Hoạt động giao phối của loài cá - kỳ quặc hơn những gì bạn nghĩ | Marah J. Hardt | TEDxMileHigh
-
0:11 - 0:15Ngay lúc này, dưới đại dương huyền ảo kia
-
0:15 - 0:19hàng triệu loài cá đang giao phối.
-
0:19 - 0:21(Reo hò)
-
0:23 - 0:26Cách thức và chiến lược giao phối
-
0:26 - 0:29khác hẳn những gì
chúng ta thấy trên mặt đất. -
0:30 - 0:31Ví dụ như cá mó.
-
0:32 - 0:35Loài cá này đẻ ra toàn bộ cá cái.
-
0:35 - 0:37Trông như thế này.
-
0:37 - 0:41Sau một thời gian, con cái có thể
chuyển hoá thành con đực. -
0:41 - 0:42Trông nó như thế này.
-
0:43 - 0:47Đó không chỉ là sự thay đổi
ngoạn mục về ngoại hình. -
0:47 - 0:52Buồng trứng chúng dần thu nhỏ
và tinh hoàn được hình thành. -
0:52 - 0:57Ít tuần sau, chuyển từ sản xuất trứng
sang sản xuất tinh trùng. -
0:58 - 1:02Ấn tượng phải không nào?
Điều này khá phổ biến ở dưới đại dương. -
1:02 - 1:04Thực tế, tôi cá hầu hết các bạn,
-
1:04 - 1:06đã vài lần,
-
1:06 - 1:08ăn những động vật biển
-
1:08 - 1:12được sinh ra ở giới này
và đã chuyển sang giới khác: -
1:12 - 1:16hàu, cá mú, tôm.
-
1:17 - 1:19Một vài người gật đầu phải không?
-
1:19 - 1:23Không phải tất những loài cá chuyển giới
đều sinh ra là giống cái. -
1:24 - 1:27Những chú cá hề ta biết
từ phim Đi tìm Nemo... -
1:27 - 1:29khi sinh ra đều là con đực.
-
1:30 - 1:33Vì vậy, ở thế giới thực,
-
1:33 - 1:35khi mẹ Nemo qua đời,
-
1:36 - 1:40bố của Nemo, Marlin,
sẽ chuyển giới và trở thành Marlene, -
1:40 - 1:41(Cười)
-
1:41 - 1:44và Nemo có thể sẽ giao phối với
cá bố-đã-trở-thành-cá-mẹ. -
1:44 - 1:46(Cười)
-
1:46 - 1:47Bạn thấy đấy -
-
1:47 - 1:50(Cười)
-
1:53 - 1:56hãng Pixar đã nghĩ ra một cốt truyện
-
1:56 - 1:57cực kỳ sáng tạo, phải không?
-
1:57 - 1:58(Cười)
-
1:58 - 2:02Chuyển giới trong thế giới đại dương
có thể diễn ra theo hai chiều -
2:02 - 2:04thậm chí chuyển về giới tính ban đầu.
-
2:04 - 2:08Đó chỉ là một trong rất nhiều
chiến lược kinh ngạc -
2:08 - 2:10động vật biển sử dụng để sinh sản
dưới đáy đại dương. -
2:10 - 2:14Hãy tin tôi nếu tôi nói
điều đó chưa đáng ngạc nhiên tí nào. -
2:14 - 2:17Hoạt động giao phối dưới đáy biển
vô cùng kỳ diệu. -
2:17 - 2:20Và cũng rất quan trọng không chỉ với
-
2:20 - 2:22nhà nghiên cứu sinh học biển kỳ quặc
-
2:22 - 2:25say mê khám phá tình dục dưới đáy biển
như tôi. -
2:25 - 2:26(Cười).
-
2:26 - 2:29Điều này quan trọng với tất cả chúng ta.
-
2:30 - 2:32Ngày nay chúng ta dựa vào đánh bắt cá
-
2:32 - 2:36để cung cấp cho gần hai triệu người
trên thế giới. -
2:37 - 2:41Chúng ta cần hàng triệu con hàu và san hô
để dựng nên rạn san hô khổng lồ -
2:41 - 2:44bảo vệ bờ biển khỏi mực nước biển dâng
và những cơn bão. -
2:45 - 2:48Chúng ta sử dụng thành phần thuốc
được tìm thấy ở sinh vật biển -
2:48 - 2:50để chống lại ung thư và các bệnh khác.
-
2:51 - 2:55Đối với rất nhiều người trong chúng ta,
sự đa dạng và vẻ đẹp của đại dương -
2:55 - 3:00là nơi ta tìm đến để thư giãn,
giải trí, tìm hiểu di sản văn hoá. -
3:00 - 3:02Để chúng ta có thể tiếp tục tận hưởng
-
3:02 - 3:05rất nhiều điều tốt đẹp đại dương
ban tặng, -
3:05 - 3:07các loài cá, tôm, san hô ngày nay
-
3:08 - 3:11cần phải sinh sản để duy trì
lượng sinh vật biển cho tương lai. -
3:11 - 3:15Để làm được điều đó, chúng phải thực hiện
hoạt động giao phối rất rất nhiều. -
3:15 - 3:17(Cười)
-
3:17 - 3:21Mãi đến gần đây, chúng ta vẫn không
hiểu giao phối dưới biển diễn ra thế nào. -
3:21 - 3:23Rất khó để nghiên cứu.
-
3:23 - 3:26Nhờ vào khoa học và công nghệ hiện đại,
-
3:26 - 3:29bây giờ chúng ta hiểu cặn kẽ hơn nhiều
so với chỉ vài năm trước. -
3:30 - 3:33Hai khám phá gần đây chỉ ra rằng:
-
3:33 - 3:37Một là, hoạt động giao phối dưới biển
khá sôi nổi. -
3:37 - 3:38(Cười)
-
3:38 - 3:41Hai là, con người đang có những
tác động nguy hiểm ảnh hưởng -
3:41 - 3:44đời sống tình dục của các loài
sinh vật biển từ tôm đến cá hồi. -
3:45 - 3:49Hôm nay, tôi sẽ chia sẻ vài chi tiết
cách các sinh vật biển giao phối, -
3:50 - 3:54chúng ta đang cản trở các
hành vi thân mật của chúng như thế nào, -
3:54 - 3:56và chúng ta cần làm gì
để thay đổi. -
3:56 - 3:59Các bạn còn nhớ về
các loài cá chuyển giới chứ? -
4:00 - 4:01Tại nhiều nơi trên thế giới,
-
4:02 - 4:05chúng ta có luật đánh bắt cá
quy định về kích cỡ tối thiểu của cá. -
4:05 - 4:07Ngư dân không được đánh bắt
khi cá còn bé. -
4:08 - 4:11Việc này cho phép cá con trưởng thành
và sinh sản trước khi bị đánh bắt. -
4:12 - 4:13Thật là tốt.
-
4:13 - 4:15Thế là tàu cá đánh bắt
các loài cá lớn, -
4:16 - 4:19nhưng đối với cá mó,
hoặc với các loại cá chuyển giới, -
4:20 - 4:24nhắm vào cá lớn có nghĩa là
họ đang bắt đi toàn bộ con đực. -
4:25 - 4:29Việc tìm bạn tình của cá cái
trở nên khó khăn, -
4:29 - 4:34và chúng phải tự chuyển giới thành
cá trống, với kích cỡ bé hơn. -
4:35 - 4:38Hai điều này đều dẫn đến hậu quả
lượng cá con sinh ra sẽ rất ít. -
4:39 - 4:41Để bảo tồn các loài này,
-
4:41 - 4:44chúng ta cần hiểu
việc chuyển giới của chúng -
4:44 - 4:45diễn ra ra sao, và khi nào?
-
4:46 - 4:50Sau đó mới đề xuất quy tắc để
hỗ trợ chiến lược liên quan đến giới tính, -
4:50 - 4:53ví dụ như quy định kích cỡ đánh bắt tối đa
bên cạnh kích cỡ tối thiểu. -
4:54 - 4:57Việc đề xuất giải pháp áp dụng
cho từng giới không phải là khó khăn. -
4:58 - 5:02Khó khăn là việc biết rõ giải pháp nào
áp dụng cho từng loài -
5:02 - 5:05vì thậm chí có những loài ta nghĩ
ta hiểu rất rõ về chúng -
5:05 - 5:07lại làm ta ngạc nhiên vì
tập tính giao phối. -
5:08 - 5:09Ví dụ như tôm hùm Maine.
-
5:11 - 5:12Chúng trông chả lãng mạn...
-
5:12 - 5:13(Cười)
-
5:13 - 5:15hoặc hấp dẫn.
-
5:15 - 5:16Nhưng thực tế là có.
-
5:16 - 5:19(Cười)
-
5:19 - 5:20Suốt mùa sinh sản,
-
5:20 - 5:24tôm cái sẽ muốn con đực to lớn
làm bạn tình, -
5:24 - 5:26nhưng những con này rất hung hăng,
-
5:26 - 5:28chúng tấn công bất kỳ con tôm hùm nào
đến gần - -
5:28 - 5:29kể cả đực hay cái.
-
5:30 - 5:34Thời điểm tôm hùm cái
ham muốn tôm đực nhất -
5:34 - 5:38là ngay sau khi thay vỏ,
khi vừa mất lớp vỏ cứng bên ngoài. -
5:38 - 5:43Nàng phải tiếp cận con tôm đực
trong trạng thái rất dễ tổn thương. -
5:43 - 5:45Cô ta sẽ làm gì đây?
-
5:45 - 5:46(Cười)
-
5:46 - 5:47Câu trả lời của cô ta?
-
5:47 - 5:52Tiểu vào mặt anh ta, một cách liên tục,
để quyến rũ chàng. -
5:52 - 5:55(Cười)
-
5:55 - 5:56Dưới biển,
-
5:56 - 5:59nước tiểu chính là thần dược tình yêu.
-
5:59 - 6:00(Cười)
-
6:01 - 6:05Thuận tiện thay, bóng đái tôm hùm
nằm ngay phía trên não, -
6:05 - 6:08và chúng có hai vòi dưới mắt
-
6:08 - 6:10để phóng nước tiểu ra phía trước.
-
6:10 - 6:11(Cười)
-
6:11 - 6:16Khi con cái tiến vào hang con đực,
con đực lập tức lao vào, -
6:16 - 6:19con cái sẽ tè vào người con đực,
và lập tức bỏ đi. -
6:19 - 6:20(Cười)
-
6:20 - 6:23Chỉ cần quyến rũ hằng ngày
trong vài ngày -
6:23 - 6:28mùi hương của con cái
sẽ "thuần hoá" được con đực. -
6:28 - 6:32Con đực - từ một gã hung hăng
trở thành một bạn tình nhẹ nhàng. -
6:33 - 6:37Ít lâu sau,
chàng sẽ mời nàng về hang ổ của mình. -
6:37 - 6:38(Cười)
-
6:38 - 6:40Sau đó, giao phối thật dễ dàng.
-
6:40 - 6:41(Cười)
-
6:41 - 6:46Vậy chúng ta đang can thiệp
việc giao phối của chúng ra sao? -
6:47 - 6:51Nước tiểu của con cái
chứa các tín hiệu hoá học -
6:51 - 6:54có thể tồn tại và trao đổi
trong môi trường nước biển, -
6:54 - 6:58và tôm hùm có khả năng phát hiện
và nhận tín hiệu thông qua khứu giác. -
6:59 - 7:02Thay đổi khí hậu đang làm
tăng tính axit trong nước biển. -
7:02 - 7:06Đây là hậu quả khi có quá nhiều
carbon dioxide trong nước biển. -
7:06 - 7:09Thay đổi về mặt hoá học này có thể
làm nhiễu các tín hiệu -
7:10 - 7:13hoặc gây tổn thương đến khứu giác
của tôm hùm. -
7:13 - 7:16Ô nhiễm trên đất liền
gây ra ảnh hưởng tương tự. -
7:16 - 7:19Hãy tưởng tượng nỗi buồn
của các cô gái -
7:19 - 7:21khi không thể hấp dẫn người khác giới.
-
7:22 - 7:25Đó là những tác động không dễ nhìn ra
nhưng rất to lớn -
7:25 - 7:27mà chúng ta gây ra đối với
sinh vật biển. -
7:28 - 7:30Và đây là loài chúng ta hiểu rõ.
-
7:30 - 7:32Tôm hùm sống gần bở ở vùng nước cạn.
-
7:33 - 7:36Lặn sâu hơn, hoạt động sinh sản
càng trở nên kỳ lạ. -
7:38 - 7:42Cá mặt quỷ anglerfish sống ở độ sâu
915 mét so với mực nước biển -
7:43 - 7:44trong vùng nước đen kịt,
-
7:45 - 7:49những con đực không có khả năng kiếm ăn
từ khi sinh ra. -
7:49 - 7:53Chúng phải nhanh chóng ký sinh lên con cái
để tồn tại. -
7:54 - 7:59Trong khi đó,
con cái to gấp mười lần con đực, -
7:59 - 8:01mười lần,
-
8:01 - 8:06con cái tiết ra các tín hiệu hoá học
để hấp dẫn con đực. -
8:06 - 8:09Những con đực bé nhỏ bơi
trong bóng tối sẽ đánh hơi -
8:09 - 8:11và tiến đến chỗ con cái.
-
8:11 - 8:14Khi tìm được con cái,
chúng sẽ cắn "yêu" con cái. -
8:14 - 8:17Và mọi thứ trở nên kỳ quặc từ đây.
-
8:17 - 8:18(Cười)
-
8:18 - 8:21Vết cắn tạo ra phản ứng hoá học
-
8:21 - 8:24khi xương hàm con đực bắt đầu tiêu biến.
-
8:24 - 8:27Miệng con đực gắn liền với con cái,
-
8:27 - 8:30cơ thể chúng bắt đầu dính lấy nhau.
-
8:30 - 8:34Hệ thống tuần hoàn nhập lại,
-
8:34 - 8:38các bộ phận con đực bắt đầu tiêu huỷ,
-
8:39 - 8:41ngoại trừ...
-
8:41 - 8:42tinh hoàn.
-
8:42 - 8:45(Cười)
-
8:45 - 8:49Túi tinh hoàn phát triển đủ để
sản xuất tinh trùng. -
8:50 - 8:51Cuối cùng, con đực chỉ là
-
8:51 - 8:56nhà máy tinh trùng dính liền,
hoạt động theo nhu cầu, đối với con cái. -
8:56 - 8:58(Cười)
-
8:58 - 9:00Đây là một hệ thống rất hiệu quả,
-
9:00 - 9:01(Cười)
-
9:01 - 9:06nhưng không phải là hệ thống sinh sản
chúng ta thấy ở nông trại, phải không? -
9:06 - 9:08Ý tôi là nó trông kỳ quặc, rất kỳ quặc.
-
9:09 - 9:11Nhưng nếu chúng ta không biết về
những cơ chế này, -
9:11 - 9:13cách chúng hoạt động,
-
9:13 - 9:16chúng ta sẽ không hiểu được các ảnh hưởng
của con người -
9:16 - 9:18đối với đại dương.
-
9:18 - 9:22Ba năm trước, chúng tôi
phát hiện loài bạch tuộc sâu dưới đáy biển -
9:22 - 9:24mà con cái đẻ trứng
-
9:24 - 9:29trên động vật thân lỗ và đá
ở mực nước sâu hơn 2,5 dặm. -
9:30 - 9:32Những hòn đá này chứa khoáng chất hiếm,
-
9:32 - 9:35ngày nay có những công ty
đang chế tạo máy ủi -
9:35 - 9:39để khai thác những loại đá hiếm
dưới đáy đại dương, -
9:40 - 9:42nhưng máy ủi sẽ làm tổn thương
-
9:42 - 9:45các động vật thân lỗ và trứng bên trong.
-
9:46 - 9:50Một cách cố ý, và đôi lúc vô ý,
-
9:50 - 9:54chúng ta đang ngăn cản quá trình
giao phối và sinh sản dưới biển sâu. -
9:54 - 9:58Hãy thật thà thừa nhận,
hẹn hò và tình dục đã đủ khó -
9:58 - 10:01cho dù không ai đến và quấy rối liên tục,
phải không? -
10:01 - 10:02Chúng ta đều hiểu mà.
-
10:02 - 10:05Hôm nay, tôi hy vọng các bạn bước ra
khán phòng suy nghĩ về -
10:05 - 10:09một vài câu đố vui
về hoạt động giao phối loài cá. -
10:09 - 10:11(Cười)
-
10:11 - 10:14Tôi cũng mong các bạn nhớ điều này:
-
10:15 - 10:20chúng ta gắn kết mật thiết với đại dương
hơn những gì ta nghĩ, -
10:20 - 10:22dù chúng ta sống ở đâu.
-
10:23 - 10:29Mức độ gắn kết này yêu cầu
một mối quan hệ mới với đại dương. -
10:29 - 10:34Một mối quan hệ để thừa nhận và tôn trọng
sự đa dạng của cuộc sống -
10:34 - 10:36và cả những giới hạn.
-
10:37 - 10:41Cần phải ngừng suy nghĩ đại dương
chỉ là một nơi xa xôi ngoài kia, -
10:41 - 10:45vì mỗi ngày, chúng ta đang phụ thuộc chúng
để có nguồn thực phẩm an toàn, -
10:45 - 10:49sức khoẻ, và từng hơi thở.
-
10:52 - 10:54Đây là mối quan hệ hai chiều,
-
10:55 - 10:57và đại dương chỉ có thể
cung cấp cho chúng ta -
10:57 - 11:02nếu chúng ta, ngược lại, đảm bảo được
quy luật nền tảng dưới đại dương: -
11:02 - 11:04giao phối và sinh sản.
-
11:05 - 11:07Như bất kỳ mối quan hệ nào,
-
11:07 - 11:10chúng ta phải chấp nhận thay đổi
để hợp tác bền vững. -
11:12 - 11:14Lần sau nếu bạn nghĩ đến việc
ăn hải sản, -
11:14 - 11:17hãy tìm đến những loài
được đánh bắt bền vững hoặc được nuôi -
11:18 - 11:20ở địa phương và nằm trong bậc thấp
trong chuỗi thức ăn. -
11:20 - 11:26Đó là những loài như hàu, nghêu, trai
hoặc cá nhỏ như cá thu. -
11:26 - 11:28Đây là những loài sinh sản rất nhanh
-
11:28 - 11:31và khi được kiểm soát tốt,
chúng có thể chịu được áp lực đánh bắt. -
11:32 - 11:35Chúng ta có thể nghĩ lại về cách
vệ sinh cơ thể, -
11:35 - 11:38nhà cửa, và chăm sóc bãi cỏ.
-
11:38 - 11:41Tất cả chất hoá học kia đều
trôi ra biển -
11:41 - 11:44và phá vỡ cơ chế hoá học tự nhiên
của biển. -
11:45 - 11:49Ngành công nghiệp cần có vai trò
thực hiện biện pháp phòng ngừa, -
11:49 - 11:52bảo vệ hoạt động sinh sản
ở nơi nó diễn ra -
11:53 - 11:56và ngăn chặn nguy hiểm trong khi
chúng ta chưa kịp nhận thức, -
11:56 - 11:58như là biển sâu.
-
11:59 - 12:01Và trong cộng đồng của chúng ta,
-
12:01 - 12:06nơi chúng ta làm việc,
đất nước chúng ta tham gia bầu cử, -
12:06 - 12:11chúng ta cần hành động quyết liệt
đối với vấn đề thay đổi khí hậu. -
12:11 - 12:14(Vỗ tay)
-
12:14 - 12:17(Hò reo)
-
12:19 - 12:23Đấu tranh cho những giải pháp
chúng ta tìm ra -
12:23 - 12:26chưa bao giờ trở nên
quan trọng và khả thi hơn. -
12:26 - 12:28Thời gian đang dần đếm ngược
-
12:29 - 12:32cho sự sinh sản của tôm hùm và
các loài san hô -
12:32 - 12:34cũng như nhiều loài khác
vì chúng phụ thuộc vào -
12:34 - 12:40nhiệt độ nước và thành phần nước biển
phù hợp để làm tốt chức năng về giới. -
12:41 - 12:45Nhiều khi tôi cảm thấy vấn đề trở nên
to lớn như chính đại dương kia, -
12:46 - 12:50nhưng hãy nhớ rằng,
tự nhiên luôn đứng về phía ta. -
12:50 - 12:53Động vật muốn được sinh sản.
-
12:53 - 12:56Sự thật, chúng tôi đã phát hiện
nhiều cá mập và cá đuối -
12:56 - 12:58không tìm ra con đực làm bạn tình
-
12:58 - 13:00chúng bỏ cuộc và tự sinh sản.
-
13:01 - 13:03Đó là sinh sản không cần giao phối.
-
13:03 - 13:05Tuyệt vời.
-
13:05 - 13:09Nhưng không may, cách này
không giúp chúng tồn tại được lâu, -
13:09 - 13:13giao phối giữa giống đực và cái
là cần thiết để tạo ra đa dạng di truyền, -
13:13 - 13:17nhưng lại giúp gia tăng số lượng.
-
13:17 - 13:19Và điều này chứng minh rằng
dưới đại dương, -
13:20 - 13:23sinh sản và giao phối
là quy luật tự nhiên. -
13:23 - 13:26Và động vật cũng đang làm
những gì phải làm. -
13:26 - 13:29Tưởng tượng xem chúng ta
cũng đang làm như vậy, -
13:29 - 13:32thuận theo tự nhiên thay vì chống lại.
-
13:33 - 13:37Chúng ta có thể suy nghĩ thận trọng
và lùi lại một bước -
13:37 - 13:42cho phép thế hệ ngày nay,
ngày mai, tương lai -
13:42 - 13:44của cá và các sinh vật biển
-
13:44 - 13:47sự tự do để làm điều
chúng làm rất tốt... -
13:47 - 13:49tiếp tục sinh sản!
-
13:49 - 13:50(Cười)
-
13:50 - 13:52Xin cảm ơn.
-
13:52 - 13:55(Vỗ tay)
- Title:
- Hoạt động giao phối của loài cá - kỳ quặc hơn những gì bạn nghĩ | Marah J. Hardt | TEDxMileHigh
- Description:
-
Bạn có bao giờ tự hỏi cá giao phối như thế nào? Thắt chặt dây an toàn cho chuyến hành trình khám phá đời sống tình dục của các loài sinh vật từ tôm hùm cho đến cá mặt quỷ anglerfish nào. Trong bài diễn thuyết này, nhà nghiên cứu hải dương học Marah J. Hardt sẽ giải thích tại sao giao phối dưới đại dương lại quan trọng, cũng như những tác động của con người, và chúng ta có thể làm gì để bảo vệ đại dương và các thế hệ tiếp theo của loài cá?
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDxTalks
- Duration:
- 14:07
Thu Ha Tran approved Vietnamese subtitles for Fish sex -- it's weirder than you think | Marah J. Hardt | TEDxMileHigh | ||
Thu Ha Tran edited Vietnamese subtitles for Fish sex -- it's weirder than you think | Marah J. Hardt | TEDxMileHigh | ||
Thu Ha Tran accepted Vietnamese subtitles for Fish sex -- it's weirder than you think | Marah J. Hardt | TEDxMileHigh | ||
Thu Ha Tran edited Vietnamese subtitles for Fish sex -- it's weirder than you think | Marah J. Hardt | TEDxMileHigh | ||
Thu Ha Tran edited Vietnamese subtitles for Fish sex -- it's weirder than you think | Marah J. Hardt | TEDxMileHigh | ||
Thu Ha Tran edited Vietnamese subtitles for Fish sex -- it's weirder than you think | Marah J. Hardt | TEDxMileHigh | ||
Nhan Nguyen edited Vietnamese subtitles for Fish sex -- it's weirder than you think | Marah J. Hardt | TEDxMileHigh | ||
Nhan Nguyen edited Vietnamese subtitles for Fish sex -- it's weirder than you think | Marah J. Hardt | TEDxMileHigh |