Mądrość wielkich pisarzy na każdy rok życia
-
0:01 - 0:03Za miesiąc kończę 44 lata
-
0:03 - 0:08i czuję, że 44 rok mojego życia
będzie naprawdę udany, -
0:08 - 0:11to rok spełnienia, pełnej realizacji.
-
0:11 - 0:13Wydaje mi się tak nie dlatego,
-
0:13 - 0:16że czeka mnie coś szczególnego,
-
0:16 - 0:19lecz dlatego, że przeczytałem,
że będzie to dobry rok -
0:19 - 0:22w książce Normana Mailera z 1968 roku.
-
0:22 - 0:25"Czuł własny wiek,
czterdzieści cztery lata..." -
0:25 - 0:28napisał Mailer w "Armiach Nocy",
-
0:28 - 0:31"...czuł, że jest solidnym ucieleśnieniem
-
0:31 - 0:35kości, mięśni, serca, umysłu
i sentymentu bycia człowiekiem, -
0:35 - 0:37jakby właśnie tu przybył".
-
0:37 - 0:40Tak, wiem, że Mailer nie pisał o mnie.
-
0:40 - 0:43Ale wiem również,
że pisał o nas wszystkich -
0:43 - 0:47o Tobie, o mnie, podmiotach jego powieści,
-
0:47 - 0:49w wieku mniej lub bardziej zgodnym,
-
0:49 - 0:52przez tę samą wielką sekwencję
zaczętą w dniu narodzin: -
0:53 - 0:56przez cuda i ograniczenia dzieciństwa;
-
0:56 - 1:00wyzwolenia i frustracje
okresu dojrzewania; -
1:00 - 1:03upełnomocnienia i kamienie
milowe dorosłości, -
1:04 - 1:08uznania i rezygnacje starości.
-
1:08 - 1:10Istnieją wzorce, jak żyć,
-
1:10 - 1:12i są one przekazywane dalej.
-
1:12 - 1:17Jak napisał Thomas Mann:
"Przydarzy się to mnie, tak samo, jak im". -
1:18 - 1:20Nie żyjemy po prostu podług tych wzorców.
-
1:20 - 1:22Także je rejestrujemy.
-
1:22 - 1:25Zapisujemy je w książkach,
gdzie stają się narracjami, -
1:25 - 1:27które później możemy czytać i rozpoznać.
-
1:28 - 1:30Książki mówią nam kim byliśmy,
-
1:30 - 1:33kim jesteśmy i kim się staniemy.
-
1:33 - 1:35Tak jest przez tysiąclecia.
-
1:36 - 1:38Jak napisał James Salter,
-
1:38 - 1:42"Jeśli życie w coś przenika,
to właśnie w karty książek". -
1:43 - 1:46I tak, sześć lat temu, naszła mnie myśl:
-
1:46 - 1:50jeśli życie przeniknęło w karty książek,
-
1:50 - 1:53to gdzieś tam są strony
zapisane o każdym wieku. -
1:53 - 1:56Jeśli uda mi się je znaleźć,
można z nich ukuć jedną spójną narrację. -
1:56 - 1:58Mógłbym, łącząc je, stworzyć życie,
-
1:58 - 2:01długie życie, stuletnie,
-
2:01 - 2:03całokształt tej samej wielkiej sekwencji,
-
2:03 - 2:07przez którą przechodzą ci z nas,
którzy mają najwięcej szczęścia. -
2:07 - 2:10Miałem wtedy 37 lat,
-
2:11 - 2:13"To wiek rozwagi", napisał William Trevor.
-
2:15 - 2:18Byłem skłonny do rozmyślania
nad czasem i wiekiem. -
2:18 - 2:21Choroba w rodzinie, a później mój wypadek
-
2:21 - 2:24jasno pokazały że nie można
brać starości za pewnik. -
2:25 - 2:29A poza tym, starzenie się
tylko opóźnia nieuniknione, -
2:29 - 2:31czas dokaże tego,
czego nie dokazały inne okoliczności. -
2:32 - 2:34To wszystko było trochę przygnębiające.
-
2:34 - 2:37jednak lista przetrwa.
-
2:37 - 2:40Spisywanie życia rok po roku
-
2:41 - 2:44ogarnie je i zatrzyma to, co przemija,
-
2:44 - 2:47zapewni mnie i innym wgląd w przyszłość,
-
2:47 - 2:49czy tam dotrzemy, czy nie.
-
2:50 - 2:54Kiedy zacząłem opracowywać swoją listę,
szybko stało się to obsesją, -
2:54 - 2:57przetrząsałem wiele stron
w poszukiwaniu wieków i epok. -
2:58 - 3:02Oto każdy nasz krok
przez pierwsze sto lat życia. -
3:03 - 3:06"Dwadzieścia siedem lat
- czas nagłych objawień", -
3:07 - 3:11"Sześćdziesiąt dwa
- wiek subtelnych umniejszeń". -
3:12 - 3:16Zdawałem sobie sprawę,
że takie spostrzeżenia są względne. -
3:16 - 3:20Po pierwsze żyjemy teraz dłużej
i starzejemy się wolniej. -
3:21 - 3:24Christopher Isherwood
użył sformułowania "żółty liść" -
3:24 - 3:26na opisanie człowieka w wieku 53 lat
-
3:27 - 3:31ledwie 100 lat po tym, jak lord Byron
opisał tak siebie w wieku 36 lat. -
3:31 - 3:33(Śmiech)
-
3:33 - 3:35Byłem świadomy również tego,
-
3:35 - 3:39że życie z roku na rok
zmienia się dziko i nieprzewidzianie -
3:39 - 3:41i że tego samego wieku
można doświadczać w różny sposób. -
3:42 - 3:46Ale i tak, w miarę rośnięcia listy
-
3:46 - 3:49na stronie pojawiło się
jak odbicie w lustrze -
3:49 - 3:51moje własne życie:
-
3:52 - 3:55w wieku 20 lat "...jesteś coraz mniej
pewny tego, kim jesteś". -
3:56 - 4:01trzydziestka zastaje cię w "...pustce
przygotowań do aktywnego życia", -
4:01 - 4:05po czterdziestce uczysz się
"...po cichu zamykać drzwi pokojów, -
4:05 - 4:07do których już nie wrócę".
-
4:09 - 4:10Tak wyglądała moja sytuacja.
-
4:12 - 4:14Oczywiście, to sytuacja nas wszystkich.
-
4:15 - 4:17Milton Glaser, wspaniały grafik,
-
4:17 - 4:20którego piękne wizualizacje widzicie tutaj
-
4:21 - 4:22i który dzisiaj ma 85 lat,
-
4:22 - 4:27wiek "dojrzewania i apoteozy",
jak pisał Nabokov, -
4:27 - 4:31pokazał mi, że tak jak sztuka i kolor,
-
4:31 - 4:34literatura pomaga nam pamiętać to,
czego doświadczyliśmy. -
4:35 - 4:39I rzeczywiście, kiedy podzieliłem się
moją listą z dziadkiem, -
4:39 - 4:41ze zrozumieniem skinął głową.
-
4:41 - 4:45Miał wtedy 95 lat i miał niedługo umrzeć,
-
4:45 - 4:47co, napisał Roberto Bolaño,
-
4:47 - 4:50"...jest tym samym, co nigdy nie umierać".
-
4:52 - 4:54Patrząc wstecz, powiedział mi, że owszem
-
4:55 - 5:00Proust miał rację, że w wieku 22 lat
jesteśmy pewni, że nie umrzemy, -
5:02 - 5:05tak samo jak tanatolog
Edwin Shneidman miał też rację, -
5:05 - 5:07że w wieku 90 lat jesteśmy pewni,
że jednak umrzemy. -
5:09 - 5:11Przytrafiło się to jemu,
-
5:11 - 5:12tak jak i im.
-
5:15 - 5:17Teraz lista jest gotowa:
-
5:18 - 5:20sto lat.
-
5:21 - 5:23I patrząc na to wstecz,
-
5:24 - 5:26wiem, że nie skończyłem.
-
5:27 - 5:29Wciąż mam swoje życie do przeżycia,
-
5:29 - 5:31wciąż wiele stron,
do których mogę przejść. -
5:33 - 5:34Świadomy Mailera
-
5:34 - 5:36oczekuję 44 urodzin.
-
5:37 - 5:38Dziękuję.
-
5:38 - 5:49(Brawa)
- Title:
- Mądrość wielkich pisarzy na każdy rok życia
- Speaker:
- Joshua Prager
- Description:
-
Choć ludzie bardzo się od siebie różnią, każdego czeka ta sama sekwencja w miarę upływu lat, a współdzielone wzorce trafiają na karty naszych ulubionych książek. W swojej poruszającej prelekcji dziennikarz Josh Prager analizuje wszystkie etapy życia, cytując takich autorów jak Norman Mailer, Joyce Carol Oates, William Trevor i innych wielkich pisarzy, przy wizualizacjach grafika Miltona Glasera. „Powieści mówią nam, kim byliśmy, kim jesteśmy, a także to, kim się staniemy” - mówi Prager.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 06:01
Rysia Wand approved Polish subtitles for Wisdom from great writers on every year of life | ||
Rysia Wand accepted Polish subtitles for Wisdom from great writers on every year of life | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for Wisdom from great writers on every year of life | ||
Patrycja Dzianok edited Polish subtitles for Wisdom from great writers on every year of life | ||
Patrycja Dzianok edited Polish subtitles for Wisdom from great writers on every year of life | ||
Patrycja Dzianok edited Polish subtitles for Wisdom from great writers on every year of life | ||
Patrycja Dzianok edited Polish subtitles for Wisdom from great writers on every year of life | ||
Patrycja Dzianok edited Polish subtitles for Wisdom from great writers on every year of life |