Tajemnice bólu - Joshua W. Pate
-
0:07 - 0:10W 1995 roku brytyjskie
czasopismo medyczne -
0:10 - 0:14opublikowało zadziwiający raport
o 29-letnim budowniczym. -
0:14 - 0:18Mężczyzna przez przypadek
nadepnął na 15-centymetrowy gwóźdź, -
0:18 - 0:22który przebił na wylot
wzmocniony stalą but. -
0:22 - 0:24Ból był tak ostry,
-
0:24 - 0:28że nawet najmniejszy ruch
był nie do zniesienia. -
0:28 - 0:32Kiedy lekarze zdjęli
mu obuwie, okazało się, -
0:32 - 0:36że gwóźdź nawet nie dotknął stopy.
-
0:36 - 0:37Przez setki lat
-
0:37 - 0:42naukowcy wierzyli, że ból jest
bezpośrednią reakcją na uszczerbek, -
0:42 - 0:47a więc, im poważniejsze obrażenia,
tym odczuwa się większy ból. -
0:47 - 0:50W miarę poszerzania wiedzy o bólu,
-
0:50 - 0:55odkryliśmy, że ból i uszkodzenia tkanek
nie zawsze idą w parze, -
0:55 - 1:00nawet jeśli mechanizmy obronne
organizmu w pełni działają. -
1:00 - 1:05Możemy odczuwać intensywny ból
niewspółmiernie do faktycznego obrażenia -
1:05 - 1:08oraz ból bez żadnej przyczyny,
-
1:08 - 1:12tak jak nasz budowniczy,
czy jak w przypadkach partnerów kobiet, -
1:12 - 1:18odczuwających ból
w czasie ciąży lub porodu. -
1:18 - 1:20O co tu chodzi?
-
1:20 - 1:23W grę wchodzą dwa fenomeny:
-
1:23 - 1:28odczuwanie bólu i biologiczny
proces zwany nocycepcją. -
1:28 - 1:32Nocycepcja to reakcja ochronna
systemu nerwowego -
1:32 - 1:35na szkodliwy lub potencjalnie
szkodliwy bodziec. -
1:35 - 1:37Receptory znajdujące się
w zakończeniach nerwowych -
1:37 - 1:41wykrywają mechaniczne,
termiczne i chemiczne bodźce. -
1:41 - 1:43Jeśli aktywuje się wystarczająco
dużo receptorów, -
1:43 - 1:48nerwy strzelają sygnałami elektrycznymi
do kręgosłupa i mózgu. -
1:48 - 1:51Mózg ocenia wagę tych sygnałów
-
1:51 - 1:55i promieniuje bólem, jeśli uzna,
że ciało potrzebuje ochrony. -
1:55 - 2:00Zazwyczaj ból pomaga ciału
w uniknięciu dalszych obrażeń, -
2:00 - 2:03ale istnieje cały zbiór czynników
poza nocycepcją, -
2:03 - 2:09które mają wpływ na odczuwanie bólu
i czynią go mniej przydatnym. -
2:09 - 2:14Po pierwsze istnieją biologiczne czynniki,
które wzmacniają sygnały nocyceptywne. -
2:14 - 2:17Jeśli włókna nerwowe
aktywują się raz za razem, -
2:17 - 2:20mózg może je uznać za nie dość wrażliwe,
-
2:20 - 2:23żeby mogły w pełni chronić
ciało przed zagrożeniami. -
2:23 - 2:26Do włókien nerwowych można dodać
więcej receptorów czuciowych, -
2:26 - 2:30które tak zwiększą ich wrażliwość,
że nawet światło padające na skórę -
2:30 - 2:33będzie dawać silne sygnały elektryczne.
-
2:33 - 2:36W innych przypadkach
nerwy przystosowują się -
2:36 - 2:40do efektywniejszego wysyłania
sygnałów, wzmacniając komunikat. -
2:40 - 2:41Takie formy wzmocnienia
-
2:41 - 2:45zazwyczaj występują u pacjentów
cierpiących na chroniczny ból, -
2:45 - 2:49czyli taki, który trwa ponad 3 miesiące.
-
2:49 - 2:53Kiedy system nerwowy jest ciągle
w stanie podwyższonej czujności, -
2:53 - 2:56ból może występować
po ustąpieniu obrażeń fizycznych. -
2:56 - 3:00Tak powstaje błędne koło,
w którym im dłużej utrzymuje się ból, -
3:00 - 3:03tym trudniej jest się go pozbyć.
-
3:03 - 3:07Czynniki psychologiczne
też odgrywają rolę w odczuwaniu bólu, -
3:07 - 3:13potencjalnie wpływając na nocycepcję
i bezpośrednio na mózg. -
3:13 - 3:15Stan emocjonalny, wspomnienia,
-
3:15 - 3:18wyobrażenie o bólu
czy oczekiwania co do leczenia -
3:18 - 3:22mogą wpływać na stopień odczuwanego bólu.
-
3:22 - 3:23W pewnym badaniu dzieci,
-
3:23 - 3:27które wierzyły,
że nie mają kontroli nad bólem, -
3:27 - 3:30w istocie cierpiały bardziej
-
3:30 - 3:33niż dzieci, które wierzyły,
że ból da się kontrolować. -
3:33 - 3:35Czynniki środowiskowe
też nie są bez znaczenia. -
3:35 - 3:36W pewnym eksperymencie
-
3:36 - 3:41badani, którym przyłożono
zimny pręt do wierzchu dłoni, -
3:41 - 3:45doświadczyli większego bólu pod wpływem
światła czerwonego niż niebieskiego, -
3:45 - 3:49mimo że pręt w obu przypadkach
miał tą samą temperaturę. -
3:49 - 3:54Aspekty społeczne takie
jak wsparcie rodzinny -
3:54 - 3:56też wpływają na doświadczanie bólu.
-
3:56 - 3:59Ze wszystkich środków wieloaspektowe
podejście do leczenia bólu, -
3:59 - 4:02dostęp do specjalistów, fizjoterapeutów,
-
4:02 - 4:05psychologów klinicznych,
personelu medycznego -
4:05 - 4:09i pozostałe składowe opieki zdrowotnej
przynoszą najlepsze rezultaty. -
4:09 - 4:14Dopiero zaczynamy odkrywać mechanizmy
powodujące odczuwanie bólu, -
4:14 - 4:17ale badania zapowiadają się obiecująco.
-
4:17 - 4:18Do niedawna myśleliśmy,
-
4:18 - 4:23że komórki glejowe otaczające
neurony są wsparciem strukturalnym. -
4:23 - 4:27Teraz wiemy, że odgrywają ogromną rolę,
wpływając na nocycepcję. -
4:27 - 4:32Badania wykazały, że uszkodzenie pewnych
połączeń mózgowych w ciele migdałowatym -
4:32 - 4:34eliminuje odczuwanie bólu u szczurów.
-
4:34 - 4:37Badania genetyczne u osób
cierpiących na rzadkie schorzenie -
4:37 - 4:39uniemożliwiające im odczuwanie bólu,
-
4:39 - 4:43wskazują na kilka
rozwiązań farmakologicznych, -
4:43 - 4:46a może nawet terapię genową.
- Title:
- Tajemnice bólu - Joshua W. Pate
- Speaker:
- Joshua W. Pate
- Description:
-
Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/the-mysterious-science-of-pain-joshua-w-pate
W 1995 r. brytyjskie naukowe czasopismo medyczne opublikowało zadziwiający raport o 29-letnim budowniczym. Mężczyzna przez przypadek nadepnął na 15-centymetrowy gwóźdź, który przebił na wylot wzmocniony stalą but. Ból był tak ostry, że nawet najmniejszy ruch był nie do zniesienia. Kiedy lekarze zdjęli mu obuwie, okazało się, że gwóźdź zupełnie nie naruszył stopy. O co tu chodzi? Joshua W. Pate bada doświadczanie bólu.
Lekcja: Joshua W. Pate, reżyseria: Artrake Studio.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:47
Marta Grochowalska approved Polish subtitles for The mysterious science of pain | ||
Marta Grochowalska edited Polish subtitles for The mysterious science of pain | ||
Marta Grochowalska edited Polish subtitles for The mysterious science of pain | ||
Marta Grochowalska edited Polish subtitles for The mysterious science of pain | ||
Agnieszka Fijałkowska accepted Polish subtitles for The mysterious science of pain | ||
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for The mysterious science of pain | ||
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for The mysterious science of pain | ||
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for The mysterious science of pain |