng ta có thể tự do
khỏi sự xấu hổ về tiền bạc,

vì tôi đã từng như vậy.

Không lâu sau cái chết của anh trai tôi,
khủng hoảng kinh tế diễn ra.

Tôi đã mất việc và đối mặt
với sự phá sản.

Thật ra thì tôi khá sợ hãi.

Tôi ở trong nhà suốt một năm,
nghĩ rằng mình đã làm sai

tự nói bản thân, "Mình đã làm gì?
Chuyện gì đã xảy ra?"

Tôi giữ im lặng, một lúc lâu,
tôi đã ra ngoài và cười.

Không ai biết chuyện.

Việc ngại chia sẻ chuyện tiền nong.

Điều tôi phải làm là buông bỏ việc mà

tôi biết tất cả các đáp án.

Tôi là kẻ biết tuốt của gia đình,

và tôi phải từ bỏ ý tưởng
rằng một kế hoạch tài chính mới

chính là giải pháp.

Như mọi thứ trong cuộc đời mình, với tôi,

tôi có người tới giúp,

và tôi đã nhận sự giúp đỡ,

nhưng tôi phải tự vấn bản thân mình

về lịch sử tiền nong của gia đình mình

và tín ngưỡng tiền bạc.

Chúng ta phải bắt đầu trao đổi.

Tiền bạc không còn là chủ đề kiêng kỵ nữa.

Chúng ta phải thành thật với nhau
chúng ta đang chịu khổ vì tiền,

và hãy đối mặt -- chúng ta phải dừng việc
im lặng vì nỗi đau của chúng ta.

Để khám phá những phần đau khổ

trong câu chuyện về tiền nong
và lịch sử của nó,

bạn không thể im lặng được.

Chúng ta phải buông bỏ quá khứ
để được tự do.

Việc quên đi quá khứ xảy ra
khi ta đầu hàng,

niềm tin và sự tha thứ.

Nợ là biểu hiện hữu hình
của việc không tha thứ.

Nếu bạn mắc nợ, bạn không hoàn toàn
tha thứ cho quá khứ,

nên nhiệm vụ của chúng ta là tha thứ
cho bản thân và người khác

để chúng ta có thể sống thoải mái.

Nếu không thì lịch sử sẽ tiếp tục lặp lại.

Đây không phải là giải pháp nhanh,
và tôi biết tất cả chúng ta đều muốn,

nhưng đây là sự thức tỉnh chậm.

Đây là một cấp độ làm việc khác.

Chúng ta phải đi xa hơn để với tới,

để với tới đó.

Vậy hãy thử cái này: nghe theo
số tiền của bạn.

Tiền của bạn sẽ cho bạn thấy
giá trị của bạn ngay lập tức.

Nó đang đi đâu vậy?

Và sau đó tự hỏi bản thân:
Mình có trân trọng tất cả những thứ này?

Và tò mò về cảm giác của bạn
khi bạn chi tiêu.

Bạn có cô đơn không?

Bạn có chán không?

Hay bạn chỉ đang hưng phấn?

Nhưng cần có một hành động sâu hơn.

Làm sao bạn có thể bắt đầu
những tín ngưỡng tiền bạc?

Tôi gọi đây là tự truyện về tiền.

Khi là chuyên gia tiền bạc, đây là
bước đầu tiên tôi làm với khách hàng.

Hãy suy nghĩ về ký ức về tiền
thời thơ ấu.

Khi có tiền thì cảm giác của bạn ra sao?

Bạn có phấn khích, tự hào hay bối rối?

Và bạn đã làm gì với số tiền đó?

Bạn có chạy tới cửa hàng bán kẹo
hay bạn chạy tới ngân hàng?

Và bạn đã nghe ba mẹ mình nói những gì,

và bạn đã thấy ba mẹ làm gì
với số tiền đó?

Anh trai và tôi được nghe,

"Càng nhiều tiền sẽ khiến
chúng ta hạnh phúc."

Mỗi ngày.

"Càng nhiều tiền sẽ khiến
chúng ta càng hạnh phúc."

Và chúng tôi tiếp thu điều đó
vào tín ngưỡng tiền bạc

rằng giá trị bản thân
tương đồng với đồng lương

khi chúng tôi nhìn mẹ
sống trong tình trạng thiếu thốn.

Và khi bà xoa dịu nỗi đau
bằng đường và mua sắm.

Rồi chúng tôi đã làm gì?

Keith đóng vai trò của mẹ tôi.

Anh ấy từng là người có thu nhập thấp,
phụ thuộc cứu cánh tài chính,

và anh xoa dịu nỗi đau bằng rượu.

Tôi đã làm ngược lại.

Tôi trở thành người kiếm nhiều hơn,

người cứu nguy,

và tôi đã hạn chế nỗi đau
với sách phát triển bản thân.

Nhưng chúng tôi có chung một điểm là
tín ngưỡng tiền bạc.

Chúng tôi đều tin rằng số dư
trong tài khoản ngân hàng

tương đồng với giá trị của bản thân.

Nhìn lại lúc ở Starbucks
gặp gỡ anh trai...

anh ấy không cần tiền
và lời nhận xét từ tôi.

Anh ấy cần bước đột phá
từ nỗi đau của mình,

và anh ấy cần lòng thương của tôi.

Keith không thể trở thành người lên tiếng

và phá vỡ quy tắc ngại chia sẻ
chuyện tiến nong,

nên anh ấy đã để tôi làm việc đó
và tiếp nhận di sản đó.

Thay đổi thì khó khăn,

nhưng trong gia đình tôi,
không thay đổi là chết.

Cho nên tôi bắt đầu làm việc,

và tôi đã trải qua sự tha thứ sâu sắc rồi,

và miễn là tôi đứng tại đây hôm nay,

tôi sống có mục đích,

tôi phục vụ, và tiền phục vụ tôi.

Chỉ cần một người trong gia đình bạn

phá vỡ vòng tròn mặc cảm về tiền bạc.

Tôi muốn bạn trở thành người đó.

Cảm ơn.

(Vỗ tay)