Bill Gates'ten enerji üzerine: Sıfıra Doğru Değişmek

TED2010'da Bill Gates dünyanın enerji geleceği ile ilgili vizyonunu ortaya çıkarırken, dünya çapında bir felaketi engellemek için "mucizelere" duyulan ihtiyacı tanımlıyor ve neden çarpıcı ölçüde farklı tipte bir nükleer reaktörü desteklediğini açıklıyor. Zorunlu hedef? 2050'ye kadar küresel olarak sıfır karbon emisyonu

Bugun enerji ve iklim hakkında konuşacağım.

Bu biraz şaşırtıcı olabilir

çünkü benim vakiftaki tam zamanli işim daha cok aşılar ve tohumlar hakkında

2 milyar yoksulun daha iyi hayatlar yaşamasini sağlamak için

icat ve teslim etmemiz gereken şeyler hakkında.

Ama enerji ve iklim bu insanlar icin aşırı derecede önemli

Aslında, bu gezegendeki birçok insan için olduğundan daha önemli

İklimin kötüleşmesi demek ekinlerinin yıllarca büyümeyecek olması demek

Ya çok fazla yağmur ya da yetersiz yağmur olacak.

Herşey öyle değişik şekillerde değişecek ki onların hassas ortamları

bunu açıkça destekleyemeyecek

İşte bu açlığa yol açacak. Belirsizliğe ve huzursuzluğa.

Bundan dolayı iklim değişiklikleri onlar için korkunç olacak.

Enerjinin fiyatı da onlar için çok önemli.

Aslında yoksulluğu azaltmak için sadece birşeyin fiyatını düşürecek olsaydınız

kesinlikle enerjiyi seçerdiniz.

Enerjinin fiyatı zamanla aşağı düştü.

Gerçekten, gelişmiş medeniyetler enerjideki gelişmelerden kaynaklanır.

Kömür devrimi endüstri devrimini ateşledi.

Ve hatta 1900'lerde elektriğin fiyatında ani bir düşüş gözlemledik

işte bu yüzden buzdolaplarımız, klimalarımız var

Modern malzemeler ve birçok şey yapabiliyoruz.

Ve böylece, zengin dünyada elektrikle harika bir durumdayız

Ama biz elektriği ucuzlaştırdıkça --hatta diyelim 2 kat ucuzlaştırdık--

yeni bir kısıtlama ile karşılaşıyoruz

ve bu kısıtlama tamamen karbondioksit ile ilgili

Karbondioksit gezegeni ısıtıyor

Aslında karbondioksitin denklemi gayet açık

Yayılan CO2 yi toplarsanız

bu bir sıcaklık artışına sebep olur

bu sıcaklık artışı da bazı çok olumsuz etkilere sebep oluyor.

Hava durumu üzerindeki bu etkiler hatta daha kötüsü dolaylı etkiler

doğal ekosistemlerin adapte olamayacağı kadar hızlı değişimlere sebep oluyor

ve böylece ekosistem çöküşleri yaşanıyor.

Belirli bir CO2 artışının eşlenebileceği

sıcaklık değerinin kesin miktarı

çok kesin olmamakla beraber

olumlu geri dönüşlere göre çok fazla değil.

Bu etkilerin ne kadar kötü olacağı ile ilgili belirsizlik olsa da

aşırı derece kötü olacaklar.

En üst biliminsanlarına birçok defalar sordum,

gerçekten de sıfırın yakınlarına inmemiz gerekiyor mu?

Yani yarımda veya çeyrekte bırakamaz mıyız?

Ve cevap şöyle oldu, biz sıfıra yaklaşana kadar

sıcaklık artmaya devam edecek.

İşte bu büyük bir sorun.

Bu 3,6 metrelik bir kamyonun 3 metrelik bir köprünün altndan geçmeye çalışıp

hadi biraz da alttan sıkışırız, demekten çok farklı birşey

Bu sıfıra inmesi gereken birşey.

Biz her yıl 26 milyar tondan fazla

karbondioksit yayıyoruz.

Bu herbir Amerikalı icin yaklaşık 20 ton

Yoksul ülkelerdeki insanlar için, 1 tondan az.

Gezegendeki herkes icin ortalama 5 ton.

Ve bir şekilde bunu sıfıra indirecek

bir değişiklik yapmak zorundayız

Yayılım miktarı sürekli olarak artıştaydı.

Sadece çeşitli ekonomik değişimler sabitledi.

Bu yüzden böyle hızlı artışlardan

düşmeye ta sıfıra kadar düşmeye doğru gitmemiz lazım.

Bu denklemin 4 bileşeni var.

Birazcık çarpım işlemi

Şimdi burda solda, sıfıra düşürmek istediğiniz CO2 var

hesaplaması, insan sayısına

her bir insanın kullandığı ortalama hizmetlere

her bir servisin ortalama enerji ihtiyacına

ve her bir enerji biriminin yaydığı CO2 ye baglı

Şimdi herbirine tek tek bakalım

ve sıfıra ne kadar düşebildiğimizi görelim

Muhtemelen, bu rakamlardan birinin sıfıra oldukça yaklaşması gerekecek.

Bu ta lise cebir dersinden kalma.

ama bir şuraya bakın.

Önce nüfus var.

Dünyada bugün 6.8 milyar insan var.

Bunun da 9 milyara doğru yolu var.

Eğer aşılar konusunda çok iyi ilerlersek,

ve sağlık bakımı ve üreme ile ilgili sağlık hizmetlerinde...

bunu belki yüzde 10-15 kadar düşürebiliriz

ama burda 1.3 lük bir artış görüyoruz.

İkinci bileşenimiz, kullandığımız hizmetler.

Bu servisler herşeyi içine alıyor,

yediğimiz yemek, giydiğimiz kıyafetler, izlediğimiz TV, ısıtma

Bunlar çok güzel şeyler

ve yoksulluğu silmek demek, tüm bu hizmetleri

dünyadaki hemen herkese sağlamak demek.

Tabi bu bileşenin artması için de harika bir ortam.

Zengin dünyadaki en yukarı seviyedeki 1 milyar insan

belki kısıtlama yapabilir ve daha az kullanilir

buna rağmen her geçen sene bu sayının ortalaması artacak.

Böylece bir insan başına kullanılan hizmetler

toplamda 2 katına çıkacak.

Burda çok temel bir hizmet var.

Evde ödevinizi okuyabilmek için ışığınız var mı?

Bu çocukların gerçekten yok. O yüzden dışarı çıkıp

okul ödevlerini sokak lambalarının altında okuyorlar.

Verimlilik, E, herbir hizmet için harcanan enerji

işte sonunda iyi haberlere geldik.

Artmayan bir bileşenimiz var.

Çeşitli icatlar, ve yeni aydınlanma yöntemleri ile,

değişil türde arabalar ve değişik bina inşaat yöntemleri ile

hizmetin enerjisini esaslı bir şekilde

düşürebildiğiniz birçok hizmet var.

hatta bazı bireysel hizmetler yüzde 90 düşürüyor.

Tabi bir de gübreleme şeklimiz

hava taşımacılığı gibi gelişme alanı

çok çok dar olan hizmetler var.

Genel açıdan, eğer iyimser olursak,

3 belki de 6 kat düşürmeye sahip olabiliriz.

Ama şimdi bu ilk 3 bileşen için

26 milyardan en iyi ihtimalle 13 milyar tona indik

ve bu yeterli değil.

O zaman şu dördüncü bileşene bir bakalım.

bu kilit bir rol oynayacak.

işte bu her bir enerji briminden yayılan CO2 miktarı

O zaman soru: şu gerçekten de sıfıra inebilir misiniz?

Eğer kömür yakarsanız, hayır.

Eğer doğal gaz yakarsanız, hayır.

Bugün elektriği üretme şekillerinden neredeyse hepsi

gelişmekte olan yenilenebilir eneri ve nükleer dışında, CO2 yayıyor

İşte bu yüzden global ölçekte yapmamız gereken

yeni bir sistem oluşturmak.

Bizim enerji mucizelerine ihtiyacımız var.

Mucize kelimesini kullanmam demek, bunun imkansız olduğu anlamına gelmiyor.

Mikroişlemci bir mucize. Kişisel bilgisayar bir mucize.

İnternet ve sağladığı hizmetler hep mucize.

İnsanlar birçok mucizenin yaratılmasına katkıda bulundu.

Bir mucizeyi belirli bir tarihte yapmanız gerektiğinde

genelde bir son teslim tarihi yoktur.

Genelde sadece beklemede kalırsınız ve bazı mucizeler gelir bazıları gelmez.

Bu ise öyle bir durum ki tam gaz ilerlemiz gerekli

ve mucizeyi çok sıkışık bir zaman diliminde yapmalıyız.

Şimdi düşündüm de bunu nasıl ifade etmeliyim?

İnsanların hayal gücünü buraya çekmek için

bir tür illüstrasyon bir tür gösteri var mıdır?

Bir yıl öncesinde yanımda sivrisinekler getirmiştim

ve bu bir şekilde insanların hoşuna gitmişti.

...gülüşler...

İnsanları, sivrisineklerle yaşayan insanların varlığı

fikrine bu şekilde getirmiştim.

Enerji ile ilgili tüm bulabildiğim ise bu

Ben de ateşböceklerini salmanın

benim burdaki çevreye bu seneki katkımın olmasına karar verdim.

İşte burda gayet doğal ateşböceklerimiz var.

Bana ısırmadıkları ve büyük ihtimalle kavanozu bile terketmeyecekleri söylendi.

...gülüşler...

Bunun gibi birçok hileli çözüm var işte,

ama malesef çok birşey etmiyorlar.

Bizim inanılmaz bir ölçekte

ve inanılmaz bir güvenilirlikte

bir veya birden fazla çözüme ihtiyacımız var.

Ve her ne kadar insanların araştırdığı bir çok yol olsa da

ben sadece 5 tanesinin büyük rakamlara ulaşabileceğini görüyorum.

Dalga, jeotermal füzyon ve biyoyakıtları katmadım.

Bunların da bazı katkıları olabilir.

Eğer beklediğimden daha iyilerse, daha bile çok olabilir.

Ama burdaki asıl kilit nokta

bu 5 tanenin herbirinin üstünde çalışmamız,

ve göz korkutucu görünüyor diye vazgeçmemiz gerektiğidir.

Çünkü herbirinin kendine has zorlukları var.

Hadi önce kömür veya doğalgaz gibi

fosil yakıtları nasıl yanıyor ona bakalım.

Burda yapmanız gereken, kolay gibi, görünüyor ama değil,

tüm CO2' yi alıp

basınç altında bir sıvı oluşturmak ve bunu bir yerlere koymak

ve orda kalmasını umut etmek.

Denemelerle bu yöntemde %60-80 civarında başarı elde edildi

Ama %100 e ulaşmak pek kolay değil

hele bir de tüm CO2'yi nereye koyacağınızı düşünürseniz

yine de burdaki en büyük sorun bunu uzun dönemli yapabilmek.

Kim emin olacak peki?

Nükleer veya başka tür bir atıktan kelimenin tam anlamıyla milyarlarca katı

büyüklüğünde birşeyin kim garantisini verebilir?

Bu çok büyük bir miktar

O yüzden de çok zorlu

Bir sonraki nükleer olacak.

Ama bunun da üç büyük problemi var.

Maliyet, özellikle yasamann çok olduğu ülkelerde yüksek olacak.

Emniyet sorunu, her ne kadar insan operatörleriniz olsa da,

hiçbirşeyin kötü gitmeyeği ve

yakıtın silahlar için kullanılmayacağı konusunda emin olmak.

Peki sonra atıkla ne yapacaksınız?

Atık büyük olmasa da, endişeler çok fazla.

İnsanların bu konuda yi hissetmeye ihtiyacı var.

Üzerinde çalışılması gereken çünkü çözülebilecek olan

üç çok zor problem var.

BU beşlinin son üçünü bir arada grupladım.

Bunlar insanların daha çok yenilenebilir kaynaklar baktıkları.

Yakıt gerektirmemeleri harika olsa da

bazı dezavantajları var.

Mesela, bu teknolojilerle elde edilen enerjinin yoğunluğu

bir enerji santralininkinden aşırı derecede daha az.

Bu enerji tarımı demek, yani normal bir enerji santralinin gerektirdiğinden

binlerce kat fazla metrekarelik alan demek.

Ayrıca bunlar kesintili kaynaklar.

Güneş tüm gün boyunca parlamıyor, hatta hergün parlamıyor.

Bunun gibi rüzgar da sürekli esmiyor.

Dolayısıyla bu kaynaklara bağımlıysanız,

mevcut olmadıkları periyodlarda da enerji elde etmenin

bir yolunu bulmanız gerekir.

Buda maliyetler ilgili zorluklar var.

İletim zorluklarımız var.

Mesela diyelim kii enerji kaynağı ülkenizin dışında,

sadece teknolojiye ihtiyacınız yok

bir de üstüne enerjinin başka biryerden gelme riskiyle uğraşmanız gerekir

Ve son olarak depolama problemi.

Bunu boyutlandırabilmek için gidip

şimdiye kadar yapılagelmiş tüm pilleri inceledim.

arabalar, bilgisayalar telefonlar, fenerler herşey için yapılmış pilleri.

ve bunları dünyanın kullandığı toplam elektrik enerjisi ile karşılaştırdım

ve şu anda yaptığımız tüm pillerin

bu elektrik enerjisinin 10 dakikadan daha az bir kısmını depolayabildiğini gördüm.

Burda büyük bir buluşa ihtiyacımız var.

şu andaki yaklaşımlarımızdan

100 kat daha iyi bir yaklaşıma.

Bu imkansız değil ama çok kolay birşey de değil.

Kullandığınızın %20-30 üzerinde olmasını istediğiniz zaman

kesintili kaynaktan böyle birşey ortaya çıkar.

Eğer %100 bağımlıysanız bu kesintili enerji kaynağına,

o zaman mucizevi bir pile ihtiyacınız var.

Şimdi bununla nasıi ilerleyeceğiz: doğru yaklaşım nedir?

Bu bir Manhattan projesi mi? Bizi ileriye taşıyacak olan nedir?

Bu konuda çalışacak yüzlerde şirkete ihtiyacımız var.

Bu 5 yöntemin her birinde yüzlerce insana ihtiyacımız var.

Bir çoğu bakıp bunlar çılgın diyeceğiniz insanlar. Bu iyi.

Ve düşünüyoum da, burda TED grubunda

bunun peşini halihazırda kovalayan birsürü insanımız var.

Bill Gross'un birçok şirketi vari bunlardan eSolar mesela

solar termal teknolojilere sahip.

Vinod Khosla, harika işler yapan

ve ilginç olasılıkları olan şirketlere yatırım yapıyor

ve ben de buna destek olacağım.

Nathan Myhrvold ve ben, belki şaşırtıcı olacak ama

nükleer yaklaşımı seçen bir şirketi destekliyoruz.

Nükleer, modüler ve sıvıda bazı inovasyonlar var.

Halbuki uzun bir süre önce bu endüstride inovasyonlar durmuştu

bu yüzden etrafta bazı güzel fikirlerin olması çok da şaşırtıcı değil.

Mesela Terrapower da fikir şuydu:

uranyumun %1lik kısmı olan U235'i değil de

%99 luk kısmı olan U238'i yakmaya karar verdik.

Bu aslında çılgın bir fikir.

Hatta insanlar bu konu hakkında uzunca bir süre konuştular,

ama çalışıp çalışmayacağını görmek için düzgün bir simülasyon yapamadılar.

ama şimdi gelişmiş süperbilgisayarların sayesinde

bu simülasyonu yapabildik ve gördük ki; evet

doğru materyal yaklaşımı ile çalışacak gibi görünüyor.

%99 luk kısmını yaktığınız için de

maliyetler konusunda büyük bir gelişme oldu.

Aslında atıkları bu yöntemle yakabilirsiniz. Bugünkü reaktörlerin tüm atıklarını

siz yakıt olarak yakabileceksiniz.

Bu yüzden bu konuda endişelenmek yerine sırf buna bakın. Bu harika.

Dümdüz giderken uranyumu soluyor. Sanki bir mum gibi.

Burada dolaşan dalga reaktörü olarak anılan bir kütük görebilirsniz.

Yakıt açısından bakıldığında, sorun çözülüyor.

Burda Kentucky'de bir yerin resmi var.

İşte bu %99 luk artık

şimdi yaktıkları kısmı almışlar

böylece seyreltilmiş uranyum kalmış.

Bununla Birleşik Devletlere yüzlerce yıl enerji verilebilirdi.

Ve sadece deniz suyunu ucuz bir süreçle süzerek

bu gezegenin yaşamının kalanına yetecek kadar yakıta sahip olabilirsiniz.

Biliyorsunuz ki bunun önünde birçok engel var

ama bu ilerletmemiz gereken yüzlerce hatta binlerce

fikirden sadece biri.

Öyleyse düşünelim kendimizi nasıl ölçmeliyiz?

Karnelerimiz neye benzemeli?

Gerçekten olmamız gereken noktaya bir gelelim

ve sonra ara ürüne bakalım.

2050 yılı için birçok insanın bu %80 lik azaltım hakkında konuştuğunu duymuşsunuzdur.

Bu noktaya ulaşıyor olmamız gerçekten çok önemli.

Kalan %20 fakir ülkelerde kullanılıyor olacak.

hala tarım olayı.

Umarım toparlanmış bir ormanlığa ve çimentoya sahip oluruz.

%80'e ulaşabilmek için

Çin gibi ülkelerin de dahil olduğu gelişmiş ülkelerin

hep beraber elektrik üretimlerini değiştirmeleri gerekmektedir.

Bir diğer aşama, biz bu sıfır*yayılım teknolojisini uygulamaya geçiriyor muyuz?

bütün gelişmiş ülkelerde uygulamaya geçirdik mi?

ve diğer heryerde de bu teknolojiye ulaşabilecek durumda mıyız?

Bu aşırı önemli işte.

O karneyi oluşturmanın anahtar elamanı bu.

Pekala, 2020 yılının karnesi neye benzemeli?

Yine 2 elemanı olmalı.

Düşüşlere ulaşabilmek için verimlilik tedbirlerini gözden geçirmeliyiz.

Ne kadar az yayılım yaparsak, CO2'nin toplamı da o kadar az olur,

dolayısıyla da sıcaklık daha az olur.

Ama bazen bu aşamaya gelirken

çok büyük düşüşleri sağlamayan şeyler yapmak da

diğerleriyle ya eşit önemdedir ya da birazcık daha önemsizdir

ki bu da tüm bu atılımlarda ki inovasyonların bir parçası.

Bu atılımlarda tam gaz ilermemiz lazım

ve şirketler, pilot projeler ve yasal düzenlemeler

açısından da ölçebiliyor olmamız lazım.

Bu konuda yazılmış bir çok harika kitap var.

Mesela Al Gore'un kitabı "Bizim Seçimimiz"

ve David McKay'in kitabı "Sıcak hava olmadan sürdürülebilen enerji"

Bu kitaplar konuyu iyice inceliyor ve bir taslak oluşturuyor

ve bu çok geniş bir çerçevede tartışılabilir

çünkü bu konuda sağlam bir temele ihtiyacımız var.

Biraraya gelmesi gereken çok şey var.

Dolayısıyla bu bir dilek.

Bu teknolojiyi icat etmemiz, çok somut bir dilek.

Eğer önümüzdeki 50 yıl için bana sadece bir dilek hakkı tanısaydınız

Kimin başkan olacağını seçebilirdim

Bir aşıyı dileyebilirdim, ki buna bayılırdım

veya sadece şunu dileyebilirdim

"CO2'siz ve yarı maliyetine" teknolojisi icat edilsin€

işte bu dileği seçerdim.

En büyük etkisi olan bu dilek.

Eğer bu dilek gerçekleşmezse

Kısa dönem ve uzun dönem düşünen insanlar arasındaki ayrım korkunç olacak

A.B.D. ve Çin arasında, fakir ülkeler ve zengin ülkeler arasında

ve bahsettiğim o 2 milyar insanın çoğunun hayatı daha kötü olacak.

O zaman ne yapmamız gerekiyor?

Size bir adım atıp ilerlemeniz için seslendiğim şey nedir?

Araştırmalar için daha çok fon yaratmamız gerekiyor.

Kopenhag gibi yerlerde ülkeler biraraya geldikleri zaman

sadece CO2'yi tartışmamalılar.

İnovasyon gündemini tartışmalılar

İnovasyon yaklaşımlarına harcanan saçmasapan düşük bütçeyi

duysanız dehşete düşerdiniz.

Piyasada teşvike ihtiyacımız var. CO2 vergisi, tavan ve ticaret

fiyatla ilgili sinyali verecek birşeye ihtiyacımız var

Mesajı dışarıya çıkarmamız lazım.

Bu diyaloğu daha anlaşır daha rasyonel kılmamız lazım,

devletin de attığı adımları hesaba katarak.

Bu önemli bir dilek, ama elde edebileceğimizi düşündüğüm bir dilek.

Teşekkür ederim.

...alkışlar...

Teşekkürler

Teşekkürler. Teşekkürler

...alkışlar...

Teşekkürler. Şimdi terrapowerdan biraz daha anlar hale geldim.

Demek istiyorum ki, bu ne ölçüde bir yatırım olucak, bir fikir verebilir misiniz?

Süper bilgisayarlar ile yazılımı gerçek anlamda yapabilmek için

en iyi biliminsanlarını tutmak lazım, ki biz bunu yaptık

bu sadece onlarca milyon

hatta bir keresinde malzemelerimizi doğru çalıştıklarından emin olmak için

bir Rus reaktörünün üzerinde test yaptık,

bununla işte yüzlerce milyona çıkmış olursunuz.

Zorlu olan bir reaktörü inşa etmek

milyarları bulmak, regülatörü bulmak, yeri bulmak

ancak bunlar olursa ilk reaktörü inşa edebiliriz.

İlkini inşaa ettiğinizde, eğer reklamındaki gibi çalışırsa

o zaman gün gibi aşikar olucak, çünkü ekonomisi, enerji yoğunluğu

vesaire nükleerin bildiğimiz halinden çok farklı.

O zaman, doğru anlamak adına, bu şunu da içerir değil mi,

yerin derinlerin doğru inen, uranyumun harcanan kısmından oluşan

bir nükleer yakıt sütunu inşa etmek

sonra işlem tepede başlayıp aşağı doğru inecek

Doğru. Bugün, reaktöre hep yeniden yakıt ikmali yapıyorsunuz,

bu yüzden hataya sebep olabilecek bir çok insan ve kontrol var

reaktörü açarken, ve birşeyleri içeri dışarı hareket ettirirken

Bu da iyi değil.

Bu yüzden, eğer reaktörün içine 60 yıllık koyabileceğiniz ucuz bir yakıtınız varsa

bunu bir blok gibi düşünün

yerine yerleştirin ve tüm karmaşadan kurtulun.

O blok orda durur ve 60 yıl boyunca yanar sonra da biter.

Bu kendi atık imha çözümünü yapan bir nükleer enerji santrali

Evet. Yani, atığa ne oluyor dersen

orda bırakabilirsin, ki bu yaklaşımla çok daha az atık olur

ve sonra onu çıkarabilir

ve başka birinin içine koyup yakabilirsin.

Aslında biz de bugün bu şekilde var olan atıkları alıyoruz

hani şu serinletme havuzlarında veya reaktörlerin kuru varillerinde olanlar

Bunlar bizim başlangıç yakıtlarımız

O raktörler için sorun yaratan şey

bzimkileri beslemeye yarıyor

ve bu proses boyunca, atık miktarını çok ciddi bir şekilde

düşürüyorsunuz.

Dünyanın etrafından değişik insanlarla bu olasıklıklar

hakkında konuştuğunuzda

birşeyler yapmak anlamında en çok ilgiyi ne çekiyor?

Aslında belirli bir alan seçemedik

tabi bir de nükleer denen herhangi birşeyler ilgili enteresan ifşaat kuralları var

bu yüzden çok ilgi görüyoruz

şirkette insanlar Rusya, Hindistan ve Çinde de bulundular, onların anlattıklarına göre.

Burda enerji bakanı ile bir görüşmem oldu

ona tüm bunların nasıl da enerji ajandasına uyduğunu anlattım.

Yani ben iyimserim. Biliyorsun Fransızlar ve Japonlar da bazı çalışmalar yaptılar.

Bu daha önce yapılmış birşey üzerindeki bir değişken.

Bu önemli bir ilerlemedir, ama bu hızlı bir reaktör gibi

ve bir çok ülke bunlardan inşa etti.

dolayısıyla hızlı bir reaktör yapan herhangi bir kimse, ilki inşa etmeye de adaydır.

Sana göre, böyle birşeyi hayata geçirmenin

zamanı ve olasılığı nedir?

Bizim yüksek ölçekli, elektronik üretim şeylerinden ihtiyacımız var bir tane

o çok ucuz

20 yıllık bir icat ve üstüne 20 yıllık bir uygulamaya geçirme süresi.

Bu bir nevi çevresel modellerin önümüze koyduğu

hedef tarih gibi.

Ve biliyorsun, eğer herşey yolunda giderse, ki bu çok şey ummak olur,

Terrapower bunu yapabilir.

Şansımıza şu anda düzinelerce şirket var

bunun yüzlerce olması gerekiyor

bu şirketlerin bilim çalışmaları iyi giderse

pilot tesisleri için fon bulabilirlerse

bu konuda rekabet edebilirler.

Eğer birçoğu başarılı olursa, bu en iyi,

çünkü onların karışımını kullanabilirsiniz.

Birisinin başarılı olmasına ihtiyacımız var.

Büyük ölçekte olası oyun değişikliklerini göz önüne alırsak

bu bildiğiniz en büyük olanı mıdır?

Bir enerji atılımı en önemli şeydir.

Çevresel kısıtlar olmasaydı bile en önemli o olurdu,

ama çevresel kısıtlar bunu çok daha büyük hale getiriyor.

Nükleer alanda başka öncüler de var.

Onların işini, bunu bildiğimiz kadar iyi bilmiyoruz,

ama modüler insanlar, işte bu farklı bir yaklaşım.

Bu likit bir tipte reaktör, biraz da zorlu gözüküyor

ama belki onlarda bizim için böyle diyordur.

Ve işte farklı olanlar var

ama bunun güzel yanı,bir uranyum molekülünün

diyelim ki bir kömür molekülünden milyon kere fazla enerjisi vardır,

bu yüzden olumsuzlarla başedebilirsen,

bunlar esasen radyasyon,

kapladığı alan, ve potansiyeli,

toprak ve değişik şeyler üzerindeki etkisi açısından,

kendi başına bir sınıfta değerlendirilebilir.

Bu çalışmazsa, o zaman ne olacak?

Dünyanın sıcaklığını sabit tutabilmek için

Acil durum önemleri almaya başlamamız gerekiyor mu?

Eğer o duruma geldiysen,

çok yemek yiyormış da kalp krizi geçirmek üzereymişsin gibi olur.

O zaman nereye gidersin? Kalp ameliyatına falan ihtiyacın olabilir.

Jeomühendislik denen bir dalda bize 20-30 yıl kazandırabilecek

ısınmayı geciktirip, bize kendimizi toplamamız için 20-30 yıl

kazandıracak değişik teknikler konusunda çalışıyorlar.

Bu sadece bir sigorta poliçesi.

Umarım bunu yapmamıza gerek kalmaz.

Bazı insanlar, sigorta poliçesi üzerinde çalışmamanız bile gerekir, diyor

çünkü bu sizi tembelleştirebilir,

kalp ameliyatının size kurtaracağına inanırsanız yemeye devam edersiniz.

Problemin önemine bakınca bunun çok bilgece olduğunu düşünmüyorum.

ama işte şimdi bu jeomühendislik tartışması sürüyor,

eğer olaylar hızlı gelişirse diye ya da bu buluş beklediğimizden

daha yavaş giderser diye bunu arka cepte mi tutmalı?

İklim şüphecilerine söyleyeceğiniz 1-2 cümle olsaydı

onları yanlış olduklarına dair nasıl ikna ederdiniz?

Malesef, şüpheciler değişik yönlerden geliyor.

Bilimsel argümanlarda bulunanlar çok az.

Bulutların telafi ettiği negatif geri dönüşüm

etkileri var mı diyorlar?

Söyleyebilecekleri o kadar az şey var ki

her birinin de sadece milyonda bir ihtimali var.

Burda asıl porblemimiz AIDS gibi olması.

Hatayı şimdi yaparsınız ama bedelini çok sonra ödersiniz.

Tüm bu acil problemleriniz varken,

daha sonraki bir kazanç için şimdiden acıya katlanmak,

belirsiz bir acı gibi.

Aslında, IPCC raporları,

ve zengin dünyada birçok insan bu IPCC ye bakıyor

hadi diyelim bu çok da önemli değil.

Gerçek şu ki, o belirsiz olan kısmını bizi bu yol boyunca götürmesi gerekli.

Ama benim hayalim, eğer bunu ekonomik yapabilirsniz

ve CO2 kısıtlarını karşılayabilirseniz

o zaman süpheciler de ok derler

CO2 yaymaması umrumda değil

hatta istersim ki CO2 yaysın

ama sanırım bunu kabul etmem gerecek cünkü bir öncekinden daha ucuz.

...alkışlar...

O zaman Bjorn Lomborg'un argümanına cevabınız bu olacak, demişti ki;

basitçe tüm bu enerjisi CO2 sorununu çözmeye harcarsanız

sizin dünyayı fakirlikten sıtmadan vesaireden kurtarma

amaçlarınızın önüne geçecek

daha iyi yapabileceğimiz şeyler varken, para koyabileceğimiz dünyanın

kaynaklarının aptalca bir ziyanı bu.

ArGe için yapılan gerçek harcama

diyelim ABD şu anda harcadığından senelik 10 milyar dolar daha fazla harcıyor.

Bu çok dramatik değil.

Diğer şeylerden çalıyor olmamalı.

Gerçeten ekonomik olmayan ve fon bulmaya çalıştığınız

ve çok para yatırdğınız birşey varsa mantıklı insanlar bununla aynı fikirde olmayabilir

Bu bence çoğunlukla ziyandır.

Eğer çok yakın değilseniz, ve öğrenme eğrisini fonlamıyorsanız

ve çok ucuz olmayacaksa

Bence çok daha az pahalı olma potansiyeli olan

daha çok şey denemeliyiz.

Eğer bu işe girmek için ticari denge noktan, hadi enerjiyi süper pahalı yapalımsa

o zaman buna zenginlerin gücü yeter.

Burda hepimizin hayat stilimizi değiştirmeden enerjimiz için

5 kat fazla para ödeyebileceğini söylüyorum.

Felaket 2 milyar insanın başında.

Lomborg bile değişti.

Şimdiki dalaveresi, neden ArGe daha çok tartışılmıyor üzerine

Önceki işlerinden dolayı

hala şüpheci tayfası ile bağlı

ama farketti ki şüpheciler tayfası baya yalnız bir tayfa

o yüzden şimdi bu ArGe konusunu çıkardı.

Burda alakadar olduğunu düşündüğümüz bir iplik var.

ArGe, bu kadar az fon ayrılması çok çılgınca.

Bill, sanırım burdaki çoğu insanın adına konuşuyorum

Gerçekten dileğinin gerçekleşmesini umuyorum. Çok teşekkürler.

Teşekkürler

...Alkışlar...