Return to Video

Het besturingssysteem van het leven - George Zaidan and Charles Morton

  • 0:08 - 0:10
    Elke kip was ooit een ei,
  • 0:10 - 0:12
    elke eik een eikel,
  • 0:12 - 0:14
    elke kikker een kikkervisje.
  • 0:14 - 0:15
    De schimmel op de oude boterham
  • 0:15 - 0:17
    achter in je koelkast,
  • 0:17 - 0:20
    was niet zo lang geleden één enkele cel.
  • 0:20 - 0:22
    Zelfs jij was ooit alleen maar de glans
  • 0:22 - 0:24
    in de ogen van je ouders.
  • 0:25 - 0:26
    Al deze organismen
  • 0:26 - 0:28
    hebben hetzelfde doel:
  • 0:28 - 0:31
    te blijven bestaan.
  • 0:31 - 0:34
    Alle levensvormen die we tot nu toe hebben ontdekt
  • 0:34 - 0:35
    blijven leven door
  • 0:35 - 0:39
    dezelfde regels, materialen en machinerie.
  • 0:39 - 0:42
    Stel je een fabriek voor met allemaal robots.
  • 0:42 - 0:43
    Deze robots hebben twee taken:
  • 0:43 - 0:45
    één: houd de fabriek aan de praat,
  • 0:45 - 0:46
    en twee, als de tijd rijp is,
  • 0:46 - 0:48
    maak dan een compleet nieuwe fabriek.
  • 0:49 - 0:50
    Om dat te doen,
  • 0:50 - 0:52
    moeten ze bouwinstructies krijgen,
  • 0:52 - 0:53
    grondstoffen,
  • 0:53 - 0:54
    heel veel energie,
  • 0:54 - 0:56
    en een paar regels over hoe normaal te werken,
  • 0:56 - 0:57
    wanneer het snel moet,
  • 0:57 - 0:58
    of wanneer te stoppen,
  • 0:58 - 1:00
    en wat wisselgeld
  • 1:00 - 1:03
    omdat zelfs robots betaald moeten worden.
  • 1:03 - 1:05
    Elke fabriek heeft een veiligheidskantoor met sjablonen
  • 1:05 - 1:08
    voor alle mogelijke fabriekssamenstellingen
  • 1:08 - 1:10
    en een compleet pakket instructies
  • 1:10 - 1:12
    om allerlei verschillende robots te maken
  • 1:12 - 1:14
    die een fabriek ooit nodig heeft.
  • 1:14 - 1:16
    Speciale robots kopiëren deze instructies
  • 1:16 - 1:17
    en versturen ze
  • 1:17 - 1:19
    om de bouwstenen te maken voor meer robots.
  • 1:19 - 1:21
    Hun collega's zetten die delen in elkaar
  • 1:21 - 1:23
    in nog meer robots,
  • 1:23 - 1:24
    die worden getransporteerd
  • 1:24 - 1:26
    naar de juiste plek in de fabriek
  • 1:26 - 1:29
    om ze het gereedschap te geven
    om te gaan werken.
  • 1:29 - 1:30
    Elke robot haalt energie
  • 1:30 - 1:32
    uit de centrale energiecentrale,
  • 1:32 - 1:35
    een enorme oven die op normale
    brandstof kan draaien
  • 1:35 - 1:36
    maar ook ander materiaal
  • 1:36 - 1:39
    als er niet genoeg gewone brandstof is.
  • 1:40 - 1:41
    Sommige delen in de fabriek
  • 1:41 - 1:43
    hebben zwaardere werkomstandigheden,
  • 1:43 - 1:45
    deze gebieden zijn ommuurd.
  • 1:45 - 1:47
    Maar de robots erin kunnen wel communiceren
  • 1:47 - 1:48
    met de rest van de fabriek
  • 1:48 - 1:49
    via speciale poorten
  • 1:49 - 1:51
    die in de muren zitten.
  • 1:52 - 1:54
    Zoals je al hebt gezien:
  • 1:54 - 1:55
    wat we hier beschrijven
  • 1:55 - 1:56
    is een cel.
  • 1:56 - 1:59
    Dat veiligheidskantoor is de celkern.
  • 1:59 - 2:00
    Het bewaart de sjablonen en instructies
  • 2:00 - 2:04
    als desoxyribonucleïnezuur, of DNA.
  • 2:04 - 2:06
    De instructiekopietjes zijn ribonucleïnezuur.
  • 2:06 - 2:08
    De robots zelf zijn meestal eiwitten
  • 2:08 - 2:10
    gemaakt van aminozuren,
  • 2:10 - 2:11
    maar gebruiken meestal speciale gereedschappen
  • 2:11 - 2:13
    die afgeleid zijn van
  • 2:13 - 2:15
    vitamines en mineralen.
  • 2:15 - 2:17
    De muren tussen de gebieden in de fabriek
  • 2:17 - 2:18
    en om de fabriek zelf
  • 2:18 - 2:20
    zijn meestal gemaakt van lipiden,
  • 2:20 - 2:22
    ook bekend als vetten.
  • 2:22 - 2:23
    In de meeste organismen,
  • 2:23 - 2:25
    is suiker de brandstof,
  • 2:25 - 2:26
    maar als het erop aankomt,
  • 2:26 - 2:28
    kunnen ook vetten en eiwitten worden afgebroken
  • 2:28 - 2:30
    en in de oven worden verbrand.
  • 2:30 - 2:32
    De poorten zijn membraaneiwitten
  • 2:32 - 2:35
    die alleen heel speciale materialen en informatie
  • 2:35 - 2:38
    op het juiste moment door de muren laten.
  • 2:38 - 2:40
    Veel interactie tussen de eiwitten van de robots
  • 2:40 - 2:42
    vereisen een soort duwtje,
  • 2:42 - 2:44
    denk aan een soort minimum inkomen.
  • 2:44 - 2:46
    Een paar kleine maar cruciale soorten geld
  • 2:46 - 2:48
    worden tussen de eiwitten doorgegeven
  • 2:48 - 2:50
    om dat duwtje te geven.
  • 2:50 - 2:53
    Elektronen, protonen, zuurstof en fosfaten
  • 2:53 - 2:54
    zijn de belangrijkste valuta,
  • 2:54 - 2:57
    en worden in molecuul-portemoneetjes bewaard
  • 2:57 - 3:00
    of grotere tassen voor de veiligheid.
  • 3:00 - 3:02
    Deze biochemie,
  • 3:02 - 3:04
    de studie hoe elk deel van de fabriek
  • 3:04 - 3:06
    samenwerkt om je leven soepel te laten verlopen,
  • 3:06 - 3:09
    heeft veel uitdagingen.
  • 3:09 - 3:10
    Er kan teveel brandstof zijn;
  • 3:10 - 3:14
    je lichaam bewaart dat als glycogeen of vet.
  • 3:14 - 3:15
    Misschien is er niet genoeg;
  • 3:15 - 3:17
    dan gebruikt je lichaam de reserves.
  • 3:17 - 3:20
    Er kan een virus of bacterie proberen aan te vallen;
  • 3:20 - 3:22
    dan mobiliseert je lichaam het immuunsysteem.
  • 3:22 - 3:24
    Of je hebt iets heets of scherps aangeraakt;
  • 3:24 - 3:27
    je zenuwen geven een signaal,
    zodat je kan stoppen.
  • 3:27 - 3:30
    Misschien moet er een nieuwe cel
    aangemaakt worden
  • 3:30 - 3:31
    of een nieuw persoon.
  • 3:32 - 3:35
    Heel bijzonder is dat eikenbomen, kippen, kikkers
  • 3:35 - 3:36
    en, jawel, zelfs jij
  • 3:36 - 3:38
    dezelfde soort robots en
  • 3:38 - 3:40
    en fabrieksontwerpen hebben
  • 3:40 - 3:42
    waar biochemici tegelijkertijd
  • 3:42 - 3:43
    veel van
  • 3:43 - 3:45
    kunnen leren.
Title:
Het besturingssysteem van het leven - George Zaidan and Charles Morton
Description:

De volledige les: http://ed.ted.com/lessons/the-operating-system-of-life-george-zaidan-and-charles-morton

Mensen, inktvissen en dennenbomen zijn allemaal gemaakt van cellen, kleine maar geavanceerde systemen die je in leven houden. Cellen zijn bijna kleine fabriekjes waarin robots werken, met een celkern, DNA, eiwitten, vetten, vitamines en mineralen die allemaal een onmisbare rol spelen. George Zaidan en Charles Morton laten zien hoe een cel werkt en leggen uit hoe biochemie samenhangt met alle leven.

Les door George Zaidan en Charles Morton, animatie door Pew36 Animation Studios.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:01

Dutch subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.