Hoe het oplichterssyndroom in je voordeel kan werken

Heb je ooit aan je kwaliteiten getwijfeld, ben je ooit bang geweest dat je door de mand zou vallen? Dat wordt het 'oplichterssyndroom' genoemd en je bent beslist niet de enige die eraan leidt, zegt ondernemer en CEO Mike Cannon-Brookes. In deze grappige, herkenbare talk vertelt hij hoe zijn eigen ervaringen met het oplichterssyndroom de weg hebben geplaveid naar zijn succes -- en laat hij je zien hoe het syndroom in je voordeel kan werken.

Ik heb heel wat succes
gekend in mijn leven.

Meer dan tien jaar geleden
ben ik een bedrijf begonnen,

direct na mijn afstuderen,
samen met mijn vriend Scott.

Omdat we geen ervaring hadden
op het gebied van zakendoen

en niet echt een doordacht plan hadden --

nou, eigenlijk was het ons erom te doen
om geen echte baan te hoeven zoeken

(Gelach)

en niet elke dag in pak
naar ons werk te hoeven gaan.

Die twee zaken konden we afvinken.

(Gelach)

Tegenwoordig hebben we
duizenden geweldige werknemers

en miljoenen gebruiken onze software,
over de hele wereld.

Technisch gesproken zelfs daarbuiten,

als je degenen meetelt
die op dit moment op weg zijn naar Mars.

Dus je zou denken dat ik weet
wat ik aan het doen ben elke dag,

als ik naar mijn werk ga.

Nou, ik zal jullie wat vertellen:

de meeste dagen heb ik nog steeds het
gevoel dat ik vaak niet weet wat ik doe.

Dat gevoel ken ik al vijftien jaar

en ondertussen heb ik ontdekt dat dit
het 'oplichterssyndroom' wordt genoemd.

Hebben jullie ooit het gevoel gehad
dat je maar wat deed,

alsof je mensen voor de gek hield,

dat je ergens maar gewoon naar raadde
of er een slag naar sloeg --

(Gelach)

doodsbenauwd dat je op elk moment
ontmaskerd kon worden?

Ik kan me veel van dat soort
momenten herinneren.

Toen ik een sollicitatiegesprek voerde
met onze eerste HR-manager,

terwijl ik nooit had gewerkt
bij een bedrijf met een HR-afdeling --

(Gelach)

doodsbang was ik toen ik
het gesprek in ging, denkend:

Wat moet ik deze persoon
in hemelsnaam voor vragen stellen?

Of toen ik een vergadering bijwoonde
in T-shirt, met de rest in pak,

en er afkortingen heen en weer vlogen,
waardoor ik me niet ouder dan 5 voelde

toen ik die stiekem opschreef
in mijn notitieboekje,

zodat ik ze kon opzoeken
op Wikipedia, zodra ik thuis was.

(Gelach)

Of, in het begin,

als mensen opbelden en vroegen
naar de afdeling Crediteuren, en ik dacht:

wacht even, vragen ze ons nu om geld
of zijn ze het ons juist schuldig?

(Gelach)

Ik hield dan mijn hand voor de hoorn,
over het mondstuk, en zei:

"Scott, jij bent van de administratie,"
en dan verbond ik het gesprek door.

(Gelach)

We hadden toen allebei meerdere functies.

Voor mij is het oplichterssyndroom

het gevoel dat je in een situatie
geen idee hebt wat je aan het doen bent

terwijl je er al tot over je oren in zit.

Diep van binnen weet je
dat je de vaardigheden en ervaring mist

of niet genoeg kwaliteiten hebt
voor de positie waarin je je bevindt

en toch ben je er
en moet je je eruit zien te redden

omdat je het gewoon niet kunt opgeven.

Het is geen faalangst

en het is ook niet de angst
dat je het niet kunt.

Het is meer een gevoel
van met iets wegkomen,

de angst dat je door de mand valt,

dat je op elk moment
ontmaskerd kan worden.

En als dat zou gebeuren,

dan zou je oprecht denken: nou,
dat is niet meer dan terecht, eigenlijk.

(Gelach)

Een van mijn favoriete schrijvers,
Neil Gaiman, heeft het mooi verwoord

in een speech bij een afstudeerceremonie,
getiteld: 'Make Good Art'.

Ik wil er zeker van zijn
dat ik dit citaat correct weergeef.

"Ik was ervan overtuigd dat er
op de deur geklopt zou worden

en er een man met een klembord zou staan
die zou zeggen dat alles voorbij was,

dat ze me te pakken hadden,

en dat ik nu een echte baan
moest gaan zoeken."

Als er iemand op mijn deur klopt,
ben ik nog steeds een beetje bang

dat het een man in een donker pak is
met een klembord in zijn hand

die me zegt dat het spel uit is.

Ik ben een slechte kok
en ben altijd opgelucht

als het gewoon iemand blijkt te zijn
met een pizza voor de kinderen.

(Gelach)

Maar wat belangrijk is:
het is niet alleen negatief.

Er schuilt denk ik
veel goeds in dit gevoel.

En dit is niet een of ander
motiverend praatje

van het soort: 'Je schouders eronder!'

Het is meer een soort bezinning
op mijn eigen ervaringen met dit syndroom

en hoe ik heb geprobeerd
te leren het aan te wenden

en te veranderen
in een soort kracht ten goede.

Een mooi voorbeeld daarvan
komt uit de begintijd van Atlassian.

We bestonden ongeveer vier jaar
en hadden zo’n 70 medewerkers.

Op advies van onze auditors --

de meeste van de goede verhalen
beginnen met advies van een auditor --

(Gelach)

namen we deel aan de wedstrijd voor de
New South Wales Entrepreneur of the Year.

Tot onze verbazing wonnen we de
New South Wales Entrepreneur of the Year

voor de categorie ondernemers onder de 40.

Er waren acht categorieën.

We waren zo verbaasd eigenlijk,
gezien de lijst met concurrenten,

dat ik niet eens naar
de uitreikingsceremonie was gekomen.

Dus Scott naam de medaille
alleen in ontvangst.

En toen gingen we
naar de nationale uitreiking.

Daar moest ik maar wel
naartoe gaan, leek me.

Dus huurden we een stel pakken,

ik nodigde een meisje uit
dat ik net had ontmoet --

zometeen zal ik meer
over haar vertellen --

(Gelach)

en daar gingen we op weg
naar het grote black-tie-gala.

Onze verbazing sloeg om in verbijstering

bij de eerste uitreiking die avond,
voor de jongste categorie,

toen we alle andere staten versloegen

en Australian Young Entrepreneur
of the Year werden.

Toen we een beetje waren bekomen,

lieten we veel champagne aanrukken
en gingen feestvieren --

de avond was toch voorbij voor ons --
we amuseerden ons geweldig.

Maar toen de laatste prijs
van die avond werd uitgereikt,

werd onze verbijstering
gedeeld door iedereen

toen we Australian Entrepreneur
of the Year werden

en wonnen van álle categorieën.

Iedereen was zo verbijsterd

dat toen de presentator,
de CEO van Ernst and Young,

de envelop opende, hij eerst
alleen maar zei: "Oh my God."

(Gelach)

Toen hervond hij zichzelf
en kondigde aan dat wij hadden gewonnen.

(Gelach)

We wisten dus dat we er
tot over onze oren in zaten.

En vanaf dat moment
werd het alleen nog maar erger,

want we vertrokken naar Monte Carlo

om Australië te vertegenwoordigen
bij de World Entrepreneur of the Year,

waar we het opnamen
tegen 40 andere landen.

Deze keer, in weer een ander gehuurd pak,
zat ik tijdens een van de diners

naast een vriendelijke man,
Belmiro de Azevedo,

de Portugese winnaar.

Een echte kampioen.

Hij was 65 en runde zijn zaak al 40 jaar.

Hij had 30.000 werknemers.

Vergeet niet, in die tijd
hadden wij er 70.

En zijn omzet was 4 miljard euro.

Na een paar wijntjes, herinner ik me,

bekende ik dat ik het gevoel had
dat we het niet verdienden daar te zijn,

dat we geen idee hadden
waar we mee bezig waren,

en dat iemand daar op een gegeven moment
vast achter zou komen

en ons terug zou sturen naar Australië.

Ik herinner me
dat hij stilviel, me aankeek

en zei dat hij zich net zo voelde

en dat hij vermoedde
dat alle winnaars zich zo voelden

en dat ondanks het feit dat Scott noch ik
eigenlijk iets van technologie wisten,

we duidelijk iets goed deden

en dat we daarmee waarschijnlijk
gewoon door moesten gaan.

(Gelach)

Dat was echt een aha-ervaring
voor me, om twee redenen.

Ten eerste werd me duidelijk
dat anderen hetzelfde gevoel hadden.

En ten tweede besefte ik dat dat gevoel
niet weggaat als je succes hebt.

Ik had aangenomen dat succesvolle mensen
zich geen charlatan voelden

en ik weet nu dat het tegenovergestelde
waarschijnlijk eerder het geval is.

En het is niet alleen een gevoel
dat ik op mijn werk heb.

Het komt ook voor
in mijn persoonlijk leven.

Vroeger vloog ik heen en weer naar
San Francisco, elke week, voor Atlassian,

en ik spaarde zo een hoop
frequent-flyer-punten,

waarmee ik toegang kreeg
tot de Qantas business lounge.

Als er één plek is
waar ik niet thuishoor ...

(Gelach)

Het helpt natuurlijk ook niet als ik
binnenkom in korte broek en spijkerbroek,

ik bedoel in jeans
en T-shirt, en ik hoor:

"Kan ik je helpen knul? Ben je verdwaald?"

Maar soms neemt het leven een wending
als je het het minst verwacht.

Op een ochtend,
meer dan tien jaar geleden,

zat ik daar voor mijn wekelijkse tripje,

toen een mooie vrouw
die ver buiten mijn bereik lag,

de Qantas-lounge binnenkwam
en regelrecht naar mij toe liep,

omdat ze mij voor iemand anders hield.

Ze dacht dat ik iemand anders was,

dus op dat moment
was ik echt een charlatan.

(Gelach)

Maar in plaats van te verstenen,
wat ik normaliter zou hebben gedaan,

of misschien beleefd haar
te wijzen op haar vergissing,

probeerde ik gewoon
het gesprek aan de gang te houden.

(Gelach)

En via typisch Australische onzin
kwam het tot iets meer

en een telefoonnummer.

Dat meisje nam ik mee naar de uitreikings-
ceremonie, een paar maanden later.

En, meer dan tien jaar later,

ben ik ongelooflijk blij
dat ze nu mijn vrouw is

en dat we vier geweldige
kinderen hebben samen.

(Applaus)

Maar je zou denken dat
wanneer ik ’s ochtends wakker word,

ik me niet meer om zou draaien,
naar haar kijken en denken:

nu zegt ze: "Wie ben jij en wie heeft je
die kant van het bed gegeven?"

(Gelach)

"Wegwezen hier."

Maar dat doet ze niet.

En ik denk dat zij zich soms net zo voelt.

En blijkbaar is dat een van de redenen

dat we waarschijnlijk
een goed huwelijk zullen hebben.

Want toen ik onderzoek deed
voor deze talk,

ontdekte ik dat in
de meest succesvolle relaties

beide partners het gevoel hebben
dat ze zich op onbekend terrein bevinden.

Voor hun gevoel ligt hun partner
buiten hun bereik.

Ze voelen zich een bedrieger.

En als ze niet verstenen,
maar dankbaar zijn

en meer moeite doen om proberen
de best mogelijke partner te zijn,

dan zal het waarschijnlijk
een heel goede relatie worden.

Dus als je je ook zo voelt,
verstar dan niet.

Probeer het gesprek op gang te houden,

zelfs als zij denkt
dat je iemand anders bent.

(Gelach)

Dat ik me voel alsof ik iemand anders ben
of dat mensen me voor een ander houden,

gebeurt eigenlijk vrij vaak.

Een mooi, wat recenter voorbeeld
is van een paar maanden terug,

toen ik nog laat op was
met een van mijn kinderen,

en ik op Twitter las

dat Tesla zei de reeks energiecrises
in Australië te kunnen oplossen

met een van hun grote, industriële accu’s.

Zonder erover na te denken
stuurde ik een aantal tweets de wereld in

waarin ik hen uitdaagde en me afvroeg
of ze echt serieus waren hierover.

En daarmee had ik een klein steentje
van een enorme heuvel af geschopt

die in een lawine veranderde,
met mijzelf er middenin.

Want een paar uur later
twitterde Elon me terug

en zei dat ze doodserieus waren,

dat ze binnen 100 dagen
nadat het contract was getekend,

een installatie van 100 megawattuur
konden installeren,

wat een gigantische,
zeer indrukwekkende accu is,

een van de grootste die ooit is gemaakt.

En op dat moment brak de hel pas echt los.

Binnen 24 uur probeerden
alle belangrijke media

via sms of e-mail
in contact met me te komen

om mijn mening te krijgen
als zogenaamde energie-'expert'.

(Gelach)

Op dat moment had ik jullie niet echt
het verschil kunnen vertellen

tussen een batterij van anderhalve volt
voor het speelgoed van mijn kinderen

en een industriële accu
van 100 megawattuur

bestemd voor Zuid-Australië,

die misschien hun energiecrises
zou kunnen oplossen.

Dit was een typisch geval
van het oplichterssyndroom,

(Gelach)

en toen werd het echt bizar.

Ik kan me herinneren
dat ik bij mezelf dacht:

Shit. Ik heb hier iets in gang gezet
en ik kan me er niet meer aan onttrekken.

Als ik dit nu laat vallen,

zet ik hernieuwbare energie in Australië
min of meer op een achterstand

en sta ik misschien volslagen voor gek
door mijn dwaasheid op Twitter.

Ik bedacht dat het enige wat ik kon doen

was proberen niet te verstarren
en proberen te leren.

Dus ik besteedde een week

aan het leren van wat ik maar kon
over accu’s van industrieel formaat,

het elektriciteitsnet, duurzame energie
en de economische aspecten van dit alles,

en of dit voorstel
zelfs maar haalbaar was.

Ik sprak met de topwetenschapper,
Ik sprak met de CSIRO,

verschillende ministers en premiers
vertelden me hun kant van het verhaal,

van beide zijden
van het politieke spectrum.

Ik had via Twitter
contact met de minister-president.

Het lukte me zelfs om een
redelijke indruk te maken, zeg maar,

als energie-expert op ABC Lateline.

(Gelach)

Het resultaat van dit alles

was dat Zuid-Australië
een accu-tender uitbracht

en dat daarop meer dan
90 inschrijvingen binnenkwamen.

En de nationale discussie verschoof
voor een paar maanden

van de dramatiek van steenkool,
binnen het parlement,

naar de vraag wélk type industriële accu

het beste zou zijn voor de bouw
van duurzame accu’s van groot formaat.

De belangrijke les is, denk ik,

dat ik tegen die tijd heel goed wist
dat ik een oplichter was.

Ik wist dat ik geen benul had
van dit onderwerp.

Maar in plaats van te verstarren,
probeerde ik zo veel mogelijk te leren,

gedreven door mijn angst
om als een idioot beschouwd te worden,

en ik probeerde dat om te zetten
in een soort kracht ten goede.

Dus een van de dingen die ik heb geleerd,

is dat men denkt dat succesvolle mensen
zich nooit een charlatan voelen.

Maar veel ondernemers kennende,

denk ik dat het tegenovergestelde
eerder het geval is.

De meeste succesvolle mensen die ik ken,
twijfelen niet aan zichzelf,

maar wel, en met regelmaat,
aan hun ideeën en hun kennis.

Ze weten wanneer ze kopje onder gaan

en zijn niet bang om om raad te vragen.

Ze beschouwen dat niet als slecht.

En ze gebruiken die raad om hun ideeën
aan te scherpen, ze te verbeteren,

en te leren.

En het is prima als je
het soms even helemaal niet meer weet.

Ik weet het zo vaak helemaal niet meer.

Het is prima om geen benul te hebben.

Het is prima als je in een situatie bent
waar je niet zomaar uit kunt,

zolang je tenminste niet versteent,

zolang je de situatie gebruikt,
je niet laat verlammen

en die probeert aan te wenden
als een soort kracht ten goede.

En ik zeg hier 'aanwenden',

want dit is voor mij niet het soort
populair-psychologische onzin

over het overwinnen
van het oplichterssyndroom.

Het gaat er alleen maar om
dat je je ervan bewust bent.

Ik ben me er scherp van bewust
dat ik me nu een oplichter voel,

nu ik hier sta,
als een soort pseudo-expert

over een gevoel waar ik tot voor kort
niet eens een naam voor wist,

toen ik erin toestemde
deze talk te houden.

Wat, als je erbij nadenkt,
eigenlijk het hele punt is, nietwaar?

(Gelach)

Dank jullie wel.

(Applaus)