Nóg een reden voor een goede nachtrust
-
0:01 - 0:02Slapen.
-
0:02 - 0:05Dat doen we ongeveer
een derde van ons leven, -
0:05 - 0:09maar begrijpen we eigenlijk wel
waar het allemaal om draait? -
0:09 - 0:11Tweeduizend jaar geleden zei Galen,
-
0:11 - 0:14een van de meest vooraanstaande
klassieke medische onderzoekers, -
0:14 - 0:16dat wanneer we wakker zijn
-
0:16 - 0:20de motor van ons brein, zijn sap,
-
0:20 - 0:22naar andere delen van het lichaam stroomt
-
0:22 - 0:26en die plekken verlevendigt, terwijl
de hersenen uitgedroogd achterblijven. -
0:26 - 0:28Hij dacht dat wanneer we slapen,
-
0:28 - 0:30al dit vocht dat de rest
van het lichaam vult, -
0:30 - 0:32terug zou komen snellen,
-
0:32 - 0:34het brein zou hydrateren
-
0:34 - 0:36en de geest zou verversen.
-
0:36 - 0:39Dat klinkt tegenwoordig
natuurlijk belachelijk, -
0:39 - 0:43maar Galen probeerde
iets uit te leggen over slaap -
0:43 - 0:45waar we elke dag mee te maken hebben.
-
0:45 - 0:47Gebaseerd op onze eigen ervaring
-
0:47 - 0:50weten we dat je in je slaap
je hoofd leegmaakt -
0:50 - 0:51en als je niet slaapt
-
0:51 - 0:54dat je hoofd troebel wordt.
-
0:54 - 0:57Ook al weten we tegenwoordig
veel meer over slaap -
0:57 - 0:59dan toen Galen rondliep,
-
0:59 - 1:01hebben we nog steeds niet
begrepen waarom slaap, -
1:01 - 1:04van al onze activiteiten,
deze ongelooflijke -
1:04 - 1:07herstellende werking heeft op de geest.
-
1:07 - 1:10Vandaag wil ik vertellen
over recent onderzoek -
1:10 - 1:12dat deze vraag opnieuw belicht.
-
1:12 - 1:16We leerden dat slaap eigenlijk wellicht
-
1:16 - 1:18een soort van elegant
ontworpen oplossing is -
1:18 - 1:21op enkele basisbehoeften van de hersens,
-
1:21 - 1:22een unieke manier waarop het brein
-
1:22 - 1:25de hoge eisen vervult en
nauwe marges benut, -
1:25 - 1:30waardoor het zich onderscheidt van
alle andere organen in het lichaam. -
1:30 - 1:33Vrijwel alle biologie die we observeren
-
1:33 - 1:36kan gezien worden als een reeks problemen
-
1:36 - 1:38en hun bijbehorende oplossingen
-
1:38 - 1:41en het eerste probleem
dat elk orgaan moet oplossen -
1:41 - 1:44is de voortdurende toevoer
van voedingsstoffen om -
1:44 - 1:46de cellen van het lichaam te voeden.
-
1:46 - 1:48In de hersenen is dat extra essentieel;
-
1:48 - 1:50haar intense elektrische
activiteit verbruikt -
1:50 - 1:53een kwart van de energievoorraad
van het lichaam, -
1:53 - 1:55hoewel de hersenen
-
1:55 - 1:58maar twee procent van het
lichaamsgewicht bevatten. -
1:58 - 2:00Dus het bloedvatenstelsel
-
2:00 - 2:02lost het voedingsstoffenprobleem op
-
2:02 - 2:05door via bloedvaten
voedingsstoffen en zuurstof -
2:05 - 2:08naar elke hoek van ons lichaam te brengen.
-
2:08 - 2:11Je kunt het in deze video zien.
-
2:11 - 2:13Hier beelden we bloedvaten uit
-
2:13 - 2:16in de hersenen van een levende muis.
-
2:16 - 2:18De bloedvaten vormen
een ingewikkeld stelsel -
2:18 - 2:20dat de gehele hersenen vult.
-
2:20 - 2:22Het begint bovenin de hersenen
-
2:22 - 2:25en gaat daarna dieper het weefsel in
-
2:25 - 2:28en terwijl ze zich verspreiden,
-
2:28 - 2:31leveren ze voeding en zuurstof
-
2:31 - 2:33aan iedere cel in de hersenen.
-
2:33 - 2:36Net zoals iedere cel behoefte heeft
-
2:36 - 2:38aan voedingsstoffen als brandstof,
-
2:38 - 2:41produceert elke cel ook
afval als bijproduct -
2:41 - 2:43en het opruimen daarvan
-
2:43 - 2:45is het tweede basisprobleem
-
2:45 - 2:48dat elk orgaan moet oplossen.
-
2:48 - 2:50Dit diagram laat het lymfestelsel zien,
-
2:50 - 2:53dat is geëvolueerd om
deze behoefte te vervullen. -
2:53 - 2:56Het is een parallel
tweede stelsel van vaten -
2:56 - 2:58dat het lichaam doordringt.
-
2:58 - 3:00Het neemt eiwitten en ander afval
-
3:00 - 3:02uit de ruimtes tussen de cellen,
-
3:02 - 3:04verzamelt het, en dumpt het in het bloed
-
3:04 - 3:07waardoor het verwijderd kan worden.
-
3:07 - 3:08Maar als je heel goed hier naar kijkt
-
3:08 - 3:10zul je iets zien
-
3:10 - 3:12dat niet erg logisch lijkt.
-
3:12 - 3:15Als we zouden inzoomen
op het hoofd van deze man -
3:15 - 3:17is een van de dingen die je ziet
-
3:17 - 3:21dat er geen lymfevaten
in de hersenen bestaan. -
3:21 - 3:24Maar dat is toch helemaal
niet logisch, of wel? -
3:24 - 3:27Ik bedoel, de hersenen zijn
een extreem actief orgaan -
3:27 - 3:30dat een daaraan evenredige
hoeveelheid afval produceert -
3:30 - 3:33die efficiënt verwijderd moet worden.
-
3:33 - 3:35Toch heeft het geen lymfevaten,
-
3:35 - 3:37dus de aanpak van de rest van het lichaam
-
3:37 - 3:39om afval te verwijderen
-
3:39 - 3:42werkt niet bij de hersenen.
-
3:42 - 3:44Hoe lossen de hersenen
-
3:44 - 3:46dan het afvalverwerkingsprobleem op?
-
3:46 - 3:50Die quasi-alledaagse vraag
-
3:50 - 3:53is waar onze groep in dit verhaal sprong
-
3:53 - 3:55en wat we vonden
-
3:55 - 3:58toen we steeds dieper het brein indoken,
-
3:58 - 4:01tussen de neuronen en de bloedvaten,
-
4:01 - 4:03was dat de oplossing van de hersenen
-
4:03 - 4:05op het afvalverwerkingsprobleem
-
4:05 - 4:07nogal onverwacht was.
-
4:07 - 4:10Het was vernuftig,
-
4:10 - 4:13maar ook schitterend.
-
4:13 - 4:15Ik zal vertellen wat we aantroffen.
-
4:15 - 4:17Het brein heeft een grote poel
-
4:17 - 4:21met schone, heldere vloeistof
die cerebrospinale vloeistof heet. -
4:21 - 4:22We noemen het de CSV.
-
4:22 - 4:25De CSV vult de ruimte rondom de hersenen
-
4:25 - 4:27en het afval binnenin de hersenen
-
4:27 - 4:30vindt een weg naar buiten richting de CSV,
-
4:30 - 4:33die dan, samen met het afval,
gedumpt wordt in het bloed. -
4:33 - 4:37Zo klinkt het net als
het lymfestelsel, nietwaar? -
4:37 - 4:40Interessant is dat
de vloeistof en het afval -
4:40 - 4:41zich vanuit de hersenen
-
4:41 - 4:44niet willekeurig wegfiltert
-
4:44 - 4:46richting deze CVS-poelen.
-
4:46 - 4:50In plaats daarvan is er een
gespecialiseerd netwerk -
4:50 - 4:54dat het proces organiseert en faciliteert.
-
4:54 - 4:56Dit is te zien in deze video's.
-
4:56 - 4:59Hier kijken we opnieuw in de hersenen
-
4:59 - 5:00van levende muizen.
-
5:00 - 5:02Het scherm links toont
-
5:02 - 5:04wat er gebeurt aan de hersenoppervlakte
-
5:04 - 5:06en het scherm rechts toont
-
5:06 - 5:08wat er onder het oppervlak gebeurt
-
5:08 - 5:10in het weefsel zelf.
-
5:10 - 5:12De bloedvaten zijn rood gemaakt
-
5:12 - 5:14en de CSV rondom de hersenen
-
5:14 - 5:16zal groen zijn.
-
5:16 - 5:18Het verbaasde ons
-
5:18 - 5:21dat de vloeistof buiten de hersenen
-
5:21 - 5:24niet aan de buitenkant bleef.
-
5:24 - 5:27In plaats daarvan werd de CSV teruggepompt
-
5:27 - 5:29in en door de hersenen
-
5:29 - 5:32langs de zijkanten van de bloedvaten
-
5:32 - 5:34en terwijl het de hersenen instroomde
-
5:34 - 5:36via de zijkanten van de vaten,
-
5:36 - 5:39hielp het bij het wegwerken,
-
5:39 - 5:41het verwijderen van
het afval uit de ruimtes -
5:41 - 5:44tussen de hersencellen in.
-
5:44 - 5:46Als je er over nadenkt
-
5:46 - 5:50is het gebruiken van de zijkanten
van de bloedvaten op deze manier -
5:50 - 5:52een geniaal ontworpen oplossing,
-
5:52 - 5:55omdat het brein is ingekapseld
-
5:55 - 5:57binnen een onbuigzame schedel
-
5:57 - 5:59en het vol zit met cellen,
-
5:59 - 6:02waardoor er geen extra ruimte is
-
6:02 - 6:05voor een tweede set vaten
zoals het lymfestelsel. -
6:05 - 6:06Maar die bloedvaten
-
6:06 - 6:08strekken van het hersenoppervlak
-
6:08 - 6:11tot aan iedere cel in het brein,
-
6:11 - 6:12wat betekent dat vloeistof
-
6:12 - 6:15die via de zijkanten van deze
bloedvaten verplaatst wordt -
6:15 - 6:19makkelijk toegang kan krijgen tot
de complete inhoud van de hersenen. -
6:19 - 6:21Het is dus een heel slimme manier
-
6:21 - 6:25om een stel vaten, de bloedvaten,
een nieuwe doelstelling te geven: -
6:25 - 6:28het overnemen en
vervangen van de functie -
6:28 - 6:31van een tweede set vaten, de lymfevaten,
-
6:31 - 6:34zodat je die niet nodig hebt.
-
6:34 - 6:36Het is prachtig dat geen ander orgaan
-
6:36 - 6:38kiest voor deze bepaalde aanpak
-
6:38 - 6:41om afval tussen zijn
cellen te verwijderen. -
6:41 - 6:46Dit is een oplossing die alleen
plaatsvindt in de hersenen. -
6:46 - 6:49Maar onze meest verrassende bevinding
-
6:49 - 6:51was dat al dit samen,
-
6:51 - 6:53alles wat ik jullie net heb verteld,
-
6:53 - 6:56met al deze vloeistof die
door het brein stroomt, -
6:56 - 7:01dat het alleen plaatsvindt
in het slapende brein. -
7:01 - 7:02De video hier links
-
7:02 - 7:04laat zien hoeveel
van de CSV beweegt -
7:04 - 7:08in het brein van een
wakkere, levende muis. -
7:08 - 7:10Het is vrijwel niets.
-
7:10 - 7:11Maar in datzelfde dier,
-
7:11 - 7:15als we even wachten tot
het in slaap is gevallen, -
7:15 - 7:17kunnen zien we dat de CSV
-
7:17 - 7:20door de hersenen heen stroomt
-
7:20 - 7:22en we kwamen erachter dat op het moment
-
7:22 - 7:25wanneer het brein gaat slapen
-
7:25 - 7:27de hersencellen zelf lijken te krimpen
-
7:27 - 7:29en zo tussenliggende ruimtes creëren
-
7:29 - 7:31waardoor vloeistof erdoorheen kan stromen
-
7:31 - 7:34en afvalstoffen verwijderd kunnen worden.
-
7:34 - 7:37Het lijkt dus alsof Galen in werkelijkheid
-
7:37 - 7:39op het goede pad zat toen hij schreef over
-
7:39 - 7:42vloeistof die door de
hersenen heen stroomt -
7:42 - 7:43wanneer je in slaap valt.
-
7:43 - 7:47Ons eigen onderzoek, nu 2.000 jaar later,
-
7:47 - 7:50laat zien dat het brein
-
7:50 - 7:51als het wakker is
-
7:51 - 7:53en het druk heeft,
-
7:53 - 7:55het verwijderen van afvalstoffen
-
7:55 - 7:58uit de ruimte tussen
de cellen uitstelt tot later. -
7:58 - 8:00En wanneer je gaat slapen
-
8:00 - 8:02en de hersenen het niet
meer zo druk hebben, -
8:02 - 8:05schakelen ze over op
een soort schoonmaakmodus -
8:05 - 8:07om de afvalstoffen te verwijderen
-
8:07 - 8:08uit ruimtes tussen de cellen,
-
8:08 - 8:11het opgehoopte afval van die dag.
-
8:11 - 8:13Het is eigenlijk een beetje
zoals hoe jij of ik -
8:13 - 8:16onze huishoudelijke taken
tijdens de werkweek laten liggen -
8:16 - 8:18als we geen tijd ervoor hebben
-
8:18 - 8:21en daarna alles moeten inhalen
-
8:21 - 8:24wanneer het weekend
om de hoek komt kijken. -
8:24 - 8:27Nou heb ik net veel verteld over
het verwijderen van afvalstoffen, -
8:27 - 8:28maar was ik niet erg duidelijk
-
8:28 - 8:30over welke soorten afval
-
8:30 - 8:32de hersenen moeten verwijderen
-
8:32 - 8:35tijdens onze slaap, om
gezond te kunnen blijven. -
8:35 - 8:36Het afval waar recente studies
-
8:36 - 8:39de meeste nadruk op
leggen is bèta-amyloïd, -
8:39 - 8:42een eiwit dat door de hersenen
constant wordt geproduceerd. -
8:42 - 8:44Mijn hersenen maken
nu bèta-amyloïd aan -
8:44 - 8:46en die van jullie ook.
-
8:46 - 8:48Maar bij mensen met Alzheimer
-
8:48 - 8:51bouwt bèta-amyloïd zich
op en voegt het zich samen -
8:51 - 8:53in de ruimte tussen de hersencellen,
-
8:53 - 8:56in plaats van verwijderd
te worden, zoals het hoort. -
8:56 - 8:58Deze opbouw van bèta-amyloïd
-
8:58 - 9:00ziet men als een van de
voornaamste stappen -
9:00 - 9:03in de ontwikkeling van
die verschrikkelijke ziekte. -
9:03 - 9:06Dus hebben we gemeten hoe snel
bèta-amyloïd wordt verwijderd -
9:06 - 9:08uit een brein dat wakker is,
-
9:08 - 9:09vergeleken met wanneer het slaapt
-
9:09 - 9:11en we zagen dat de verwijdering
-
9:11 - 9:14van bèta-amyloïd inderdaad
-
9:14 - 9:17veel sneller plaatsvindt
wanneer het brein slaapt. -
9:17 - 9:19Dus als slaap deel uitmaakt
-
9:19 - 9:21van de oplossing van het brein
-
9:21 - 9:23voor de verwerking van afvalstoffen,
-
9:23 - 9:26kan dit diepe invloed
hebben op ons denken -
9:26 - 9:28over het verband tussen slaap,
-
9:28 - 9:31bèta-amyloïd en Alzheimer.
-
9:31 - 9:33Een aantal recente klinische studies
-
9:33 - 9:35suggereert dat onder patiënten
-
9:35 - 9:38die nog geen Alzheimer hebben,
-
9:38 - 9:41kort en slecht slapen een link hebben
-
9:41 - 9:43met een toename van
-
9:43 - 9:46de opbouw van bèta-amyloïd in de hersenen.
-
9:46 - 9:48En al moet gezegd worden
-
9:48 - 9:50dat deze studies niet bewijzen dat
-
9:50 - 9:52gebrek aan slaap of slecht slapen
-
9:52 - 9:54Alzheimer veroorzaakt,
-
9:54 - 9:57laten ze wel zien dat
onvermogen van de hersenen -
9:57 - 9:58om zichzelf te verschonen
-
9:58 - 10:02door verwijdering
van afvalstoffen als bèta-amyloïd, -
10:02 - 10:07kan bijdragen aan de ontwikkeling
van ziektes zoals Alzheimer. -
10:07 - 10:09Dit nieuwe onderzoek laat ons dus zien
-
10:09 - 10:11dat het enige dat jullie allemaal
-
10:11 - 10:13al wisten over slaap,
-
10:13 - 10:15wat zelfs Galen al begreep over slaap,
-
10:15 - 10:18dat het de hersenen verfrist
en je hoofd leegmaakt, -
10:18 - 10:20een groot deel kan uitmaken van
-
10:20 - 10:22wat slaap voor je betekent.
-
10:22 - 10:26Jij en ik slapen elke nacht weer opnieuw,
-
10:26 - 10:29maar onze hersenen rusten nooit.
-
10:29 - 10:30Terwijl ons lichaam stil ligt
-
10:30 - 10:33en onze gedachten ergens
ver weg in dromenland zijn, -
10:33 - 10:35is de sierlijke mechaniek
-
10:35 - 10:37van het brein hard aan het werk
-
10:37 - 10:39met het schoonmaken en het onderhoud
-
10:39 - 10:42van deze onvoorstelbaar
gecompliceerde machine. -
10:42 - 10:43Net als klusjes thuis
-
10:43 - 10:46is het vies en ondankbaar werk,
-
10:46 - 10:48maar is het ook belangrijk.
-
10:48 - 10:52Als jij thuis een maand lang
de keuken niet poetst, -
10:52 - 10:56wordt jouw huis al snel onbewoonbaar.
-
10:56 - 10:59Maar in het brein zijn de gevolgen van
-
10:59 - 11:02het achterop raken met
poetsen misschien veel erger -
11:02 - 11:04dan alleen de gêne van
een smerig aanrecht hebben. -
11:04 - 11:07Want als het gaat over het
schoonmaken van het brein, -
11:07 - 11:09staan de gezondheid en de functie
-
11:09 - 11:12van je lichaam en geest op het spel.
-
11:12 - 11:14Daarom is huidig begrip
-
11:14 - 11:18van deze elementaire huishoud-
functies van de hersenen -
11:18 - 11:22wellicht cruciaal voor de
preventie en behandeling van -
11:22 - 11:25de geestesziekten van morgen.
-
11:25 - 11:26Dank je wel.
-
11:26 - 11:28(Applaus)
- Title:
- Nóg een reden voor een goede nachtrust
- Speaker:
- Jeff Illiff
- Description:
-
De hersenen verbruiken een kwart van de energievoorraad van het lichaam, terwijl ze maar twee procent van het lichaamsgewicht uitmaken. Hoe ontvangt dit unieke orgaan onmisbare voedingsstoffen en, misschien wel belangrijker, hoe raakt het ze kwijt? Nieuw onderzoek laat zien dat het met slaap te maken heeft.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 11:41
Axel Saffran edited Dutch subtitles for One more reason to get a good night's sleep | ||
Axel Saffran edited Dutch subtitles for One more reason to get a good night's sleep | ||
Axel Saffran edited Dutch subtitles for One more reason to get a good night's sleep | ||
Axel Saffran approved Dutch subtitles for One more reason to get a good night's sleep | ||
Axel Saffran accepted Dutch subtitles for One more reason to get a good night's sleep | ||
Axel Saffran declined Dutch subtitles for One more reason to get a good night's sleep | ||
Axel Saffran edited Dutch subtitles for One more reason to get a good night's sleep | ||
Axel Saffran edited Dutch subtitles for One more reason to get a good night's sleep |