Return to Video

چۆن دەتوانی وابکەیت مێشێک کە میوە دەخوات سەوزەی گیایی بخوات

  • 0:00 - 0:03
    گریگ گریگ: تەمەنێکی کۆنە
    بۆ ھەموودایک و باوکەکان،
  • 0:03 - 0:05
    والە منداڵەکانیان
    دەکەن سەوزەواتەکان بخۆن.
  • 0:05 - 0:07
    بەڵام ئەوان پسکیت
    و ئایس کرێم دەخۆن
  • 0:07 - 0:08
    تا ڕادەیەک ئاسانە،
  • 0:08 - 0:10
    بە ھۆی ئەوەی کە مێشکمان
    شیرینی پەسەند دەکات.
  • 0:10 - 0:13
    ئیستا،تەکنەلۆجیایەکی نوێ ھەیە
    پێی دەڵێن بۆ ماوەیی
  • 0:13 - 0:15
    کە لەوانەیە بتوانێ فێڵ بکات لە تامەکانمان،
  • 0:15 - 0:17
    بۆ نموونە حەزکردن بە سەوزە
    لە دوای شیرینی.
  • 0:17 - 0:20
    ئێمە ئەمرۆ بە بەکارھێنانی
    مێشی میوە تاقی دەکەین.
  • 0:20 - 0:23
    [دی ئای وای نیۆرۆساینس ]
  • 0:23 - 0:25
    ھۆکارەکەی کەتاقیمان کردۆتەوە
    لەگەڵ مێشی میوە
  • 0:25 - 0:27
    ئایا ئەوان کۆئەندامی بچوکی دەماریان ھەیە
  • 0:27 - 0:30
    کە چانسی خراپمان پێدەدات
    بۆ ئەوەی تێبگەین کە چ ڕوودەدات.
  • 0:31 - 0:34
    بڕوا بکەن یان نا،ئەم تامکردنە بۆ ھەموومان
    زۆر لەیەک دەچن.
  • 0:34 - 0:36
    بەڵام پێش ئەوەی ھەوڵی دەستکاریکردنی
    چێژی ئەوان بدەین،
  • 0:36 - 0:39
    پێویستە بزانین:
    کە میوەی سەرەکی مێش چییە؟
  • 0:39 - 0:40
    چی پێ باشترە؟
  • 0:40 - 0:42
    پێی دەڵێین تاقیکردنەوەیەکی کۆنتڕۆڵ.
  • 0:42 - 0:44
    سپێنسەرس:زۆر بە زەحمەت کاردەکات
    بۆ کردنی ئەمە.
  • 0:44 - 0:47
    سپێنسەر،با یەکەم
    تاقیکردنەوەئەنجام بدەین.
  • 0:47 - 0:50
    دەمانەوێت تاقی بکەینەوە بزانین مێشی میوە
    مۆز یان بڕۆکلی پێ باشترە.
  • 0:50 - 0:51
    کەواتە پێویستمان بە چییە؟
  • 0:51 - 0:55
    سپێنسەر بڕاون:پێویستمان بە بۆردی فڕینە،
    بەشێوەیەکی سەرەکی لەسەرئایپادبۆ مێش.
  • 0:55 - 0:56
    بەرد لێدانەکە دەپێوێت.
  • 0:56 - 0:58
    مێشێکت لە ھەر ژورێک دانا؟
  • 0:58 - 1:01
    بەڵێ،لە ژوورەوە مۆزو بڕۆکلیان
    پێشکەش دەکەین
  • 1:01 - 1:03
    تا بزانین کامیان باشترە.
  • 1:03 - 1:04
    GG:بۆ ئەوەی چەند جارێک بژمێرین
  • 1:04 - 1:07
    مێشی میوە مۆزێک دەخوات بەرامبەر بڕۆکلی،
  • 1:07 - 1:10
    ئەم ژوورانە لە گەڵ پێویستیە ئەلیکتڕۆنیەکان
    گونجاون
  • 1:10 - 1:11
    کە داتا دەنێرێت بۆ کۆمپیوتەر.
  • 1:11 - 1:14
    کەواتە دۆزینەوەکانت چی بوون
    لەمۆز بەرامبەر بڕۆکلی؟
  • 1:14 - 1:17
    SB:بۆم دەرکەوت کە مێشەکان زۆر
    سەردانی مۆزیان کردووە.
  • 1:17 - 1:19
    GG:ھەردووکیان لە وێ بوون،
    وەک منداڵەکان،
  • 1:19 - 1:23
    ئەوان بڕۆکلیەکە ناخۆن،
    دەیگۆڕن بۆ شتێکی شیرنتر
  • 1:23 - 1:25
    ‏GG:ئێستاباکگڕاوەندێکی خێرابۆچۆنیەتی
    تامکردن.
  • 1:25 - 1:28
    تامی خونچەلە دەمارەی تایبەت درووست کراوە
  • 1:28 - 1:29
    پێی دەڵێن وەرگری تام.
  • 1:29 - 1:32
    کاتێک شتێک دەخۆیت
    تامێکی تایبەتی لێ دروست دەکات،
  • 1:32 - 1:34
    ئەم تامی دەمارە تەنھا یەک دانە
    لە مێشک دەتەقێتەوە.
  • 1:34 - 1:37
    ئەمە ڕێگە بە مێشکمان دەدات
    کە بزانێت چی شیرینەو چی تاڵە.
  • 1:37 - 1:40
    کاتێک مێشەکە مۆزێک دەخوات،
    ئەوە تامێکی شیرنی ئیزعاجی ھەیە.
  • 1:40 - 1:44
    بەلام کاتێک بڕۆکلی دەخوات،
    ھەمان ئەو دەمارنە زۆر بێدەنگ دەمێننەوە.
  • 1:44 - 1:47
    بەلام چی دەبێت ئەگەر توانیبامان
    ئەو دەمارە شیرنانە بتەقێنین
  • 1:47 - 1:49
    ھەموو جارێک مێشی میوە بڕۆکلی دەخوات؟
  • 1:49 - 1:50
    دەتوانین میوەی شیرن بە دەست بێنین
  • 1:50 - 1:52
    تاکوحەز لە بڕۆکلی بکات
    ئەوەندەی مۆز.
  • 1:52 - 1:54
    داخلکردنی بۆ ماوەیی.
  • 1:54 - 1:57
    ئەمە ئامرازێکی نوێی شۆڕشگێڕیە
    کە بە ڕەشەبا دەمارەکان دەبات،
  • 1:57 - 1:59
    لەم حاڵەتەدا (بۆماوەیی)
    بە مانای ڕووناکی دێت
  • 1:59 - 2:03
    بۆ ماوەیش ئاماژە بەم ڕاستیە دەکات
    کە ئەم میوانە دەستکاری کراون
  • 2:03 - 2:07
    بۆ لەخۆگرتنی چینێکی تایبەت وا لە ھەندێک
    دەمار دەکات بتەقێتەوە.
  • 2:07 - 2:10
    لەم حاڵەتەدا،چینی تایبەتمان بۆ وەرگرە
    تامییە شیرینیەکان زیاد کردووە.
  • 2:11 - 2:12
    ئێستا ئەمە بەشی خۆشییە.
  • 2:12 - 2:15
    بۆماوەیی مانای ئەوەیە دەتوانین
    کۆنتڕۆڵی دەمارە تایبەتەکان بکەین
  • 2:15 - 2:18
    ھەر کاتێک دەکەونە بەر ڕووناکیەکی
    گەشی ڕەنگاو ڕەنگ،
  • 2:18 - 2:20
    دەبێتە ھۆی ئەوەی کە
    پەیام بۆ مێشک بنێرن.
  • 2:20 - 2:23
    لەم تاقیکردنەوەیەدائەم میوە چاکراوەی مێشە
  • 2:23 - 2:25
    دووبارە لە نێوان مۆزو بڕۆکلی ھەڵبژێرە،
  • 2:25 - 2:28
    تەنھا ئەمجارە،ھەموو جارێک
    مێشی میوە بڕۆکلی دەخوات،
  • 2:28 - 2:30
    ئێمە دەڕۆین بۆ ھەڵکردنی
    گڵۆپێکی سووری گەورە.
  • 2:30 - 2:33
    کاتێک کەناڵەکان ئەم ڕووناکیە،
    سوورە دەبینین،ئەوان ھەڵدەکەن،
  • 2:33 - 2:35
    وە ئەوان وادەکەن کەئەودەمارە
    ئاگر ھەڵبکات،
  • 2:35 - 2:38
    ھەروەھا تامی شیرن دەنێردرێ بۆ مێشک.
  • 2:38 - 2:39
    چۆن دەریان دەھێنینەدەرەوە؟
  • 2:39 - 2:42
    SB:بۆیە لەمەو دوا دەممان بەکار دەھێنین،
  • 2:42 - 2:44
    کەواتە تەنھا دوو پوش پێکەوە دائەنێین.
  • 2:44 - 2:45
    GG:کەواتە ئەمە ناوێکی خەیاڵییەبۆ پووش.
  • 2:45 - 2:47
    SB:لە بنەڕەتدا.
  • 2:47 - 2:48
    کەواتە تۆ ئەمانە ھەڵئەمژیت.
  • 2:50 - 2:52
    ئایا تۆ ھەرگیز مێشێکت ھەڵمژیوە؟
  • 2:52 - 2:54
    SB:جارێک یان دووجار.
  • 2:58 - 3:00
    GG:ئەوەتا، ھەر چوارت ھەیە.
  • 3:00 - 3:01
    باشە،نایابە.
  • 3:01 - 3:04
    کەواتە تۆ ڕادەکەت کاتی کارەکەت لێرەیە.
  • 3:04 - 3:07
    تۆ ڕووناکیەکە لەسەرەوەی ژورەکان پێئەکەیت.
  • 3:07 - 3:10
    بۆیە ئیستا لێرە دایدەنێین و
    چاوەڕێدەکەین بڕۆکلی بخۆن،
  • 3:10 - 3:12
    دواتر کە ڕووناکیەکە ئاگر دەگرێت،
  • 3:12 - 3:14
    ئەوان وا بیر دەکەنەوە
    کە تامی شتێکی شیرن دەکەن.
  • 3:14 - 3:16
    ئۆھ،دەی.ئەو نزیکتر دەبێتەوە.
  • 3:16 - 3:18
    دەی.ئیستا تامی خۆشە.
  • 3:18 - 3:19
    وە بە تەما دەبێت.
  • 3:20 - 3:21
    GG:ئۆھ،ئەو گەڕایەوە.زۆر باشە!
  • 3:21 - 3:25
    باشە،ئێستا دەبینی
    کە ھەندێک لەو مێشانە
  • 3:25 - 3:27
    لە مۆزەوە بۆ بڕۆکلی دەیگۆڕن.
  • 3:27 - 3:29
    SB:ڕێک ،بەڵێ.
  • 3:29 - 3:30
    ‏GG:ھەمووکات ئەم ڕوناکیەدەکوژێتەوە،
  • 3:30 - 3:33
    واتا وا بیردەکەنەوە کە ئەوان
    شتێکی شیرن تام دەکەن.
  • 3:33 - 3:35
    ‏SB:بەڵێ،کەواتە ئەم
    پیاوانە بە دوای دا دەڕۆن.
  • 3:35 - 3:38
    ‏GG:بینیمان کەئێمەتوانیمان
    بڕۆکلی ڕزگار بکەین
  • 3:38 - 3:40
    ھەروەھا بیکە وەک سەرنج ڕاکێشێک وەک
    مۆز بۆ مێشی میوەکان.
  • 3:40 - 3:43
    ھەروەھا دەتوانین ھەمان ئەنجام
    دووبارە بکەینەوە
  • 3:43 - 3:44
    ھەموو تاقیکردنەوەکانمان.
  • 3:44 - 3:47
    پرسیارەکە ئەمەیە دەتوانین
    ھەمان شت لەمرۆڤەکاندابکەین؟
  • 3:47 - 3:49
    باشە،ئەمە پشت بە چەند بڕگەیەک دەبەستێت.
  • 3:49 - 3:52
    سەرەتا،ئایا ئامرازە بۆماوەییەکان
    لە مرۆڤەکانیشدا کار دەکەن؟
  • 3:52 - 3:54
    وادیارە وەڵامەکە بەڵێیە،
  • 3:54 - 3:57
    لەڕاستیدا،تاقیکردنەوەپزیشکیەکان
    پێشترپلانیان بۆدانراوە
  • 3:57 - 4:00
    کە چارەسەری ئازاری درێژ خایەن و
    کوێری دەکات بە بە کارھێنانی بۆ ماوەیی.
  • 4:00 - 4:03
    پرسیاری داھاتووئەوەیە،دەتوانین
    بەئاسانی سەرچاوەی ڕووناکی لێبدا
  • 4:03 - 4:06
    بۆیە ھەر کاتێک سەوزە دەخۆین،دەڕۆین؟
  • 4:06 - 4:09
    بۆ ئەمەش دەترسم وەڵامەکە
    ھێشتا نەخێر بێت.
  • 4:09 - 4:13
    بەڵام ئەمرۆ،ئێمە شایەتی ئەوە دەدەین
    کە تەنھا تامێکی بۆماوەییمان ھەیە
  • 4:13 - 4:14
    و ئەمە شاراوەی سەرسوڕھێنەرە.
  • 4:14 - 4:21
    (موزیک)
Title:
چۆن دەتوانی وابکەیت مێشێک کە میوە دەخوات سەوزەی گیایی بخوات
Speaker:
دی ئای وای نیۆرۆساینس
Description:

لەم بەستەرە تەواوی ڤیدیۆکە ببینە:
https://www.ted.com/talks/greg_gage_how_you_can_make_a_fruit_fly_eat_veggies?utm_campaign=tedspread&utm_medium=referral&utm_source=tedcomshare
ئایا دەکرێت دەستکاری عەقڵ بکرێت بۆئەوەی حەز لە خواردنێک بکەین کە پێمان ناخۆشە؟بەڵگەی مێشی میوەکان زۆر ناچارن،لەوانەیە سەرسوڕھێنەر بێت.تیمی تاکی زانای دەماری ئێمە ھەوڵدەدات بۆ گۆڕینی مێشی میوە بۆ سەوزە بە سادەیی بە بریقەدارکردنی ڕووناکی لەسەر مێشکیان

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED Series
Duration:
04:29

Kurdish (Central) subtitles

Revisions