Return to Video

အိုင်းစတိုင်းရဲ့ ဒွိ ဝိရောဓိကို ရှင်းပြထားပုံ။ Amber Stuver

  • 0:06 - 0:11
    နှစ်ဆယ်ပြည့်မွေးနေ့မှာ အမြွှာအာကာသယာဉ်မှူး
    နှစ်ဦးဟာ စမ်းသပ်မှုအတွက်် လုပ်အားပေးတယ်။
  • 0:11 - 0:15
    Terra က ကမ္ဘာမြေမှာ ကျန်ရစ်ကာ Stella က
    အာကာသယဉ်တစ်စင်းမှာ လိုက်ပါသွားပါမယ်။
  • 0:15 - 0:19
    Stella ရဲ့ ယာဉ်ဟာ အလင်းနှုန်းရဲ့ ၈၆.၆၆%
    နှုန်းဖြင့် မောင်းနှင်မှာ သွားပြီး
  • 0:19 - 0:22
    အလင်းနှစ် ၁၀ နှစ် ဝေးတဲ့
    ကြယ်တစ်ခုဆီ အလည်သွားပြီးနောက်
  • 0:22 - 0:24
    တူညီတဲ့နှုန်းနဲ့ ကမ္ဘာမြေဆီ
    ပြန်လာပါလိမ့်မယ်။
  • 0:24 - 0:26
    သူတို့တွေကို ခွဲဖို့ ပြင်ဆင်ခိုက်မှာ
  • 0:26 - 0:29
    အမွှာညီအမဟာ ပြန်ဆုံတဲ့အခါ
    ဘာများဖြစ်လာမလဲလို့ တွေးမိတယ်။
  • 0:29 - 0:32
    အလင်းနှစ်တစ်နှစ်ဟာ တစ်နှစ်အတွင်း
    အလင်းသွားနိုင်တဲ့ တူညီတဲ့ အကွာအဝေးဖြစ်လို့
  • 0:32 - 0:35
    Stella ရဲ့ခရီးဟာ ၂၃ နှစ် ကြာလိမ့်မယ်။
  • 0:35 - 0:38
    ဒါပေမဲ့ အထူးနှိုင်းယှဉ်မှု သီအိုရီကို
    လေ့လာမှုကနေ
  • 0:38 - 0:41
    ဒါဟာ ဒီလောက် မလွယ်ဘူးလို့
    အမွှာညီအမ သိပါတယ်။
  • 0:41 - 0:44
    ပထမဆုံးအနေနဲ့ အာကာသကို ဖြတ်ပြီးရွေ့တဲ့
    အရာဝတ္ထုရဲ့ နှုန်းဟာ မြန်လေ၊
  • 0:44 - 0:49
    မရွေ့တဲ့ လေ့လာသူကို နှိုင်းယှဉ်ထားတဲ့
    အချိန်ကို ဖြတ်ပြီး ရွေ့တာကပိုနှေးလေပါ။
  • 0:49 - 0:52
    ဒီဆက်စပ်မှုကို Lorentz ကိန်းလို့
    ခေါ်တာနဲ့ တိုင်းတာနိုင်ပါတယ်၊
  • 0:52 - 0:55
    ၎င်းကို ဒီညီမျှခြင်းနဲ့ သတ်မှတ်ပါတယ်။
  • 0:55 - 0:59
    ဒုတိယအနေနဲ့ နားနေတဲ့ လေ့လာသူကနေ
    တိုင်းတာတဲ့ ရွေ့နေတဲ့ အရာဝတ္ထုရဲ့ အလျားဟာ
  • 0:59 - 1:01
    အလားတူကိန်းနဲ့ ကျုံ့သွားမှာပါ။
  • 1:01 - 1:05
    အလင်းနှုန်း ၈၆.၆% မှာ
    Lorentz ကိန်းက ၂ ပါ၊
  • 1:05 - 1:09
    ဆိုလိုတာက အချိန်ဟာ အာကာသယာဉ်
    ပေါ်တွင် နှစ်ဆ နှေးပြီးကုန်တာပါ။
  • 1:09 - 1:12
    တကယ်က Stella ဟာ
    အချိန်နှေးတာကို သတိထားမိမှာမဟုတ်ဘူး။
  • 1:12 - 1:16
    အကြောင်းက ယာဉ်ထဲက အချိန်ကို အခြေပြုတဲ့
    လုပ်ငန်းစဉ်အားလုံးလည်း နှေးမှာကြောင့်ပါ။
  • 1:16 - 1:18
    နာရီတွေ၊ လျှပ်စစ် ကိရိယာတွေ
  • 1:18 - 1:22
    အသက်ကြီးရင့်နှုန်းနဲ့ သူ့ရဲ့ အချိန်
    သဘောထား အပါအဝင် Stella ရဲ့
  • 1:22 - 1:24
    ဇီဝဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုတွေရောပါ။
  • 1:24 - 1:28
    ရွေ့နေတဲ့ အာကာသယာဉ်ပေါ်က
    Stella အတွက် ပိုနှေးကွေးစွာ ကုန်ဆုံးတဲ့
  • 1:28 - 1:29
    အချိန်ကို သတိပြုနိုင်တဲ့လူတွေက
  • 1:29 - 1:34
    အီနားရှား (သို့) အရှိန်မဲ့ အညွှန်းဘောင်
    တစ်ခုထဲက ကမ္ဘာမြေမှာ ကျန်ခဲ့တဲ့
  • 1:34 - 1:36
    Terra လို လေ့လာသူတွေပဲ ဖြစ်လိမ့်မယ်။
  • 1:36 - 1:39
    ဒါကြောင့် Terra က သူတို့ ကမ္ဘာမြေမှာ
    ပြန်ဆုံရင် သူဟာ Stella ထက်
  • 1:39 - 1:41
    အသက်ပိုကြီးသွားလိမ့်မယ်လို့ သုံးသပ်တာပါ။
  • 1:41 - 1:44
    ဒါပေမဲ့ ဒါက အကြောင်းအရာတွေကို
    ကြည့် နည်းတစ်ခုပါပဲ။
  • 1:44 - 1:46
    လှုပ်ရှားမှု အာလုံးဟာ
    ပတ်သက်နေတာကြောင့်
  • 1:46 - 1:51
    Terra အပါအဝင်ကျန်တဲ့ စကြာဝဠာက
    သူ့ကို လှည့်ပတ်ပေမဲ့
  • 1:51 - 1:55
    သူ့ယာဉ်ဟာ ရပ်နေမယ်လို့ ပြောဖို့
    ခိုင်လုံတယ်လို့ Stella က စောဒကတက်တယ်။
  • 1:55 - 1:59
    ဒီအဖြစ်မှာ Stella ကို အဆုံးမှာတော့
    ပိုအသက်ကြီးတဲ့ အမွှာ ဖြစ်စေရင်း
  • 1:59 - 2:02
    အချိန်ဟာ Terra အတွက်
    နှစ်ဆလောက်ကို ကုန်ဆုံးမယ်။
  • 2:02 - 2:06
    သူတို့ဟာ တစ်ယောက်က တစ်ယောက်ထက်
    အသက်ပိုကြီး မရနိုင်ဘူးဆိုတော့ ဘယ်ဟာမှန်လဲ။
  • 2:06 - 2:10
    ဒါ သိသာတဲ့ ကွဲလွဲမှုဖြစ်ခြင်းကို
    'ဒွိ ဝိရောဓိ' လို့ အသိများပါတယ်။
  • 2:10 - 2:12
    ဒါပေမဲ့ ဒါ တကယ့် ဝိရောဓိ မဟုတ်ဘူး။
  • 2:12 - 2:17
    အာကာသဆိုင်ရာ နှိုင်းယှဉ်ချက်အရဖြစ်မှုကို
    အလွယ် နားလည်မှုလွဲနိုင်ပုံရဲ့ သာဓကတစ်ခုပါ။
  • 2:17 - 2:19
    သူတို့သီအိုရီတွေကို တပြေးညီ စမ်းသပ်ဖို့
  • 2:19 - 2:22
    သူတို့အတွက် တစ်နှစ်ကုန်သွားတိုင်း
    အမွှာတစ်ဦးစီဟာ အခြားတစ်ဦးကို
  • 2:22 - 2:25
    အလင်းပေါက်ကွဲမှုတစ်ခု ပို့ပေးဖို့
    သဘောတူကြတယ်။
  • 2:25 - 2:28
    အခြားအရာဝတ္ထုတွေနဲ့ မတူဘဲ အလင်းရဲ့
    အမြန်နှုန်းဟာ အမြဲတမ်း ကိန်းသေပါ၊
  • 2:28 - 2:31
    လေ့လာသူတွေရဲ့ အညွှန်း ဘောင် ဂရုမထားပါဘူး။
  • 2:31 - 2:34
    ကမ္ဘာမြေမှ ပို့တဲ့ အလင်းပေါက်ကွဲမှု
    တစ်ခုကို အာကာသယာဉ်မှ ပို့တဲ့
  • 2:34 - 2:36
    တစ်ခုအတိုင်း အလားတူ
    အမြန်နှုန်းနဲ့တိုင်းတာမယ်။
  • 2:36 - 2:40
    ၎င်းရဲ့ အသွား (သို့) အပြန်ခရီး လမ်းကြောင်း
    ဆိုတာကို ဂရုမထားပါဘူး။
  • 2:40 - 2:42
    ဒီတော့ အမြွှာတစ်ယောက် အလင်း
    ပေါက်ကွဲမှုကိုကြည့်တဲ့အခါ
  • 2:42 - 2:47
    အခြားအမြွှာတစ်ယောက် တစ်နှစ်ကုန်တာကို
    တွေ့ကြုံဖို့ဘယ်လောက် ကြာတာအပြင် အလင်းအတွက်
  • 2:47 - 2:50
    သူတို့နှစ်ဦးကြား သွားဖို့ ဘယ်လောက်
    ကြာခဲ့တာကို တိုင်းတာနေတာပါ။
  • 2:50 - 2:52
    ဂရပ်တစ်ခုမှာ ဖြစ်ပျက်နေတာကို
    တိုင်းတာလို့ မရနိုင်ပါဘူး။
  • 2:52 - 2:58
    X ဟာ ကမ္ဘာမြေကနေ အကွာအဝေးကိုမှတ်ပြီး Y က
    အချိန်လမ်းကြောင်းကို ခြေရာခံတယ်။
  • 2:58 - 3:02
    Terra ရဲ့ ရှုထောင့်ကနေဆို သူ့လမ်းကြောင်းဟာ
    အလျားလိုက် မျဉ်းတစ်ကြောင်းပဲ ဖြစ်မှာပါ၊
  • 3:02 - 3:03
    အကွာအဝေးက သုညနဲ့ ညီမျှပြီး
  • 3:03 - 3:08
    သူ သိမြင်မိစဉ်မှာ မျဉ်းပေါ်က
    တစ်မတြာတိုင်းဟာ တစ်နှစ်နဲ့ ညီမျှပါတယ်။
  • 3:08 - 3:13
    Stella ရဲ့လမ်းကြောင်းက အလားတူ မူလနေရာကနေ
    အချိန်ထဲက ၁၁.၅ နှစ် အမှတ်ကို ဆန့်သွားမယ်၊
  • 3:13 - 3:16
    Terra ဆီကနေ အလင်းနှစ် ၁၀ နှစ် အကွာ
  • 3:16 - 3:20
    သုညမှာ ထပ် မတွေ့ဆုံမိနဲ့ ၂၃ နှစ် ကာလပါ။
  • 3:20 - 3:22
    သူ့ရဲ့ တစ်နှစ် အမှတ်အသားနောက်မှာ
  • 3:22 - 3:26
    Terra ဟာ ကမ္ဘာမြေကနေ Stella ရဲ့အာကာသယာဉ်ဆီ
    အလင်းရဲ့သွေးခုန်နှုန်းကိုပို့ပေးမယ်။
  • 3:26 - 3:29
    အလင်းက အလင်းနှစ်တစ်နှစ် သွားဖို့
    တစ်နှစ် အချိန်ယူတာကြောင့်
  • 3:29 - 3:32
    ၎င်းရဲ့လမ်းကြောင်းဟာ ဖြတ်မျဉ်းရဲ့
    ၄၅ ဒီဂရီ ဖြစ်လိမ့်မယ်။
  • 3:32 - 3:35
    Stella ဟာ ၎င်းကနေ ဝေးရာကို
    ခရီးထွက်နေတာကြောင့်
  • 3:35 - 3:37
    အလင်းက သူကို မီလာချိန်မှာ Terra အတွက်
  • 3:37 - 3:42
    စုစုပေါင်း ၇ နှစ်ကျော် ကုန်လွန်ခဲ့မှာ
    ဖြစ်ပြီး Stella အတွက်တော့ ၄ နှစ် ကျော်ပါ။
  • 3:42 - 3:45
    Stella က Terra ရဲ့ ဒုတိယ ပေါက်ကွဲမှုကို
    မြင်ချိန်မှာတော့
  • 3:45 - 3:47
    သူဟာ သူ့ရဲ့အပြန်ခရီးမှာ ရှိပြီးဖြစ်မှာပါ။
  • 3:47 - 3:51
    ဒါပေမဲ့ သူဟာ အလင်းရဲ့ ရင်းမြစ်ဆီကို
    ရွေ့နေတာကြောင့်
  • 3:51 - 3:53
    သူ့ဆီရောက်ဖို့ အချိန်ကြာတာ ပိုနည်းပြီး
  • 3:53 - 3:55
    သူဟာ အပေါက်ကွဲမှုတွေကို မကြာခဏ
    မြင်တွေ့ရမှာပါ။
  • 3:55 - 3:58
    ဆိုလိုတာက သူ့ရဲ့ ပထမ ခရီးတစ်ဝက်မှာ
    Stella ဟာ Terra
  • 3:58 - 4:00
    ဖြည်းဖြည်း အိုမင်းတာကို မြင်တာပါ၊
  • 4:00 - 4:03
    ဒါပေမဲ့ အပြန် ခရီးတစ်ဝက်မှာတော့
    မြန်မြန် အိုမင်းလာနေပါတယ်။
  • 4:03 - 4:06
    တစ်ချိန်တည်းမှာ Stella အတွက်ကျတော့
    Terra လိုပဲ ပန်းတိုင် ကြယ်နဲ့
  • 4:06 - 4:09
    စကြဝဠာတစ်ခုလုံးဟာ
    သူ့ဝန်းကျင်မှာ ရွေ့နေပုံရတယ်
။
  • 4:09 - 4:11
    ပြီးတော့ အလျား ကျုံ့ဝင်မှုကြောင့်
  • 4:11 - 4:15
    Stella ဟာ သူ့တို့ကြားက အကွာအဝေးဟာ ၂ ရဲ့
    ကိန်းတစ်ခုကြောင့် ကျုံ့နေတာ သတိပြုမိတယ်။
  • 4:15 - 4:19
    ဆိုလိုတာက ခရီးတစ်ထောက်တိုင်းဟာ
    Stella ရဲ့ အမြင်ကနေဆိုရင်
  • 4:19 - 4:21
    ခြောက်နှစ်ခန့်ပဲ ကြာလိမ့်မယ်။
  • 4:21 - 4:25
    ကမ္ဘာမြေကို ပထမဆုံး အချက်ပြတာ သူ
    ပို့တဲ့အခါ Terra အတွက် နှစ်နှစ်ကုန်သွားမယ်
  • 4:25 - 4:29
    Stella က သူ့ရဲ့ အသွားခရီးစဉ်အတွင်း
    နောက်ထပ် အလင်းပေါက်ကွဲမှု လေးခုပို့မယ်၊
  • 4:29 - 4:31
    တစ်ခုစီဟာ ပိုပြီးဝေးသွားပါတယ်။
  • 4:31 - 4:35
    Stella ရဲ့ အပြန်ခရီးစဉ်ကနေ ပထမဆုံး
    သွေးခုန်နှုန်းကို Terra သတိပြုမိချိန်မှာ
  • 4:35 - 4:38
    သူ့အတွက် ၂၁ နှစ်ကျော် ကျော်သွားလိမ့်မယ်။
  • 4:38 - 4:40
    ကျန်ရှိတဲ့ Stella ရဲ့ အိမ်ပြန်ခရီးအတွက်
  • 4:40 - 4:44
    Terra ဟာ အလင်းပေါက်ကွဲမှု
    မျိုးစုံကို နှစ်စဉ်ရလိမ့်မယ်။
  • 4:44 - 4:50
    ဒီနည်းနဲ့ Terra ဟာ Stella အိုလာတာကို
    သတိပြုမိတယ်၊၂၃ နှစ်ကြာ ကွဲကွာမှုရဲ့ ၉၀% က
  • 4:50 - 4:53
    ဖြည်းဖြည်း အိုမင်းပြီး ကျန်တဲ့ ၁၀% က
    အမြန် အိုမင်းလာတာပါ။
  • 4:53 - 4:57
    ဒီအချိုးမညီမှုက ဝိရောဓိဟာ ဘာကြောင့်
    ဝိရောဓိမဟုတ်တာရဲ့ အကြောင်းရင်းပါ။
  • 4:57 - 4:59
    အမြွှာတစ်ဦးစီဟာ အချိန်ကို ဖြတ်သန်းရပေမဲ့
  • 4:59 - 5:02
    အခြားတစ်ယောက်အတွက်
    အရှိန်မြင့်လိုက်၊ နှေးလိုက်နဲ့ပါ။
  • 5:02 - 5:04
    Stella ဟာ အဟတစ်ခုကိုတောင် မြင်ချိန်မှာ
  • 5:04 - 5:08
    Terra က သူတို့ ကွဲကွာချိန် အများစုမှာ
    Stella ဖြည်းဖြည်းလေး အိုမင်းနေတာ မြင်ရတယ်။
  • 5:08 - 5:12
    ဒါဟာ ကမ္ဘာ နှစ် ၂၃ နှစ် ပေမဲ့ ယာဉ်ပေါ်မှာ
    ရှိတဲ့ အတွေ့အကြုံအရ ၁၁.၅ သာ ကြာတဲ့
  • 5:12 - 5:17
    အမြွှာတွေရဲ့ အာကာသ ခရီးရဲ့
    အတိုင်းအတာနဲ့ တသမတ်တည်းရှိနေတယ်။
  • 5:17 - 5:23
    အမြွှာတွေ ပြန်ဆုံတဲ့အခါ Terra က ၄၃ နှစ်
    ရှိနေပြီး Stella က ၃၁ နှစ် ဖြစ်နေမှာပါ။
  • 5:23 - 5:24
    Stella မှားယွင်းသွားတာက
  • 5:24 - 5:29
    သူနဲ့ Terra တို့မှာ အီနားရှား လေ့လာသူ
    ဖြစ်တာမှာ ရပိုင်ခွင့်တူတယ်လိူ့ ယူဆချက်ပါ။
  • 5:29 - 5:34
    အီနားရှားဆိုင်ရာ လေ့လာသူဖြစ်ဖို့
    တစ်ဦးဟာ ကျန်ရှိတဲ့ စကြာဝဠာနဲ့ ဆက်စပ်တဲ့
  • 5:34 - 5:37
    ကိန်းသေ အမြန်နဲ့ ဦးတည်ရာကို
    ထိန်းထားဖို့လိုတာပါ။
  • 5:37 - 5:41
    Terra က တစ်ချိန်လုံး မလှုပ်မယှက်ရှိနေတော့
    သူ့အလျင်ဟာ ကိန်းသေ သုညဖြစ်ခဲ့တယ်။
  • 5:41 - 5:44
    ဒါပေမဲ့ Stella က အပြန်ခရီးအတွက် 

    သူ့ဦးတည်ရာကို ပြောင်းခဲ့တော့
  • 5:44 - 5:48
    သူ စတင် ဝင်ရောက်ခဲ့တဲ့ခဲ့ တစ်ခုကနေ မတူတဲ့
    ရည်ညွှန်းဘောင်ထဲကို ဝင်သွားခဲ့တယ်။
  • 5:48 - 5:52
    Terra နဲ့ Stella တို့မှာ အခု အာကာသအချိန်
    လုပ်ဆောင်ပုံရဲ့ပိုကောင်းတဲ့နားလည်မှုရှိတယ်
  • 5:52 - 5:55
    အသက် ၁၁ နှစ်မှာ ကွဲကွာသွားတဲ့
    အမြွှာတွေဖြစ်တာကြောင့်
  • 5:55 - 5:59
    သူတို့ဟာ အာကာဆိုင်ရာ နှိုင်းယှဉ်မှုရဲ့
    ပြီးပြည့်စုံတဲ့ နနမူနာတစ်ခုပါ။
Title:
အိုင်းစတိုင်းရဲ့ ဒွိ ဝိရောဓိကို ရှင်းပြထားပုံ။ Amber Stuver
Speaker:
Amber Stuver
Description:

သင်ခန်းစာအပြည့်အစုံကို https://ed.ted.com/lessons/einstein-s-twin-paradox-explained-amber-l-stuver တွင်ကြည့်ပါ။

သူတို့ရဲ့ နှစ်နှစ်ဆယ်မြောက် မွေးနေ့မှာ ဆင်တူအမြွှာညီအမ အာကာသယာဉ်မှူးနှစ်ဦးဟာ စမ်းသပ်မှုတစ်ခုအတွက် စေတနာ့ဝန်ထမ်း လုပ်ပေးခဲ့တယ်။ Terra က ကမ္ဘာမြေမှာ ကျန်ရစ်မှာဖြစ်ပြီး 
Stella ကတော့ အာကာသယဉ်တစ်စင်းမှာ လိုက်ပါသွားပါမယ်။ Stella ရဲ့ ယာဉ်ဟာ အလင်းနှစ် ၁၀ နှစ် ဝေးတဲ့ ကြယ်တစ်ခုဆီကို သွားလည်ပတ်ပြီးတဲ့ နောက်မှာ ကမ္ဘာမြေကို ပြန်လာပါလိမ့်မယ်။
သူတို့တွေကို ခွဲဖို့ ပြင်ဆင်ခိုက်မှာ အမွှာညီအမဟာ သူတို့ ပြန်ဆုံတဲ့အခါ ဘာများဖြစ်လာမလဲလို့ ဝေခွဲမရဖြစ်မိတယ်။ ဘယ်သူက အသက်ပိုကြီးသွားမလဲ။ Amber Stuver ကနေပြီး "ဒွိ ဝိရောဓိ"ကို လေ့လာစူးစမ်းထားပါတယ်။
သင်ခန်းစာကို Amber Stuver က ပြုစုပြီး Aim Creative Studios က ရိုက်ကူးထားပါတယ်။
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
06:00

Burmese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.