Return to Video

Virüs testleri aslında nasıl çalışır? - Cella Wright

  • 0:06 - 0:11
    Yeni bir virüs ortaya çıkar
    ve orman yangını gibi yayılır.
  • 0:11 - 0:12
    Onu zaptetmek için,
  • 0:12 - 0:17
    araştırmacılar önce kimin enfekte
    olduğu hakkında veri toplamalıdır.
  • 0:18 - 0:21
    İki ana viral test tekniği
    kritik öneme sahiptir,
  • 0:21 - 0:24
    biri size virüsün vücudunuzda şuan
    olup olmadığını söylerken
  • 0:24 - 0:26
    diğeri daha önce olup
    olmadığını gösterir.
  • 0:26 - 0:29
    Peki, bu testler tam olarak
    nasıl çalışıyor?
  • 0:29 - 0:33
    PCR veya polimeraz zincir
    reaksiyonu testi,
  • 0:33 - 0:36
    virüsün vücuttaki
    genetik materyalini hedef alır
  • 0:36 - 0:40
    ve şu anda enfekte olmuş birini
    teşhis etmek için kullanılır.
  • 0:40 - 0:44
    Fakat bu genetik materyal
    gerçekten algılanması zor olan,
  • 0:44 - 0:47
    belli belirsiz miktarlarda
    mevcut olabilir.
  • 0:48 - 0:50
    PCR burada devreye girer,
  • 0:50 - 0:54
    genetik bilgiyi kolayca gözlemlenebilecek
    kadar büyük miktarlara
  • 0:54 - 0:56
    yükseltmek için yaygın olarak kullanılır.
  • 0:57 - 1:00
    Daha önce görülmemiş bir virüse
    PCR testi geliştirmek için
  • 1:00 - 1:04
    araştırmacılar önce genetik
    materyalini veya genomunu diziler
  • 1:04 - 1:08
    ve o virüse özgü bölgeleri belirler.
  • 1:09 - 1:12
    PCR daha sonra bu belirli
    segmentleri hedefler.
  • 1:13 - 1:16
    PCR testi bir numune toplayarak başlar:
  • 1:16 - 1:21
    bu hepatit virüsleri için kan,
    poliovirüs için dışkı
  • 1:21 - 1:25
    ve koronavirüsleri için burun
    veya boğazdan alınan örnekler olabilir.
  • 1:25 - 1:27
    Örnek, virüsün genomunun
    varlığını test etmek için
  • 1:27 - 1:31
    PCR'nin yapıldığı merkezi bir
    laboratuvara götürülür.
  • 1:32 - 1:36
    Genetik bilgi DNA veya RNA
    yoluyla kodlanabilir.
  • 1:36 - 1:43
    Örneğin COVID-19'un nedeni
    SARS-CoV-2, RNA kullanırken
  • 1:43 - 1:44
    HPV, DNA kullanır.
  • 1:45 - 1:49
    PCR'yi çalıştırmadan önce varsa
    tamamlayıcı DNA dizisi yapmak için
  • 1:49 - 1:54
    viral RNA tersine kopyalanmalıdır.
  • 1:54 - 1:57
    Araştırmacılar daha sonra PCR'yi yürütür.
  • 1:57 - 2:01
    Virüs numunede mevcutsa,
    genetik kodun benzersiz bölgelerini
  • 2:01 - 2:05
    tamamlayıcı primerler tanımlar
    ve enzimler kopyalar.
  • 2:05 - 2:09
    Bir DNA zinciri, yüz milyonlarca olur
  • 2:09 - 2:13
    ve floresan boya ile işaretlenmiş
    problar kullanılarak tespit edilir.
  • 2:13 - 2:15
    PCR makinesi floresan algılarsa
  • 2:15 - 2:18
    örnek virüs için test pozitiftir,
  • 2:18 - 2:21
    yani bireye virüs bulaşmış demektir.
  • 2:22 - 2:24
    İmmünoanalizler ise daha önce birinin
  • 2:24 - 2:27
    enfekte olup olmadığını gösteren
  • 2:27 - 2:30
    bağışıklık sisteminin virüs
    hafızasına erişim sağlar.
  • 2:30 - 2:34
    Enfeksiyon sırasında bağışıklık sistemi
    tarafından üretilen, virüse özgü
  • 2:34 - 2:36
    antikorları hedefleyerek çalışırlar.
  • 2:36 - 2:39
    Bunlar virüsler gibi yabancı
    maddeleri tanımlayan
  • 2:39 - 2:42
    ve bunlarla savaşan
    uzmanlaşmış protein sınıflarıdır.
  • 2:42 - 2:47
    İmmünoanalizler, en bol
    sınıf olan IgG antikorlarını
  • 2:47 - 2:52
    ve yeni bir enfeksiyona karşı ilk üretilen
    IgM antikorlarını tespit edebilir.
  • 2:52 - 2:56
    IgM antikorlarının varlığı yeni
    bir enfeksiyon olduğunu düşündürmektedir
  • 2:56 - 3:00
    ancak saptanabilir bir miktar üretilmesi
    bir haftadan fazla sürebileceğinden
  • 3:00 - 3:03
    mevcut enfeksiyonların
    teşhisinde güvenilmezdir.
  • 3:03 - 3:09
    Bu arada, IgG antikorları enfeksiyondan
    sonra uzun bir süre yayılır,
  • 3:09 - 3:13
    onların varlığı genellikle birisinin
    maruz kaldığını ve iyileştiğini gösterir.
  • 3:13 - 3:15
    İmmünoanalizden önce,
  • 3:15 - 3:18
    sağlık profesyonelleri
    bir kişiden kan alır.
  • 3:18 - 3:23
    Bu örnek daha sonra ilgili virüsün
    bir kısmı ile temas eder.
  • 3:23 - 3:27
    Eğer vücut geçmişte virüse maruz kalmışsa
  • 3:27 - 3:31
    test sırasında vücudun
    virüse özgü antikorları ona bağlanır.
  • 3:32 - 3:36
    Bu reaksiyon, renkte bir değişiklik
    yaratarak numunenin pozitif olduğunu
  • 3:36 - 3:39
    ve bireyin virüse
    maruz kaldığını gösterir.
  • 3:40 - 3:42
    İmmünoanalizler, enfekte olan
  • 3:42 - 3:44
    ancak test edilmemiş kişileri
    geriye dönük olarak
  • 3:44 - 3:47
    teşhis etmek açısından
    özellikle önemlidir.
  • 3:47 - 3:51
    Bir virüse karşı bağışıklık geliştirenler
    için heyecan verici bir ihtimal var:
  • 3:51 - 3:55
    bazı durumlarda kan plazması
    şu anda savaşan insanlarda
  • 3:55 - 3:57
    tedavi olarak kullanılabilir.
  • 3:59 - 4:02
    PCR ve immünoanalizler
    her zaman daha doğru
  • 4:02 - 4:04
    ve verimli olma sürecindedir.
  • 4:05 - 4:07
    Örneğin, PCR'deki yenilikler
  • 4:07 - 4:10
    sonuçları bir saat içinde ileten
    bağımsız test cihazlarının
  • 4:10 - 4:13
    kullanılmasını sağlamıştır.
  • 4:13 - 4:17
    Hedef DNA'nın ayrı ayrı
    parçalarını niteleyen dijital PCR,
  • 4:17 - 4:20
    doğruluğu daha da artırma
    vaadini gösterir.
  • 4:20 - 4:23
    İmmünoanalizlerin hızlı bir şekilde
    gelişmesi zor olsa da
  • 4:23 - 4:28
    Singapur'daki araştırmacılar
    COVID-19'un salgın olarak
  • 4:28 - 4:31
    ilan edilmesinden bile önce
    SARS-CoV-2 için bir tane oluşturabildiler.
  • 4:31 - 4:34
    Bu testler - onları geliştiren
    bilim insanları
  • 4:34 - 4:37
    ve onları yöneten
    sağlık uzmanları ile birlikte -
  • 4:37 - 4:39
    kesinlikle gereklidir.
  • 4:39 - 4:43
    Erken devreye girdiklerinde
    milyonlarca hayat kurtarabilirler.
Title:
Virüs testleri aslında nasıl çalışır? - Cella Wright
Speaker:
Cella Wright
Description:

Tam dersi görüntülemek için: https://ed.ted.com/lessons/how-do-virus-tests-actually-work-cella-wright

Yeni bir virüs ortaya çıkar ve orman yangını gibi yayılır. Onu zaptetmek için, araştırmacılar önce kimin enfekte olduğu hakkında veri toplamalıdır. İki ana viral test tekniği kritik öneme sahiptir: biri size virüsün vücudunuzda şuan olup olmadığını söylerken diğeri daha önce olup olmadığını gösterir. Peki, bu testler tam olarak nasıl çalışıyor? Cella Wright, PCR testleri ve immünoanaliz bilimini araştırıyor.

Ders Cella Wright, animasyon Hype CG tarafından yapılmıştır.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:44

Turkish subtitles

Revisions