İklim değişikliği akıl sağlığınızı nasıl etkiliyor

"İklim değişikliği hakkında şu zamana kadar söylenenlere bakılırsa ısınan bir dünyada yaşamanın psikolojik etkilerinden bahsedildiğini neredeyse hiç duymadık" diyor, bilim yazarı Britt Wray. Bu kısa konuşmasında, iklim değişikliğinin akıl, toplumsal ve ruhsal sağlığımızı nasıl tehdit ettiğini anlatıyor ve bu konu hakkında ne yapabileceğimiz konusunda bir başlangıç noktası sunuyor.

İklim değişikliği hakkında
şu zamana kadar söylenenlere bakılırsa

ısınan bir dünyada yaşamanın
psikolojik etkilerinden bahsedildiğini

neredeyse hiç duymadık.

Eğer benim gibi bilim iletişimcilerinin
kitaplarımızda ve belgesellerimizde

ileri sürdüğümüz korkunç
iklim araştırmalarını duyduysanız

muhtemelen korkuyu, kaderciliği
veya çaresizliği hissetmişinizdir.

Eğer iklim değişikliğinden etkilendiyseniz

bu duygular daha derinden etkileyebilir;

şoka, travmaya, sorunlu ilişkilere,

madde bağımlılığına, kişisel kimliğin
ve kontrolün kaybına neden olabilir.

Önemli siyasi ve teknolojik çalışmalar
iklim kaosunu yatıştırmak için seyirde

ancak değişen çevremizin
akıl, toplumsal ve ruhsal sağlığımızı

nasıl tehdit ettiğini yansıtan
eylemlere ve ilkelere de

neden ihtiyacımızın olduğunu
anlamanız için bugün buradayım.

Klimatologların ve iklim aktivistlerinin

kaygı, üzüntü ve bunalımları
yıllardır bildiriliyor.

Sandy ve Katrina Kasırgası gibi
ekstrem hava olayları sonrasında

TSSB'nin ve intihar eğiliminin
arttığını görüyoruz.

Bir de ısınmanın en hızlı olduğu kuzey
topluluklarının akıl sağlığı verileri var,

kimliklerinin büyük bir parçası olan
buzullar gözleri önünde yok oldukça

varoluşsal endişeyle yüzleşen
Labrador'daki İnuitler gibi.

Eğer bu da yeterli değilse

Amerikan Psikoloji Birliği
iklim değişikliğine karşı

kaçınma çatışması,
çaresizlik ve vazgeçme gibi

verdiğimiz psikolojik tepkilerin
arttığını söylüyor.

Bu, bilinçli ve bilinç dışı
zihinsel süreçlerimizin

problemin nedenlerini tanımlamaktan,
çözüm üzerine çalışmaktan

ve kendi psikolojik
sağlamlığımızı geliştirmekten

bizi alıkoyduğu anlamına geliyor

ancak bütün bu şeylerin
üstlenilmesine ihtiyacımız var.

Son zamanlarda gördüğümüz
duygusal zorlukların

sadece bir örneği olan
bir olgu üzerine çalışıyorum

ve bu olgu, benim kuşağımdaki
önemli miktardaki kişinin

cevaplamakta zorlandığı bir soru
formunda ortaya çıkıyor.

Bu soru ise şu:

"İklim değişikliği çağında
bir çocuk sahibi olmalı mıyım?"

Ne de olsa bugün doğan
herhangi bir çocuk

eskiden doğal afet dediğimiz
kasırgaların, sellerin, yangınların

sıradan bir şeye dönüştüğü
bir dünyada yaşamak zorunda olacak.

Kaydedilen en sıcak 20 yıl
son 22 yıl içinde gerçekleşti.

Birleşmiş Milletler,
küresel nüfusun üçte ikisinin

şu andan itibaren 6 yıl içinde
su kıtlıklarıyla yüzleşmesini bekliyor.

Dünya Bankası, 2050'ye kadar

Sahra Altı Afrika'da,
Latin Amerika'da ve Güney Asya'da

140 milyon iklim mültecilerinin
olacağını tahmin ediyor.

Diğer tahminler ise bu rakamı
bir milyarı aşkın olarak belirliyor.

Kitlesel göçler ve kaynak kıtlığı

şiddet, savaş ve siyasi
istikrarsızlık riskini arttırıyor.

Birleşmiş Milletler, 1 milyon kadar
türün neslinin tükenmesine

neden olduğumuzu aktarıyor

ve Paris İklim Anlaşması'ndan
sonra bile emisyonlar hala artıyor.

Son 1 buçuk yıldır

iklim krizi eğitimi hakkında
yüzlerce insanla birlikte

seminerler ve röportajlar
gerçekleştiriyorum

ve size şunu söyleyebilirim ki

iklim değişikliği yüzünden çocuk sahibi
olmak konusunda endişeli olan insanlar

sofu gururundan etkilenmiyorlar.

Sinirleri bozulmuş.

BirthStrike adında bir hareket bile var,

üyeleri ekolojik kriz durumundan

ve devletlerin bu varoluşsal tehdite
karşı eylemsizliklerinden dolayı

çocuk sahibi olmayacaklarını söylüyor.

Tabii ki, diğer nesiller de kendi
kıyamet tehlikeleriyle yüzleştiler

ancak şimdi oldukça
gerçek olan bir tehdidi

umursamamak için hiçbir sebep yok.

Bazıları evlat edinmenin
daha iyi olduğunu

veya birden fazla çocuk sahibi olmanın
etik dışı olduğunu düşünüyor,

özellikle de üç, dört
veya daha fazla çocuksa,

çünkü çocuklar sera gazını arttırıyor.

Çocuk sahibi olmak isteyen insanların
bu haklarından ödün vermesi

gerçekten kötü bir gidişat

çünkü bir şekilde yaşam tarzı
tercihlerinin suç olduğu söylenmiş,

hâlbuki hata daha çok sistemik iken,

ancak şimdilik bu mantığın
ayrıntılarına inelim.

Hep alıntılanan bir çalışma gösteriyor ki

ortalama olarak endüstrileşmiş
bir millette bir çocuk daha az yapmak

yılda yaklaşık 59 ton
karbon dioksitten kurtarabilir.

Ancak karşılaştırıldığında

arabasız yaşamak
neredeyse 2,5 tonu kurtarır,

transatlantik bir uçuşu önler

ve sadece bu, yaklaşık
olarak 1,5 tonu kurtarır

ve bitki bazlı bir diyet yapmak ise
yılda neredeyse 1 tonu kurtarabilir.

Bangladeşli bir çocuğun tüm hayatı boyunca
ebeveynlerinin karbon mirasına

sadece 56 ton karbon eklediğini
göz önünde bulundurun.

Oysa Amerikalı bir çocuk
9,441 ton ekliyor.

İşte bu yüzden bazı insanlar

kaç çocuk sahip olacaklarını
iyice düşünmesi gerekenlerin

geniş karbon alanlı milletlerden gelen
ebeveynler olması gerektiğini tartışıyor.

Ancak çocuk sahibi olma kararı
ve birinin gelecekle ilgili duyguları

oldukça kişisel ve her tür
kültürel norm, dini inanç,

sosyoekonomik durum, eğitim seviyesi
ve daha fazla şeyden etkilenmekte.

Ayrıca bazılarına göre iklim krizinde
çocuklar hakkındaki bu tartışma

başka bir gezegenden gibi görünebilir.

Birçok kişinin düşünmesi gereken
daha acil tehditler var;

üç işte çalışan bekar bir annenin,

HIV pozitif birinin veya
göçmen konvoyundakilerin

masaya nasıl yiyecek koyacakları gibi.

Üzücü bir şekilde, iklim değişikliği
kesişimsellikte gerçekten iyi.

Dışlanan toplumların zaten karşı
karşıya kaldığı stresi arttırıyor.

Bir siyaset bilimci bana bir keresinde

iklim değişikliğinin psikolojik olarak
etkilemeye başladığının baş göstergesinin

çocuk sahibi olmamaya karan veren

bilinçli kadın sayısındaki
artış olacağını söylemişti.

İlginç.

Sizi de psikolojik olarak etkiliyor mu?

Belki de siz de iklime bağlı travma
öncesi stresi olan birisiniz?

Bir iklim psikiyatristi bu terimi türetti
ve, yeri gelmişken, bu bir meslek.

İklimden dertli olanlara bakıyor.

Bazı liseliler artık üniversiteye
başvurmak istemediklerinde çalışıyorlar

çünkü kendileri için
bir gelecek göremiyorlar

ve bu da beni ana fikrime geri getiriyor.

İklim krizinde çocuk sahibi olma
konusundaki artan endişe

insanların ne kadar baskı altında
hissettiğinin önemli bir göstergesi.

Şu anda tüm dünyadaki öğrenciler

çaresizlik içinde
bir değişiklik için çığlık atıyorlar.

Bizi güvende hissettirmeyen bu probleme

nasıl katkı yaptığımızı görebildiğimiz
gerçeği ise kendi başına çılgınca.

İklim değişikliği herkesi ilgilendiriyor,

akıllarımızı karıştırma yolları da öyle.

Birçok aktivist size kedere karşı en iyi
çarenin aktivizm olduğunu söyleyecektir.

Bazı psikologlar da cevabın terapide
bulunabileceğini söyleyecektir.

Başkaları kilit noktanın
ölüm döşeğinde olduğunuzu

hayal etmekte olduğuna inanıyorlar;

hayatınızda en çok neyin
önemli olduğunu hatırlamak,

böylece, geri kalan zamanınızla
ne yapmanız gerektiğini bulabilirsiniz.

Çevremiz bize karşı daha cezalandırıcı
oldukça iç benliğimizle ilgilenmek için

tüm bu fikirlere ve daha
fazlasına ihtiyacımız var.

Çocuk sahibi olun ya da olmayın

neler olduğu ve birbirimize ne borçlu
olduğumuz konusunda dürüst olmalıyız.

İklim değişikliğinin psikolojik etkilerini

sonradan akla gelen
bir düşünce olarak düşünemeyiz

çünkü diğer bilimsel, teknolojik, politik
ve ekonomik sorunlar önemli hissettirirken

bu bir şekilde önemsiz hissettiriyor.

Akıl sağlığı, herhangi bir iklim
değişikliği hayatta kalma taktiğinin

ayrılmaz bir parçası olmalı;

fon, eşitlik, özen ve geniş çaplı
bir farkındalık gerektirmeli.

Çünkü bu gezegendeki duygusal bakımdan
en sakıngan kişi olsanız bile

bu durumu düzeltecek hiçbir şey yok.

Teşekkür ederim.

(Alkış)