Nasze rozumienie płci biologicznej jest błędne
-
0:00 - 0:03[Prelekcja zawiera treści
przeznaczone dla osób dorosłych] -
0:04 - 0:05Mam pochwę.
-
0:05 - 0:07(Śmiech)
-
0:07 - 0:09Pomyślałam, że powinniście wiedzieć.
-
0:09 - 0:12To może nie być niespodzianką
dla niektórych z was. -
0:12 - 0:13Wyglądam jak kobieta.
-
0:14 - 0:16Jestem ubrana jak kobieta, tak myślę.
-
0:17 - 0:19Tylko że mam też jądra.
-
0:20 - 0:22Wymagało to ode mnie dużo odwagi,
-
0:22 - 0:26żeby przyjść tu i mówić wam
o moich genitaliach. -
0:26 - 0:27Tylko trochę.
-
0:28 - 0:31Ale nie mówię tu o odwadze.
-
0:31 - 0:33Dosłownie - mam jądra.
-
0:33 - 0:35O tutaj,
-
0:35 - 0:37tu, gdzie wiele z was ma jajniki.
-
0:37 - 0:39Nie jestem ani mężczyzną, ani kobietą.
-
0:39 - 0:40Jestem osobą interpłciową.
-
0:41 - 0:45Większość uważa, że biologicznie
jest się albo mężczyzną albo kobietą, -
0:45 - 0:48ale to tak naprawdę jest bardziej złożone.
-
0:49 - 0:52Interpłciowość może oznaczać różne rzeczy.
-
0:52 - 0:55W moim przypadku wygląda to tak,
że urodziłam się z chromosomami XY, -
0:55 - 0:58które znacie pewnie
jako chromosomy męskie. -
0:58 - 1:02Urodziłam się z ciałem,
w którym jest i pochwa, i jaja. -
1:02 - 1:05Moje ciało nie reaguje na testosteron,
-
1:05 - 1:08więc podczas dojrzewania urosły mi piersi,
-
1:08 - 1:12ale nigdy nie miałam trądziku
ani włosów na ciele, sebum. -
1:12 - 1:14Możecie mi tego zazdrościć.
-
1:14 - 1:16(Śmiech)
-
1:16 - 1:18Ale nie mam macicy -
-
1:18 - 1:19urodziłam się bez niej,
-
1:19 - 1:23więc nie mam miesiączki,
nie mogę mieć biologicznych dzieci. -
1:24 - 1:27Szufladkujemy ludzi
ze względu na ich genitalia. -
1:28 - 1:31Zanim dziecko się w ogóle urodzi,
pytamy, czy to chłopiec czy dziewczynka, -
1:31 - 1:34tak jakby to miało znaczenie,
-
1:34 - 1:36tak jakby mielibyśmy się mniej cieszyć
na przyjście dziecka, -
1:36 - 1:39gdyby nie miało takich
genitaliów, jak się chce; -
1:39 - 1:43tak jakby to, co ktoś ma między nogami,
świadczyło jakkolwiek o tej osobie. -
1:43 - 1:46Czy ten ktoś jest miły, hojny, zabawny?
-
1:47 - 1:48Mądry?
-
1:48 - 1:50Kim chce być, kiedy dorośnie?
-
1:51 - 1:53Genitalia nie mówią nam właściwie niczego.
-
1:53 - 1:56Mimo to definiują nas.
-
1:57 - 1:59W tym społeczeństwie
uwielbiamy szufladkować ludzi, -
1:59 - 2:01etykietować się nawzajem.
-
2:01 - 2:03To daje nam poczucie przynależności
-
2:03 - 2:07i uczy nas, jak ze sobą współgrać.
-
2:07 - 2:10Ale jest pewien bardzo duży problem:
-
2:10 - 2:13Płeć biologiczna
nie jest biała ani czarna. -
2:14 - 2:15To spektrum.
-
2:16 - 2:20Poza genitaliami ma się chromosomy,
-
2:20 - 2:22gruczoły płciowe,
jak na przykład jajniki czy jądra. -
2:22 - 2:24Ma się wewnętrzne organy płciowe,
-
2:24 - 2:27produkcję hormonów, odpowiedź na hormony
-
2:27 - 2:32i drugorzędowe cechy płciowe,
jak rozwój piersi, włosy na ciele itp. -
2:33 - 2:38Wszystkie te siedem aspektów
płci biologicznej jest tak różnorodnych, -
2:38 - 2:40a nadal mamy tylko dwie opcje:
-
2:40 - 2:41mężczyzna lub kobieta.
-
2:41 - 2:43To jest dla mnie absurdem,
-
2:43 - 2:46bo nie przychodzi mi do głowy
żadna inna cecha ludzka, -
2:46 - 2:48która wiąże się
tylko z dwiema możliwościami: -
2:48 - 2:51kolor skóry, włosy, wzrost, oczy.
-
2:52 - 2:56Można mieć tylko nos A lub nos B,
to wszystko, nie ma innych opcji. -
2:57 - 3:00Jeśli zakres możliwych różnic
między naszymi ciałami jest nieskończony, -
3:00 - 3:04jak zakres możliwych opinii, charakterów,
-
3:04 - 3:06czy nie jest logiczne,
że taka różnorodność -
3:06 - 3:08musi dotyczyć także płci biologicznej?
-
3:10 - 3:14Czy wiedzieliście, że można mieć
nie tylko chromosomy XX lub XY, -
3:14 - 3:18ale także jednocześnie XX i XY?
-
3:18 - 3:20Albo że można mieć dodatkowy X - XXY.
-
3:20 - 3:22Albo dwa dodatkowe - XXXY.
-
3:23 - 3:24Tu się zaczyna dziać.
-
3:24 - 3:27A co to znaczy dla tych "normalnych" ludzi
z chromosomami -
3:27 - 3:28XX czy XY?
-
3:28 - 3:30Mam chromosomy XY.
-
3:30 - 3:33Jeśli moje ciało znaleziono by
na miejscu przestępstwa... -
3:33 - 3:36Nie mówię, że tak będzie, ale kto wie.
-
3:36 - 3:38(Śmiech)
-
3:38 - 3:42Jeśli mój szkielet
odkryto by za tysiące lat, -
3:42 - 3:43byłabym uznana za mężczyznę.
-
3:44 - 3:45Czy to prawda?
-
3:46 - 3:48Moje jaja powiedziałyby, że tak.
-
3:48 - 3:50Ale co z resztą mnie?
-
3:51 - 3:55Co jeśli kobieta ma raka jajników
i musi je usunąć? -
3:55 - 3:57Czy nadal kwalifikuje się jako kobieta?
-
3:58 - 4:01Co z resztą osób interpłciowych,
urodzonych bez jąder ani jajników, -
4:01 - 4:04albo tylko z jedną z tych opcji
lub ich kombinacją? -
4:04 - 4:06Do jakiej grupy należą?
-
4:07 - 4:09Czy musisz mieć macicę, żeby być kobietą?
-
4:09 - 4:11Wiele z nas urodziło się bez niej.
-
4:12 - 4:15I ulubiona część każdego, genitalia:
-
4:15 - 4:17ma się albo opcję A, albo B, tak?
-
4:17 - 4:20Masz albo piętnastocentymetrowego penisa
dokładnie takiej grubości, -
4:20 - 4:22stojącego w erekcji pod kątem 90 stopni,
-
4:22 - 4:25albo pochwę, która wewnątrz
jest taka szeroka -
4:25 - 4:28i łechtaczkę półtora centymetra
nad otworem pochwy -
4:28 - 4:31i wargi sromowe, które wyglądają
dokładnie tak, jak powinny, -
4:31 - 4:34według tego filmu porno,
który raz oglądaliście. -
4:34 - 4:35Wiecie, którego.
-
4:35 - 4:38Jeśli mieliście więcej niż jednego
partnera seksualnego w życiu -
4:38 - 4:40i ustawilibyście ich koło siebie,
-
4:40 - 4:44gwarantuję, że moglibyście
poznać ich tylko po genitaliach. -
4:44 - 4:45(Śmiech)
-
4:45 - 4:46Zastanówcie się.
-
4:46 - 4:47No dalej.
-
4:47 - 4:49(Śmiech)
-
4:49 - 4:50Widzę was.
-
4:50 - 4:51Nie oceniajcie.
-
4:52 - 4:54Tylko sobie przypomnijcie.
-
4:54 - 4:55Każde inne, prawda?
-
4:57 - 5:01Idea dwóch płci biologicznych
i kulturowych jest tak zakorzeniona, -
5:01 - 5:03że automatycznie tak myślimy.
-
5:03 - 5:07Po prostu domyślnie umieszczamy się
nawzajem w jednej z tych dwóch kategorii, -
5:07 - 5:09tak jakby to w ogóle miało znaczenie.
-
5:09 - 5:13Póki ktoś nie sprawi,
że zaczyna się wątpić. -
5:14 - 5:20Myślicie, że jestem wyjątkiem, anomalią?
-
5:20 - 5:24Osoby interpłciowe stanowią
około dwóch procent populacji. -
5:25 - 5:28To tyle, ile osoby rudowłose.
-
5:29 - 5:33W przybliżeniu 150 milionów ludzi,
-
5:33 - 5:35co stanowi więcej niż populacja Rosji.
-
5:36 - 5:40Nie muszę więc chyba mówić,
że jest nas wiele. -
5:41 - 5:42Nie jesteśmy czymś nowym, rzadkim.
-
5:43 - 5:45Jesteśmy po prostu niewidzialni.
-
5:46 - 5:49Byliśmy w każdej kulturze w historii.
-
5:49 - 5:51Ale nigdy się o tym nie rozmawia.
-
5:52 - 5:55Wiele osób nie wie nawet
o swojej interpłciowości. -
5:56 - 5:59Badaliście sobie kariotyp,
żeby sprawdzić chromosomy? -
6:01 - 6:04A poziom wszystkich hormonów?
-
6:04 - 6:08Kolega dowiedział się w zeszłym roku,
w wieku ponad 50 lat. -
6:08 - 6:10Dyrektorka wykonawcza interACT,
-
6:10 - 6:14wiodącej w USA organizacji zajmującej się
walką o prawa osób interpłciowych, -
6:15 - 6:17dowiedziała się, że jest
osobą interpłciową w wieku 41 lat. -
6:18 - 6:21Jej lekarze odkryli to, gdy miała 15 lat,
-
6:22 - 6:23ale jej o tym nie powiedzieli.
-
6:24 - 6:27Skłamali mówiąc, że ma raka,
-
6:27 - 6:29bo to wydawało się
łatwiejszą opcją dla pacjenta -
6:29 - 6:32niż odkrycie, że nie jest
"w pełni" kobietą. -
6:33 - 6:35Często zdarza się,
-
6:35 - 6:39że okłamuje się nas, nie ujawnia
informacji o naszym ciele, -
6:39 - 6:41co dla wielu ludzi jest niespodzianką.
-
6:41 - 6:46Ale żyjemy w społeczeństwie,
w którym nie mówi się o płci i ciałach, -
6:46 - 6:48chyba że po to,
by drwić z innych i ich obrażać. -
6:50 - 6:52Odkryłam, że jestem
interpłciowa, mając 10 lat, -
6:52 - 6:56i ogólnie nie miałam z tym problemu.
-
6:56 - 6:57Nie przeszkadzało mi to.
-
6:57 - 7:00Nadal rozwijałam swoje rozumienie świata.
-
7:01 - 7:03Dopiero kiedy dorosłam,
-
7:03 - 7:07zdałam sobie sprawę, że nie spełniam
oczekiwań społeczeństwa, -
7:07 - 7:11że nie pasuję, że jestem nienormalna.
-
7:11 - 7:13Wtedy zaczął się wstyd.
-
7:14 - 7:16Jak często widzicie dzieci
bawiące się zabawkami -
7:16 - 7:17"nieodpowiednimi" dla ich płci?
-
7:17 - 7:20Albo mierzące "niewłaściwe" ciuchy?
-
7:20 - 7:21Cały czas, prawda?
-
7:21 - 7:24Dzieci nie wiedzą o normach płciowych,
-
7:24 - 7:27nie wstydzą się tego, kim mają być
-
7:28 - 7:30albo co mają lubić lub kochać.
-
7:32 - 7:34Nie obchodzi ich żadna z tych rzeczy.
-
7:34 - 7:37Nie czują wstydu,
dopóki ich nim nie obarczymy. -
7:39 - 7:41Mnie również lekarze okłamywali.
-
7:41 - 7:45Gdy miałam 10 lat powiedzieli mi,
że dostanę raka, -
7:45 - 7:47jeśli nie usunę jąder.
-
7:48 - 7:51Powtarzali mi to co rok.
-
7:51 - 7:54Do dziś są lekarze, którzy chcą,
bym je usunęła. -
7:55 - 7:57Ale nie ma do tego powodu.
-
7:58 - 8:03Jeśli typowy mężczyzna z chromosomami XY,
taki, jak wy, ma jądra -
8:03 - 8:05i jedno z nich jest niezstąpione,
-
8:05 - 8:07istnieje duża szansa,
że pojawi się nowotwór, -
8:07 - 8:10albo raczej ryzyko większe niż przeciętne.
-
8:10 - 8:11Jądra potrzebują termoregulacji.
-
8:12 - 8:15Przesuwają się w dół ciała,
żeby się ochłodzić -
8:15 - 8:17lub wracają do góry, żeby się ogrzać.
-
8:18 - 8:19Moje nie muszą tego robić.
-
8:19 - 8:23Nie reagują na testosteron,
nie produkują spermy. -
8:23 - 8:26Siedzą sobie bezpiecznie w moim ciele.
-
8:26 - 8:30Ale ponieważ istnieje taki brak wiedzy
na temat interpłciowości, -
8:30 - 8:32moi lekarze nigdy nie rozumieli różnicy.
-
8:32 - 8:34Nigdy naprawdę nie rozumieli mojego ciała.
-
8:35 - 8:37Kiedy urosłam,
-
8:37 - 8:40kolejna lekarka powiedziała mi,
że muszę mieć operację pochwy -
8:41 - 8:45bo bez takiej operacji
-
8:45 - 8:50nie będę mogła pewnego dnia
"normalnie" uprawiać seksu z mężem. -
8:50 - 8:51To cytat.
-
8:53 - 8:56W końcu nie zdecydowałam się na operację
-
8:56 - 8:58i bardzo się cieszę z tej decyzji.
-
9:00 - 9:02Nie przyszłam tu mówić
o moim życiu łóżkowym. -
9:02 - 9:03(Śmiech)
-
9:03 - 9:06Powiem tyle: nie narzekam.
-
9:06 - 9:08(Śmiech)
-
9:09 - 9:11Wszystko ze mną dobrze, z moim ciałem też.
-
9:11 - 9:13Właściwie nie zobaczylibyście różnicy
-
9:13 - 9:16między mną a inną osobą,
gdybym wam nie powiedziała. -
9:16 - 9:20Nie rozpoznalibyście we mnie
osoby interpłciowej. -
9:20 - 9:24Ale powtarzam, przez brak zrozumienia ciał
-
9:24 - 9:26mój lekarz nie rozumiał różnicy.
-
9:27 - 9:29I moje życie łóżkowe
przeważnie jest spoko. -
9:30 - 9:32Jedyny problem to fakt, że czasem
-
9:32 - 9:37inicjacje seksualne przywołują wspomnienia
lekarzy dotykających mnie -
9:37 - 9:40bez przerwy, odkąd miałam 10 lat.
-
9:41 - 9:45Miałam wielkie szczęście uniknąć...
-
9:45 - 9:48Nie myślałam, że się wzruszę.
-
9:48 - 9:52Miałam wielkie szczęście
uniknąć fizycznej krzywdy, -
9:52 - 9:54jaką wyrządzają te niepotrzebne operacje.
-
9:56 - 10:00Ale żadna osoba interpłciowa
nie jest wolna od emocjonalnej krzywdy, -
10:00 - 10:02jaka wynika z życia w społeczeństwie,
-
10:02 - 10:04które stara się zatuszować
twoje istnienie. -
10:06 - 10:09Większość moich interpłciowych
przyjaciół przeszła takie operacje. -
10:10 - 10:13Często usuwa się jądra takie, jak moje,
-
10:13 - 10:19mimo że u mnie ryzyko raka jąder
jest niższe, niż raka piersi -
10:19 - 10:24u typowej kobiety bez predyspozycji,
bez historii rodzinnej. -
10:25 - 10:28Ale takiej kobiecie
nie każemy usunąć piersi, co? -
10:30 - 10:34Trudno znaleźć osobę interpłciową,
która nie przeszła operacji. -
10:36 - 10:41Często takie operacje są przeprowadzane,
by ulepszyć życie dzieciom interpłciowym, -
10:42 - 10:44ale zwykle działają odwrotnie,
-
10:44 - 10:50powodując więcej krzywd i komplikacji
fizycznych i emocjonalnych. -
10:53 - 10:56Nie mówię, że lekarze są źli czy złośliwi.
-
10:56 - 11:01Chodzi o to, że żyjemy w społeczeństwie,
które popycha lekarzy do "naprawiania" -
11:01 - 11:04tych z nas, którzy nie pasują
do ich definicji "normalności". -
11:06 - 11:09Nie jesteśmy problemami,
które trzeba rozwiązać. -
11:09 - 11:13Żyjemy w społeczeństwie,
które trzeba oświecić. -
11:14 - 11:16Staram się w tym pomóc,
-
11:16 - 11:19między innymi tworząc poradnik
o dojrzewaniu nienacechowany płciowo, -
11:19 - 11:22w którym dorastające dzieci
znajdą informacje o swoim ciele. -
11:23 - 11:25Nie o ciałach dziewczynek czy chłopców,
-
11:25 - 11:26po prostu o ich ciałach.
-
11:27 - 11:29Często mamy nierealne oczekiwania
-
11:29 - 11:32wobec tego, co dzieje się w naszym
organizmie bez naszej kontroli. -
11:33 - 11:36Jeśli jeden mężczyzna może zapuścić
pełną, wspaniałą, hipsterską brodę, -
11:36 - 11:40a inny tylko kilka włosków,
-
11:40 - 11:43czy to niesie jakiekolwiek informacje
o tym, jakimi są mężczyznami? -
11:43 - 11:45Nie.
-
11:45 - 11:47To prawdopodobnie po prostu znaczy,
-
11:47 - 11:50że ich mieszki włosowe
inaczej reagują na testosteron. -
11:51 - 11:55Ile razy słyszymy, że faceci
wstydzą się czegoś takiego? -
11:59 - 12:02Wyobraźcie sobie świat, gdzie
moglibyśmy żyć w społeczeństwie, -
12:02 - 12:05które uczy nas nie wstydzić się tego,
-
12:05 - 12:08co robi, lub czego nie robi nasz organizm.
-
12:12 - 12:17Chcę zmienić myślenie o płci biologicznej
w naszym społeczeństwie, -
12:17 - 12:19a to naprawdę wielkie wyzwanie.
-
12:20 - 12:22Można powiedzieć, że mam jaja.
-
12:22 - 12:24(Śmiech)
-
12:25 - 12:28Ale w końcu zaakceptowaliśmy to,
że Ziemia jest okrągła, prawda? -
12:29 - 12:32Już nie uważamy homoseksualności
za chorobę psychiczną, -
12:32 - 12:34a kobietom nie dajemy diagnozy "histerii".
-
12:35 - 12:39Nie sądzimy już, że epilepsję
powoduje diabeł, więc super. -
12:39 - 12:40(Śmiech)
-
12:40 - 12:44Stale się zmieniamy i ewoluujemy,
im więcej rozumiemy jako społeczeństwo. -
12:45 - 12:47Płeć biologiczna to spektrum.
-
12:47 - 12:49Nie jest biała czy czarna.
-
12:49 - 12:52Ta wiedza nie tylko
chroniłaby interpłciowe dzieci -
12:52 - 12:54przed fizyczną i emocjonalną krzywdą.
-
12:54 - 12:56Uważam, że pomogłaby wszystkim.
-
12:58 - 13:01Czy ktoś z was poczuł się kiedyś
nieodpowiedni lub zawstydzony, -
13:01 - 13:05bo nie był wystarczająco
dziewczęcy, był zbyt dziewczęcy, -
13:05 - 13:07niewystarczająco męski lub zbyt męski?
-
13:08 - 13:11Ciągle piętnujemy ludzi
za niedopasowywanie się, -
13:11 - 13:12ale tak naprawdę,
-
13:12 - 13:16myślę, że zawstydzamy innych,
bo nie chcemy, by zauważyli, -
13:16 - 13:19że my też nie jesteśmy dopasowani.
-
13:20 - 13:24Prawda jest taka, że nikt
właściwie nie jest dopasowany, -
13:24 - 13:25bo szufladki nie istnieją.
-
13:26 - 13:30To podejście albo-albo,
ta fałszywa męsko-żeńska fasada, -
13:30 - 13:33to coś, co zbudowaliśmy sobie sami.
-
13:33 - 13:35Ale to nie musi istnieć.
-
13:37 - 13:38Możemy to obalić.
-
13:38 - 13:41I to właśnie chcę zrobić.
-
13:42 - 13:43Dołączycie do mnie?
-
13:45 - 13:46Dzięki.
-
13:46 - 13:51(Brawa)
- Title:
- Nasze rozumienie płci biologicznej jest błędne
- Speaker:
- Emily Quinn
- Description:
-
Czy wiedzieliście, że prawie 150 milionów ludzi na świecie to osoby interpłciowe – z anatomią, która nie pasuje do standardowej definicji mężczyzny i kobiety? (To tyle, ile populacja Rosji.) Emily Quinn o swojej interpłciowości dowiedziała się w wieku 10 lat. W swojej mądrej, zabawnej prelekcji dzieli się otwierającymi oczy lekcjami życia spędzonego na zmaganiu się z bezmyślnymi oczekiwaniami społeczeństwa, lekarzy, którzy nakłaniali ją do niepotrzebnej operacji i stawaniu w obronie siebie samej i niezwykłej różnorodności ludzi. (Prelekcja zawiera treści dla dorosłych)
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 14:01
Krystian Aparta edited Polish subtitles for The way we think about biological sex is wrong | ||
Krystian Aparta edited Polish subtitles for The way we think about biological sex is wrong | ||
Krystian Aparta approved Polish subtitles for The way we think about biological sex is wrong | ||
Krystian Aparta accepted Polish subtitles for The way we think about biological sex is wrong | ||
Krystian Aparta edited Polish subtitles for The way we think about biological sex is wrong | ||
Krystian Aparta edited Polish subtitles for The way we think about biological sex is wrong | ||
Daniela Golonka edited Polish subtitles for The way we think about biological sex is wrong | ||
Daniela Golonka edited Polish subtitles for The way we think about biological sex is wrong |