Program Housing First a bezdomność

Jak myślisz, co by się stało, gdybyś zaprosił kogoś bezdomnego od wielu lat, mającego problemy psychiczne, żeby wprowadził się prosto z ulicy do mieszkania? Lloyd Pendleton wyjaśnia, jak ze sceptyka stał się zwolennikiem programu Housing First, w którym zapewnia się bezdomnym krótkoterminową pomoc w znalezieniu stałego lokum szybko i bez warunków, oraz jak dzięki temu programowi w ciągu 10 lat zredukowano o 91 procent chroniczną bezdomność w stanie Utah.

Jak myślicie, co by się stało,

gdybyście zaprosili kogoś,
kto żył na ulicy przez wiele lat,

miał problemy psychiczne

oraz był alkoholikiem,

żeby wprowadził się prosto z ulicy

do domu?

Słyszeliśmy, że robią tak w Nowym Jorku.

Nazywają to Housing First.

Zastanawialiśmy się,
czy sprawdzi się to w Utah.

Żeby to ustalić, zdecydowaliśmy się
na program pilotażowy.

Keta była jedną z siedemnastu
chronicznie bezdomnych osób

objętych tym programem.

Mieszkała na ulicy ponad 20 lat,

miała problemy psychiczne,

była też alkoholiczką.

Pierwszej nocy w swoim mieszkaniu

położyła swoje rzeczy na łóżku,

a sama spała na podłodze.

Kolejne trzy noce spała przy śmietniku

obok budynku.

Z pomocą menadżera projektu

wróciła do swojego mieszkania,

ale przez wiele nocy
wciąż spała na podłodze.

Potrzebowała ponad dwóch tygodni,
żeby nabrać zaufania i zdobyć pewność,

że mieszkanie jest jej

i nie zostanie jej odebrane.

Dopiero wtedy zaczęła spać w łóżku.

Bezdomność jest wyzwaniem w wielu miastach

w całym kraju.

Bezdomnych możemy podzielić
na trzy główne kategorie:

chwilowo bezdomnych,

około 75 procent,

sporadycznie bezdomnych,

około 10 procent,

i chronicznie bezdomnych,

około 15 procent.

Chronicznie bezdomny to samotny dorosły,

który jest bezdomny przez rok lub więcej

lub w ciągu trzech lat
jest bezdomny więcej niż cztery razy

przez w sumie 365 dni.

Tych 15 procent bezdomnych

pochłania od 50 do 60 procent środków

przeznaczonych lokalnie na ten cel.

Poza tym mogą kosztować społeczeństwo

od 20 do 45 tysięcy dolarów
rocznie na osobę

za obsługę służb ratowniczych,

jak interwencja ratowników medycznych,

wizyty w izbach przyjęć,
jak wielu z was wie,

nałogi, kontakt z policją,

pobyt w więzieniach.

Ta niewielka liczba ludzi dużo kosztuje.

W związku z tym rząd USA
rozpoczął w 2003 roku inicjatywę,

w której zaprosił stany i miasta,

żeby stworzyły plan położenia kresu
chronicznej bezdomności

w ciągu 10 lat.

Stan Utah odpowiedział na to wyzwanie,

a mnie poproszono o przewodniczenie.

W 2005 roku przyjęliśmy plan 10-letni,

a 10 lat później, w 2015 roku,

zanotowaliśmy redukcję liczby
chronicznie bezdomnych

o 91 procent w całym stanie.

(Brawa)

To niesamowite.

Kiedy rozpoczęliśmy ten proces,

zorientowałem się,
że niewiele wiem o bezdomności

i czynnikach, które do niej prowadzą.

Potrzebowałem gruntownej zmiany
swoich przekonań i sposobu myślenia,

bo zostałem wychowany,
wierząc w siłę jednostki

oraz w to, że trzeba "wziąć się w garść".

Filozofia ta wzięła się
z wychowania na rodzinnej farmie

w małym mieście,
na zachodniej pustyni Utah.

Na farmie nic nie liczy się bardziej

niż dbanie o bydło,

zawsze trzeba coś naprawić,

a najważniejsze jest to,

że ciężka praca popłaca.

Przez taki pryzmat
postrzegałem bezdomnych.

Kiedy byłem nastolatkiem,
jeździłem z rodziną do Salt Lake City,

gdzie widziałem bezdomnych,
nazywanych przez nas menelami,

którzy siedzieli na ulicy.

Myślałem: "Znajdźcie sobie pracę,
leniuchy. Weźcie się do roboty".

Po liceum opuściłem farmę,

ukończyłem studia,

przez wiele lat pracowałem
dla Ford Motor Company,

a potem w Kościele Jezusa Chrystusa
Świętych w Dniach Ostatnich

i wróciłem do Salt Lake City.

W czasie tej pracy
miałem możliwość pomagać

w największym schronisku dla bezdomnych

przy rozwoju i ulepszaniu

ich finansowych i menadżerskich zdolności.

Zauważyłem tam nowe podejście

do ludzi bezdomnych

i narkomanów.

Nazywało się modelem redukcji szkód

i polegało na rozdawaniu
czystych igieł i prezerwatyw.

Pomyślałem: "Co za głupi pomysł".

(Śmiech)

"To nie zachęca ich
do zmian w ich zachowaniu.

Trzeba powiedzieć, żeby przestali".

Wiele lat później przeczytałem
o 10-letnim planie

zakończenia chronicznej bezdomności
promowanym przez rząd federalny.

Czytałem ten plan i myślałem:

"To nierealne.

Nie da się pozbyć bezdomności.

Jest zbyt dużo osobistych wyborów
i czynników poza naszą kontrolą".

Moja perspektywa zmieniła się jednak,

kiedy wziąłem udział
w konferencji w 2003 roku

i poznałem powody powstania
10-letniego planu.

Pierwszym było to,
że ta mała grupa bezdomnych,

15 procent, jest bardzo kosztowna.

To miało sens

w tak konserwatywnym stanie jak Utah.

Drugi to program Housing First,

stosunkowo łatwo dostępne domy.

W Nowym Jorku była agencja,

która dawała możliwość
psychicznie chorym bezdomnym

wprowadzić się
bezpośrednio z ulicy do domów.

Pozwalano im nadal brać narkotyki i pić,

tak jak każdy może w swoim domu.

Dodatkowo zaproponowano im,
chociaż nie musieli z tego korzystać,

pomoc menadżera

w przystosowaniu się
do nowych warunków mieszkaniowych

i ustabilizowaniu swojego życia.

Korzystali z modelu redukcji szkód.

Pomimo że nie miałem wielkich oczekiwań,
kiedy usłyszałem o tym modelu,

wyniki były imponujące.

85 procent wciąż przebywało
w mieszkaniach po 12 miesiącach.

Trzecia sprawa.

Ważne było, żeby rozwijać
relacje oparte na zaufaniu.

Z powodu przemocy,
której te osoby doświadczały

przez większość swojego życia,

nie ufali prawie nikomu,

a czyste igły, prezerwatywy
i dostępne mieszkania

były sposobem na rozwinięcie
relacji opartej na zaufaniu.

Bardzo ważne.

Wracając z tej konferencji,

patrząc przez okno w samolocie,

doszedłem do wniosku, że zacząłem
inaczej rozumieć i widzieć bezdomność.

Kiedy gapiłem się przez okno,

naszło mnie silne przekonanie,

że jeśli w tym kraju jest stan,

w którym można pokonać
chroniczną bezdomność,

to jest to Utah,

ponieważ tutaj ludzie mają poczucie,

pragnienie i chęć współpracy,
żeby pomagać bliźnim,

w tym też bezdomnym.

Coraz wyraźniej widziałem,
jak to osiągnąć.

Ci, którzy byli na konferencji mówili:

"Tak, ten pomysł sprawdzi się w Utah".

Ale kiedy wróciliśmy do domu,
wielu stwierdziło:

"To się nie uda.
Tutaj się to nie sprawdzi".

Znalazła się jednak przystępna cenowo
spółdzielnia mieszkaniowa,

która była chętna
wybudować dla nas 100 mieszkań.

Mieli jednak obawy związane z ulokowaniem
100 chronicznie bezdomnych osób

w jednym miejscu.

Zdecydowaliśmy się więc
na projekt pilotażowy,

żeby wypróbować nasz pomysł,
zanim wybudujemy 100 mieszkań.

Skorzystaliśmy z istniejących mieszkań
rozrzuconych po Salt Lake City.

Potem rozważaliśmy,

czy powinniśmy wybrać bezdomnych
całkiem nieźle sobie radzących

czy najbardziej wymagających?

Tu znaczenie miało
moje doświadczenie na farmie.

Wówczas moja matka gotowała posiłki

i podgrzewała wodę na cotygodniową kąpiel

w piecu na drewno i węgiel.

Rąbiąc przez lata drewno do tego pieca,

nauczyłem się zaczynać
od dużego końca pniaka,

gdy jeszcze miałem dużo energii.

Zdecydowaliśmy się zastosować podejście
"najpierw duży koniec pniaka"

i wybraliśmy siedemnastu
najbardziej wymagających

chronicznie bezdomnych,
jakich tylko mogliśmy znaleźć,

ponieważ wiedzieliśmy,
że od nich nauczymy się najwięcej.

Dwadzieścia dwa miesiące później

wszystkie 17 osób
wciąż mieszkało w domach,

w tym Keta,

która dzisiaj, 11 lat później,

śpi we własnym łóżku

i jest trzeźwa.

Pod koniec tego projektu
jeden z menadżerów powiedział:

"Na uniwersytecie rozważaliśmy,

która teoria zarządzania przypadkami
jest najbardziej skuteczna.

Obecnie nasza teoria jest następująca:

robić wszystko,
żeby zatrzymać ich w domach".

Uwierzyliśmy

i wybudowaliśmy setki domów
w ciągu kolejnych 10 lat,

co zredukowało liczbę
chronicznie bezdomnych w naszym stanie

o 91 procent.

Kim są bezdomni ludzie?

Wielu ludzi chciałoby,
żeby bezdomni zniknęli

i nie przeszkadzali nam w życiu.

Dzięki temu 11-letniemu procesowi
dowiedziałem się,

dlaczego ludzie zostają bezdomni.

Doszedłem do tego, kiedy kilka lat temu

razem z zespołem medycznym
pracowałem w terenie.

Oni jako pierwsi

wychodzą na ulice
do bezdomnych i prostytutek

i sprawdzają ich stan zdrowia.

Jeden z nich wspomniał,

że osiem prostytutek urodziło 31 dzieci,

które objęte zostały kuratelą stanu.

Powiedzieli też, że niektórzy
alfonsi byli ich mężami,

lub co gorsza,

rodzicami.

Od tych prostytutek,

mających między kilkanaście
a niewiele ponad 30 lat,

oczekiwano dziennego zarobku
wystarczającego

na zakup heroiny
w kwocie 100 dolarów dziennie,

na wydatki dla nich samych

i ich alfonsów.

Za seks bez zabezpieczeń
płacono im więcej,

więc nic dziwnego, że kończył się ciążą.

Dzieci urodzone w takich warunkach
często są później bezdomne.

Nie da się patrzeć na tych,
którzy rodzą się w takich warunkach

albo na rodzica, przez którego dziecko
staje się narkomanem w wieku 7 lat,

lub na całe pokolenie dzieci
urodzonych przez narkotyki

i nie czuć rozpaczy.

Uważam, że każda osoba jest wartościowa,

bez względu na to, kim jest.

Nie pomaga patrzenie na kogoś,
kto tak zaczął swoje i życie

i obwinianie go za to, co go spotkało.

(Brawa)

Nikt nie dorasta, mówiąc: "Moim celem
jest zostać bezdomnym".

Na tym polega piękno redukcji szkód
w programie Housing First.

Bierze on pod uwagę
złożoność różnych czynników,

które kształtują ludzkie życie.

Te projekty dotyczą sytuacji,
w jakiej ludzie się znaleźli,

nie w jakiej my jesteśmy,

ani w jakiej uważamy, że powinni być.

Projekt pilotażowy
z naszą siedemnastką dużo nas nauczył.

Ludzie, którzy żyli na ulicy
przez wiele lat,

muszą nauczyć się wielu rzeczy,

kiedy wprowadzają się do domu.

Donald

nauczył nas paru rzeczy o przystosowaniu.

Jego menadżer zapytał go,
dlaczego nie włączył ogrzewania

w swoim zimnym mieszkaniu.

Donald spytał: "Jak to się robi?".

Pokazano mu, jak używać termostatu.

Menadżer zauważył też,

że podgrzewał fasolę w puszce na kuchence,

tak jak to robił nad ogniskiem
przez wiele lat.

Pokazano mu, jak używać garnków i patelni.

Dowiedzieliśmy się, że ma siostrę,
której nie widział przez 25 lat,

która myślała, że on nie żyje.

Była szczęśliwa, że tak nie jest,

i wkrótce się spotkali.

Setki ludzi jak Keta i Donald
mieszka teraz w domach,

połączeni znowu z rodzinami.

W wielu społecznościach

zmalały koszty pomocy w nagłych wypadkach.

Wielokrotnie przekonałem się,

że kiedy słuchasz ludzi z otwartym sercem,

okazujesz empatię,

nie możesz ich nie kochać
i się o nich nie troszczyć

oraz nie chcieć im pomagać.

Dlatego jestem zdecydowany,

żeby nadal nieść nadzieję
i wspierać bezdomnych obywateli,

których uważam za braci i siostry.

Dziękuję.

(Brawa)