Đây là não của bạn khi đang giao tiếp

Nhà khoa học thần kinh Uri Hasson nghiên cứu về nền tảng giao tiếp của con người, và những thí nghiệm từ phòng thí nghiệm cho thấy rằng thông các ngôn ngữ khác nhau, não của chúng ta có những phản ứng giống nhau, hoặc trở thành "đồng tuyến tính," khi chúng ta nghe cùng nội dung câu chuyện. Cơ chế thần kinh tuyệt vời cho phép chúng ta truyền tải những đơn vị thông tin, chia sẻ những ký ức và kiến thức. "Chúng ta có thể giao tiếp vì chúng ta có cùng bộ mã để diễn tả ý tưởng." Hasson phát biểu.

Hãy tưởng tượng bạn tạo ra 1 thiết bị

có thể ghi lại ký ức

giấc mơ và suy nghĩ của tôi

rồi chuyển chúng
từ não tôi sang bạn.

Chắc hẳn đó là công nghệ thay đổi
ngoạn mục đúng không?

Nhưng thực tế, chúng ta đã sở hữu
thiết bị này,

và nó được gọi là hệ thống
giao tiếp của con người

và lối truyền đạt hiệu quả.

Để hiểu cách thức hoạt động
của công cụ này,

chúng ta phải nhìn vào
bên trong bộ não mình.

Và chúng ta phải đặt câu hỏi
cách khác.

Ta cần hỏi

làm cách nào mạng nơ ron
trong não tôi

liên kết với những kỷ niệm của tôi,
làm thế nào những ý tưởng

được truyền đến não của bạn.

Tôi nghĩ có 2 yếu tố
cho phép ta giao tiếp.

Đầu tiên, não của bạn có cấu tạo vật lý
thích hợp để nhận sóng âm

mà tôi đang truyền đến.

Tiếp đến, chúng ta có cùng giao thức
thần kinh

cho phép chúng ta giao tiếp.

Làm sao ta biết điều đó?

Ở phòng thí nghiệm của tôi tại Princeton,

chúng tôi cho chụp MRI chức năng não
của một số người

trong khi họ đang nói hoặc nghe
những câu chuyện thường ngày.

Và để cho bạn một ý nghĩa của
câu nói của bạn,

hãy cho tôi 20 giây để kể câu chuyện
mà chúng tôi dùng trong thí nghiệm,

được kể bởi nhà kể chuyện tài năng

Jim O'Grady.

(Âm thanh) Jim O'Grady: Khi tôi đang
nghĩ ra câu chuyện, tôi biết nó hay,

rồi tôi bắt đầu thêu dệt cho nó --

(Cười)

bằng cách thêm vào một yếu tố mỹ miều.

Các nhà báo gọi đó là "quá trình chế biến"

(Cười)

Và họ khuyên không nên vượt qua
làn ranh này.

Nhưng tôi vừa thấy một sự việc vượt rào:
một trưởng khoa quyền lực

bị ném bánh vào mặt.

Và tôi khá thích thú."

Uri Hason: Bây giờ ta hãy
nhìn vào bên trong não

và xem thử điều gì xảy ra
khi bạn nghe những câu chuyện như thế.

Hãy bắt đầu với một người nghe và
vùng trong não của người đó:

vùng vỏ não thính giác liên quan đến
âm thanh từ tai đến.

Như bạn thấy, trong vùng
não đặc biệt này,

những phản ứng xuất hiện khi câu
chuyện bắt đầu.

Bây giờ chúng ta xem những phản ứng này

và so sánh chúng với những phản ứng
của người nghe khác

trong cùng vùng não.

Và chúng ta hỏi:

Những phản ứng ở những người
nghe giống nhau đến mức nào?

Bạn có thể xem 5 người nghe này.

Chúng tôi quét não của họ
trước khi nghe chuyện,

khi họ đang nằm trong buồng tối
và chờ câu chuyện bắt đầu.

Như bạn thấy,

vùng não phập phồng trong đầu họ,

nhưng những phản ứng thì rất khác,

và không đồng bộ.

Tuy nhiên, ngay sau đó
khi câu chuyện bắt đầu,

một vài thứ tuyệt vời xảy ra.

(Âm thanh) JO: tôi đang viết câu chuyện
của tôi và tôi biết nó hay,

và rồi tôi thêu dệt nó--

UH: đột nhiên bạn thấy
các phản ứng trong các đối tượng

theo câu chuyện,

và các phản ứng lên xuống theo
cách thức rất giống nhau

trong não của mọi người nghe.

Thật vậy, đây là điều đã xảy ra
trong đầu bạn

khi bạn nghe lời nói của tôi.

Chúng ta gọi đó là hiệu ứng
"thần kinh đồng bộ."

Và để giải thích cho bạn
về hiệu ứng thần kinh đồng bộ,

tôi xin giải thích hiệu ứng
bắt nhịp vật lý.

Tôi có 5 máy đập nhịp.

Hãy xem 5 chiếc máy đập nhịp
như là 5 bộ não.

Chúng giống như những người nghe
trước khi câu chuyện bắt đầu,

những máy này đang gõ nhịp,

nhưng chúng gõ lệch nhịp.

(Tiếng tíc tắc)

Hãy nhìn điều gì xảy ra
khi tôi nối chúng với nhau

bằng cách đặt chúng trên hai
ống hình trụ này.

(Tíc tắc)

Bây giờ 2 ống này bắt đầu lắc lư.

Sự rung truyền qua gỗ

và nối tất cả các máy lại với nhau.

Bây giờ hãy lắng nghe tiếng tíc tắc.

( Tiếng tíc tắc đồng bộ)

Đây là gọi là sự đồng bộ vật lý.

Chúng ta quay lại bộ não và đặt câu hỏi:

Đồng bộ thần kinh dẫn đến điều gì?

Nó có đơn giản như âm thanh
mà người nói đang tạo ra không?

Đó là âm của các từ.

Hay là ý mà
người nói muốn truyền đạt.

Vậy để kiểm tra, chúng tôi đã
làm thí nghiệm sau,

Trước hết, chúng tôi lấy câu chuyện
và cho chạy ngược lại.

Các âm thanh vẫn được giữ như bản gốc,

nhưng bị đảo vị trí nên mất ý nghĩa.

Và nó nghe giống thế này.

(Âm thanh) JO: (không hiểu được)

Chúng tôi tô màu hai não

để chỉ ra vùng nào trong não của
mọi người phản ứng giống nhau.

Như bạn thấy,

âm thanh tạo sự đồng bộ
hay đồng tuyến trong mọi bộ não

ở vùng vỏ não âm thanh,

nhưng không truyền sâu hơn vào
bên trong não.

Chúng ta lấy những âm thanh này
và xây dựng lại các từ.

Vậy nếu chúng ta lấy câu nói của
Jim O'Grady rồi trộn các từ lên,

chúng ta sẽ có một chuỗi các từ.

(Âm thanh) JO: con vật ...
sự việc kết nối...

ngay giữa ... bánh người ...
tiềm tàng ... câu chuyện của tôi

UH: Bạn có thể thấy các từ bắt đầu
tạo đồng tuyến tính

trong vùng ngôn ngữ bên ngoài
nhưng chỉ dừng tại đó.

Chúng ta có thể lấy các từ và
làm câu với các từ đó.

(Âm thanh) JO: Và họ khuyên không nên
vượt qua làn ranh này.

Anh ấy nói: " Jim thân mến,
Câu chuyện hay. Chi tiết thú vị.

Cô ta chỉ biết anh ấy
qua tôi phải không?"

UH: Bây giờ bạn có thể thấy các phản ứng
bên trong các vùng ngôn ngữ

các vùng này điều khiển ngôn ngữ nhận được

trở thành đồng tuyến tính hay tương đồng
giữa mọi người nghe.

Tuy nhiên, chỉ khi chúng ta dùng câu
chuyện mạch lạc, hấp dẫn và đầy đủ

để làm các phản ứng lan truyền
sâu vào trong não

đến những vùng điều khiển cao hơn,

bao gồm vỏ não vùng trán và
vỏ não thùy đỉnh,

thì mới làm cho chúng có phản ứng
giống nhau.

Chúng tôi tin những phản ứng trong vùng
điều khiển cao cũng đồng tuyến tính

hoặc trở nên đồng bộ ở các người nghe

nhờ ý nghĩa nhận được từ người nói,

chứ không phải các từ hay âm thanh.

Và nếu chúng tôi đúng,
thì sẽ có một dự đoán đột phá ở đây

nếu tôi nói với bạn cùng ý tưởng

dùng hai nhóm từ rất khác nhau,

những phản ứng não của bạn
sẽ tương ứng.

Để kiểm tra, chúng tôi đã thực hiện
thí nghiệm sau trong phòng lap.

Chúng tôi lấy câu chuyện tiếng Anh

và dịch sang tiếng Nga.

Bây giờ bạn có 2 hệ thống âm thanh
và ngôn ngữ khác biệt

chứa cùng nội dung.

Rồi bạn cho người Anh nghe
câu chuyện tiếng Anh

và người Nga nghe câu chuyện tiếng Nga,

và chúng ta có thể so sánh những phản ứng
giữa các nhóm.

Khi chúng tôi làm thí nghiệm đó, chúng
tôi không thấy các phản ứng tương đồng

trong vùng vỏ não âm thanh
ở vùng ngôn ngữ

vì ngôn ngữ và âm thanh rất khác nhau.

Thế mà bạn lại thấy các phản ứng ở
vùng điều khiển cao

rất giống nhau giữa các nhóm này.

Chúng tôi tin rằng đó là vì họ hiểu
câu chuyện theo cách giống nhau,

đúng như chúng tôi xác định, bằng kiểm tra
sau khi câu chuyện kết thúc.

Chúng tôi nghĩ rằng, dòng đồng tuyến tính
là cần thiết để giao tiếp.

Ví dụ, khi bạn nói,

tôi không phải là người Anh bản ngữ.

Tôi lớn lên với ngôn ngữ khác,

đó là trường hợp của nhiều người trong
số các bạn ở đây.

Như vậy, chúng ta có thể giao tiếp.

Bằng cách nào?

Tôi nghĩ chúng ta có thể giao tiếp
vì chúng ta dùng mã giống nhau

để diễn tả ý nghĩa.

Cho đến lúc này, tôi chỉ mới nói
về điều xảy ra trong não người nghe,

trong não bạn, khi bạn
đang nghe câu chuyện.

Nhưng điều gì xảy ra trong
não người nói, trong não tôi,

khi tôi đang nói với bạn?

Để nhìn vào não người nói,

chúng tôi bảo người nói vào
máy quét,

chúng tôi quét não người ấy

và so sánh não người ấy với
phản ứng của não người nghe

đang lắng nghe câu chuyện.

Bạn phải nhớ rằng việc tạo lời nói
và hiểu lời nói

là các quá trình rất khác nhau.

Chúng ta có hỏi: chúng
có gì giống nhau?

Thật ngạc nhiên,

Chúng tôi thấy tất cả các hình thức
phức tạp bên trong người nghe

đều đến từ não người nói.

Vậy việc tạo lời nói và hiểu lời nói phụ
thuộc vào một quá trình rất giống nhau.

Và chúng tôi đã tìm ra

sự giống nhau càng lớn
giữa não người nghe

và não người nói,

thì sự giao tiếp càng tốt.

Vậy tôi biết nếu bạn đang bị rối,

hy vọng đó không phải
là trường hợp của chúng ta,

là do các phản ứng não của bạn
rất khác với não của tôi.

Nhưng tôi cũng biết nếu bạn hiểu tôi,

thì não của bạn này ... và của bạn kia
... và của bạn kia nữa

đang phản ứng rất giống não tôi.

Bây giờ, hãy tập trung những thông tin
này lại và đặt câu hỏi:

Làm thế nào để truyền tải một
ký ức tôi đang có

từ não của tôi sang não của bạn?

Chúng tôi đã làm thí nghiệm sau.

Chúng tôi cho mọi người xem,
lần đầu tiên trong đời,

một tập phim truyền hình "Sherlock"
trên BBC, đồng thời scan não của họ.

Rồi chúng tôi bảo họ quay lại máy quét

và bảo họ kể lại câu chuyện cho 1 người
cũng chưa bao giờ xem phim đó.

Chúng ta hãy đi vào chi tiết.

Hãy nghĩ về cảnh này,

khi Sherlock vào taxi ở London

tài xế chính là kẻ giết người mà
Sherlock đang truy tìm.

Theo tôi, với tư cách là người xem,

có một chi tiết đặc biệt trong
não tôi khi tôi xem cảnh đó.

Chi tiết đặc biệt đó có thể
diễn ra lại trong não tôi

bằng cách nói lại các từ:
Sherlock, London, sát thủ.

Và khi tôi truyền những từ này đến
não của bạn,

bạn phải xếp lại chúng trong não của mình.

Thật vậy, chúng ta thấy chi tiết đó
xuất hiện trong não của bạn.

Và chúng tôi đã ngạc nhiên khi thấy

chi tiết trong não bạn lúc

tôi mô tả cho bạn
các cảnh trong phim

lại rất giống với chi tiết tôi có
khi tôi xem phim

một vài tháng trước cũng được scan.

Điều đó muốn về cơ chế

khi chúng ta kể chuyện
và truyền thông tin.

Bởi vì, ví dụ như

bây giờ bạn đang nghe rất chăm chú
và cố gắng hiểu điều tôi đang nói.

Và tôi biết điều đó không dễ.

Nhưng tôi hy vọng ở 1 thời điểm trong bài
phát biểu, ta đồng điệu và bạn hiểu tôi.

Tôi nghĩ trong vài giờ, vài ngày,
vài tháng,

bạn gặp ai đó ở một bữa tiệc,

và bạn nói với họ về buổi hội thảo này,

và đột nhiên giống như là người ấy
đang ở đây với chúng ta.

Bây giờ ta xem bằng cách nào
ta có được cơ chế này

và cố gắng chuyển những ký ức,
kiến thức cho mọi người,

điều đó thật tuyệt đúng không?

Nhưng khả năng giao tiếp của ta
phụ thuộc vào khả năng

chúng ta có vùng kiến thức giống nhau.

Vì, ví dụ,

nếu tôi đang dùng những
từ tiếng Anh đồng nghĩa

"hackney carriage" thay cho "cab,"

tôi biết tôi sẽ bị lệch pha
với hầu hết các bạn đang ở đây.

Việc đồng tuyến phụ thuộc
không chỉ vào khả năng

hiểu các khái niệm cơ bản;

nó còn phụ thuộc vào khả năng phát triển
vùng kiến phổ thông, khả năng tiếp nhận

và có cùng hệ thống ý thức.

Vì chúng ta biết trong nhiều trường hợp,

người ta hiểu cùng 1 câu chuyện
theo nhiều cách khác nhau.

Vậy để kiểm tra trong phòng lab,
chúng tôi đã làm thí nghiệm sau.

Chúng tôi lấy một câu
chuyện của J.D. Salinger

ở đó một người chồng lạc mất vợ
trong một bữa tiệc,

và ông ta gọi bạn thân nhất để hỏi,
"Có thấy vợ tôi đâu không?"

Một nửa số người xem

nghĩ người vợ có vấn đề
với anh bạn thân này.

Còn một nửa người xem,

nói người vợ thì đàng hoàng
còn anh chồng thì hay ghen.

Câu này trước khi câu chuyện bắt đầu

cũng đủ làm những phản ứng não

của những người tin rằng
người vợ ngoại tình

trở nên giống nhau trong
vùng điều khiển cao

và khác với phản ứng não của nhóm kia.

Nếu một câu đủ làm cho não bạn
trở nên giống

với người có suy nghĩ như bạn

và rất khác người có suy nghĩ khác bạn,

thì bạn hãy nghĩ hiệu ứng này
sẽ tác động mạnh lên cuộc sống thật,

khi chúng ta nghe cùng
một tin tức

được truyền thông
từ ngày này sang ngày khác

trên các kênh khác nhau
như Fox News hay The New York Times,

những thông tin đó cho chúng ta
những cái nhìn khác nhau về thực tế.

Tóm lại.

Nếu mọi thứ suôn sẻ như
chương trình tối nay,

tôi đã dùng khả năng phát âm
để đưa âm thanh vào não bạn.

Và tôi đã dùng cách đưa này

để truyền những chi tiết trong não tôi
gồm ký ức và các ý tưởng

vào trong não bạn.

Ở đây, tôi bắt đầu khám phá
cơ chế thần kinh ẩn chứa

trong giao tiếp của chúng ta.

Ta biết trong tương lai
điều đó cho phép ta cải thiện

và làm cho giao tiếp dễ dàng hơn.

Nhưng những nghiên cứu cũng cho thấy

giao tiếp phụ thuộc trên nền
kiến thức chung.

Chúng ta phải quan tâm đến
quy mô xã hội

nếu ta thiếu nền tảng kiến thức chung
và thiếu khả năng nói với người khác

thì mọi việc sẽ khác đi

vì chúng ta để cho các kênh truyền
thông lớn

điều khiển quyền được nói,

và nhào nặn, điều khiển
cách thức chúng ta suy nghĩ.

Tôi không biết cách nào để sửa điều
tai hại đó vì tôi chỉ là nhà khoa học.

Nhưng có thể một cách để làm điều đó

là quay lại cách thức tự nhiên hơn của
giao tiếp,

đó là đối thoại,

trong cách đó không chỉ tôi nói
với bạn,

mà một cách còn tự nhiên hơn nữa,

là tôi nói và tôi lắng nghe,

và chúng ta cùng nhau cố gắng đạt được
nền tảng kiến thức chung và ý tưởng mới.

Vì sau tất cả,

chính người chúng ta giao tiếp sẽ xác định
chúng ta là ai.

Và mong muốn được kết nối với
những bộ não khác

là điều rất cơ bản
đã được bắt đầu từ lúc còn rất nhỏ.

Cho tôi kết thúc với một ví dụ
từ cuộc sống riêng của tôi

mà tôi cho đó là một ví dụ tốt
về cách thức giao tiếp với người khác

giúp ta xác định ta là ai.

Đây là Jonathan của tôi lúc còn rất nhỏ.

Hãy nhìn cách nó phát triển một trò chơi
âm thanh với vợ tôi,

chỉ từ mong muốn và niềm vui được kết nối
với người khác.

(Cả hai cùng phát âm)

(Cười)

Hãy nghĩ làm thế nào khả năng
của con trai tôi

giao tiếp với chúng tôi
và với người khác trong đời nó

sẽ hình thành người đàn ông
mà nó sẽ trở thành.

Hãy nghĩ cách thức bạn thay đổi
trên những điều cơ bản ngày thường

từ những tương tác và giao tiếp
với người khác trong đời bạn.

Hãy giữ liên lạc với mọi người.

Hãy truyền bá ý tưởng của bạn,

vì sự kết nối tất cả chúng ta với nhau,

sẽ làm chúng ta tuyệt vời
hơn khi riêng lẻ.

Cảm ơn.

(Vỗ tay)