-
Ang Internet | Mga Kawad, Kable at Wi-Fi
-
Ako si Tess Winlock, ako ay software engineer
-
sa Google. Narito ang tanong: Paano naipapadala
ang larawan, mensaheng text, o email mula sa isang device
-
papunta sa isa pa? Hindi ito mahika, ito ang Internet.
Isang mahahawakan, pisikal na sistema na ginawa upang ilipat ang impormasyon.
-
Ang Internet ay katulad na katulad ng serbisyo sa koreo,
pero ang pisikal na bagay na naipapadala ay
-
naiiba nang kaunti. Sa halip na mga kahon at
sobre, ipinapadala ng Internet ang binary na impormasyon.
-
Impormasyon ay gawa sa mga bit. Ang isang bit ay maaaring
mailarawan bilang anumang pares ng mga magkasalungat: nakasindi o
-
nakapatay, oo o hindi. Tipikal na ginagamit natin ang 1 na ibig sabihin ay nakasindi, o 0 ibig sabihin nakapatay. Dahil ang bit ay may dalawang
-
posibleng estado tinatawag natin itong binary code. 8
bit na pinagsama-sama ay bumubuo ng 1 byte. 1000 byte
-
na pinagsama ay isang kilobyte. 1000 kilobyte
ay isang megabyte. Ang isang kanta ay karaniwang na-encode
-
gamit ang halos 3-4MB. Hindi mahalaga kung ito'y
larawan, video o kanta, lahat
-
sa Internet ay kinakatawan at ipinapadala bilang mga bit.
Ang mga ito ang mga atom ng impormasyon.
-
Pero hindi ito tulad ng pisikal na nagpapadala tayo
ng mga 1 at 0 mula sa isang lugar sa isa pa o isang
-
tao sa isa pa. Kaya ano ang pisikal
na bagay na totoong naipapadala sa mga kawad
-
at sa ere? Buweno, tingnan natin ang isang maliit
na halimbawa dito kung paano pisikal na makikipag-usap
-
ang mga tao upang magpadala ng isang bit ng impormasyon
mula sa isang lugar papunta sa isa pa. Sabihin nating
-
masisindi natin ang ilaw ng 1 o mapapatay ng 0. O gumamit ng mga beep o mga katulad na uri ng mga bagay
-
sa Morse code. Gumagana ang mga paraang ito pero
talagang napakakupad nila, madalas nagkakamali, at nakadepende nang buo
-
sa mga tao. Kung ano ang talagang kailangan natin ay isang makina. Sa buong kasaysayan, gumawa tayo ng maraming sistema
-
na maaaring totoong makapagpadala ng binary na impormasyong ito sa iba't ibang uri ng mga pisikal na medium.
-
Sa ngayon, pisikal nating ipinapadala ang mga bit sa pamamagitan ng kuryente, liwanag, at mga radio wave. Upang makapagpadala ng bit sa kuryente,
-
isipin na may dalawa kang bombilya na konektado
ng kawad na tanso. Kung ang operator ng device ay
-
sinisindihan ang kuryente saka umiilaw ang bombilya.
Walang kuryente, kung gayon walang ilaw. Kung ang
-
mga operator sa dalawang bahagi ay sumang-ayon na ang nakasinding ilaw ay 1 at nakapatay na ilaw ay 0, kung gayon mayroon tayong
-
sistema sa pagpapadala ng mga bit ng impormasyon mula sa isang tao papunta sa isa pa gamit ang kuryente. Pero
-
mayroon tayong maliit na problema, kung kailangan mong magpadala ng 0 limang beses na sunod-sunod, buweno paano
-
mo magagawa iyan sa paraan na sinumang
tao ay totoong mabibilang ang numero ng mga 0?
-
Buweno ang solusyon ay maglagay ng relo
o timer. Maaaring sumang-ayon ang mga operator na ang
-
sender ay magpapadala ng 1 bit kada segundo at ang receiver ay uupo at i-record ang bawat isang
-
segundo at tingnan kung ano ang nasa linya. Upang ipadala ang limang 0 na sunod-sunod, papatayin mo lang ang ilaw,
-
maghintay ng 5 segundo, ang tao sa kabilang dulo ng linya ay isusulat ang lahat sa 5 segundo.
-
Para sa limang 1 na sunod-sunod, sindihan ito, maghintay ng 5 segundo, isulat ang bawat segundo. Halatang gusto nating
-
ipadala ang mga bagay na mas mabilis ng kaunti kaysa isang
bit kada segundo, kaya kailangan nating pataasin ang ating
-
bandwidth - ang maximum na transmisyon na kapasidad
ng isang device. Sinusukat ang bandwidth sa bitrate,
-
na siyang numero ng mga bit na maaari nating totoong ipadala
sa loob ng ibinigay na yugto ng panahon na kadalasang sinusukat
-
sa mga segundo. Isang naiibang pagsukat ng tulin ay ang
latency, o ang dami ng oras na maaabot
-
ng isang bit ng pagbiyahe mula sa isang lugar papunta sa isa pa,
mula sa isang pinagmulan papunta sa humihiling na device.
-
Sa ating analohiya sa tao, ang isang bit kada segundo ay napakabilis pero parang mahirap sa isang tao na
-
sabayan. Sabihin natin na totoong gusto
mo na mag-download ng 3 MB na kanta sa 3 segundo,
-
sa 8 milyon na bit kada megabyte na ibig sabihin isang
bit rate na halos 8 milyon bit kada segundo.
-
Halatang hindi makapagpapadala o makatatanggap ng 8
milyong bit kada segundo ang mga tao pero magagawa iyan
-
ng isang makina. Pero ngayon may
tanong din kung anong uri ng kable na padadalhan ng mga
-
mensaheng ito at gaano kabilis ang mga signal na
tatakbo. Gamit ang ethernet wire, ang uri na mahahanap
-
mo sa bahay, opisina o paaralan makikita mo
ang masusukat na pagkawala ng signal o interference sa
-
ilang daang talampakan lang. Para sa Internet
upang gumana sa buong mundo, kailangan nating magkaroon
-
ng isang alternatibong paraan upang ipadala ang mga bit sa talagang malayong distansiya. Pinag-uusapan natin ang pagtawid
-
sa mga karagatan. Kaya ano pa ang magagamit natin? Ano ang
alam natin na gumagalaw na mas mabilis kaysa kuryente
-
sa isang kawad? Liwanag. Maaari nating ipadala nang totoo
ang mga bit bilang mga beam ng liwanag mula sa isang lugar papunta sa isa pa
-
gamit ang fiber optic cable. Ang isang fiber optic cable
ay isang sinulid ng babasagin na ginawa upang magpaaninag ng
-
liwanag. Kapag nagpapadala ka ng isang beam ng liwanag
sa kable, tumatalbog ang liwanag pataas pababa sa haba
-
ng kable hanggang sa matanggap ito sa kabilang
dulo. Depende sa anggulo ng pagtalbog, maaari nating
-
totoong ipadala ang maraming bit nang sabay-sabay.
lahat sila naglalakbay sa bilis ng liwanag.
-
Kaya ang fiber ay talagang napakabilis. Pero ang mas mahalaga
ang signal ay hindi humihina ang kalidad sa mga mahabang
-
distansiya. Ito ang paano ka maglalakbay daan-daang
milya na walang pagkawala ng signal. Ito ang dahilan
-
ginagamit natin ang mga kable ng fiber optic na tinatawid
ang mga sabig ng karagatan upang ikonekta ang isa pang kontinente sa isa pa.
-
Noong 2008 may kable na tunay
na naputol malapit sa Alexandria, Egypt na talagang gumambala
-
sa Internet sa karamihan ng Middle East at
India. Binabalewala natin ang bagay na Internet na ito
-
ngunit talagang marupok ito na
pisikal na sistema. At ang fiber ay napakagaling pero
-
sobrang mahal nito at mahirap na katrabaho.
Para sa karamihan ng mga layunin, mahahanap mo
-
ang kable ng tanso. Pero napapagalaw ba natin ang mga bagay na walang mga kawad? Paano natin ipinapadala ang mga bagay nang wireless? Radyo.
-
Ang mga makina na nagpapadala ng bit nang walang kawad ay karaniwang gumagamit ng signal ng radyo upang magpadala ng mga bit mula sa isang lugar
-
papunta sa isa pa. Kailangang isalin ng mga makina
ang mga 1 at 0 bilang mga radio wave na may
-
iba't ibang lakas. Binabaligtad ng mga tumatanggap na makina
ang proseso at ikonokumberte ito pabalik sa
-
binary sa computer mo. Kaya ginawa ng wireless na mobile ang ating Internet. Pero ang signal ng radyo ay hindi
-
naglalakbay sa ganoong kalayo bago ganap
na wala sa ayos. Sa paraang ito hindi mo makukuha ang signal
-
ng istasyon ng radyo sa Los Angeles sa Chicago. Kahit na
magaling ang wireless, sa ngayon umaasa pa rin ito
-
sa Internet na may kawad. Kung nasa coffee shop
ka gamit ang wifi, ipinapadala ang mga bit sa
-
wireless na router na ito at saka inililipat
sa pamamagitan ng pisikal na kawad upang magbiyahe sa totoong
-
malalayong distansiya ng Internet. Ang pisikal na
paraan ng pagpapadala ng mga bit ay maaaring magbago sa
-
hinaharap, maging mga laser nito na ipinapadala sa pagitan ng mga satellite o radio wave sa mga lobo, o drone, pero
-
ang pangunahing binary na pagkakatawan sa impormasyon
at ang mga protocol sa pagpapadala ng impormasyong iyan
-
at pagtanggap sa impormasyong iyan ay hindi nagbago. Lahat sa Internet,
-
maging mga salita man ito , email, imahen, video ng pusa, video ng tuta, lahat ay binubuo lang ng mga 1
-
at 0 na inihahatid ng mga elektronikong pulso, beam ng liwanag, radio wave at maraming maraming pagmamahal.