Τι λέει στην πραγματικότητα το Κοράνι για τη μουσουλμανική χιτζάμπ; | Σαμίνα Αλί | TEDxUniversityofNevada

Τον τελευταίο καιρό, η επιστροφή και επιβολή από διάφορες της χιτζάμπ οδήγησε στο συμπέρασμα ότι το Κοράνι υποχρεώνει τις μουσουλμάνες να τη φοράνε. Σε αυτή την κατατοπιστική ομιλία, η συγγραφέας Σαμίνα Αλί μας ταξιδεύει στην εποχή του Προφήτη Μωάμεθ, και εξηγεί την πραγματική σημασία του όρου «χιτζάμπ», που τελικά δεν υποδηλώνει το γυναικείο πέπλο. Ποια είναι λοιπόν η πραγματική σημασία του όρου, και πώς την εκμεταλλεύτηκαν οι φανατικοί της θρησκείας για να αρνηθούν στις μουσουλμάνες τα δικαιώματά τους; Αυτά η πρωτόγνωρη και εκπληκτική ιδέα, όχι μόνο θα ανατρέψει όσα πιστεύατε για τη χιτζάμπ, αλλά θα αλλάξει και τον τρόπο που βλέπετε τις Μουσουλμάνες γυναίκες.

Αυτή η ομιλία δόθηκε σε μια εκδήλωση TEDx, χρησιμοποιώντας τη μορφή των συνεδρίων TED αλλά με ανεξάρτητη παραγωγή από μια τοπική κοινότητα. Μάθετε περισσότερα στο http://ted.com/tedx

Ας γυρίσουμε πίσω στον χρόνο,
πριν από 1.400 χρόνια,

στην πόλη της Μεντίνα,
στη Σαουδική Αραβία.

Στην εποχή που ο Προφήτης Μωάμεθ
έπρεπε να βρει λύση στο πρόβλημα

της επίθεσης και κακοποίησης
των γυναικών της πόλης.

Η κατάσταση είχε ως εξής:

ήταν γύρω στα 680 μ.Χ.,

αρκετό καιρό πριν τις μοντέρνες τουαλέτες

και τα υδραυλικά.

Όταν μια γυναίκα ξύπναγε μέσα στη νύκτα

και ήθελε να πάει στην τουαλέτα,

έπρεπε να βγεί από το σπίτι της,

να περάσει τα σύνορα της πόλης
και να πάει στο ύπαιθρο ασυνόδευτη,

για να βρεθεί μόνη.

Απίστευτο αλλά αληθινό, κάποιοι άνδρες
άρχισαν να βλέπουν σαν μια ευκαιρία

αυτές τις νυχτερινές εξόδους των γυναικών,

και άρχισαν να παραμονεύουν
στα σύνορα της πόλης,

κρυμένοι στο σκοτάδι,
και παρακολουθούσαν.

Αν πέρναγε κάποια γυναίκα,

και φόραγε τζίλμπαμπ,

που ήταν ένα ένδυμα σαν παλτό,

οι άνδρες την άφηναν ήσυχη.

Το τζίλμπαμπ πριν από πολλούς αιώνες
ήταν σύμβολο κοινωνικής θέσης,

όπως μια καμπαρντίνα Burberry
ή μια ζακέτα Chanel.

Έδειχνε ότι η γυναίκα ήταν ελεύθερη,

και μια ελεύθερη γυναίκα
προστατευόταν από την οικογένειά της.

Δε θα δίσταζε να καταδώσει τον δράστη

και να τον αποκαλύψει.

Αν όμως η γυναίκα δε φόραγε τζίλμπαμπ,

αν ήταν ντυμένη κάπως πιο χαλαρά,

τότε οι άνδρες ήξεραν ότι ήταν σκλάβα

και της επιτίθονταν.

Ευσυνείδητοι πολίτες ανέφεραν
το θέμα στον Προφήτη

και όπως σε πολλά άλλα θέματα κοινωνικού,
πολιτικού και οικογενειακού περιεχομένου

που ο Μωάμεθ είχε αντιμετωπίσει
με την ιδιότητά του σαν Προφήτης,

εκείνος ζήτησε την καθοδήγηση του Θεού,

και η απάντησή του φανερώθηκε στο Κοράνι,

το ιερό βιβλίο των Μωαμεθανών.

«Προφήτη», έγραφε,

«πες στις συζύγους, τις κόρες,
και τις γυναίκες των πιστών

να καλύψουν τα σώματά τους
με τα ενδύματά τους.

Είναι ο καλύτερος τρόπος

για να μην τις αναγνωρίζουν
και να τους επιτίθενται».

Βασικά, η στροφή αυτή συμβουλεύει
όλες τις γυναίκες να ντύνονται το ίδιο,

για να μη ξεχωρίζουν η μία από την άλλη,

να γίνονται στόχοι
και να δέχονται επίθεση.

Στην επιφάνεια,

αυτή μπορεί να φαίνεται σαν μια
σχετικά απλή λύση στο πρόβλημα,

αλλά τελικά δεν ήταν.

Στην παλιά μουσουλμανική κοινωνία

επικρατούσαν οι φάρες
και η κοινωνική υπόσταση,

και η ιδέα ότι μια σκλάβα

θα είχε ίδια εμφάνιση
με μια ελεύθερη γυναίκα,

ήταν σχεδόν προσβλητική.

Και επίσης ήταν και πρακτικό το θέμα.

Πώς θα έκανε τη δουλειά της μια σκλάβα;

Πώς θα λειτουργούσε, αν το σώμα της
περιοριζόταν από ένα παλτό;

Πώς θα μαγείρευε, πώς θα καθάριζε,
πώς θα κουβάλαγε νερό;

Τελικά, οι μουσουλμάνοι λόγιοι αποφάσισαν

ότι το ντύσιμο των γυναικών θα έπρεπε
να εξαρτάται από δυο παράγοντες:

τον ρόλο της γυναίκας στην κοινωνία

-αυτό που σήμερα
θα ονομάζαμε το επάγγελμά της-

και τα συγκεκριμένα έθιμα της κοινωνίας.

Ή αλλιώς, όταν είσαι στη Ρώμη,
κάνε ό,τι κάνουν οι Ρωμαίοι.

Οι μουσουλμάνοι παίρνουν ιστορικές
αποφάσεις και τις εφαρμόζουν σήμερα.

Ας το κάνουμε αυτό.

Το πώς ντύνεται μια γυναίκα πρέπει να
εξαρτάται από τα έθιμα και τον ρόλο της.

Τι σημαίνει αυτό

σε σχέση με μια μουσουλμάνα
που ζει σήμερα στην Αμερική,

κάποια σαν και μένα;

Πρώτα πρώτα, σημαίνει ότι έχω
έναν ρόλο στην κοινωνία,

κάνω μια συνεισφορά.

Δεύτερο, σημαίνει ότι όσο κάνω
αυτή τη συνεισφορά,

και ζω σε μια κοινωνία όπου
δεν είναι το έθιμο να κρύβω το πρόσωπο,

και όπου αν καλύψω το πρόσωπό μου
μπορεί να υποστώ παρενόχληση,

φορώντας αυτό που συνηθίζεται,

όπως ένα φόρεμα, ένα τζιν ή μια κολάν,

δεν είναι μόνο αποδεκτό,

αλλά και επιβάλλεται.

Για μια στιγμή, πώς γίνεται αυτό;

Δε φτάσαμε να συμπεράνουμε όλοι

ότι οι μουσουλμάνες πρέπει
να καλύπτουν το πρόσωπο,

ότι το να καλύπτουν το πρόσωπο
είναι κανόνας της θρησκείας της;

Υπάρχει και ένας όρος που όλοι συνδέουμε
με το μουσουλμανικό κάλυμμα,

μια αραβική λέξη που έχουμε ακούσει όλοι,

έστω και αν δεν το συνειδητοποιήσαμε:

«χιτζάμπ».

Ίσως κάτι δεν κατάλαβα καλά.

Ίσως η αναγκαιότητα για κάλυμμα στο κεφάλι
να βρίσκεται σε άλλο σημείο στο Κοράνι.

Για όσους από σας δε ξέρετε,
το Κοράνι αποτελείται από 114 κεφάλαια,

το κάθε κεφάλαιο είναι γραμμένο
σε στίχους, όπως η ποίηση.

Το Κοράνι αποτελείται
από πάνω από 6.000 στίχους.

Από αυτούς τους 6.000 και βάλε στίχους,

τρεις αναφέρονται στο πώς πρέπει
να ντύνεται μια γυναίκα.

Ο πρώτος είναι αυτός που σας ανέφερα ήδη.

Ο δεύτερος είναι ένας στίχος που μιλάει
απευθείας στις γυναίκες του Προφήτη,

ζητώντας τους να αρχίσουν
να ντύνονται κάπως πιο σεμνά,

λόγω της θέσης τους και τον ρόλο τους
στην κοινωνία σαν γυναίκες του.

Και ο τρίτος στίχος είναι
παρόμοιος με τον πρώτο,

αφού γράφτηκε σαν απάντηση
σε ένα ιστορικό δίλημμα.

Από ιστορικά αρχεία
μαθαίνουμε ότι το έθιμο,

η μόδα την εποχή πριν τον Ισλαμισμό,

ήταν να φοράνε οι γυναίκες
ένα ύφασμα στο κεφάλι, το χιμάρ,

που στερέωναν πίσω από τα αυτιά,
και έπεφτε ελεύθερο στην πλάτη.

Μπροστά, οι γυναίκες φόραγαν
ένα στενό γιλέκο ή μπούστο

που άφηνε εκτεθειμένο το στήθος τους,

κάτι σαν αυτό που βλέπετε
στο Game of Thrones.

(Γέλια)

Όταν το Ισλάμ εξαπλώθηκε
στην Αραβική χερσόνησο,

ένας στίχος ζήτησε οι γυναίκες
να χρησιμοποιούν το πέπλο αυτό

ή κάποιο άλλο ύφασμα,
για να καλύπτουν το στήθος τους.

Και αυτό είναι όλο.

Αυτές είναι όλες οι αναφορές
στο ντύσιμο των γυναικών στο Κοράνι.

Τελικά ο Θεός δεν ενδιαφέρεται ποσώς

για όλα τα γυναικεία μέρη του σώματος

που θέλει να είναι κρυμμένα.

Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς,
και το ισχυρίζονται,

το τονίζω αυτό, το ισχυρίζονται
πολλοί μουσουλμάνοι λόγιοι,

ότι ο λόγος που αυτοί οι στίχοι
είναι σκόπιμα ασαφείς

είναι για να επιλέγει η κάθε γυναίκα
τον τρόπο ντυσίματός της

σύμφωνα με τις περιστάσεις της

και τον συγκεκριμένο χρόνο.

Και ότι ο όρος «χιτζάμπ» -

μπορείτε να το μαντέψετε;

Δεν χρησιμοποιείται σε κανέναν
από αυτούς τους τρεις στίχους.

Και επίσης, δεν χρησιμοποιείται
πουθενά στο Κοράνι,

με την έννοια του γυναικείου πέπλου.

Αυτό δε σημαίνει ότι ο όρος
δεν εμφανίζεται καθόλου στο Κοράνι,

γιατί εμφανίζεται.

Αλλά όταν εμφανίζεται
χρησιμοποιείται σωστά,

για να περιγράψει ένα φραγμό ή χώρισμα.

Όπως το διαχωριστικό που χωρίζει
εμάς τους θνητούς και τα θεϊκά,

ή τους πιστούς και τους μη πιστούς.

Ή κυριολεκτικά ένα διαχωριστικό,
ένα παραπέτασμα,

πίσω από το οποίο έπρεπε να στέκονται
οι άντρες την εποχή του Μωάμεθ

για να απευθύνουν τον λόγο
στις γυναίκες του.

Ή την απομόνωση που αποζήτησε η Παναγία

όταν θα γεννούσε τον Χριστό.

Αυτός ο διαχωρισμός και η απομόνωση,
αυτό σημαίνει ο όρος χιτζάμπ,

αυτό το παραπέτασμα,

αυτό σημαίνει χιτζάμπ,

ο φραγμός, το χώρισμα,

αυτό σημαίνει χιτζάμπ.

Χιτζάμπ δε σημαίνει το γυναικείο πέπλο.

Και όμως, δεν είναι περίεργο,
που η σημασία της λέξης αυτής

ο διαχωρισμός, η απομόνωση, το ξεχώρισμα,

αυτές είναι οι λέξεις
που μας έρχονται στο μυαλό,

όταν σκεφτόμαστε μια μουσουλμάνα;

Και γιατί όχι;

Έχουμε δει πώς συμπεριφέρονται
στις μουσουλμάνες σε όλο τον κόσμο.

Αν δοκιμάσουν να πάνε σχολείο,
τις πυροβολούν στο κεφάλι.

Αν δοκιμάσουν να οδηγήσουν αυτοκίνητο,
τις ρίχνουν στη φυλακή.

Αν δοκιμάσουν να πάρουν μέρος

στην πολιτική επανάσταση
στην ίδια τους τη χώρα,

για να εισακουστούν,
να δώσουν το παρόν τους,

τους επιτίθενται δημοσίως.

Δεν κρύβονται πια στα σύνορα της πόλης,

σήμερα πολλοί άντρες νοιώθουν άνετα

να επιτεθούν σε μια γυναίκα
στο πεζοδρόμιο,

εντελώς στα φανερά.

Και δεν προσπαθούν καν
να κρύψουν την ταυτότητά τους,

πιο πολύ τους ενδιαφέρει
να έχουν διεθνή δημοσιότητα.

Είναι απασχολημένοι να φτιάχνουν βίντεο,
να τα ανεβάζουν στο YouTube,

και να καυχιούνται γι' αυτό που έκαναν.

Γιατί δεν προσπαθούν
να κρύψουν τα εγκλήματά τους;

Δε θεωρούν ότι διέπραξαν κάποιο έγκλημα.

Οι γυναίκες ήταν αυτές
που διέπραξαν έγκλημα.

Οι γυναίκες ήταν αυτές
που είχαν περίεργες ιδέες,

ιδέες που τις οδήγησαν
να βγουν από το σπίτι,

να βγούνε στην κοινωνία,

νομίζοντας ότι θα συνεισφέρουν,

και όλοι ξέρουμε ότι οι έντιμες γυναίκες
μένουν στο σπίτι τους.

Οι έντιμες γυναίκες είναι αόρατες.

Όπως ακριβώς ήταν το έθιμο
για τις έντιμες γυναίκες

την εποχή του Προφήτη.

Είναι αλήθεια;

Πριν από 1.400 χρόνια,
πριν την εμφάνιση του φεμινισμού,

ήταν οι γυναίκες
πίσω από κλειδωμένες πόρτες,

σκεπασμένες με πέπλα;

Αποδεικνύεται ότι
η πρώτη γυναίκα του προφήτη,

ήταν αυτό που σήμερα
θα ονομάζαμε Γενικός Διευθυντής.

Ήταν πολύ πετυχημένη στο εμπόριο

και το καραβάνι της ήταν ίσο
με εκείνα όλων των άλλων εμπόρων μαζί.

Είχε μια δική της επιτυχημένη εταιρεία
εισαγωγών-εξαγωγών.

Όταν προσέλαβε τον Μωάμεθ ως υπάλληλο,

της έκανε τόσο μεγάλη εντύπωση
η εντιμότητά του,

που τελικά του έκανε πρόταση γάμου.

(Γέλια)

Δε ξέρω πόσες γυναίκες θα ένοιωθαν άνετα

κάνοντας πρόταση γάμου
σε έναν άντρα σήμερα.

Και η δεύτερη γυναίκα του Μωάμεθ;

Και κείνη δεν πήγαινε πίσω.

Πήγε στη μάχη καβάλα σε μια καμήλα,

που το σύγχρονο ισοδύναμο θα ήταν

να οδηγεί ένα Humvee ή ένα τανκ.

Και οι άλλες γυναίκες;

Παλιά έγγραφα μας λένε
ότι οι γυναίκες απαιτούσαν

να λαμβάνουν μέρος
στην Ισλαμική επανάσταση

που γινόταν γύρω από τον Προφήτη.

Μια γυναίκα έγινε διάσημη στρατηγός

όταν οδήγησε τους άνδρες της στη μάχη
και κατέπνιξε μια επανάσταση.

Γυναίκες και άντρες συσχετίζονταν
ελεύθερα μεταξύ τους, αντάλλαζαν δώρα.

Ήταν το έθιμο μια γυναίκα
να επιλέγει τον σύζυγό της

και να του κάνει πρόταση γάμου.

Και αν ο γάμος αποτύγχανε,
να αρχίζει τη διαδικασία για διαζύγιο.

Οι γυναίκες έκαναν έντονες συζητήσεις
ακόμα και με τον ίδιο τον Προφήτη.

Μου φαίνεται ότι
αν οι φονταμενταλιστές έχουν σκοπό

να γυρίσουν τη μουσουλμανική κοινωνία
πίσω στο 680 μ.Χ.,

αυτό θα είναι ένα τεράστιο βήμα μπροστά.

(Γέλια)

Πρόοδος.

(Χειροκροτήματα)

Αλλά δεν απαντήσαμε ακόμα
μια σημαντική ερώτηση.

Αν όχι από την ισλαμική ιστορία,
και αν όχι από το Κοράνι,

πώς έγινε και εμείς,
στη σύγχρονη εποχή,

μάθαμε να συνδέουμε
τις μουσουλμάνες με το χιτζάμπ;

Με το διαχωρισμό από την κοινωνία,

με την απομόνωση και τον αποκλεισμό

από τα πιο βασικά ανθρώπινα δικαιώματα;

Ελπίζω να μη σας εκπλήσσει το γεγονός
ότι αυτό δεν είναι τυχαίο.

Τις τελευταίες δεκαετίες,

οι ίδιοι άνθρωποι
που είχαν το σημαντικό καθήκον

να διαβάζουν και να ερμηνεύουν το Κοράνι

σε διάφορες μουσουλμανικές κοινωνίες,

κάποιοι ιερείς πρόσθεσαν κάποιες ιδέες

σε αυτούς τους τρεις στίχους
που σχετίζονται με τις γυναίκες.

Για παράδειγμα, ο στίχος
για τον οποίο σας έλεγα προηγουμένως,

«Προφήτη, πες στις γυναίκες
και στις κόρες σου

και τις γυναίκες των πιστών
να σκεπαστούν με τα ρούχα τους,

για το καλό τους,

ώστε να μην τις αναγνωρίζουν
και να τους επιτίθενται».

Μερικοί ιερείς, όχι όλοι, μερικοί,

πρόσθεσαν και δικά τους λόγια σε αυτό,

και έτσι, σε κάποιες
μεταφράσεις του Κορανίου,

ο συγκεκριμένος στίχος λέει:

«Προφήτη, πες στις γυναίκες,
τις κόρες σου

και τις γυναίκες των πιστών
να σκεπαστούν με τα ρούχα τους»,

ανοίγει παρένθεση,

«τα ρούχα αυτά είναι πέπλα,

που καλύπτουν ολόκληρο
το κεφάλι και το πρόσωπο,

το λαιμό, το στήθος, μέχρι κάτω
στους αστραγάλους και στους καρπούς.

Όλο το σώμα της γυναίκας
να είναι σκεπασμένο

εκτός από το ένα μάτι,
για να βλέπει που πάει,

και τα χέρια πρέπει
να καλύπτονται με γάντια».

Γιατί βέβαια υπήρχε απόθεμα από γάντια
στην έρημο της Σαουδικής Αραβίας.

(Γέλια)

Κτλ., κτλ., κτλ. πολλά και διάφορα,
κλείνει η παρένθεση,

«για να μην την αναγνωρίζουν
και της επιτίθενται».

Αυτοί οι αποκαλούμενοι ιερείς συμπέραναν,

βασιζόμενοι σε αυτές τις προσθήκες,

ότι οι γυναίκες έχουν μόνο έναν ρόλο.

Για να καταλάβουμε
ποιος είναι αυτός ο ρόλος

το μόνο που έχουμε να κάνουμε

είναι να διαβάσουμε μερικές «φάτουα»,
ή αλλιώς θρησκευτικά διατάγματα,

που αυτοί οι ιερείς εξέδωσαν.

Θα σας δώσω μια ιδέα.

«Μια γυναίκα χρειάζεται
να φοιτήσει μόνο στο δημοτικό

πριν παντρευτεί»,

που σημαίνει ότι θα είναι
στην «ώριμη» ηλικία των 11 ή 12.

«Μια γυναίκα δε μπορεί να εκπληρώσει
τις πνευματικές της υποχρεώσεις στο Θεό

προτού εκπληρώσει

τις σωματικές της υποχρεώσεις
απέναντι στον σύζυγό της.

Αν εκείνος την ποθήσει

όταν εκείνη θα βρίσκεται
επάνω σε μια καμήλα,

εκείνη πρέπει να ενδώσει».

Το Ισλάμ απαγορεύει στις γυναίκες
να φοράνε σουτιέν,

γιατί τα σουτιέν ανασηκώνουν το στήθος
και κάνουν τη γυναίκα να μοιάζει νεότερη.

Και αυτό είναι εσκεμμένη απάτη.

Και το αγαπημένο μου:

(Γέλια)

«Εάν ο άνδρας έχει πληγές που βγάζει πύον

από την κορυφή του κεφαλιού του
μέχρι τις πατούσες

και εκείνη τις γλείψει,

και πάλι δε θα του ξεπληρώσει
τα όσα του χρωστάει».

Σύμφωνα με αυτά και πολλά άλλα
παρόμοια διατάγματα

σχετικά με τις γυναίκες, συμπεραίνουμε:

Οι καλύτερες γυναίκες,
οι πιο ενάρετες από αυτές,

είναι αμόρφωτες,

άρα ανίσχυρες,

που λίγο διαφέρουν από σκλάβες.

Και έτσι μένουν στο σπίτι,
χωρίς να διαμαρτύρονται, χωρίς σουτιέν.

(Γέλια)

Έτοιμες και διαθέσιμες ανά πάσα στιγμή,

για να ικανοποιήσουν κάθε του επιθυμία,

ακόμα και για να γλείψουν όλο του το σώμα.

Για να τον ικανοποιήσουν όποτε το ζητήσει,

στο κρεβάτι του, ή καβάλα σε μια καμήλα.

Σας ακούγεται αυτό σαν η βουλή του Θεού;

Σας ακούγεται σαν θεϊκή εντολή;

Ή ακούγεται σαν μια περίεργα
και άβολα ερωτική,

το χειρότερο είδος
μισογυνιστικής φαντασίωσης;

Αυτοί οι αποκαλούμενοι ιερείς

και οι φονταμενταλιστές,
και οι εξτρεμιστές που τους υποστηρίζουν,

πραγματικά εξαγνίζουν το Ισλάμ εκ των έσω,

και το επαναφέρουν στην γνήσια μορφή του;

Ή αυτοί οι άνδρες δεν διαφέρουν
καθόλου από εκείνους

που παραμόνευαν στο σκοτάδι,
στα σύνορα της πόλης,

έτοιμοι να επιτεθούν στις γυναίκες;

Ευχαριστώ.

(Χειροκροτήματα)