Ken Goldberg: İnsan olmak üzerine robotlardan 4 ders

Robotlar günlük hayatımıza girdikçe, kendimizi insan olarak sorgulamaya mecbur kalıyoruz. TEDxBerkeley!de Ken Goldberg, robotlarla çalışırken öğrendiği çok insani dört dersi paylaşıyor. (TEDxBerkeley'de çekildi.)

Bu size garip gelebilir ama

bence robotlar, bize daha iyi bir insan

olmamız için ilham verebilir.

Ben Bethlehem Çelik ile ünlü

Bethlehem, Pennsylvania'da büyüdüm.

Babam mühendisti

ve ben küçükken bana neyin nasıl

çalıştığını öğretiyordu.

Model roketler ve slot arabalar gibi

projeler yapardık.

Bu, birlikte yaptığımız go-kart.

Direksiyondaki benim

yanımdakiler de kızkardeşim ve o zamanki en iyi arkadaşım

ve bir gün,

babam eve geldi, ben 10 yaşındaydım,

yemek masasına geldi ve yeni projemizin

robot yapmak olduğunu açıkladı.

Bir robot.

Çok heyecanlanmıştım,

çünkü okulda

Kevin adında bir kabadayı vardı

ve bana sataşıyordu,

çünkü sınıftaki tek Yahudi çocuk bendim.

Bu iş ile ilgili çalışmaya başlamak için sabırsızlanıyordum

çünkü robotumu Kevin ile tanıştırabilecektim. (Gülüşmeler)

(Robot sesleri)

Ama babamın aklındaki robot böyle değildi.

Babam bir krom kaplama fabrikası sahibiydi

ve ağır çelik parçaları

kimyasal tankları arasında taşımaları gerekiyordu,

dolayısıyla bunun gibi ağır yük kaldırabilecek

endüstriyel bir robota ihtiyacı vardı.

Ama babam da istediği robotu elde edemedi.

Birlikte senelerce çalıştık,

ama 1970'lerde

amatörlerin kullanabileceği bir teknoloji

henüz yoktu.

Dolayısıyla Babam bu tür işleri eliyle yapmaya devam etti

ve birkaç sene sonra,

babama kanser teşhisi konuldu.

Yapmaya çalıştığımız robotun ona anlatmaya çalıştığı şey

ağırlık kaldırmakla ilgili değildi.

Zehirli kimyasallara maruz kalmakla ilgili uyarıyordu.

O sırada babam anlamadı

ve lösemiye yakalandı

ve 45 yaşında vefat etti.

Yıkılmıştım

ve birlikte yapmaya çalıştığımız robotu asla unutmadım.

Üniversitedeyken onun gibi mühendislik okumaya karar verdim.

Sonra Carnegie Mellon'a gittim ve robotik üzerine doktoramı yaptım.

O zamandan beri robotlar üzerine çalışıyorum.

Size bugün

dört robot projesinden ve beni daha iyi bir insan

olmak için nasıl etkilediklerinden bahsetmek istiyorum.

1993'te USC'de genç bir profesördüm

ve kendi robotik laboratuvarımı kuruyordum

ve o sene World Wide Web çıktı.

Hatta hatırlıyorum, beni

bundan haberdar edenler öğrencilerimdi

ve şaşkınlık içindeydik.

Bununla oynamaya başladık ve o akşam,

bu yeni, global arayüzü, dünyadaki herhangi bir kişinin

laboratuvarımızdaki robotu kullanmasını

sağlamak için kullanabileceğimizi farkettik

Dövüştürmek veya endüstriyel işler yaptırmak yerine

bitki eken bir robot yapıp

bu robotu en ortaya koymaya

ve adını Telegarden koymaya karar verdik.

Ve robotun elindeki tutacak bölümüne bir kamera koyup

özel komutlar ve yazılımlar yazdık ki

dünyanın heryerinden insanlar içeri girebilsin

ve ekrana tıklayarak

robotu hareket ettirebilsin

ve bahçeyi ziyaret edebilsin.

Ayrıca sizin katılıp, uzaktan bahçeyi sulamamıza yardım etmenizi

sağlayan başka bir yazılım kurduk

ve eğer birkaç kez sularsanız,

size ekmeniz için kendi tohumunuzu veriyorduk.

Bu bir projeydi, bir mühendislik projesiydi

ve tasarımı, sistem tasarımı üzerine makaleler

yayınladık ama ayrıca biz bunu bir

sanat eseri olarak gördük.

İlk senesinden sonra, Avusturya'daki

Ars Electronica Müzesi tarafından

lobilerine kurulmak için davet edildi.

Yaklaşık 9 yıl boyunca günün 24 saati orada

online olduğunu söylemekten mutluluk duyuyorum.

O robot, tarihteki tüm robotlardan daha

fazla insan tarafından kullanıldı.

Bir gün,

durup dururken bir öğrenci

beni aradı

ve basit ama derin bir soru sordu.

"Robot gerçek mi" dedi.

Herkes gerçek olduğunu düşünmüştü

ve biz de gerçek olduğunu biliyorduk çünkü onunla çalışıyorduk.

Ama ben ne demek istediğini anladım,

çünkü bir bahçedeki çiçeklerin birkaç tane fotoğrafını

çekip sonra bir bilgisayar sisteminde dizinini kurup

aslında ortada hiçbir şey yokken gerçek bir

robot varmış gibi göstermek mümkündü.

Düşündükçe, farkı nasıl anlayacağını

söyleyebileceğim iyi bir yanıt bulamadım.

Bu tam, burada, Berkeley'de, bir pozisyon teklifi geldiği

sırada olmuştu,

buraya geldiğimde, felsefe dalında dünyaca tanınmış

bir profesör olan Hubert Dreyfus'u aradım

ve bu konuda kendisiyle konuştum, bana

"Bu, felsefedeki en eski ve en merkezi problemlerden

biridir. Bir ucu kuşkuculara ve

diğer ucu Descartes'e kadar dayanır.

Epistemolojinin konusu, bir şeyin

gerçek olduğunun nasıl bilinebileceğinin çalışmasıdır." dedi.

Sonra o ve ben beraber çalışmaya başladık

ve yeni bir terim oluşturduk: telepistemoloji

bilginin üzerine uzaktan çalışmak.

Önde gelen sanatçıları, mühendisleri

ve filozofları bu konu hakkında makale yazmaya davet ettik

ve sonuçlar MIT Press'in bu

kitabında toplandı.

Herkesin doğru olduğuna inandığı şeyi

sorgulayan bu öğrenci sayesinde,

bu proje bana önemli bir hayat dersi verdi,

her zaman varsayımları sorgula.

Size anlatacağım ikinci proje

Telegarden'dan çıktı.

Telegarden çalışırken insanların birbirleriyle

nasıl iletişim kurdukları ve bahçeyle ne yaptıkları

benim ve öğrencilerimin ilgisini çekiyordu.

Robot bahçeden çıkabilse ve başka bir

ilginç çevreye gidebilse ne olur diye

düşünmeye başladık.

Örneğin, Beyaz Saray'daki bir akşam yemeği davetine

katılabilse ne olurdu? (Gülüşmeler)

Sistem tasarımına ve kullanıcı arayüzüne, donanımdan

daha fazla ilgi duyduğumuzdan dolayı

partiye gidecek bir insan yerine robot

koymaktansa, robotun yerine bir insan koyalım

diye karar verdik.

Buna Tele-Aktör adını verdik.

Çok sosyal

ve girişken bir insanı aldık

ve başına çeşitli ekipman, kamera ve

mikrofonlar olan bir kask takıp

kablosuz İnternet bağlantısı olan bir sırt çantası verdik

ve istediğimiz uzaktaki ilginç bir çevreye gitmesi

ve sonra İnternet üzerinden insanların, onun yaşadıklarını

deneyimleyebilmeleriydi

böylece gördüklerini görebileceklerdi,

ama daha da önemlisi, birbirleriyle etkileşime geçerek

insanın ne yapacağı hakkında

nereye gideceği hakkında fikirler yürüterek

ve sonra bunları Tele-Aktöre ileterek

katılım sağlayabileceklerdi.

Tele-Aktörümüzü San Francisco'daki

Webby Ödüllerine götürme şansı elde ettik

ve o senenin sunucusu Sam Donaldson'du.

Perde kalkmadan önce, ne yapacağımızı

Donaldson'a açıklamak için yaklaşık 30 saniyem vardı

ve "Tele-Aktör sahnede

size katılacak. Bu

yeni deneysel bir proje"

ve insanlar onu ekranlarında izliyorlar

işin içinde kameralar ve mikrofonlar var

ve kulağında da bir kulaklık var

ağ üzerindeki insanlar ona ne yapması gerektiği

hakkında tavsiye veriyorlar." dedim.

O da, "Bir saniye,

benim yaptığım iş bu." dedi. (Gülüşmeler)

Konsepti çok sevdi,

ne zaman ki Tele-Aktör sahneye çıkıp

onun yanına yürüdüğünde ve ona dudaklarından kocaman bir

öpücük verdiğinde. (Gülüşmeler)

Çok şaşırmıştık.

Bunun olabileceğini hiç düşünmemiştik.

Donaldson çok iyiydi. Karşılığında ona kocaman sarıldı

ve her şey iyi gitti.

Ama o gece toplanırken

Tele-Aktör'e, Tele-Yönetmenlerin Sam Donaldson'u

öpmesine nasıl karar verdiklerini sordum.

Böyle bir karar vermediklerini söyledi.

Tam sahneye çıkmak üzereyken Tele-Yönetmenlerin hala ne yapması

gerektiğine karar vermeye çalıştıklarını

ve dolayısıyla sahneye çıkıp kendisine

en doğal gelen şeyi yaptığını söyledi. (Gülüşmeler)

Tele-Aktörün o geceki başarısı

çok iyi bir aktris olmasındaydı.

İçgüdülerine ne zaman güvenmesi gerektiğini biliyordu

dolayısıyla bu proje bana hayatla ilgili başka bir ders verdi,

şüphe duyuyorsan, doğaçlama yap. (Gülüşmeler)

Üçüncü proje, babam hastanedeyken

yaşadığım deneyimlerden ortaya çıktı.

Bir tedavi görüyordu,

kemoterapi tedavileri ve brankiterapi adı verilen ilgili

bir tedavi daha var. Bu tedavide küçük, radyoaktif tohumlar

kanserli tümörleri tedavi etmek için vücuda yerleştiriliyor.

Bu, burada görebileceğiniz gibi

cerrahların vücuda iğneler sokarak tohumları

göndermesi ile yapılıyor ve tüm bunlar,

tüm bu iğneler paralel olarak yerleştiriliyor,

dolayısıyla bu iğnelerden bazılarının

hassas organlara girerek bu organlarda

travma ve yan etkilerle sonuçlanan zararlar

vermesi çok sık görülüyordu.

Öğrencilerim ve ben, iğnelerin farklı açılarla sokulabileceği

şekilde sistemi modifiye edip

edemeyeceğimizi düşündük.

Bunun simülasyonunu yaptık ve bazı

optimizasyon algoritmaları geliştirip simülasyonunu yaptık

böylece hassas organlardan kaçınmamıza ramen

radyasyon ile tümörlerin kapsanmasını

başarabileceğimizi gösterebildik.

Şimdi UCSF'deki doktorlarla ve

Johns Hopkins'teki mühendislerle çalışıyoruz

ve sonsuz sayıda açı ile iğnelerin sokulmasını

sağlayabilecek özel bir tasarım olan bir

robot yapıyoruz şu anda,

burada görebileceğiniz gibi, hassas organlardan

kaçınarak hedeflerine ulaşabiliyorlar.

Dolayısıyla iğnelerin paralel olmaları gerektiği

varsayımını sorgulamamız sayesinde bu proje

bana önemli bir ders verdi: Şüphe duyuyorsan --

Yolun kapalıysa, etrafından dolaş.

Son proje de medikal robotik ile alakalı.

Bu da Vinci ameliyat robotu adı verilen bir sistem üzerine

kurulan ve

satın alınabilen bir cihaz.

Dünya çapında 2.000'in üzerinde hastanede kullanılıyor

ve amacı, cerrahın kendi çalışma

alanında rahatlıkla ameliyatını yapabilmesi

ama ameliyatlardaki dikiş atmak gibi

çoğu yan görev çok rutin ve sıkıcı

ve şu anda bunların tamamı

cerrahın kendi özel kontrolü altında gerçekleştiriliyor

bu yüzden cerrah zamanla yoruluyor.

Biz de düşündük,

robotu bu bu yan görevlerin bazılarını

gerçekleştirmek için programlayıp

cerrahların, ameliyatın daha önemli

bölümlerine konsantre olmalarını sağlayabilsek

ve hatta robotun bu işleri biraz daha hızlı yapmasını

sağlayıp ameliyatın süresini kısaltsak ne olur?

Bir robotu böyle hassas işler yapmak

için programlamak zordur ama burada,

Berkeley'deki meslektaşım Pieter Abbeel,

robotlara örnek üzerinden öğretmek için yeni teknikler geliştirdi.

Robotların helikopter uçurmasını,

çok ilginç ve güzel akrobatik hareketler yaptırmasını

normalde bunları uçuran uzmanları izleyerek sağladı.

Biz de bu robotlardan birini aldık.

Pieter ve öğrencileriyle çalışmaya başladık

ve bir cerrahtan bir görev gerçekleştirmesini istedik

robotla yaptığımız şuydu,

robottan istediğimiz,

cerrah görevi gerçekleştiriyor

ve biz robotun hareketlerini kaydediyoruz.

İşte bir örnek, sekiz şeklini kullanacağım,

bir sekiz şekli örneği üzerinden izlenecek.

Burada robot yaptığında,

işte bu robotun şeklinin nasıl göründüğü,

bu üç örnek.

Bunlar benim gibi bir aceminin yapabileceğinden

çok daha iyi ama hala sarsak ve özensiz.

Biz bu örneklerin, verilerin, hepsini kaydedip

bir dizi basamakdan geçiyoruz.

İlk olarak ses tanımadan, dinamik zaman bükmesi

adı verilen bir teknik kullandık, ve bu bizim

tüm örnekleri geçici olarak sıraya sokmamızı sağlıyor,

sonra Kalman filtrelemesi uyguluyoruz,

bu kontrol teorisinden bir teknik ve tüm

gürültüyü istatistiksel olarak analiz edip

altında yatan ve istenilen eğriyi çıkarmamızı sağlıyor.

Şimdi de bu insan örneklerini alıyoruz ki

bunların hepsi gürültülü ve kusurlu,

ve bunlardan robot için anlamlı görev eğrisi

ve kontrol dizisini çıkarıyoruz.

Bunu robota uyguladığımızda,

neler olduğunu gözlemleyip,

tekrarlamalı öğrenme adı verilen bir teknikler dizisini

kullanarak kontrolleri ayarlıyoruz.

Sonra hızı birazcık arttırıyoruz.

Sonuçları gözlemliyoruz, kontrolleri tekrar ayarlıyoruz,

ve ne olduğunu gözlemliyoruz.

Ve bunu bir çok kez tekrarlıyoruz.

İşte sonuç burada.

Bu tekrarlanan görev eğrisi

ve bu da robotun insan hızında hareketi.

Bu, insanın dört katı hızında.

Bu, yedi katı.

Ve bu da robotun insan hızından 10 kat daha

hızlı çalışması.

Yani, robotun, ameliyat alt görevi gibi hassas bir

görevi insan hızından 10 kat daha hızlı

gerçekleştirmesini sağlayabiliyoruz.

Yani bu proje de, pratik yapmayı ve öğrenmeyi içerdiğinden,

bir şeyi tekrar tekrar yapmayı içerdiğinden,

ayrıca da bir ders, bu ders:

eğer bir şeyi iyi yapmak istiyorsan,

tekrarlamak, tekrarlamak, ve tekrarlamanın yerini hiçbir şey alamaz.

İşte bunlar seneler boyunca robotlar ve robotikten

öğrendiğim dört ders,

robotik alanı zamanla çok daha

iyileşti.

Şimdilerde, lise öğrencileri babam ve benim yapmaya

çalıştığımız endüstriyel robot gibi robotlar yapabiliyor.

Ve şimdi, bir kızım var,

adı Odessa.

Sekiz yaşında

ve o da robotları seviyor.

Belki de babadan çocuğa geçiyordur. (Gülüşmeler)

Babamla tanışabilmiş olmasını isterdim.

Şimdi ona nelerin nasıl çalıştığını öğretebiliyorum,

ve birlikte projeler yapabiliyoruz ve bunlardan

ne tür dersler öğreneceğini merak ediyorum.

Robotlar, makinelerimiz arasında

en insan olanları.

Dünyanın tüm sorunlarını çözemezler,

ama bence bize öğretecekleri önemli şeyler var.

Hepinizi, ilgilendiğiniz yenilikler, istediğiniz

makineler üzerine

düşünmeye ve size neler söylüyor

olabileceklerini düşünmeye davet ediyorum,

çünkü içimden bir ses

hayalini kurduğumuz teknolojik yeniliklerin

ve cihazlarımızın bize daha iyi

insanlar olmamız için ilham verebileceğini söylüyor.

Teşekkürler. (Alkış)