Duygusal hijyeni nasıl uygulanır | Guy Winch | TEDxLinnaeusUniversity

Bu konuşma TED konferanslarından bağımsız olarak yerel bir TEDx etkinliğinde yapılmıştır. Kendimizi biraz grip ya da hırıltılı ağrılı hissettiğimizde doktora gideriz. Peki, neden duygusal acı hissettiğimizde bir sağlık profesyoneline başvurmayız: suçluluk, yenilgi, yalnızlık? Guy Winch, pek çoğumuzun genel psikolojik sağlık konularıyla kendi kendimize baş etmeye çalıştığımızı söylüyor. Fakat böyle olmak zorunda değil. Duygusal hijyeni uygulamak için ikna edici bir vakayı ortaya koyuyor - vücudumuza gösterdiğimiz özen kadar duygularımıza, zihnimize özen göstermeliyiz.

Çok sevecen bir kardeş olan

tek yumurta ikizimle birlikte büyüdüm.

İkiz olmak iltiması
belirlemekte sizi

bir uzman haline getiriyor.

Kurabiyesinin benimkinden biraz daha büyük
olması bile, bende soru işareti yaratırdı.

Açıkçası, açlıktan ölmüyordum.

(Kahkahalar)

Bir psikolog olduğumda

farklı bir tür iltiması
farketmeye başladım.

Bu da, zihnimize verdiğimiz değerden çok
daha fazlasını vücudumuza veriyoruz.

Psikoloji üzerinde doktoramı alabilmek
için üniversitede dokuz yılımı harcadım

ve ne kadar çok insanın
kartvizitime bakıp

"A, bir psikolog gerçek bir doktor değil."
dediğini size anlatamam.

Adeta, kartvizitimin üzerinde
yazılması gerekir gibi.

(Kahkahalar)

Zihnimizden çok vücudumuza
iltimas göstermeyi

her yerde görüyorum.

Yakın bir zamanda bir arkadaşımın
evindeydim

ve onun beş yaşındaki oğlu
yatmaya hazırlanıyordu.

Lavabonun yanındaki tabureye çıkmış
dişlerini fırçalarken

kaydı ve tabureden düşerken
tabure ayağını çizdi.

Bir dakika boyunca ağladı,
fakat sonra kalkıp

tekrar tabureye çıkıp bir
kutu yara bandını aldı

ve yaranın üzerine bir tane yapıştırdı.

Bu çocuk ayakkabı bağlarını
zar zor bağlayabiliyorken

enfeksiyon kapmaması için bir yarayı
kapatmanız gerektiğini

ve günde iki kez fırçalayarak dişlerinize
dikkate etmeniz gerektiğini biliyor.

Fiziksel sağlığımızı nasıl koruyacağımızı

ve diş hijyeninin nasıl yapılacağını
hepimiz biliyoruz, değil mi?

Beş yaşımızdan beri bunu biliyoruz.

Fakat, psikolojik sağlımızı korumak
için ne biliyoruz?

Hiçbir şey.

Çocuklarımıza duygusal hijyenle
ilgili ne öğretiyoruz?

Hiçbir şey.

Nasıl oluyor da, aklımızı korumak için

harcadığımız zamandan daha fazlasını
dişlerimizi korumak için harcıyoruz?

Neden fiziksel sağlığımız bizim için

psikolojik sağlığımızdan çok daha önemli?

Psikolojik yaralanmalara

fiziksel yaralanmalardan daha çok
maruz kaldığımızı biliyorsunuz.

Başarısızlık, reddedilme ya da
yalnızlık gibi yaralanmalar

ve eğer bunları ihmal edersek
daha da kötüleşirler ve

hayatlarımızı dramatik
şekilde etkilerler.

Hatta, bu tür psikolojik yaralanmaların
tedavisinde kullanılabilecek

bilimsel olarak kanıtlanmış teknikler
olmasına rağmen, bunları kullanmayız.

Yapmamız gerektiği aklımıza
bile gelmez.

"Oh, bunalımlı hissediyorsun,
sadece silkelen, hepsi kafanda."

Bunun ayağı kırılmış birine söylendiğini
hayal edebiliyormusun,

"Sadece çek git, hepsi ayağında."

(Kahkahalar)

Fiziksel ve psikolojik sağlımız arasındaki
boşluğu doldurmanın zamanı geldi.

Onları daha eşit yapma zamanı geldi.

Daha çok ikizlere benzer şekilde.

Lafı açılmışken, kardeşimde
bir psikologdur ayrıca.

Yani o da gerçek bir doktor değil.

(Kahkahalar)

Fakat birlikte okumadık.

Aslında, hayatımda yaptığım en zor şey

psikoloji üzerinde doktoramı yapmak
için Atlatik'i aşıp

New York şehrine gelmekti.

Hayatımızda ilk kez
o zaman ayrıldık

ayrılık her ikimiz içinde
çok acıydı.

Ancak, o aile ve arkadaş
arasındayken

ben yeni bir ülkede yalnızdım.

Birbirimizi felaket özledik

fakat o zamanlar uluslararası aramalar
gerçekten çok pahalı olduğundan

bizim sadece haftada 5 beş dakika
konuşmaya gücümüz yetiyordu.

Doğum günümüz yaklaştığında,

bu birlikte geçiremeyeceğimiz
ilk doğum günüydü,

savurganlık yapmaya
karar verdik

ve o hafta on dakika
boyunca konuşacaktık.

Sabahı odamda geiznip durarak geçirdim

araması için bekledim

ve bekledim

ve bekledim

fakat telefon çalmadı.

Zaman farkını dikkate alarak,

"Tamam, arkadaşlarıyla birlikte,
sonra arayacak." diye farzettim.

O zamanlar cep telefonları yoktu.

Fakat aramadı.

On ay uzakta kaldıktan sonra

benim özlediğim gibi o beni özlemedi
diye düşünmeye başladım.

Sabah arayacağını biliyordum

fakat o gece hayatımdaki en üzücü
ve uzun geceydi.

Sonraki sabah uyandım

telefona baktım

ve önceki gün odayı gezinirken

ahizeyi yerinden çıkardığımı farkettim .

Yataktan fırladım,

ahizeyi tekrar yerine koydum

ve bir saniye sonra telefon çaldı,

arayan kardeşimdi,
şarhoşmuydu.

(Kahkahalar)

Onun da en üzücü ve en uzun
gecesi olmuştu.

Olanları açıklamaya çalıştım
fakat o,

"Anlamıyorum, baktın aramıyorum,

neden telefonu kaldırıp
beni aradın." dedi.

Haklıydı.

Niye aramamıştım.

O zaman cevap verememiştim,
fakat bugün basit bir cevabı var.

Yalnızlık.

Yalnızlık derin bir psikolojik
yara oluşturur.

Algılamamızı bozar

ve kafamızı karıştırır.

Çevremizdekilerin bize,

gerçekte olduğundan daha az
ilgi gösterdiğine bizi inandırır.

İletişim kurmaktan korkutur bizi,

çünkü niye kendimizi reddedilme ve
kalp kırıklığı tuzağına sokalım

kalbimiz çoktan, dayanacağımızdan
daha çok kırılmışken?

O zaman tekrar yalnızlığın
pençelerine düştüm,

fakat etrafım bütün gün
insanlarla çevriliydi,

böylece bir daha asla aklıma gelmedi.

Fakat yalnızlık, tamamen subjektif
olarak tanımlanmaktadır.

Sadece duygusal ya da sosyal olarak

çevrenizden kopuk hissedip
hissetmediğinize dayanmaktadır.

Ben hissettim.

Yalnızlık üzerine yapılmış
pek çok araştırma var

ve onların hepsi çok korkunç.

Yalnızlık sizi sadece perişan etmez,
öldürür de.

Şaka yapmıyorum.

Kronik yalnızlık erken ölüm ihtimalinizi

%14 arttırır.

Yüzde ondört.

Yalnızlık yüksek tansiyona,
yüksek kolestrola

hatta bağışıklık sisteminizin
çalışmasını engeller,

sizi her türlü hastalığa ve rahatsızlığa
karşı korumasız hale getirir.

Aslında bilim adamları; bunlar birlikte
ele alındığında

kronik yalnızlık uzun dönem sağlığınız

ve yaşam süreniz üzerinde sigaranınki
kadar risk yarattığını ortaya koydu.

Şimdi, sigara paketleri üzerinde
"Bu sizi öldürebilir." uyarısı var.

Fakat yalnızlıkta böyle bir uyarı yok.

Psikolojik sağlığımıza
öncelik vermemizin

ve duygusal hijyen uygulamamızın

çok önemli olmasının nedeni budur.

Çünkü, yaralandığınızı
bilmediğinizde

psikolojik bir yarayı tedavi edemezsiniz.

[Duygusal acılara dikkat edin.]

Algılamamızı bozan ve bizi yanlış
yönlendiren

tek psikolojik yara yalnızlık değil.

[Başarısızlık]

Başarısızlık ta buna neden olur.

Bir keresinde, bir kreşi ziyaret ettiğimde
benzer plastik oyuncaklarla oynayan

üç küçük çocuk görmüştüm.

Kırmızı butonu kaydırdığınızda sevimli
bir köpek dışarı fırlıyordu.

Küçük bir kız mor butonu
çekmeye çalıştı, sonra itti

ve sonra geri yaslanıp
alt dudağı titreyerek

kutuya baktı.

Yanındaki küçük çocuk
bu olanı gördü

ve kendi kutusuna dönüp,
hiç dokunmadan

gözyaşlarına boğuldu.

Bu arada, bir başka küçük kız,
kırmızı butonu çekene kadar

düşünebildiği her şeyi denedi

sevimli köpek kutudan dışarı fırladı
ve sevinçle haykırdı.

Aynı oyuncaklarla üç küçük çocuk

fakat başarısızlığa karşı
çok farklı tepkiler.

İlk iki çocuk kırmızı butonu
kaydırabilecek yetenekteydi.

Onları başarıdan alıkoyan tek şey

zihinlerinin bunu başaramayacaklarına
inanmaları şeklinde onları kandırmasıydı.

Şimdi, yetişkinler de her zaman
bu şekilde kandırılmaktadır.

Aslında hepimizde, engelleme ve
başarısızlıkla karşılaştığımızda

tetiklenen bir takım
his ve düşünceler var.

Zihninizin başarısızlığa nasıl tepki
verdiğinin verdiğinin farkında mısınız?

Olmanız gerek.

Çünkü, eğer zihniniz sizi bir şeyi
yapmaktan aciz olduğunuza

ikna etmeye çalışıyorsa

ve buna inanıyorsanız

bu iki çocuğa benzer şekilde
çaresiz hissetmeye başlarsınız

ve sonrasında denemeyi bırakırsınız
ya da hiç denemezsiniz.

Sonrasında, başarılı olamayacağınıza
dair daha fazla ikna olursunuz.

İşte, pek çok kişinin
gerçek potansiyelinin

altında performans göstermesinin
nedeni budur.

Yol boyunca bir yerde,
bazen sadece bir başarısızlık

başarılı olamayacaklarına
onları ikna etmiştir

ve buna inanmışlardır.

Bir kere bir şeye ikna oldukmu

zihnimizi değiştirmemiz oldukça güçtür.

Bu dersi zor yoldan öğrendim.

Kardeşimle genç olduğumuz zaman.

Arkadaşlarımızla birlikte gece vakti
karanlık bir yolda arabayla giderken

bir polis arabası bizi durdurdu.

Bölgede bir soygun olmuştu,
şüphelileri arıyorlardı.

Görevli arabaya yaklaştı

ve el fenerini sürücüye tuttu.

Sonra ön koltuktaki kardeşime,
sonra da bana.

Gözleri fal taşı gibi açıldı ve

"Senin yüzünü daha önce nerede
görmüştüm?" dedi.

(Kahkahalar)

"Ön koltukta." dedim.

(Kahkahalar)

Fakat bu ona hiçbir şey ifade etmedi.

Yani uyuşturucu aldığımı düşünmüştür.

(Kahkahalar)

Beni arabadan dışarı sürükledi,
üstümü aradı,

polis arabasına kadar beni yürüttü

ve ancak sabıkam olmadığını
teyit ettikten sonra

ön koltukta oturan bir ikizim olduğunu
ona gösterebildim.

Fakat, arabayla uzaklaşmamıza rağmen

yasadışı bir şey yaptığıma ikna olduğu
yüzündeki bakıştan anlaşılıyordu.

Bir kez ikna olduğumuzda zihnimizi
değiştirmemiz çok zordur.

Başarısız olduğunuz zaman morali bozuk
ve yenik hissetmeniz çok doğal olabilir.

Fakat başaramayacağınız konusunda ikna
olmanıza izin vermeyin.

Çaresizlik hissine karşı
mücadele etmelisiniz.

Durumu kontrol altına almalısınız

ve başlamadan önce bu tür olumsuz
döngüyü kırmalısınız.

[Duygusal kanamaya son verin]

Zihnimiz ve hislerimiz

düşündüğümüz kadar güvenilir
dostlarımız değil.

Bunlar daha çok, bir anda tamamen
destekleyici olurken

bir anda gerçekten sevimsiz olan
dengesiz arkadaşlara benzer.

Bir keresinde, 20 yıllık evli kalıp

çok kötü bir şekilde boşandıktan sonra,
ilk kez biriyle buluşmaya hazır olan

bu kadınla birlikte çalıştım.

Kibar ve başarılı gözüken
biriyle İnternette tanıştı

daha da önemlisi, kadına
ilgili gözüküyordu.

Kadın çok heyecanlıydı,
yeni bir elbise aldı

ve New York'ta lüks bir barda bir şeyler
içmek için buluştular.

On dakika sonra adama kalktı ve

"İlgilenmiyorum" deyip çıktı.

[Reddedilme]

Reddedilme son derece acı vericidir.

Kadın o kadar yaralanmıştı ki,
hareket edemedi.

Yapabileceği tek şey bir
arkadaşını aramaktı.

İşte arkadaşının söyledikleri
"Peki ne bekliyordun,

büyük kalçaların var, söyleyecek
ilginç bir şeyin yok

neden böyle başarılı ve
yakışıklı adam

senin gibi daima kaybeden biriyle çıksın?"

Doğru, bir arkadaşın bu derece
kaba oluşu şok edici.

Bunu diyenin arkadaşı olmadığını

söylemem daha az şok edici olacaktır.

Bu kadının kendine söylediği şeylerdi.

Bu hepimizin yaptığı bir şey.

Özellikle bir reddedilmeden sonra.

Hepimizi kendi hatalarımız ve
eksiklerimizi düşünmeye başlarız

nasıl olmayı arzu ederiz,
nasıl olmamayı arzu ederiz

kendimize isimler buluruz.

Belki bu kadar acımasızca
değil ama hepimiz yaparız.

İlginçtir yaparız, çünkü kendimize
olan saygımız yaralanmıştır.

Neden gidip onu daha çok
hırpalamayı isteriz?

Fiziksel bir yaralanmayı isteyerek
daha da kötüleştirmeyiz.

Kolunuzu kesip, "Oh, biliyorum,
gidip bir bıçak alacağım

ve ne kadar derinleştirbileceğime
bakacağım." demezsiniz.

Fakat psikolojik yaralanmalarda
bunu hep yaparız.

Neden? Zayıf duygusal hijyen yüzünden.

Çünkü psikolojik sağlığımıza
öncelik vermiyoruz.

Yapılan düzinilerce çalışmalardan
biliyoruz ki

kendinize saygınız ne kadar azsa

stres ve kaygıya karşı o kadar
savunmasız olursunuz,

başarısızlık ve reddedilme
sizi daha çok yaralar

ve bunlardan kurtulmak
daha uzun zaman alır.

Reddedildiğinizde yapmanız
gereken ilk şey

kendinize olan saygınızı
tekrar canlandırmak,

dövüş klübüne gidip pestilinizi
çıkarmak değil.

Duygusal acı çektiğiniz zaman

sadık iyi bir arkadaşınızdan
bekleyeceğiniz

bir sevecenlikle kendinize davranın.

[Kendinize olan saygınızı koruyun]

Sağlıksız psikolojik alışkanlıklarımızı
bulup onları değiştirmeliyiz.

En sağlıksız ve en sık görülenlerinden
biri ruminasyondur.

Ruminasyon, sürekli aynı şeyleri
tekrarlamaktır.

Patronunuz size bağırdığında

ya da hocanız sizi sınıfta aptal
durumuna düşürdüğünde

ya da bir arkadaşınızla büyük
bir kavga ettiğinizde

günlerce bazen haftalarca bu sahneyi
kafanızda tekrar canlandırmaktan

kendinizi alamazsınız.

Üzücü olaylarla ilgili bu
şekildeki ruminasyon

kolaylıkla bir alışkanlık halini alabilir
ve çok pahalıya mal olur.

Çünkü üzücü ve negatif düşünceler

üzerinde yoğunlaşıp bunca
zaman harcamakla

kendinizi klinik depresyon, alkolizm,

yeme bozukluğu

ve hatta kardiyovasküler hastalıklara
karşı önemli bir riske atıyorsunuz.

Problem, yani ruminasyona teşvik

çok güçlü ve gerçekten önemli olabilir, bu
nedenle durdurulması zor alışkanlıktır.

Bunu kesinlikle biliyorum.

Çünkü, bir yıldan biraz daha fazla önce
bu alışkanlığı bende edindim.

İkiz kardeşime III. aşama

lenfoma teşhisi kondu.

Onun kanser hastalığı çok agresifti

vücudunun her yerinde gözle görülen
tümörler vardı.

Bir dizi yoğun kemoterapi tedavisine
başlamak zorunda kaldı.

Onun sonunun ne olacağını ve
ne kadar acı çektiğini

düşünmekten kendimi alamıyordum.

Bir kez olsun bile yakınmamasına rağmen.

İnanılmaz olumlu düşünceye sahipti.

Onun psikolojik sağlığı büyüleyiciydi.

Ben, fiziksel olarak sağlıklıydım
anacak psikolojik olarak altüst olmuştum.

Fakat ne yapacağımı biliyordum.

Araştırmalar bize iki dakikalık
bir zihin dağıtmanın

ruminasyon teşvikini kırmaya
yeterli olduğunu gösteriyor.

Ne zaman endişe, üzüntü, olumsuz
düşünceler başlasa

bu geçene kadar kendimi başka
şeylere odaklanmaya zorladım.

Bir hafta içinde tüm
görünüşüm değişti

ve daha positif ve daha
umutlu oldum.

[Olumsuz düşüncelerle savaş]

Kemoterapiye başladıktan dokuz hafta sonra
kardeşim bilgisayarlı tomografi çektirdi

ve sonuçları aldığında yanındaydım.

Bütün tümörler kaybolmuştu.

Hala alması gereken üç
kemoterapi seansı vardı.

Fakat biz iyileşeceğini biliyorduk.

Bu resim iki hafta önce çekildi.

Yalnız olduğunuzda harekete geçerek,

başarısızlığa karşı tepkilerinizi
değiştirerek,

kendinize olan saygınızı koruyarak,

olumsuz düşüncelerle savaşarak

psikolojik yaralarınızı iyileştirmekle
kalmazsınız

duygusal direnç oluşturur ve
işleri yoluna koyarsınız.

Yüzyıl önce insanlar psikolojik
hijyeni uygulamaya başladı.

On yıllar içinde ortalama
yaşam süresi

yüzde elliden fazla arttı.

Eğer hepimiz duygusal hijyeni
uygulamaya başlarsak

yaşam kalitemizin dramatik bir
şekilde yükseleceğine inanıyorum.

Herkes psikolojik açıdan sağlıklı
olduğunda dünyanın neye benzeyeceğini

hayal edebiliyor musunuz.

Daha az yalnızlık ve daha az
depresyon olsaydı?

İnsanlar başarısızlığın üstesinden
nasıl gelineceğini bilseydi?

Kendilerini daha iyi ve
daha güçlü hissetseydi?

Daha mutlu ve tatminkar olsaydı?

Ben yapabiliyorum, çünkü içinde
yaşamak istediğim dünya bu

ve kardeşiminde içinde yaşamak
istediği dünya bu.

Eğer biraz bilgilenebildiyseniz ve bir kaç
basit alışkanlığı değiştirebilirseniz

içinde hepimizin yaşayabileceği dünya bu.

Çok teşekkür ederim.

(Alkış)