-
La problemo de la tramo
estas fama eksperimento
-
kiu koncernas etikon.
-
En sia klasika formo,
tiu testo indikas,
-
ke estas 5 personoj
ligitaj al reloj de tramo,
-
kaj kiuj ne povas fuĝi.
-
Plenrapida tramo danĝere proksimiĝas,
-
kaj minacas ĉiujn mortigi.
-
Vi staras apud levilo de brakforko,
-
kiu povas devojigi la tramon al
alia trako kaj savi tiujn 5 personojn.
-
Tamen estas iu "sed"
-
Sur la alia trako estas ligita iu.
-
Do savante 5 homojn,
vi anstataŭe mortigus unu.
-
Kion vi farus?
-
La plej komuna reago estas
tiri la levilon
-
por savi plejmulte da uloj.
-
Sed la problemo komplikiĝas,
se la ulo sur la dua trako
-
estas membro de via familio,
ekzemple.
-
Homoj tuj iĝas pli hezitemaj,
-
se la elekto iĝas: savi
5 nekonatojn aŭ 1 familianon.
-
Estas dilemo etika,
sed nemulte verŝajna.
-
Kvazaŭ neeblas
fronti tian elekton.
-
Ni nun konsideru tiun dilemon
kun ŝanĝeto, aŭ alia vidangulo.
-
Imagu ke anstataŭ tiuj 5 homoj,
troviĝas bestoj sur la reloj.
-
Kaj sammaniere tramo
riskas tuj ĉiujn mortigi.
-
Ĉu vi elektus tiri la levilon
por savi ilin?
-
Mi scias tion, kion vi pensas:
-
"Kiu kuŝas sur la dua vojo?"
-
Kaj jen la modifo:
-
Neniu.
-
Nek iu, nek io.
Do la demando estas:
-
Ĉu vi elektus tiri la levilon
por savi tiujn senhelpajn bestojn?
-
Estos neniu viktimo aŭ malinda
konsekvenco tirante la levilon.
-
Kion vi farus?
-
Vi tirus la levilon, supozeble.
-
Nun, kio estos via reago,
se mi diras al vi,
-
ke ĉi foje ne temas pri virtuala
aŭ hipoteza problemo
-
Estas vera elekto, kun vi povas
ĉiutage fari
-
por savi miliardojn da veraj bestoj.
-
Tiri la levilon signifas
alpreni veganan vivstilon.
-
Se vi tion faras, vi savos
ĉirkaŭ 200 bestojn jare,
-
teraj, aŭ maraj.
-
Neniu viktimo, neniu ofero.
-
Postulas nur iom da pripensado
-
kaj ankaŭ kelkajn adaptojn.
-
Se vi ne tiras la levilon,
kaj daŭrigas laŭ norma dieto
-
sendefendaj bestoj mortos.
(1000 miliardoj jare)
-
Pripensu tion.
-
Klaku bluan polekson,
se vi jam tiris la levilon
-
aŭ se vi pripensas baldaŭ fari.
-
Klaku nigran polekson,
se vi pensas ke indas daŭrigi
-
mortigadon de tiuj bestoj.
-
La elekto estas via.
-
Tiu elekto estas vera.
-
Ĉu vi sentas la etikan dilemon?
-
Tradukis Markovo-Vito
por Vegetara Sekcio de SAT
