Return to Video

Tại sao sự tò mò lại là chìa khoá trong khoa học và y học

  • 0:01 - 0:02
    Khoa học.
  • 0:03 - 0:06
    Một từ gợi lại những ký ức không vui
    về sự nhàm chán
  • 0:06 - 0:09
    trong những giờ sinh học hay vậy lý
    ở trường.
  • 0:09 - 0:12
    Nhưng tôi đảm bảo với bạn rằng
    những gì bạn làm ở đó
  • 0:12 - 0:14
    hầu như không liên quan đến khoa học.
  • 0:14 - 0:17
    Đó thật sự là mặt "cái gì" của khoa học.
  • 0:17 - 0:19
    Đó chính là lịch sử những gì con người
    đã tìm ra được.
  • 0:21 - 0:23
    Điều mà tôi quan tâm nhất
    như một nhà khoa học
  • 0:23 - 0:25
    là mặt "như thế nào" của khoa học.
  • 0:25 - 0:29
    Bời vì khoa học là kiến thức
    đang trong quá trình hình thành
  • 0:29 - 0:33
    Chúng ta quan sát một việc,
    đưa ra một lời giải thích cho việc đó,
  • 0:33 - 0:35
    và đặt giả thuyết mà có thể
    được thử nghiệm
  • 0:35 - 0:37
    bằng một thí nghiệm
    hay nghiên cứu khác.
  • 0:37 - 0:38
    Đây là một vài ví dụ.
  • 0:38 - 0:42
    Đầu tiên, con người để ý thấy
    Trái Đất ở phía dưới, bầu trời ở trên,
  • 0:42 - 0:46
    và cả Mặt Trời và Mặt Trăng đều có vẻ
    quay quanh chúng.
  • 0:47 - 0:48
    Lời giải thích mà họ dự đoán
  • 0:48 - 0:51
    đó là Trái Đất chính là
    trung tâm của vũ trụ
  • 0:52 - 0:55
    Giả thuyết là: mọi thứ đều xoay quanh
    Trái Đất.
  • 0:56 - 0:58
    Điều này đã được thử nghiệm
  • 0:58 - 1:01
    khi Galileo sử dụng
    những chiếc kính thiên văn đầu tiên,
  • 1:01 - 1:03
    và ông nhìn vào bầu trời đêm,
  • 1:03 - 1:07
    điều mà ông nhìn thấy là
    có một hành tinh, Jupiter,
  • 1:07 - 1:11
    với bốn mặt trăng xoay quanh.
  • 1:12 - 1:16
    Sau đó ông dùng những mặt trăng này
    để theo dõi đường đi của Jupiter
  • 1:16 - 1:20
    và nhận thấy rằng Jupiter không hề
    di chuyển quanh Trái Đất
  • 1:20 - 1:22
    mà quay quanh Mặt Trời.
  • 1:23 - 1:25
    Vì thế giả thuyết được đưa ra thất bại.
  • 1:26 - 1:28
    Và điều này dẫn đến việc loại bỏ
    lý thuyết
  • 1:29 - 1:31
    rằng Trái Đất là trung tâm của vũ trụ.
  • 1:31 - 1:35
    Một ví dụ khác: Isaac Newton nhận thấy
    mọi thứ đều rơi xuống Trái Đất.
  • 1:35 - 1:38
    Lời giải thích đặt ra là trọng lực,
  • 1:39 - 1:42
    giả thuyết cho việc mọi thứ đều
    rơi xuống Trái Đất.
  • 1:42 - 1:45
    Nhưng dĩ nhiên, không phải mọi thứ
    đều rơi xuống Trái Đất.
  • 1:46 - 1:48
    Vậy ta có loại bỏ trọng lực?
  • 1:49 - 1:53
    Không. Chúng ta sửa lại giả thuyết,
    rằng trọng lực hút mọi thứ về Trái Đất
  • 1:53 - 1:58
    trừ khi có một lực cân bằng
    và ngược chiều về hướng ngược lại.
  • 1:58 - 2:00
    Điều này giúp chúng ta học được
    một điều mới.
  • 2:01 - 2:04
    Chúng ta bắt đầu chú ý hơn đến
    chim và cánh chim,
  • 2:04 - 2:07
    và hãy nghĩ đến tất cả những phát hiện
  • 2:07 - 2:09
    đã được tìm ra dựa vào ý nghĩ đó.
  • 2:10 - 2:15
    Vì thế những thử nghiệm thất bại,
    những ngoại lệ, giá trị ngoại lai
  • 2:15 - 2:19
    dạy chúng ta những điều ta không biết
    và dẫn ta đến những kiến thức mới.
  • 2:20 - 2:23
    Đây là cách khoa học tiến về phía trước.
    Đây là cách khoa học học.
  • 2:24 - 2:26
    Đôi khi truyền thông,
    hay hiếm hoi hơn,
  • 2:26 - 2:29
    nhưng đôi khi ngay cả các nhà khoa học
    đều nói
  • 2:29 - 2:31
    rằng điều gì đó đã được chứng minh
    một cách khoa học.
  • 2:32 - 2:36
    Nhưng tôi hi vọng rằng các bạn hiểu
    rằng khoa học không chứng minh điều gì
  • 2:36 - 2:38
    một cách chắc chắn mãi mãi.
  • 2:40 - 2:43
    Hi vọng rằng khoa học vẫn giữ được
    đủ sự tò mò
  • 2:43 - 2:45
    để tìm kiếm
  • 2:45 - 2:47
    và đủ khiêm tốn để thừa nhận
  • 2:47 - 2:48
    khi chúng ta tìm thấy
  • 2:48 - 2:50
    giá trị ngoại lai tiếp theo,
  • 2:50 - 2:52
    ngoại lệ tiếp theo,
  • 2:52 - 2:54
    mà, giống như mặt trăng của Jupiter,
  • 2:54 - 2:56
    dạy chúng ta những điều ta không
    thực sự biết.
  • 2:57 - 3:00
    Chúng ta sẽ thay đổi chủ đề tại đây
    trong vài giây.
  • 3:00 - 3:02
    Chiếc gậy trượng,
    biểu tượng của y học,
  • 3:02 - 3:04
    mang rất nhiều ý nghĩa,
    đối với nhiều người,
  • 3:04 - 3:06
    nhưng hầu hết những buổi
    thảo luận về y học
  • 3:06 - 3:09
    đều biến nó thành vấn đề kỹ thuật.
  • 3:09 - 3:11
    Chúng ta có hành lang Quốc hội,
  • 3:11 - 3:15
    và các phòng họp của các công ty
    bảo hiểm, cố tìm cách để trả tiền cho nó.
  • 3:16 - 3:17
    Các nhà y đức và dịch tễ học
  • 3:17 - 3:20
    tìm cách tốt nhất
    để phân phối thuốc,
  • 3:20 - 3:23
    và các bệnh viện và bác sĩ
    đều ám ảnh
  • 3:23 - 3:25
    với các giao thức và danh sách của họ
  • 3:25 - 3:28
    đang cố tìm cách
    để sử dụng thuốc một cách an toàn.
  • 3:28 - 3:30
    Đây đều là những việc tốt.
  • 3:31 - 3:34
    Tuy nhiên, họ đều mặc định
  • 3:34 - 3:36
    ở mức độ nào đó
  • 3:36 - 3:38
    rằng sách giáo khoa của y học đã đóng.
  • 3:39 - 3:42
    Ta bắt đầu đánh giá
    chất lượng chăm sóc sức khoẻ
  • 3:42 - 3:44
    bằng tốc độ chúng ta có thể tiếp cận nó.
  • 3:44 - 3:46
    Tôi không hề bất ngờ
    rằng trong khí hậu này,
  • 3:46 - 3:49
    rất nhiều viện nghiên cứu
    việc chăm sóc sức khoẻ
  • 3:49 - 3:52
    bắt đầu trông giống Jilly Lube.
  • 3:52 - 3:54
    (Cười)
  • 3:54 - 3:58
    Vấn đề duy nhất là
    khi tôi tốt nghiệp từ trường y,
  • 3:58 - 4:00
    tôi không hề có chút khái niệm nào
  • 4:00 - 4:03
    rằng máy móc phải được cắm vào
    xe của bạn
  • 4:03 - 4:05
    để tìm ra chính xác nó có vấn đề gì,
  • 4:05 - 4:07
    bởi vì sách giáo khoa y học
  • 4:07 - 4:09
    không hề đóng.
  • 4:09 - 4:11
    Y học cũng là khoa học.
  • 4:12 - 4:14
    Y học là kiến thức đang trong thời gian
    hình thành
  • 4:15 - 4:17
    Chúng ta quan sát,
  • 4:17 - 4:19
    chúng ta đưa ra giải thích cho
    điều quan sát,
  • 4:19 - 4:21
    và sau đó chúng ta đặt giả thuyết mà
    có thể kiểm tra.
  • 4:21 - 4:25
    Ngày nay, việc thử nghiệm của hầu hết
    giả thuyết trong y học
  • 4:25 - 4:27
    là quần thể.
  • 4:27 - 4:30
    Và bạn có thể nhớ từ những ngày
    nhàm chán trong lớp sinh học
  • 4:30 - 4:32
    rằng quần thể có xu hướng phân bố
  • 4:32 - 4:34
    quanh giá trị trung bình
  • 4:34 - 4:36
    ở dạng đường cong Gaussian hay thường
  • 4:36 - 4:37
    Vì thế, trong y học,
  • 4:37 - 4:40
    sau khi đưa ra giả thuyết từ một
    lời giải thích dự đoán được,
  • 4:40 - 4:42
    chúng ta thử nghiệm trong một quần thể.
  • 4:43 - 4:46
    Điều đó có nghĩa những gì chúng ta biết
    trong y học,
  • 4:46 - 4:49
    kiến thức và kinh nghiệm của chúng ta,
  • 4:49 - 4:51
    đều đến từ các quần thể
  • 4:51 - 4:54
    nhưng phát triển rộng hơn
  • 4:54 - 4:55
    đến giá trị ngoại lai tiếp theo,
  • 4:55 - 4:57
    ngoại lệ tiếp theo,
  • 4:57 - 4:58
    mà, giống như mặt trăng của Jupiter,
  • 4:58 - 5:01
    sẽ dạy ta những điều chúng ta
    chưa thực sự biết.
  • 5:02 - 5:03
    Hiện tôi là bác sĩ giải phẫu
  • 5:03 - 5:06
    người chăm sóc cho bệnh nhân sarcoma.
  • 5:06 - 5:08
    Sarcoma là một dạng ung thư hiếm.
  • 5:09 - 5:11
    Đó là ung thư da thịt và xương.
  • 5:11 - 5:16
    Và tôi có thể nói rằng tất cả bệnh nhân
    của tôi đều là một giá trị ngoại lai,
  • 5:16 - 5:17
    một điều ngoại lệ.
  • 5:18 - 5:21
    Không hề có ca phẫu thuật nào
    tôi đã thực hiện cho bệnh nhân sarcoma
  • 5:21 - 5:25
    mà được hướng dẫn bởi một
    thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên,
  • 5:26 - 5:29
    điều mà ta xem là bằng chứng dựa vào
    quần thể tốt nhất trong y học.
  • 5:30 - 5:33
    Mọi người nói về việc
    nghĩ ra ngoài hộp,
  • 5:33 - 5:35
    nhưng không có chiếc hộp nào
    trong sarcoma.
  • 5:35 - 5:39
    Điều chúng ta có khi ngâm mình vào
    một bồn tắm
  • 5:39 - 5:43
    bao quanh bởi sự không chắc chắn và
    ngoại lệ và điều chưa biết trong sarcoma
  • 5:43 - 5:48
    đó là dễ dàng tiếp cận cái mà tôi nghĩ
    rằng có hai điều quan trọng nhất
  • 5:48 - 5:49
    cho bất kì ngành khoa học nào:
  • 5:49 - 5:51
    sự khiêm tốn và tò mò.
  • 5:52 - 5:54
    Bởi vì nếu tôi khiêm tốn và tò mò,
  • 5:54 - 5:57
    khi một bệnh nhân hỏi tôi một câu hỏi,
  • 5:57 - 5:58
    và tôi không biết câu trả lời,
  • 5:59 - 6:00
    tôi sẽ hỏi đồng nghiệp
  • 6:00 - 6:03
    người cũng có thể có một
    bệnh nhân sarcoma khác.
  • 6:03 - 6:06
    Chúng ta có thể xây dựng
    mối quan hệ hợp tác quốc tế.
  • 6:06 - 6:09
    Những bệnh nhân có thể nói chuyện
    với nhau qua phòng chat
  • 6:09 - 6:10
    và các nhóm hỗ trợ.
  • 6:11 - 6:14
    Qua chính những cuộc trò chuyện
    khiêm tốn và tò mò này
  • 6:14 - 6:18
    mà chúng ta bắt đầu cố gắng và hiểu
    nhiều điều mới.
  • 6:19 - 6:21
    Ví dụ, một bệnh nhân của tôi
  • 6:21 - 6:23
    bị ung thư ở gần đầu gối.
  • 6:23 - 6:26
    Nhờ cuộc đối thoại khiêm tốn và
    tò mò
  • 6:26 - 6:28
    trong chương trình hợp tác quốc tế,
  • 6:28 - 6:33
    chúng tôi biết rằng có thể sử dụng
    mắt cá chân thay cho đầu gối
  • 6:33 - 6:35
    khi phải cắt bỏ phần đầu gối
    bị ung thư.
  • 6:35 - 6:38
    Sau đó anh ta có thể dùng phần giả
    để chạy và nhảy và chơi.
  • 6:38 - 6:41
    Anh đã có cơ hội này
  • 6:41 - 6:44
    nhờ vào việc hợp tác quốc tế.
  • 6:44 - 6:46
    Đây là điều mà anh muốn
  • 6:46 - 6:49
    vì anh đã liên lạc với các
    bệnh nhân từng trải nghiệm điều này.
  • 6:50 - 6:54
    Vì thế ngoại lệ và giá trị ngoại lai
    trong y học
  • 6:54 - 6:58
    dạy chúng ta những điều chưa biết,
    và dẫn ta đến những suy nghĩ mới.
  • 6:59 - 7:01
    Bây giờ, điều rất quan trọng,
  • 7:01 - 7:05
    những suy nghĩ mới mà ngoại lệ
    dẫn chúng ta đến trong y học
  • 7:05 - 7:08
    không chỉ áp dụng cho giá trị ngoại lai
    và ngoại lệ.
  • 7:09 - 7:12
    Chúng ta không chỉ học được ở bệnh sarcoma
  • 7:12 - 7:14
    cách chữa bệnh sarcoma.
  • 7:15 - 7:17
    Thỉnh thoảng, các giá trị ngoại lai
  • 7:17 - 7:19
    và những ngoại lệ
  • 7:19 - 7:22
    dạy chúng ta những điều rất quan trọng
    với toàn thể dân số nói chung
  • 7:23 - 7:25
    Giống như một cái cây
    ở bên ngoài khu rừng,
  • 7:25 - 7:29
    những giá trị ngoại lai và các ngoại lệ
    thu hút sự chú ý của chúng ta
  • 7:29 - 7:34
    và dẫn chúng ta tới những giá trị
    sâu sắc hơn nhiều một cái cây có thể có
  • 7:34 - 7:36
    Chúng ta vẫn thường nói
    về nạn phá rừng,
  • 7:36 - 7:38
    nhưng ta cũng có thể mất một cái cây
  • 7:38 - 7:40
    trong một khu rừng.
  • 7:41 - 7:43
    Cái cây nổi bật đó
  • 7:43 - 7:46
    tạo nên những mối liên hệ
    định nghĩa một cái cây
  • 7:46 - 7:50
    các mối liên hệ giữ
    thân cây, rễ cây, và cành cây
  • 7:50 - 7:51
    rất rõ ràng hơn.
  • 7:51 - 7:53
    Kể cả khi nếu cây đó bị uốn cong
  • 7:53 - 7:56
    hay nếu nó có
    những mối liên hệ không bình thường
  • 7:56 - 7:58
    giữa thân cây, rễ cây, và các cành cây
  • 7:58 - 8:01
    nó vẫn thu hút sự chú ý của chúng ta
  • 8:01 - 8:03
    và cho ta thực hiện
    những sự quan sát
  • 8:03 - 8:05
    mà ta sau đó sẽ thử nghiệm
    trong dân số chung
  • 8:06 - 8:08
    Tôi đã nói với bạn rằng
    sarcomas rất hiếm
  • 8:08 - 8:11
    Chúng chiếm khoảng một phần trăm
    trong các loại ung thư
  • 8:11 - 8:15
    Có thể bạn cũng biết rằng ung thư
    được xem như một căn bệnh di truyền
  • 8:16 - 8:19
    Khi nói bệnh di truyền, ý tôi là
    ung thư gây ra bởi các gen sinh ung
  • 8:19 - 8:21
    được kích hoạt khi ung thư
  • 8:21 - 8:24
    và các gen ức chế khối u
    bị dừng hoạt động để tạo ung thư
  • 8:24 - 8:27
    Bạn có thể nghĩ rằng
    chúng ta học về gen sinh ung
  • 8:27 - 8:29
    và gen ức chế khối u
    từ ca ung thư bình thường
  • 8:29 - 8:31
    như ung thư vú và nhiếp hộ tuyến
  • 8:31 - 8:32
    và ung thư phổi
  • 8:32 - 8:34
    nhưng bạn đã nhầm.
  • 8:34 - 8:37
    Chúng ta học về gen sinh ung
    và gen ức chế khối u
  • 8:37 - 8:38
    lần đầu tiên
  • 8:38 - 8:42
    từ loại ung thư chỉ chiếm một phần rất nhỏ
    một phần trăm gọi là sarcoma
  • 8:43 - 8:45
    Vào năm 1966, Peyton Rous nhận giải Nobel
  • 8:45 - 8:47
    vì đã nhận ra rằng trong loài gà
  • 8:47 - 8:51
    có dạng sarcoma di truyền
  • 8:51 - 8:54
    30 năm sau, Harold Varmus
    và Mike Bishop phát hiện
  • 8:54 - 8:57
    yếu tố di truyền đó là gì.
  • 8:57 - 8:58
    Đó là một con vi-rut
  • 8:58 - 9:00
    mang một lọai gen
  • 9:00 - 9:01
    gen sinh ung src
  • 9:02 - 9:06
    Bây giờ, tôi sẽ không nói
    src là loại gen sinh ung quan trọng nhất
  • 9:06 - 9:07
    Tôi sẽ không nói
  • 9:07 - 9:10
    là src là loại gen sinh ung được kích hoạt
    thường xuyên nhất trong ung thư
  • 9:10 - 9:13
    Nhưng nó là loại gen sinh ung đầu tiên
  • 9:14 - 9:16
    Ngoại lệ và ngoại lai
  • 9:16 - 9:19
    thu hút sự chú ý của ta
    và dẫn ta tới một điều gì đó
  • 9:20 - 9:24
    dạy ta những thứ rất quan trọng
    về những điều còn lại của sinh học
  • 9:25 - 9:29
    Hiện giờ, TP35 là loại gen ức chế khối u
    quan trọng nhất
  • 9:29 - 9:32
    Nó hay bị dừng hoạt động nhất
    trong số các gen ức chế
  • 9:32 - 9:34
    trong hầu hết mọi ca ung thư.
  • 9:34 - 9:37
    Nhưng ta không học được
    điều này từ ca ung thư phổ biến
  • 9:37 - 9:39
    Ta học được nó khi bác sĩ Li và Fraumeni
  • 9:39 - 9:41
    đang khám xét các gia đình
  • 9:41 - 9:43
    và nhận ra những gia đình này
  • 9:43 - 9:45
    có quá nhiều khuẩn sarcomas
  • 9:46 - 9:48
    Tôi đã nói là sarcoma rất hiếm
  • 9:48 - 9:51
    Hãy nhớ rằng một trong số
    một nghìn ca chuẩn đoán
  • 9:51 - 9:53
    nếu nó xảy ra hai lần trong một gia đình
  • 9:53 - 9:55
    nó sẽ quá bình thường trong gia đình đó.
  • 9:57 - 9:59
    Sự thật là chng rất hiếm
  • 9:59 - 10:01
    thu hút sự chú ý của chúng ta
  • 10:02 - 10:04
    và dẫn ta tới lối suy nghĩ mới.
  • 10:05 - 10:07
    Bây giờ, các bạn có thể nói
  • 10:07 - 10:08
    và nói một cách đúng đắn rằng,
  • 10:09 - 10:10
    Kevin, thật tuyệt,
  • 10:10 - 10:12
    nhưng anh không nói về cánh chim
  • 10:13 - 10:16
    anh không nói về những mặt trăng
    quay xung quanh một sao Mộc nào đó
  • 10:17 - 10:18
    Đây là một con người.
  • 10:18 - 10:21
    Ngoại lai, ngoại lệ này có thể dẫn tới
    một bước tiến trong khoa học
  • 10:21 - 10:23
    nhưng đây là
    một con người
  • 10:24 - 10:26
    Tất cả những gì tôi có thể nói
  • 10:26 - 10:28
    là tôi hiểu tất cả những thứ này rất kĩ.
  • 10:30 - 10:33
    Tôi có cuộc trò chuyện với các bệnh
    nhân mắc căn bệnh chết chóc hiếm gặp
  • 10:34 - 10:36
    Tôi viết về những cuộc trò chuyện này
  • 10:36 - 10:38
    Chúng đầy ắp những điều tồi tệ
  • 10:38 - 10:40
    Chúng đầy những cụm từ khủng khiếp
  • 10:40 - 10:43
    như "Tôi có tin xấu"
    hay " Chúng tôi không thể làm gì khác"
  • 10:44 - 10:47
    Thi thoảng chúng chỉ xuất hiện một từ:
  • 10:48 - 10:49
    "giai đoạn cuối"
  • 10:53 - 10:56
    Sự im lặng cũng có thể rất khó chịu
  • 10:57 - 11:00
    Chỗ trống ở đâu trong y dược
  • 11:00 - 11:02
    cũng quan trọng như
  • 11:02 - 11:04
    các từ ngữ ta
    dùng trong cuộc nói chuyện này
  • 11:05 - 11:07
    Các ẩn số là gì?
  • 11:07 - 11:09
    Những thí nghiệm đã được thực hiện là gì?
  • 11:10 - 11:11
    Làm bài tập này với tôi.
  • 11:11 - 11:15
    Trên màn hình,
    bạn thấy cụm từ: "không nơi nào"
  • 11:15 - 11:16
    Hãy để ý khoảng trống
    ở đâu
  • 11:17 - 11:20
    Nếu ta chuyển chỗ trống đó đi
  • 11:21 - 11:22
    "không nơi nào"
  • 11:22 - 11:25
    sẽ trở thành "bây giờ ở đây"
  • 11:25 - 11:27
    mang ý nghĩa hoàn toàn đối lập
  • 11:27 - 11:29
    chỉ bằng cách chỉnh khoảng trống
    sang một bên
  • 11:32 - 11:33
    Tôi sẽ không bao giờ quên cái đêm
  • 11:33 - 11:36
    tôi bước vào phòng bệnh nhân của mình
  • 11:36 - 11:38
    Tôi đã phẫu thuật rất nhiều hôm đó
  • 11:38 - 11:40
    nhưng tôi vẫn muốn vào và gặp cậu ấy
  • 11:40 - 11:43
    Đó là một cậu bé tôi đã chuẩn đoán
    ung thư xương vài hôm trước
  • 11:44 - 11:47
    Mẹ cậu và cậu đã gặp các bác sĩ hóa trị
  • 11:47 - 11:48
    từ trước vào hôm đó
  • 11:48 - 11:51
    và cậu đã chấp nhận
    cho bệnh viện chạy hóa trị
  • 11:51 - 11:53
    Lúc đó gần nửa đêm và tôi bước vào phòng
  • 11:53 - 11:56
    Cậu đang ngủ, nhưng tôi tìm thấy mẹ cậu
  • 11:56 - 11:57
    đang đọc dưới ánh đèn pin
  • 11:57 - 11:59
    ngay bên cạnh cậu.
  • 11:59 - 12:01
    Bà đi ra hành lang
    để nói chuyện với tôi vài phút
  • 12:02 - 12:04
    Hóa ra thứ mà bà đang đọc
  • 12:04 - 12:07
    là biên bản mà những bác sị hóa trị
  • 12:07 - 12:08
    đã đưa cho bà ngày hôm đó
  • 12:08 - 12:09
    Bà đã học thuộc nó.
  • 12:11 - 12:15
    Bà nói, "Bác sĩ Jones, anh nói với tôi
  • 12:15 - 12:17
    rằng chúng ta không luôn luôn thắng
  • 12:17 - 12:18
    loại ung thư này,
  • 12:20 - 12:23
    nhưng tôi đã xem biên bản này,
    và tôi nghĩ tôi có thể àm được
  • 12:24 - 12:28
    tôi nghĩ tôi có thể tuân theo
    cách điều trị khó khăn này
  • 12:28 - 12:31
    Tôi sẽ bỏ việc
    Tôi sẽ chuyển về với bố mẹ
  • 12:31 - 12:33
    Tôi sẽ giữ cho con mình an toàn."
  • 12:35 - 12:37
    Tôi đã không
    nói với bà ấy
  • 12:38 - 12:41
    Tôi đã không dừng lại để
    chỉnh lại suy nghĩ của bà
  • 12:42 - 12:44
    Bà ấy tin vào biên bản
  • 12:44 - 12:47
    mà kể cả khi được tuân theo
  • 12:47 - 12:50
    cũng không chắc sẽ
    cứu sống được con trai của bà
  • 12:52 - 12:53
    Tôi đã không nói ra.
  • 12:54 - 12:56
    Tôi không điền
    chỗ trống đó
  • 12:57 - 12:59
    Nhưng một năm rưỡi sau
  • 12:59 - 13:02
    cậu bé dù gì vẫn chết vì căn bệnh ung thư
  • 13:03 - 13:05
    Tôi có nên nói với bà ấy?
  • 13:05 - 13:08
    Giờ, các bạn có thể nói, "Thì sao?"
  • 13:08 - 13:09
    Tôi không có u ác
  • 13:09 - 13:11
    Không ai trong gia đình tôi có u ác
  • 13:11 - 13:12
    Và mọi thứ đều rất ổn
  • 13:12 - 13:15
    nhưng nó có lẽ không quan trọng
    trong cuộc đời tôi."
  • 13:15 - 13:16
    Và bạn có thể đúng
  • 13:16 - 13:19
    Sarcoma có thể không quan trọng
    nhiều đến cuộc sống bạn
  • 13:21 - 13:23
    Nhưng chỗ trống ở đâu trong y dược
  • 13:23 - 13:25
    quan trọng
    với cuộc đời bạn
  • 13:27 - 13:29
    Tôi đã không nói với bạn một bí mật nhỏ
  • 13:29 - 13:33
    Tôi nói rằng trong y học, ta thử nghiệm
    các phỏng đoán trong quần thể
  • 13:33 - 13:34
    nhưng tôi đã
    không nói với bạn,
  • 13:35 - 13:37
    và vậy y học
    thường không bao giờ nói với bạn
  • 13:37 - 13:40
    rằng mỗi lần một cá nhân
  • 13:40 - 13:42
    gặp gỡ y học
  • 13:42 - 13:46
    kể cả nếu cá nhân đó gắn kết chặt chẽ
    với dân số chung
  • 13:47 - 13:50
    cả cá nhân và các bác sĩ đều không biết
  • 13:50 - 13:52
    ở đâu trong dân số
    cá nhân đó sẽ đáp xuống
  • 13:53 - 13:56
    Vì vậy, mỗi người khi gặp gỡ y học
  • 13:56 - 13:57
    đều là một thí nghiệm
  • 13:58 - 14:00
    Bạn sẽ là một đối tượng
  • 14:00 - 14:02
    trong một thí nghiệm
  • 14:03 - 14:07
    Và kết quả có thể sẽ tốt hơn
    hoặc tệ đi với bạn
  • 14:08 - 14:10
    Miễn là y học vẫn phát triển
  • 14:10 - 14:13
    chúng ta sẽ ổn với dịch vụ nhanh,
  • 14:13 - 14:17
    những cuộc trò chuyện
    can đảm, đầy ắp sự tự tin
  • 14:18 - 14:19
    Nhưng nếu mọi việc không tốt
  • 14:19 - 14:21
    thi thoảng ta muốn một thứ gì khác
  • 14:23 - 14:26
    Một đồng nghiệp của tôi đã cắt bỏ khối u
    khỏi cánh tay một bệnh nhân
  • 14:27 - 14:29
    Anh ta đã lo cho khối u này
  • 14:29 - 14:32
    Ở hội thảo y học của chúng tôi,
    anh ta nói về nỗi lo đó
  • 14:32 - 14:33
    rằng đây là một loại u
  • 14:33 - 14:36
    có khả năng cao
    xuất hiện lại trên cánh tay
  • 14:37 - 14:39
    Nhưng cuộc nói chuyện
    của anh và bệnh nhân
  • 14:39 - 14:41
    lại là những gì người bệnh nhân muốn nghe
  • 14:41 - 14:42
    đầy ắp sự tự tin
  • 14:42 - 14:45
    Anh nói "Tôi đã kiểm soát được hết
    và bạn có thể về được rồi"
  • 14:45 - 14:47
    Vợ chồng cô ấy rất vui mừng
  • 14:47 - 14:51
    Họ ra ngoài, ăn mừng,
    bữa tối trang trọng, mở sâm banh
  • 14:52 - 14:54
    Vấn đề duy nhất là vài tuần sau,
  • 14:54 - 14:57
    cô ấy phát hiện một cục bướu nhỏ
    vẫn trên vùng đó
  • 14:57 - 15:02
    Hóa ra anh chưa làm xong hết,
    và cô ấy chưa thể ra về
  • 15:02 - 15:04
    Nhưng điều xảy ra tại thời điểm này
    hoàn toàn mê hoặc tôi
  • 15:05 - 15:07
    Đồng nghiệp đến nói với tôi
  • 15:07 - 15:10
    "Kevin, anh chăm sóc bệnh nhân
    này cho tôi được không?"
  • 15:10 - 15:13
    Tôi nói. " Vì sao, anh biết điều đúng đắn
    phải làm cũng như tôi thôi
  • 15:13 - 15:15
    Anh chưa làm sai điều gì cả"
  • 15:15 - 15:20
    Anh ta nói, "Làm ơn, chăm sóc
    bệnh nhân này hộ tôi"
  • 15:21 - 15:23
    Anh ấy xấu hổ
  • 15:23 - 15:24
    không phải vì điều anh đã làm
  • 15:25 - 15:27
    mà bởi cuộc trò chuyện anh ấy đã có
  • 15:28 - 15:29
    bởi sự quá tự tin
  • 15:31 - 15:33
    Nên tôi đã thực hiện
    một ca phẫu thuật xâm lấn hơn
  • 15:33 - 15:36
    và có cuộc nói chuyện khác với bênh nhân
    sau đó
  • 15:36 - 15:39
    Tôi nói, "Khả năng cao tôi đã làm được hết
  • 15:39 - 15:41
    và cô cũng rất có thể sẽ được ra về,
  • 15:41 - 15:44
    nhưng đây là thí nghiệm chúng ta đang làm
  • 15:45 - 15:47
    Đây là thứ cô sẽ phải xem xét cẩn thận
  • 15:47 - 15:49
    Đây là thứ tôi sẽ phải xem xét cẩn thận
  • 15:49 - 15:53
    Và chúng ta sẽ phối hợp với nhau
    để xem ca phẫu thuật có thành công không
  • 15:53 - 15:54
    để chữa bệnh
    ung thư của bạn
  • 15:55 - 15:57
    Tôi có thể đảm bảo vợ chông cô ấy
  • 15:57 - 16:00
    không mở chai sâm banh
    sau khi nói chuyện với tôi
  • 16:02 - 16:04
    Nhưng giờ cô ấy là một nhà khoa học
  • 16:04 - 16:08
    không chỉ là một đối tượng
    trong thí nghiệm của mình
  • 16:10 - 16:12
    Và tôi cũng khuyến khích các bạn
  • 16:12 - 16:15
    tìm tòi sự khiêm tốn và sáng tạo
  • 16:15 - 16:16
    ở bác sĩ của bạn
  • 16:17 - 16:20
    Gần 20 tỷ lần mỗi năm,
  • 16:20 - 16:24
    một người bước vào văn phòng của bác sĩ,
  • 16:24 - 16:26
    và trở thành một bệnh nhân,
  • 16:27 - 16:31
    Bạn hoặc ai đó bạn yêu sẽ trở thành
    bệnh nhân một lúc nào đó rất sớm
  • 16:32 - 16:33
    Bạn sẽ nói
    với bác sĩ thế nào?
  • 16:35 - 16:36
    Bạn sẽ nói với họ cái gì?
  • 16:37 - 16:38
    Họ sẽ nói với bạn điều gì?
  • 16:41 - 16:43
    Họ không thể nói với bạn
  • 16:43 - 16:44
    điều họ không biết
  • 16:46 - 16:49
    nhưng họ có thể nói với bạn
    khi nào họ không biết
  • 16:50 - 16:52
    chỉ khi bạn hỏi.
  • 16:52 - 16:55
    Vậy, làm ơn, hãy tham gia
    cuộc trò chuyện này.
  • 16:56 - 16:57
    Cảm ơn.
  • 16:57 - 17:00
    (Vỗ tay)
Title:
Tại sao sự tò mò lại là chìa khoá trong khoa học và y học
Speaker:
Kevin Jones
Description:

Khoa học là một quá trình học tập bao gồm thử nghiệm, thất bại và sửa đổi -- và khoa học trong y khoa không phải một ngoại lệ. Nhà nghiên cứu về ung thư Kevin B. Jones phải đối mặt với những điều chưa biết về phẫu thuật và chăm sóc y tế với một câu trả lời đơn giản: sự trung thực. Trong một cuộc nói chuyện về bản chất của kiến ​​thức, Jones cho thấy việc nghiên cứu khoa học là tốt nhất khi các nhà khoa học khiêm tốn thừa nhận những gì họ chưa hiểu.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
17:13

Vietnamese subtitles

Revisions