Biết một bí mật? Đó là sự trớ trêu kịch nghệ - Christopher Warner

Bài đầy đủ tại: http://ed.ted.com/lessons/in-on-a-secret-that-s-dramatic-irony-christopher-warner

Bạn đang ở trong một rạp chiếu phim, xem một bộ phim kinh dị mới. Các khán giả biết một cái gì đó mà nhân vật chính không biết. Các khán giả nhìn thấy hành động của nhân vật không thực sự có lợi cho anh ta. Cảm giác đó là gì? Thứ cảm giác làm cho bạn muốn hét vào màn hình - Christopher Warner xác định đây chính là cách kể chuyện dựa vào sự trớ trêu kịch nghệ.

Bài học của Christopher Warner, minh họa bởi Ben Pearce.

Phim kinh dị và
phim hài có điểm gì chung?

Hai thể loại này thoạt nhìn
thì hoàn toàn khác biệt,

nhưng lý do cả hai
trở nên phổ biến

là vì nó đều có một điểm chung:

vì đều sử dụng sự trớ trêu kịch nghệ.

Đầu tiên, ta cần làm rõ.

Có ba kiểu thể hiện sự trớ trêu.

Sự trớ trêu hoàn cảnh
là khi bạn mong một điều,

nhưng kết quả là ngược lại.

Sự trớ trêu kiểu ngôn từ là
khi người ta nói một điều gì

nhưng thật ra
ý ngược lại.

Sự trớ trêu kịch nghệ

là điều chúng ta đang xem xét.

Trớ trêu kịch nghệ
là khán giả

biết nhiều hơn về một sự kiện,

một tình huống,

một đoạn hội thoại

hơn nhân vật trong phim,

hay trên sân khấu,

hay trong sách.

Khán giả biết về bí mật

mà nhân vật trong phim không biết.

Một công cụ kể chuyện tuyệt vời

có thể làm trào dâng cảm xúc.

Hãy nghĩ về điều này một chút.

Sẽ thế nào nếu,
trong một bộ phim kinh dị

bạn biết rằng
kẻ xấu đang ẩn nấp

ở đằng sau cánh cửa tối tăm.

Âm nhạc trở nên rùng rợn,

bóng tối bắt đầu bao phủ,

điều này không tốt cho
vị anh hùng của ta!

Tất nhiên, dù gì thì anh ấy
vẫn phải vào căn phòng

để tìm kẻ ác.

Bạn thấy cực kỳ căng thẳng và hồi hộp

khi biết rằng sẽ có
một kẻ đáng sợ bất chợt nhảy ra,

nhưng lại không biết khi nào.

Sự căng thẳng đó chính là
sự trớ trêu kịch nghệ:

Bạn biết điều gì đó rõ hơn
cả nhân vật trong phim.

Giờ hãy lấy một ví dụ hài kịch điển hình.

Có thể sẽ có một kiểu "hiểu lầm" nào đấy.

Lần nữa, ta biết nhiều
điều sắp diễn ra

hơn là nhân vật.

Hãy tưởng tượng,
bữa tiệc bất ngờ

cho một người
đang được lên kế hoạch

trong khi bạn đó
tình cờ nghe

toàn bộ cuộc nói chuyện.

Từ đó, sự nhầm lẫn và hiểu lầm xảy ra,

và sự căng thẳng xuất hiện.

Không giống với phim kinh dị

nó khá là hài hước

khi nhân vật cố gắng tìm ra ai và cái gì,

nhưng nó là một ví dụ tốt

về trớ trêu kịch nghệ.

Sự căng thẳng hay hồi hộp
ở cả hai thể loại

đẩy câu chuyện và giữ cho nó tiếp diễn.

Khán giả muốn, không, đúng hơn là cần,

thấy sự căng thẳng của
trớ trêu kịch nghệ được phá vỡ

dù là từ kẻ đáng sợ nhảy ra khỏi bóng tối

hay do ai đó cuối cùng
cũng tiết lộ sự thật

và giải quyết sự mơ hồ.

Vậy, khi bạn cảm thẩy
bạn biết một bí mật,

thì đó chính là sự trớ trêu kịch nghệ,

một dấu ấn của những tác gia vĩ đại,

từ Shakespeare tới Hitchcock.