Πώς μπορούν τα σωφρονιστικά ιδρύματα να βοηθήσουν τους κρατούμενους να βρουν νόημα στη ζωή τους

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι υπηρεσίες που διοικούν τις φυλακές συχνά αποκαλούνται Τμήματα Σωφρονιστικών Υπηρεσιών. Εστιάζουν όμως στην κράτηση και τον έλεγχο των κρατούμενων. Ο Νταν Πασόλκε, αναπληρωτής γραμματέας του Τμήματος Σωφρονιστικών Υπηρεσιών της Ουάσιγκτον, μοιράζεται ένα διαφορετικό όραμα: φυλακές που παρέχουν ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης, καθώς και ευκαιρίες για ουσιαστική δουλειά και μάθηση.

Θεωρούμαστε ο κάδος απορριμάτων
της αποτυχημένης κοινωνικής πολιτικής.

Δεν μπορώ να προσδιορίσω ποιοι έρχονται
σε εμάς ή το πόσο θα μείνουν.

Είμαστε η έσχατη λύση

για εκείνους που έχουν σπάσει

όλα τα υπόλοιπα
δίχτυα ασφαλείας της κοινωνίας.

Μόνο εμείς μπορούμε να τους συγκρατήσουμε.

Αυτή είναι η δουλειά μας:

να τους συγκρατούμε, να τους ελέγχουμε.

Με τα χρόνια, ως ένα σωφρονιστικό σύστημα,

ως έθνος και ως κοινωνία,

έχουμε γίνει πολύ καλοί,

αλλά αυτό δεν πρέπει να σας χαροποιεί.

Σήμερα, φυλακίζουμε
περισσότερους ανά κεφαλή

από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο.

Ο αριθμός των μαύρων φυλακισμένων σήμερα

είναι μεγαλύτερος από εκείνον
των σκλάβων το 1850.

Στεγάζουμε τους γονείς σχεδόν 3 εκατ.
παιδιών της κοινότητάς μας

και έχουμε γίνει το νέο άσυλο,

ο μεγαλύτερος πάροχος υπηρεσιών
ψυχικής υγείας του έθνους μας.

Όταν φυλακίζουμε κάποιον

δεν είναι ασήμαντο πράγμα.

Κι όμως, μας αποκαλούν
Τμήμα Σωφρονιστικών Υπηρεσιών.

Σήμερα θέλω να συζητήσουμε

την αλλαγή της νοοτροπίας
περί σωφρονισμού.

Πιστεύω, και η εμπειρία μου λέει,

ότι όταν αλλάζουμε τρόπο σκέψης,

δημιουργούμε νέες πιθανότητες ή νέο μέλλον

και οι φυλακές χρειάζονται
ένα διαφορετικό μέλλον.

Πέρασα όλη μου την καριέρα
στον σωφρονισμό, πάνω από 30 χρόνια.

Όπως και ο πατέρας μου.

Ήταν βετεράνος του Βιετνάμ.
Ο σωφρονισμός του ταίριαζε.

Ήταν δυνατός, σταθερός, πειθαρχημένος.

Έγω δεν ήμουν και τόσο,

και σίγουρα ανησυχούσε για μένα.

Αποφάσισα ότι
αν ήταν να καταλήξω στη φυλακή

ας είμαι στη σωστή πλευρά

και σκέφτηκα να το δοκιμάσω,

επισκέφτηκα τον μπαμπά μου στη δουλειά,

το σωφρονιστήριο στο νησί ΜακΝιλ.

Στις αρχές της δεκαετίας του '80

οι φυλακές δεν ήταν σαν αυτές

που βλέπετε στην τηλεόραση ή σε ταινίες.

Σε πολλά πράγματα, ήταν χειρότερη.

Μπήκα σε ένα πενταόροφο κτήριο.

Σε ένα κελί ήταν οχτώ άνδρες

και 550 άνδρες στον τομέα.

Σε περίπτωση που αναρωτιέστε,

μοιράζονταν μία τουαλέτα
σε αυτόν τον μικρό χώρο.

Ένας υπάλληλος ξεκλείδωνε

και οι άνδρες ξεχύνονταν
από τα κελιά τους.

Εκατοντάδες άνδρες ξεχύνονταν.

Έφυγα όσο πιο γρήγορα μπορούσα.

Κάποια στιγμή επέστρεψα
και έπιασα δουλειά εκεί.

Διηύθυνα ένα από εκείνα τα κτήρια

και έλεγχα αυτές τις εκατοντάδες ανδρών.

Όταν δούλευα στο κέντρο παραλαβών

άκουγα τους κρατούμενους
από το πάρκινγκ

να κουνάνε τις πόρτες των κελιών,
να φωνάζουν,

να διαλύουν τα κελιά τους.

Αν κλειδώσεις μαζί εκατοντάδες
βίαιους ανθρώπους

προκαλείται χάος.

Συγκράτηση και έλεγχος,
αυτή ήταν η δουλειά μας.

Μάθαμε να το κάνουμε αυτό
πιο αποτελεσματικά

με μια νέα μονάδα στέγασης,

τη Μονάδα Εντατικού Ελέγχου, MEE,

μια σύγχρονη εκδοχή της απομόνωσης.

Βάζαμε τους κρατούμενους
σε κελιά με ατσάλινες πόρτες

με πορτάκια για να τους βάζουμε χειροπέδες

και να τους ταΐζουμε.

Μαντέψτε.

Είχαμε περισσότερη ησυχία.

Οι ταραχές στον γενικό πληθυσμό μειώθηκαν.

Υπήρχε περισσότερη ασφάλεια

επειδή οι πιο βίαιοι
ή καταστροφικοί κρατούμενοι

μπορούσαν να απομονωθούν.

Αλλά η απομόνωση δεν είναι καλή.

Αν στερήσεις σε κάποιον
την κοινωνική επαφή, καταρρέει.

Ήταν δύσκολο να τους βγάλουμε από εκεί,

και γι' αυτούς και για εμάς.

Ακόμα και στη φυλακή
δεν είναι μικρό πράγμα

να κλειδώσεις κάποιον.

Έπειτα βρέθηκα σε μία
από τις δυσκολότερες φυλακές

όπου στεγάζονται οι πιο βίαιοι
και καταστροφικοί κρατούμενοι.

Τότε ο κλάδος είχε εξελιχθεί,

είχαμε διαφορετικά εργαλεία και τεχνικές

για τη διαχείριση των ταραχοποιών.

Είχαμε όπλα με πλαστικές σφαίρες,
σπρέι πιπεριού

και ασπίδες από πλέξιγλας

χειροβομβίδες κρότου λάμψης,
ειδικές ομάδες.

Αντιμετωπίζαμε τη βία με ισχύ

και το χάος με χάος.

Ήμασταν πολύ καλοί στο να σβήνουμε φωτιές.

Όταν ήμουν εκεί γνώρισα
δύο έμπειρους σωφρονιστικούς υπαλλήλους

που ήταν επίσης και ερευνητές

έναν ανθρωπολόγο και έναν κοινωνιολόγο.

Μια μέρα, ο ένας μου είπε,

«Είσαι πολύ καλός στο να σβήνεις φωτιές.

Σκέφτηκες ποτέ πώς να τις αποτρέψεις;»

Τους εξήγησα υπομονετικά

πώς ασκώντας ωμή δύναμη

οι φυλακές γίνονταν ασφαλέστερες.

Ήταν υπομονετικοί μαζί μου.

Με τις συζητήσεις
αναπτύχθηκαν νέες ιδέες

και αρχίσαμε μερικά μικρά πειράματα.

Πρώτα, αρχίσαμε την ομαδική
εκπαίδευση των υπαλλήλων

αντί να στέλνουμε έναν ή δυο
στην εκπαιδευτική ακαδημία της πολιτείας.

Αντί για τέσσερις
εβδομάδες εκπαίδευσης, είχαν 10.

Έπειτα πειραματιστήκαμε
με ένα μοντέλο μαθητείας

τοποθετώντας νέους υπαλλήλους
μαζί με παλιούς.

Και οι δύο βελτιώθηκαν στη δουλειά.

Δεύτερον, προσθέσαμε
προφορικές ικανότητες αποκλιμάκωσης

στην εκπαιδευτική κλίμακα

και την ενσωματώσαμε
στην κλίμακα άσκησης βίας.

Ήταν η μη βίαιη χρήση της βίας.

Μετά κάναμε κάτι ριζοσπαστικό.

Διδάξαμε στους κρατούμενους
αυτές τις ικανότητες.

Αλλάξαμε το σετ ικανοτήτων

μειώνοντας τη βία
και όχι απλά αντιδρώντας σε αυτή.

Τρίτον, επεκτείναμε τις εγκαταστάσεις,
δοκιμάσαμε έναν νέο τύπο σχεδιασμού.

Το σημαντικότερο
και πιο αμφιλεγόμενο στοιχείο

αυτού του σχεδιασμού
ήταν φυσικά η τουαλέτα.

Δεν υπήρχαν τουαλέτες.

Αυτό μπορεί να σας ακούγεται ασήμαντο
εδώ σήμερα

αλλά τότε ήταν τεράστιο.

Κελιά χωρίς τουαλέτα ήταν ανήκουστο.

Όλοι πιστεύαμε ότι ήταν
επικίνδυνο και τρελό.

Ακόμα και οχτώ άνδρες σε ένα κελί
είχαν τουαλέτα.

Αυτή η μικρή λεπτομέρεια
άλλαξε τον τρόπο που δουλεύαμε.

Κρατούμενοι και υπάλληλοι
αλληλεπιδρούσαν

συχνότερα, πιο ανοιχτά
και ανέπτυσσαν αμοιβαία κατανόηση.

Διακρίναμε διαμάχες
και παρεμβαίναμε

προτού κλιμακωθούν.

Η μονάδα ήταν πιο καθαρή, πιο ήσυχη,
πιο ασφαλής και πιο ανθρώπινη.

Αυτό διατηρούσε την ειρήνη
αποτελεσματικότερα

από κάθε τεχνική εκφοβισμού
που είχα δει μέχρι τότε.

Η αλληλεπίδραση αλλάζει
τη συμπεριφορά

τόσο των υπαλλήλων
όσο και των κρατουμένων.

Αλλάξαμε το περιβάλλον
και αλλάξαμε τη συμπεριφορά.

Λες και δεν το είχα εμπεδώσει

με μετέθεσαν στα κεντρικά

και εκεί θα αντιμετώπιζα
την αλλαγή του συστήματος.

Πολλά δυσκολεύουν
την αλλαγή του συστήματος

οι πολιτικοί,
τα νομοσχέδια και οι νόμοι

τα δικαστήρια και οι αγωγές,
η εσωτερική πολιτική.

Η αλλαγή του συστήματος
είναι δύσκολη, αργή

και συχνά δεν καταλήγει

εκεί που θέλεις.

Δεν είναι μικρό πράγμα να αλλάξεις
το σωφρονιστικό σύστημα.

Συλλογίστηκα λοιπόν
τις προηγούμενες εμπειρίες μου

και θυμήθηκα ότι όταν αλληλεπιδρούσαμε
με τους παραβάτες, ηρεμούσαν.

Αλλάξαμε περιβάλλον,
άλλαξε η συμπεριφορά.

Δεν ήταν τεράστιες συστημικές αλλαγές.

Ήταν μικρές,
ωστόσο αυτές οι αλλαγές

δημιούργησαν νέες πιθανότητες.

Έπειτα μετατέθηκα ξανά
ως επικεφαλής μιας μικρής φυλακής.

Ταυτόχρονα σπούδαζα για το πτυχίο μου

στο πολιτειακό κολέγιο Έβεργκριν.

Επικοινωνούσα με άτομα
που δεν μοιάζαμε,

με διαφορετικές ιδέες

και διαφορετικές καταβολές.

Μία από αυτούς ήταν
οικολόγος τροπικών δασών.

Κοίταξε τη μικρή φυλακή μου και είδε

ένα εργαστήριο.

Μιλήσαμε και ανακαλύψαμε
ότι οι φυλακές και οι κρατούμενοι

μπορούσαν να βοηθήσουν
τους επιστήμονες

με την ολοκλήρωση εργασιών

που δεν περάτωναν μόνοι τους

όπως με την επανεισαγωγή
απειλούμενων ειδών:

βατράχων, πεταλούδων, φυτών.

Βρήκαμε τρόπους να κάνουμε

την επιχείρησή μας πιο αποδοτική

με την προσθήκη ηλιακής ενέργειας,

συλλεκτών βρόχινου νερού,
οργανική καλλιέργεια, ανακύκλωση.

Αυτή η πρωτοβουλία έχει οδηγήσει
σε πολλά έργα

με τεράστιο αντίκτυπο στο σύστημα

όχι μόνο το δικό μας σύστημα
αλλά και άλλες πολιτείες,

μικρά πειράματα που κάνουν μεγάλη διαφορά

στην επιστήμη, στην κοινότητα.

Ο τρόπος που σκεφτόμαστε
για τη δουλειά μας αλλάζει τη δουλειά μας.

Το έργο έκανε τη δουλειά μου
πιο ενδιαφέρουσα και συναρπαστική.

Ήμουν ενθουσιασμένος.
Οι υπάλληλοι το ίδιο.

Και οι αστυνομικοί.
Και οι κρατούμενοι.

Βρήκαν έμπνευση.

Όλοι ήθελαν να συμμετέχουν.

Συνέβαλλαν, έκαναν τη διαφορά

και πίστευαν ότι αυτό
είχε νόημα και σημασία.

Ας γίνω ξεκάθαρος όμως.

Οι κρατούμενοι προσαρμόζονται εύκολα.

Έτσι πρέπει να κάνουν.

Συχνά, γνωρίζουν πιο πολλά
για τα συστήματά μας

από εκείνους που τα διαχειρίζονται.

Και είναι εκεί για κάποιο λόγο.

Δεν νομίζω ότι η δουλειά μου είναι
να τους τιμωρώ ή να τους συγχωρήσω

αλλά πιστεύω ότι πρέπει

να έχουν αξιοπρεπείς, σημαντικές ζωές
ακόμα και στη φυλακή.

Αυτό ήταν το ερώτημα:

Μπορούν οι κρατούμενοι να έχουν
αξιοπρεπείς και σημαντικές ζωές

και αν ναι, τι διαφορά θα έκανε αυτό;

Με αυτό το ερώτημα
ξαναγύρισα στη βαθιά φυλακή

εκεί όπου στεγάζονται
οι πλέον βίαιοι παραβάτες.

Η απομόνωση είναι για τιμωρία.

Δεν έχει χάρες εκεί,
όπως προγραμματισμό.

Έτσι το σκεφτήκαμε.

Αλλά συνειδητοποιήσαμε ότι
οι συγκεκριμένοι

κρατούμενοι ήταν
που χρειάζονταν προγραμματισμό.

Και μάλιστα εντατικό.

Αλλάξαμε λοιπόν τρόπο σκέψης
κατά 180 μοίρες

και αρχίσαμε να ψάχνουμε
για νέες πιθανότητες.

Βρήκαμε ένα νέο είδος καρέκλας.

Αντί να τη χρησιμοποιούμε για τιμωρία

την τοποθετήσαμε σε τάξεις.

Δεν ξεχάσαμε
την ευθύνη μας να ελέγχουμε

αλλά οι κρατούμενοι αλληλεπιδρούσαν
με ασφάλεια

μεταξύ τους και με υπαλλήλους,

και καθώς ο έλεγχος δεν ήταν πρόβλημα

όλοι μπορούσαν να εστιάσουν
σε άλλα πράγματα

όπως η μάθηση.
Η συμπεριφορά άλλαξε.

Αλλάξαμε νοοτροπία.

Αλλάξαμε τις πιθανότητες.
Αυτό μου δίνει ελπίδα.

Δεν ξέρω αν κάτι από αυτά
θα λειτουργήσει μελλοντικά.

Προς το παρόν λειτουργεί, όμως.

Οι φυλακές είναι ασφαλέστερες για όλους,

και όταν οι φυλακές είναι ασφαλείς

δεν εστιάζουμε μόνο στον έλεγχο.

Η μείωση των υποτροπών
είναι ο τελικός στόχος

αλλά δεν είναι ο μοναδικός.

Η πρόληψη της εγκληματικότητας

χρειάζεται πολύ περισσότερους

ανθρώπους και θεσμούς.

Αν βασιστούμε μόνο στις φυλακές

μάλλον δεν θα μειωθεί
η εγκληματικότητα.

Αλλά οι φυλακές μπορούν
να πετύχουν πράγματα

που ποτέ δεν πιστεύαμε ότι μπορούν.

Μπορούν να είναι πηγές καινοτομίας,
και βιωσιμότητας,

επανεισαγωγής απειλούμενων ειδών

και περιβαλλοντικής αποκατάστασης.

Οι κρατούμενοι μπορούν να είναι
επιστήμονες, μελισσοκόμοι

διασώστες σκύλων.

Οι φυλακές μπορούν
να είναι πηγή σημαντικής δουλειάς

και ευκαιριών για τους υπαλλήλους

και τους κρατούμενους που ζουν εκεί.

Μπορούμε να συγκρατούμε και να ελέγχουμε

και να παρέχουμε ανθρώπινες συνθήκες.

Αυτά δεν είναι αντίθετα.

Δεν μπορούμε να περιμένουμε
10 με 20 χρόνια

να ανακαλύψουμε αν αξίζει να γίνει.

Η στρατηγική μας δεν είναι
η μαζική συστημική αλλαγή

είναι εκατοντάδες μικρές αλλαγές

που γίνονται σε μέρες ή μήνες,
όχι σε χρόνια.

Χρειαζόμαστε περισσότερους μικρούς
πιλότους να μαθαίνουμε στην πορεία,

πιλότους που μπορούν να αλλάξουν
το εύρος των πιθανοτήτων.

Νέους τρόπους μέτρησης των αποτελεσμάτων

που έχουν η εμπλοκή, η αλληλεπίδραση

το ασφαλές περιβάλλον.

Χρειαζόμαστε παραπάνω ευκαιρίες συμμετοχής

και συνεισφοράς στις κοινότητές μας,

στις δικές σας κοινότητες.

Οι φυλακές πρέπει να είναι
ακίνδυνες, ασφαλείς.

Είναι εφικτό.

Πρέπει να παρέχουν ανθρώπινο περιβάλλον

όπου οι άνθρωποι συμμετέχουν,
συνεισφέρουν

και να μάθουν τη ζωή με νόημα.

Μαθαίνουμε να το κάνουμε αυτό.

Γι' αυτό ελπίζω.

Ας ξεχάσουμε τις παλιές ιδέες
περί φυλακής.

Μπορούμε να το ορίσουμε.
Να το δημιουργήσουμε.

Και όταν το κάνουμε, με σκέψη και ανθρωπιά

οι φυλακές δεν θα είναι
κάδος απορριμάτων

της κοινωνικής πολιτικής.

Ίσως κερδίσουμε τον τίτλο μας:
τμήμα σωφρονιστικών υπηρεσιών.

Ευχαριστώ. (Χειροκρότημα)