- 
Ang Internet: Cybersecurity at Krimen 
- 
Magandang araw ako si Jenny Martin at ako ang
 direktor ng cyber security
 
- 
investigations sa Symantec. Sa ngayon
 nagdudulot ang cybercrime ng malalaking problema para sa
 
- 
lipunan nang personal, pinansiyal, at kahit na
 sa mga usapin ng pambansang seguridad. Noon lang
 
- 
nakaraang ilang taon daan-daang milyong
 numero ng credit card ay nanakaw,
 
- 
sampu-sampu ng milyon-milyong numero ng 
 Social Security at rekord sa pangangalagang pangkalusugan ay
 
- 
nakompromiso, kahit na mga nuclear centrifuges
 na na-hack, at mga walang piloto na
 
- 
aerial drone ay na-hijack. Ginagawa ang lahat ng ito
 sa pamamagitan ng pagsasamantala sa mga bulnerabilidad
 
- 
sa hardware at software o mas madalas
 sa pamamagitan ng pagsasamantala sa mga hindi sinasadyang
 
- 
desisyon na ginawa ng mga tao gamit ang
 software. Ang mga taong nakatuon sa mga cyber crime
 
- 
na ito ay walang iisang profile o
 motibasyon. Maaari itong sinuman mula sa isang
 
- 
internasyonal na terorista hanggang sa isang tinedyer na nakikipagpaligsahan para sa karapatan ng pagmamayabang. Sa ngayon ang mga pinakamalaking 
- 
bansa hindi lang ang may regular na hukbo
 pero mayroon ding cyber na hukbo na armadong mabuti. Sa
 
- 
katunayan ang susunod na Digmaang Pandaigdig ay maaaring hindi paglalabanan gamit ang mga tradisyonal na armas, pero gamit ang 
- 
mga computer na ginagamit sa pagsasara ng mga pambansang panustos sa tubig, grid ng enerhiya, at 
- 
sistema ng transportasyon. Kumusta ako si Parisa at
 ako ang Google Security Princess. Nakapagtrabaho na ako
 
- 
sa maraming iba't ibang produkto
 at maraming iba't ibang paraan upang subukan at
 
- 
gawing ligtas hangga't maaari ang ating software. 
- 
Ngayon tingnan natin kung paano gumagana ang
 cybercrime sa ilalim ng hood
 
- 
Matututo tayo tungkol sa mga virus ng software,
 atake na pagtanggi ng serbisyo, at phishing scam.
 
- 
Sa biolohiya at buhay, ang isang virus ay isang
 organismo na kumakalat sa pag-ubo,
 
- 
pagbahing o pisikal na kontak. 
- 
Gumagana ang mga virus sa pamamagitan ng paglalagay ng impeksiyon sa mga selula, pag-iniksiyon ng kanilang materyal na henetiko, at 
- 
paggamit sa mga selulang iyon upang mag-replicate. Magagawa nila ang mga tao na talagang magkasakit at saka ikalat sa iba pang tao. 
- 
Gumagana ang computer virus sa katulad na paraan. Ang isang
 virus ay isang maipapatupad na program na
 
- 
nai-install, kadalasang hindi sinasadya, at pinipinsala ang gumagamit at kanilang computer. Posible rin na 
- 
kumalat ang virus mismo sa iba pang
 computer. Ngayon paano muna nakakapasok ang virus sa
 
- 
computer mo? May dalawang
 paraan na maaaring bigyan ng impeksiyon ng isang umaatake ang computer
 
- 
ng isa. Pinapainan nila ang isang biktima upang
 i-install ang isang program na may panlilinlang tungkol sa
 
- 
layunin ng programa, kaya halimbawa maraming
 virus ay nagbabalatkayo bilang mga update sa seguridad.
 
- 
Posible rin na ang software sa computer mo ay may
 bulnerabilidad para mai-install ng umaatake ang sarili nito
 
- 
nang hindi kinakailangan ang hayagang permiso. 
- 
Sa sandaling nasa computer mo ang virus maaari nitong
 nakawin o tanggalin ang anuman sa mga file mo,
 
- 
kontrolin ang iba pang program, o kahit hayaan
 ang isa na kontrolin nang malayuan ang
 
- 
computer mo. 
- 
Gamit ang mga computer virus, maaaring kunin ng mga hacker
 ang mahigit milyong computer sa buong mundo
 
- 
at saka gamitin sila bilang isang digital na hukbo, kilala sa ibang pagkakataon bilang isang botnet, upang atakehin at alisin ang mga website. 
- 
Ang uring ito ng atake ay tinatawag na
 ipinamahaging pagtanggi ng serbisyo.
 
- 
Ang isang pagtanggi ng serbisyo ay kapag kinaya 
 ng mga hacker ang isang website gamit ang napakaraming
 
- 
hiling. Tinatawag namin itong ipinamahaging
 pagtanggi-ng-serbisyo kapag nanggagaling ang atake sa maraming
 
- 
computer nang minsanan. 
- 
Karamihan sa mga website ay handang tumugon sa
 mga milyong hiling kada araw, pero patamaan mo
 
- 
sila ng bilyon o trilyong hiling, na nanggagaling sa
 iba't ibang lugar,
 
- 
ang mga computer ay nao-overload at tumitigil
 sa pagtugon. Isa pang pandaraya na ginagamit ng
 
- 
mga cybercriminal ay ipadala ang malaking bilang ng spam
 email sa pagtatangka na lokohin ang mga tao
 
- 
na magbahagi ng sensitibong personal na impormasyon. 
- 
Ito ang tinatawag na phishing scam. Ang isang phishing scam ay
 kapag nakatanggap ka ng tila
 
- 
mapagkakatiwalaang email na hinihingian ka na mag-log in
 sa account mo, pero sa pagpindot sa email
 
- 
ang nagdadala sa iyo sa isang pekeng website. 
- 
Kung nag-log in ka sa anumang paraan naloko ka
 sa pagbibigay ng password mo.
 
- 
Maaari na gamitin ng mga hacker ang mga login
 credential mo upang i-access ang mga totoong account mo
 
- 
upang nakawin ang impormasyon o malamang kahit na
 nakawin ang pera mo. Sa kabutihang palad may napakaraming
 
- 
kompanya, batas at organisasyon sa pamahalaan
 na nagtatrabaho upang gawin ang
 
- 
internet na mas ligtas, pero ang mga pagsisikap na ito ay 
 hindi sapat.
 
- 
Maaari mong isipin na kapag ang sistema ng computer
 ay na-hack ang problema ay ang disenyo ng
 
- 
seguridad o ang software. Siyamnapug porsiyento
 ng oras na na-hack ang sistema
 
- 
gayunpaman, ay hindi dahil sa security bug, pero dahil sa isang
 simpleng pagkakamali na gawa ng
 
- 
isang tao. Lumalabas na may mga hakbang na maaari nating
 gamiting lahat upang protektahan ang ating sarili. Madalas
 
- 
na ang mga aksiyon mo hindi lang inaapektuhan ang
 seguridad ng sarili mong datos at computer, pero ang
 
- 
seguridad ng lahat sa paaralan mo, 
- 
lugar ng trabaho, at bahay. Sa bilyon-bilyon o triyon-trilyon
 na dolyar ang nakataya
 
- 
nagiging mas matalino ang mga cybercriminal bawat taon at
 lahat tayo ay kailangang umalinsabay.