چیرۆکێکی خۆشەویستی بۆ قەیرانی تۆپەڵی مەرجانیەکان
-
0:01 - 0:04من دەمەوێت چیرۆکێکی
خۆشەویستیتان بۆ باس بکەم. -
0:04 - 0:07بەڵام کۆتاییەکی خۆشی نییە.
-
0:07 - 0:11ڕۆژێک لە ڕۆژان منداڵێکی لاساری پێنج
ساڵان بووم -
0:11 - 0:14کە بڕیاریدا ببێت بە زیندەوەرزانی دەریا
-
0:15 - 0:19سی و چوارساڵ،٤٠٠ئامێری هەناسەدانی ژێرئاو و
دواتر یەک بڕوانامەی دکتۆرا، -
0:19 - 0:22من هێشتا بەتەواوەتی پەیوەستم بە دەریا.
-
0:23 - 0:25دە ساڵم بەکارکردن لە
کۆمەڵی ماسییەکان بەسەربرد -
0:25 - 0:27لە کاریبیان،
-
0:27 - 0:29ژماردنی ماسی، چاوپێکەوتنی ماسیگرەکان،
-
0:29 - 0:33دووبارە نەخشاندنی ئامێری ماسیگرتن و
پێشخستنی سیاسی. -
0:33 - 0:37من هاوکاربووم بۆ زانینی بەرێوبردنی
بەردەوام چییە و چۆن دەبێت -
0:37 - 0:41بۆ ئەو شوێنانەی پاراستنی خۆراک،
کار و کلتورەکان -
0:41 - 0:43هەموویان پشت بە دەریا دەبەستن.
-
0:44 - 0:47لە نێوەندی هەموو ئەوانەوە، من کەوتمە
خۆشەویستیەوە. -
0:48 - 0:49لەگەڵ ماسی.
-
0:50 - 0:53زیاد لە ٥٠٠ جۆری ماسی تۆپەڵی دەریایی
کاریبیان دەژین، -
0:53 - 0:57بەڵام ئەوەی کەناتوانم لە مێشکم دەری بکەم
-
0:57 - 0:58ماسی توتیە.
-
0:58 - 1:01ماسی توتی لەتەواوی جیهان لەسەر تۆپەڵی
مەرجانی دەژیت، -
1:01 - 1:02١٠٠ جۆری هەیە،
-
1:02 - 1:04ئەوان بە درێژی مەترێک دەتوانن گەشەبکەن
-
1:04 - 1:06و بەکێشی زیاد لە ٢٠ کیلۆگرام،
-
1:06 - 1:08بەڵام ئەمە شتێکی بێزارکەرە.
-
1:08 - 1:12من دەمەوێت پێنج شتی باوەڕپێنەکراو دەربارەی
ئەو ماسیانەتان پێ بلێم. -
1:13 - 1:15یەکەم، ئەوان دەمێکی وەک دەنووکی تووتیان
هەیە، -
1:15 - 1:17بەپێی پێویست بەهێزە بۆگازگرتنی
مەرجان، -
1:17 - 1:20هەرچەندە ئەوان لەدوای قەوزەن.
-
1:20 - 1:22ئەوان گیابڕی تۆپەڵەکانی دەریاکەنن.
-
1:22 - 1:26ئەمە کلیلێکە، لەبەرئەوەی زۆربەی تۆپەڵی
دەریاکان لەگەڵ قەوزە گەشەدەکەن -
1:26 - 1:29بەهۆی پیسبوونی پێکهاتەی خۆراک بە ئاوی
ئاوەڕۆ و پەیین -
1:29 - 1:30کەوا لە زەوییەکە دەردەچێت.
-
1:31 - 1:33و لەوێ بەپێی پێویست هیچ گیاخۆرێکی وەک
ماسی تووتی نییە -
1:33 - 1:35لە تۆپەڵی دەریا
جێهێڵدرابێت -
1:35 - 1:36بۆ ئەوەی هەمووی لەژێرەوە ببڕێت.
-
1:37 - 1:39باشە، دووەم شتی سەرسوڕهێنەر.
-
1:39 - 1:44دوای ئەوهەموو خواردنە، ئەوان پیساییەکی لمی
سپی جوان دەکەن. -
1:45 - 1:49ماسییەکی توتی تاک دەتوانێت زیاد لە ٣٨٠
کیلۆگرام دروست بکات -
1:49 - 1:51لەو هاڕاوە مەرجانییە لە هەرساڵێک.
-
1:51 - 1:53هەندێک جار،کە دەچمە ژێر دەریا،
-
1:53 - 1:55بە چاویلکەکەم
-
1:55 - 1:59و تەنها ئەو هێلە سپییەی لە بارینی پیسایی
ماسی تووتی دەبینم. -
2:00 - 2:04بۆیە جاری داهاتوو کاتێ لەسەر ئەو لمە
سپییەی سەرکەناری خولگەیی دەسوڕییتەوە، -
2:04 - 2:07ڕەنگە پێوستە سوپاسی ئەم ماسیە بکەیت.
-
2:07 - 2:08(پێکەنین)
-
2:08 - 2:11سێیەم، ئەوان شێوازی زۆریان هەیە.
-
2:11 - 2:13فرەڕەنگ و هێڵدار، شینی سەوزباو، ئەرخەوانی
سوور، -
2:13 - 2:14زەرد، پرتەقاڵی، خاڵدار،
-
2:15 - 2:18ماسی توتی بەشێکی گەورەیە کەوادەکات تۆپەڵی
مەرجانی ڕەنگاوڕەنگبن. -
2:19 - 2:22لەگەڵ، بەشێوازی گۆرانیبێژێکی ڕاستەقینە،
-
2:22 - 2:25ئەوان دۆڵابێک لەگۆڕانکاری جۆراوجۆریان هەیە
بەدرێژایی ژیانیان. -
2:25 - 2:27دەرکەوتنی لاویەتی،
-
2:27 - 2:28سیمای ناوەند،
-
2:28 - 2:29ڕوانینی کۆتایی.
-
2:29 - 2:35چوارەم،لەگەڵ کۆتا گۆڕانکاری لە دۆڵابی بەرگ
گۆڕانکاری ڕەگەز دێت لەمێیەوە بۆ نێر، -
2:35 - 2:38ناودەبرێت بە زنجیرەی نێرەموک.
-
2:38 - 2:42ئەم کۆمەڵە گەورەیە لەنێرەکان دواتر
لەناوچەی مێینەکان کۆدەبنەوە بۆ گەراکردن. -
2:43 - 2:46ئارەزووی ڕەگەزی تر و تاک هاوسەریەتی
بەدڵنیاییەوە یاسای سروشت نییە. -
2:46 - 2:49و ماسی توتی نمونەیە بۆ هەندێک جوانی
-
2:49 - 2:52لە بەرنامەڕێژی پەیوەندی زاوزێی جۆراوجۆر.
-
2:52 - 2:55پێنجەم، و سەرسوڕهێنەرتریان،
-
2:55 - 2:59هەندێکجار کاتێ ماسی توتی خۆیگەرم دەکات
لەنێو تۆپەڵی دەریایی لە شەودا، -
2:59 - 3:03ئەوان بڵقێکی لینج لەگڵاندی سەریانەوە
دەردەدەن -
3:03 - 3:06کەوا بەرگی تەواوی لەشیان دەکەن.
-
3:07 - 3:09ئەو ماسکانە بۆنەکەیان لە دڕندەکان
-
3:09 - 3:11و لە مشەخۆرەکان دەیانپارێزێت،
-
3:11 - 3:12بۆیە دەتوانن بە قوڵی بخەون.
-
3:12 - 3:14ئەمە چەند جوانە؟
-
3:14 - 3:16(پێکەنین)
-
3:16 - 3:20بۆیە ئەمە دانپێدانانی خۆشەویستی منە بۆ
ماسی توتی -
3:20 - 3:21لەهەموو گاڵتەکردنێکیان،
-
3:21 - 3:25خواردنی قەوزە، پیسایی لم، گۆڕانی
ڕەگەزی پیرۆز. -
3:25 - 3:26(پێکەنین)
-
3:26 - 3:30بەڵام لەگەڵ ئەم خۆشەویستییە خەم دێت.
-
3:31 - 3:34ئێستا ئەم گروپانە و ماسیە سورەکان دەناڵێنن
بەڕاوکردنی لە ڕادەبەدەر، -
3:34 - 3:37ماسیگرەکان ماسی توتی بە ئامانج دەگرن.
-
3:37 - 3:39ڕمی ماسیگرتن جۆری گەورە دەردێنێت،
-
3:39 - 3:44لەنیوەشەو ماسی توتی شین و پەلکەڕەنگینە
ئێستا زۆر دەگمەنن، -
3:44 - 3:47و تۆڕ و تەڵەکان بچوکترین جۆریان ڕاودەکات.
-
3:47 - 3:51بوونم وەک زیندەوەرزانی دەریا و کەسێک،
-
3:51 - 3:52دەتوانم پێتان بڵێم،
-
3:52 - 3:54لەوێ ئەوەندە ماسی لە دەریادە نییە.
-
3:54 - 3:56(پێکەنین)
-
3:56 - 3:59و لەوێ خۆشەویستیم بۆ ماڵەکانیان هەیە
-
3:59 - 4:00تۆپەڵی مەرجانی،
-
4:00 - 4:03کە جاران وەک کلتوری کاریبیان چالاک بوو،
-
4:03 - 4:05ڕەنگاوڕەنگ هەروەک تەلارسازی،
-
4:05 - 4:07و بەجموجۆڵ هەروەک کەرنەڤاڵ،
-
4:08 - 4:09بەهۆی گۆڕانی کەش و هەوا،
-
4:09 - 4:12زیاد لە پێویستی ڕاوکردنی ماسی و پیسبوون،
-
4:12 - 4:17ڕەنگە تۆپەڵی مەرجانی لە ماوەی ٣٠ساڵ
نەمێنێت. -
4:17 - 4:20تەواوی سیستەمی ژینگەیی دەسڕێتەوە.
-
4:20 - 4:21ئەمە وێرانکەرە،
-
4:21 - 4:26چونکە سەد ملیۆن خەڵک لەسەرانسەری جیهان
-
4:26 - 4:30پشت بە تۆپەڵی دەریایی دەبەستن بۆ خۆراک و
داهاتیان. -
4:30 - 4:31لێیگەڕێ نقوم بێت.
-
4:33 - 4:35کەمێک هەواڵی باش
-
4:35 - 4:40ئەوەیە شوێنەکانی وەک بڵیز،بەربودا و بۆنیر
دەپارێرزن VIPsئەو -- -
4:40 - 4:43ماسی توتی زۆر گرنگ,
-
4:43 - 4:47هەروەها، زیاتر و زیاتر شوێنەکان ناوچەی
پارێزراو دادەمەزرێنن -
4:47 - 4:50کە بەتەواوی سیستەمی ژینگەیی
دەپارێزێت. -
4:50 - 4:53ئەوانە هەوڵی گرنگن، بەڵام ئەوە بەس نین.
-
4:54 - 4:56هەروەک ئەمڕۆ من لێرە وەستاوم،
-
4:56 - 5:00تەنها سەدا ٢.٢ لەزەریاکان پارێزراون.
-
5:00 - 5:03لەهەمان کاتدا،سەدا ٩٠لە ماسیە گەورە،
-
5:03 - 5:06وسەدا ٨٠ی مەرجان لە گردی دەریایی کاریبیان،
-
5:06 - 5:08بەتەواوی لەناوچوون.
-
5:08 - 5:11ئێمە لە ناوەندی شەشەم لەناوچونی بەکۆمەڵین.
-
5:11 - 5:14و ئێمە، مرۆڤەکان،
داینەمۆی ئەم لە ناوچونەین. -
5:15 - 5:18هەروەها ئێمە چارەسەرەکانیشمان هەیە.
-
5:18 - 5:21چاککردنی گۆڕانی کەش و هەوا
و وەستانی زیادەڕۆی لە ڕاوکردنی ماسی، -
5:21 - 5:23پاراستنی زەریاکان و
-
5:23 - 5:25وەستانی پیسکردنی خاکەکان.
-
5:25 - 5:27بەڵام ئەمانە پڕۆژەی گەورەن
-
5:27 - 5:29گۆڕانکاری سیستەمی پێویستە
-
5:29 - 5:32و ئێمە بەڕاستی ئەو
کاتەمان نییە تا لە دەستی بدەین. -
5:33 - 5:35هەریەکەمان دەتوانین
پێشنیار بکەین و بیربکەینەوە -
5:35 - 5:38لەگەڵ دەنگدانمان، دەنگەکانمان، هەڵبژاردنی
خواردنەکانمان، -
5:38 - 5:40تواناکانمان و دۆلارەکانمان.
-
5:40 - 5:43پێویستە هەوڵ بخەینەگەڕ بۆ
چاککردنی هەڵسوکەوتی کۆمپانیاکان -
5:43 - 5:45و سیاسەتەکانی حکومەتەکان.
-
5:45 - 5:47پێویستە شارستانیەت بگۆڕین.
-
5:48 - 5:51بنیادنانی کۆمەڵگەیەک لەدەوری
چارەسەرکردنەکان -
5:51 - 5:53گرنگترین شتە.
-
5:54 - 5:57من هەرگیز کۆڵ نادەم
-
5:57 - 6:00کاردەکەم بۆ پاراستن و گەڕاندنەوەی ئەم
هەسارە قەشەنگە. -
6:01 - 6:04هەربەشێک لە ژینگە کە دەیپارێزین،
-
6:04 - 6:08هەموو دە پلەیەک لەگەرمبوون ئێمە دەپارێزێت،
-
6:08 - 6:09بەڕاستی کێشەیە.
-
6:10 - 6:13بەسوپاسەوە، من باوەڕم بە هیوا نییە،
-
6:13 - 6:15بەڵکو ویستێکە بۆ ئەوەی بەسوود بێت.
-
6:16 - 6:20چونکە من نازانم چۆن وتارێکی
ڕاستگۆیانە پێشکەش بکەم -
6:20 - 6:23دەربارەی خۆشەویستەکەم ماسی توتی و تۆپەڵی
مەرجانی -
6:23 - 6:25کەوا کۆتاییەکی خۆشی هەیە.
-
6:25 - 6:26سوپاس.
-
6:26 - 6:29(چەپڵە لێدان)
- Title:
- چیرۆکێکی خۆشەویستی بۆ قەیرانی تۆپەڵی مەرجانیەکان
- Speaker:
- ئەیانا ئیلیزابێث جۆنسن
- Description:
-
more » « less
لەنێو سەدان ژێر دەریاوان، زیندەوەرزانی دەریا ئەیانا ئیلیزابێث جۆنسن کەوتە خۆشەویستیەوە -- لەگەڵ ماسی. لەم هۆنراوەیەوە بۆ ماسی توتی، ئەو باسی پێنج خاڵی ئەم بونەوەرانە دەکات. زۆر بە سادەیی سەرسوڕهێنەرن (لە توانایان بۆ کردنی پیسایی لمی سپی بۆ ڕەنگاوڕەنگ کردن "گۆڕانکاری لە دۆڵابی جل") و پشاندانی چی لە مەترسی دایە -- وەک هەڕەشەی گۆڕانکاری کەش و هەوا بۆ داهاتووی تۆپەڵی مەرجانی.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 06:42
|
halo fariq approved Kurdish subtitles for A love story for the coral reef crisis | |
|
|
halo fariq edited Kurdish subtitles for A love story for the coral reef crisis | |
|
|
halo fariq edited Kurdish subtitles for A love story for the coral reef crisis | |
|
|
halo fariq edited Kurdish subtitles for A love story for the coral reef crisis | |
|
|
halo fariq edited Kurdish subtitles for A love story for the coral reef crisis | |
|
|
halo fariq edited Kurdish subtitles for A love story for the coral reef crisis | |
|
Daban Q Jaff accepted Kurdish subtitles for A love story for the coral reef crisis | |
|
|
Daban Q Jaff edited Kurdish subtitles for A love story for the coral reef crisis |