-
1930-cu ilin ikinci yarısında, getdikcə
-
aqressivləşən nasist Almaniyasını görürük.
-
1935-ci ildə isə ordularını yenidən
-
silahlandırmaq istədiklərini elan etdilər.
-
Bunun vacib olmasının səbəbi, ordularını
-
birdən-birə qurma istəyi deyildi.
-
Onlar bunu, 1933-cü ildə hakimiyyəti
-
ələ keçirən kimi etmişdilər.
-
Lakin indi öz niyyətlərini
-
əmin və hərkəsə açıq bir şəkildə
-
elan edirdilər bu da o deməkdir ki, onlar
-
Alman silahlı qüvvələrinin 100000 əsgərlə
-
məhdudlaşdığını bildirən Versal
-
müqaviləsinə əhəmiyyət vermirlər.
-
Sonra 1936-cı ilə daxil oluruq.
-
Yadınızdadırsa, Versal müqaviləsinin
-
başqa bir şərtidə Almaniyanın Reynlandı
-
işğal etməsinə icazə verilməməsi idi.
-
Gördüyünüz bu sarı rənglı ərazi Reynlanddır.
-
Bu şərt 1925-ci ildə Lokarno müqavilələri
-
ilə də, təsdiqlənmişdi və burada Almaniya
-
Reynlendı işğal etməmək üçün razılaşdı.
-
Lakin 1936-cu ildə Hitler bu şərtlərə
-
məhəl qoymayaraq, Reynlendı işğal etdi.
-
Fransa və xüsusən də Britaniya
-
bu hadisəyə görə
-
artıq narahat olmağa
-
başlamışdı. Lakin onlar ortaq
-
qərara gəldilər ki, bu, başqa bir
-
müharibənin başlanması üçün səbəb deyil.
-
Buna görə də, onlar Almaniyadan geri çəkilmədilər.
-
1938-ci ilə keçdikdə isə Almanların
-
aqresiyasının daha da artdığını görürük.
-
1938-ci ilin martında Avstriyada nasistlər
-
tərəfindən qurulmuş, Avstriyanı devirən və
-
Almanlara iki ölkəni birləşdirməyə
-
imkan verən çevriliş baş verdi.
-
Beləliklə Almanlar qansız işğal nəticəsində
-
Avstriyaya daxil oldular.
-
Artıq Avstriyada nasistlərə xalq
-
dəstəyi var idi və
-
nasist partiyası yaranmışdı.
-
Bir çox Avstryalılar arasında uzun
-
illərdir ki, Almanlarla birləşə
-
biləcək əhval-ruhiyyə var idi.
-
Çünki Avstriya Alman dilli
-
xalq idi.
-
Nəticədə mart ayında bu
-
"Əlaqə" və ya birləşmə yarandı.
-
Beləliklə, Almanlar Avstriyalılarla
-
birlikdə Versal və
-
Sen-Jermen müqavilələrinə
-
məhəl qoymadılar
-
və nəticədə
-
Almaniya ilə Avstriyanın
-
birləşməsi baş verdi.
-
1938-ci ilin sentybrna daxil olarkən,
-
Hitler və nasistlər
-
Çexoslovakiyanın almandilli əhalisini
-
Almanların nəzarəti
-
altına almaq istəyirdi.
-
Həmin bölgəni
-
çəhrayı rənglə işarələdim.
-
Bu bölgələr "Sudetlend"
-
adlanırdı.
-
Sonralar Fransa, İngiltərə və
-
İtaliya Almaniya ilə aralarında gərginlik
-
yaratmaq istəmədikləri üçün
-
Almanların İtaliya ilə
-
müttəfiq olma istəyini
-
qəbul edirlər.
-
Beləliklə, 1938-ci ilin sentyabrında
-
onlar Münhen sazişini
-
imzaladılar və Almanların Çexoslovakiya
-
Çexoslovakiya höküməti ilə
-
məsləhətləşmədən
-
Sudet ərazisini
-
ələ keçirməyinə
-
icazə verdilər.
-
Almanların Çexoslovakiya əhalisinin
-
mühüm hissəini, sənayə potensialının
-
vacib hissəsini ələ keçirməsi
-
ilə nəticədə 1939-cu ilin əvvəlinə çatırıq
-
və burada artıq
-
Çex Respublikası
-
dediyimiz bu bölgə, Almaniyanın
-
protektoratı altındadır. Buna,
-
"Bohemiya və Moraviya Protektoratı" deyilir.
-
Beləliklə, Bohemiya və Moraviya Almaniyaya daxil olur.
-
1939-cu ilə gəldikdə isə
-
əvvəlki dörd il ərzində olduğu kimi
-
bu formanın təkrarlandığını görürük.
-
Nasist Almaniyası yenidən silahlanır və
-
Versal müqaviləsinə məhəl qoymadan, Avstriya ilə
-
birlikdə Reynlandı işğal edir.
-
Beləliklə, onlar öz ərazilərini genişləndirdilər.
-
Münhen müqaviləsinə əsasən,
-
Çexoslovakiyanın almandilli ərazilərini
-
ələ keçirməyə icazə verildiyi üçün
-
onlar indiki "Çex Respublikası"
-
olaraq adlandırdığımız
-
Bohemiya və Moraviyanı ələ keçirdilər.
-
Bu, Alman təcavüzünü Avropadakı
-
güclərin qəbul etdiyi bir sistemdir,
-
xüsusən də, İngiltərə buna
-
icazə verərək, "sakitləşdirmə siyasəti"
-
işlətdi. "Sakitləşdirmə"-sözü o deməkdir ki,
-
bir şeyə qəzəblənən birinə
-
daha da qəzəblənməməsi üçün
-
istədiyi hər şeyi
-
etmək üçün
-
icazə verirsiniz.
-
Geriyə baxdıqda deyə bilərsiniz ki,
-
"Onlar Almaniyanın getdikcə daha çox
-
ərazi ələ keçirməsinə, aqressivləşməsinə
-
və özlərindən əmin olmasına icazə verdilər
-
və bu da nəticədə, ikinci Dünya Müharibəsinə yol açardı".
-
Lakin hər kəs birinci Dünya Müharibəsi
-
zamanı nələrin
-
baş verdiyini bilirdi.
-
Buna görə də, heç kim yeni bir
-
ümumavropa müharibəsini başlatmaq istəmirdi.
-
Nəticədə geriyə baxdıqda, İngilislərin
-
1937-ci ildən bəri baş naziri olan
-
Nevill Çamberlen zəif olduğunu
-
deyə bilərik və bu da,
-
1939-cu ilin
-
payızında nasistlərin Polşanı
-
işğal etməsinə səbəb oldu.
-
Bunu demək olduqca asandır,
-
lakin 1939-cu ilə baxarkən gördüyümüz şey,
-
Avropanın digər gücləri tərəfindən tutula
-
bilməyən Almaniyadır.
-
1939-cu ilin sentyabrına səbəb olan,
-
Almanlar və Sovetlərin Polşanı bölməyə
-
razı olması və Almaniyanın
-
1939-cu ilin sentyabrında Polşanı işğal
-
etməsidir.
-
Buradan o nəticəyə
-
gəlib çıxa bilirik ki, Polşanın işğalı,
-
"dəvənin belini qıran saman"
-
və müharibənin başlanğıcıdır.
-
Yəni Polşanın işğalı ikinci
-
Dünya Müharibəsinin başlanmasına səbəb oldu.