Showing Revision 3 created 04/20/2020 by Helena Bedalli.

1. Title:
   Si tingulli mund të hakoj kujtesën tuaj ndërsa flini
2. Description:

   A mund të vësh një provë ndërsa fle? Neuroshkencëtarët tanë të guximshëm përpiqen të përmirësojnë kujtesën duke provuar eksperimente në subjekte ndërsa ata flenë. Do të befasoheni nga rezultatet.

3. Speaker:
   DIY Neuroscience
4. 0 0:00 - 0:03
   Greg Gage: Kush nuk do ta donte
   te provonte një provim gjeografie,
5. 3249 0:03 - 0:06
   duke kujtuar të gjitha lokacionet
   e vendeve në një hartë
6. 5940 0:06 - 0:10
   ose për te shmangur situatat e sikletshme
   si të harrosh papritur emrin e personit
7. 9890 0:10 - 0:11
   duke qëndruar perball jush.
8. 11470 0:11 - 0:14
   Rezulton se kujtesa,
   si muskujt e tjerë në trup,
9. 13860 0:14 - 0:16
   mund të forcohet dhe përmirësohet.
10. 15680 0:16 - 0:18
    Por në vend që të praktikoni
    me karta flash,
11. 17940 0:18 - 0:20
    mund të ketë një mënyrë interesante
12. 19750 0:20 - 0:22
    se ne mund të hakojmë kujtesën tonë
    ndërsa flemë.
13. 22060 0:22 - 0:24
    (Muzikë)

    ¶

14. 26200 0:26 - 0:27
    Pse flemë?

    ¶

15. 27440 0:27 - 0:31
    Kjo ka qenë një pyetje e bërë
    qysh në ditët e para të qytetërimit.
16. 30680 0:31 - 0:33
    Dhe ndërsa mund të mos e dimë
    pergjigja e sakte,
17. 32960 0:33 - 0:36
    ka një numër të vërtetë
    teori të mira se pse na duhen.
18. 36040 0:36 - 0:39
    Gjumi është kur truri transferon
    kujtime afatshkurtra
19. 38560 0:39 - 0:40
    me përvojë gjatë gjithë ditës
20. 40080 0:40 - 0:41
    në kujtime afatgjata.
21. 41360 0:41 - 0:43
    Ky proces quhet konsolidimi i kujtesës,
22. 43370 0:43 - 0:46
    e është teoria e konsolidimit të kujtesës
    që i ka bere shkencëtarët te pyesin
23. 46230 0:46 - 0:49
    nëse mund të permisojmë
    kujtime të caktuara mbi të tjerat.
24. 49000 0:49 - 0:51
    Kohët e fundit kishte një letër
    në revistën "Science"
25. 51480 0:51 - 0:54
    nga Ken Paller dhe kolegët e tij
    në veriperëndim
26. 53760 0:54 - 0:56
    që dukej se tregon
    se kjo mund të jetë e vërtetë,
27. 55760 0:56 - 0:57
    e kjo na qetësoi kuriozitetin.
28. 57240 0:57 - 1:00
    Joud ka punuar
    në një version DIY të kësaj detyre
29. 59580 1:00 - 1:03
    për të parë nëse mund të përmirësojmë kujtimet
    përmes përdorimit të tingullit në gjumë.
30. 63450 1:03 - 1:07
    Pra, Joud, si e provoni nëse mundemi te
    përmirësojm kujtimet tona me gjumin?
31. 66810 1:07 - 1:09
    Joud M: Ne kemi nevojë
    për një lëndë njerëzore.

    ¶

32. 68760 1:09 - 1:11
    [Hapi 1: Luaj një lojë]

    ¶

33. 70720 1:11 - 1:13
    Kemi një lojë kujtese
    që kemi në një iPad,
34. 73360 1:13 - 1:16
    dhe pastaj ne bëjmë temën tonë
    luajeni këtë lojë
35. 75780 1:16 - 1:18
    dhe mbani mend imazhet
    dhe ku ato shfaqen në ekran.
36. 78280 1:18 - 1:21
    GG: Pra, kjo është si një lojë kujtese qe
    keni luajtur si fëmijë,

    ¶

37. 81200 1:21 - 1:22
    cila fotografi ishte ku.
38. 82480 1:22 - 1:25
    Dhe ne e lidhim secilën fotografi
    me një tingull që e përfaqëson atë.
39. 85360 1:25 - 1:28
    JM: Pra, nëse mund ta shihni
    në foto një makine, për shembull,

    ¶

40. 87960 1:28 - 1:30
    dhe do të dëgjonit motorin e makinës.
41. 89640 1:30 - 1:32
    (Fillimi i motorit të makinave)

    ¶

42. 91840 1:32 - 1:34
    GG: Pak para se të shkoni për të fjetur
    ne do t'ju testojmë.

    ¶

43. 94480 1:34 - 1:38
    Do të shohim sa mirë
    ju kujtohet ku janë fotot.
44. 97560 1:38 - 1:41
    Sa herë që shihni foton,
    do të dëgjosh tingullin.
45. 100560 1:41 - 1:42
    Dhe tani vjen eksperimenti.
46. 102160 1:42 - 1:44
    Ju do të shkoni të bëni një sy gjumë.
47. 104180 1:44 - 1:46
    [Hapi 2: Bëni një sy gjumë]
48. 106120 1:46 - 1:49
    Dhe ndërsa jeni duke fjetur,
    ne do të regjistrojmë EEG-në tuaj.
49. 109400 1:49 - 1:53
    JM: Dhe pastaj presim që ato të shkojnë
    në atë që quhet gjumi me valë të ngadaltë,

    ¶

50. 112960 1:53 - 1:57
    qe është faza më e thellë e gjumit tuaj ku
    është vërtet e vështirë për ju të zgjoheni
51. 116960 1:57 - 1:58
    GG: Në rregull, pauzë

    ¶

52. 118200 1:58 - 2:00
    Pra, këtu janë disa
    informacione për gjumin.
53. 120040 2:00 - 2:03
    Ekzistojnë katër faza:
    ne kemi faza më të lehta të gjumit dhe REM,
54. 123000 2:03 - 2:06
    por ajo për të cilën ne jemi të interesuar
    quhet gjumë me valë të ngadalta.
55. 125940 2:06 - 2:08
    Dhe merr emrin e saj
    nga sinjalet elektrike
56. 128040 2:08 - 2:10
    quhen valët Delta
    që ne regjistrojmë nga truri.
57. 130280 2:10 - 2:13
    Kjo është pjesa e gjumit
    ku shkencëtarët besojnë
58. 132680 2:13 - 2:14
    që konsolidimi i kujtesës mund të ndodhë.
59. 134520 2:15 - 2:16
    Në këtë periudhë të thellë të gjumit
60. 135960 2:16 - 2:19
    ne do të bëjmë diçka
    që ju nuk e dini ne do të bëjmë.
61. 139120 2:19 - 2:23
    JM: Ja ku vjen pjesa e ndërlikuar,
    dhe ne fillojmë të luajmë shenjat tona.

    ¶

62. 142690 2:23 - 2:24
    (Fillimi i motorit të makinave)

    ¶

63. 144360 2:24 - 2:26
    GG: A i luan të gjitha shenjat?

    ¶

64. 145880 2:26 - 2:30
    JM: Jo. Ne vetëm duam të luajmë gjysmën e
    tyre për të parë nëse ka ndonjë ndryshim.

    ¶

65. 150120 2:30 - 2:31
    GG:Hipoteza juaj është

    ¶

66. 151190 2:31 - 2:34
    atë që po dëgjonin
    ndërsa ata ishin duke fjetur
67. 153800 2:34 - 2:35
    ata do të shkojnë më mirë në.
68. 155280 2:35 - 2:37
    JM: Po, saktësisht.

    ¶

69. 157920 2:38 - 2:40
    GG: Kur zgjoheni përsëri
    dhe luaj lojën përsëri,

    ¶

70. 160320 2:40 - 2:43
    a beni me mire apo keq
    sesa para gjumit?
71. 163440 2:43 - 2:48
    Ne kemi gjetur se duke luajtur
    një çelës gjatë gjumit,
72. 167760 2:48 - 2:49
    për shembull, një makinë -
73. 169320 2:49 - 2:51
    Do të kujtonit
    pozicioni i asaj makine
74. 171400 2:51 - 2:53
    kur u zgjonit përsëri.
75. 173000 2:53 - 2:55
    Por nëse nuk ju luajtëm sugjerim
    gjatë gjumit
76. 175440 2:55 - 2:57
    për shembull, një kitarë,
77. 177040 2:57 - 3:00
    do të keni më pak të ngjarë të mbani mend
    atë kitare kur t5 zgjoheni.
78. 180320 3:00 - 3:03
    Kujtimet që kishin sugjerime
    ata u kujtuan më mirë
79. 183160 3:03 - 3:04
    sesa ato që nuk ishin,
80. 184520 3:05 - 3:07
    edhe pse ata nuk mbajnë mend
    duke dëgjuar ato tinguj?
81. 187040 3:07 - 3:08
    JM: Po, ne i pyesim ata.

    ¶

82. 188320 3:08 - 3:11
    GG: Ne e dimë që ata po flenë,
    ata nuk mund ta dëgjojnë atë, ata zgjohen,

    ¶

83. 191280 3:11 - 3:14
    ata bëjnë më mirë në ato
    sesa në ato që nuk i ke luajtur.
84. 193880 3:14 - 3:16
    GG: Kjo është e mahnitshme.
    JM: eshtë si magji.

    ¶

85. 195720 3:16 - 3:19
    GG: Joud e zhvilloi këtë eksperiment mbi 12 persona
    dhe rezultatet ishin domethënëse.

    ¶

86. 199240 3:19 - 3:23
    Nuk është se i mbani mend gjërat më mirë;
    është se ju i harroni ato më pak.
87. 202720 3:23 - 3:27
    Isha një skeptik i madh kur dëgjova për herë të parë
    që mund të bënit më mirë në një test kujtese
88. 206600 3:27 - 3:28
    vetëm duke luajtur tinguj gjatë gjumit.
89. 208360 3:28 - 3:30
    Por ne i përsërisim këto eksperimente.
90. 210120 3:30 - 3:33
    Faktet dhe kujtimet që mbledhim
    gjatë gjithë ditës janë shumë të brishta,
91. 213480 3:33 - 3:35
    dhe ato janë lehtësisht
    të humbura dhe të harruara.
92. 215400 3:35 - 3:39
    Por duke i riaktivizuar ato gjatë gjumit,
    edhe pa vetëdijën tonë,
93. 218600 3:39 - 3:42
    duket sikur mund t’i bëjmë më të qëndrueshëm
    dhe më pak të prirur për të harruar.
94. 222120 3:42 - 3:43
    Eshtë goxha e jashtëzakonshme.
95. 223400 3:43 - 3:46
    Truri ynë është akoma aktiv
    edhe kur ne nuk jemi.
96. 225680 3:46 - 3:48
    Kështu që nëse je si unë dhe pak harrues,
97. 227680 3:48 - 3:51
    mbase një zgjidhje është një palë
    të kufjeve dhe një shtrati i butë.