Return to Video

Asperger sendromumla iç dünyamla iletişim kurmayı nasıl öğrendim

  • 0:01 - 0:03
    Bugün sizlerle hayaller hakkında
    konuşmak istiyorum.
  • 0:04 - 0:07
    Bütün hayatım boyunca çok
    renkli hayaller kurdum
  • 0:07 - 0:09
    ve filmlerdekilerden daha harika.
  • 0:09 - 0:11
    (Gülüşmeler)
  • 0:11 - 0:13
    Uçmanın, alev üflemenin
    ve yakışıklı erkeklerin
  • 0:13 - 0:16
    birdenbire ortaya çıkmalarını
    sağlamanın ötesinde.
  • 0:16 - 0:18
    (Gülüşmeler)
  • 0:18 - 0:21
    Müzik okumak ve yazmak
    gibi şeyler yapabilirim.
  • 0:21 - 0:25
    Üniversite için kişisel bildirimi rüyamda
  • 0:25 - 0:26
    yazdığımsa komik bir gerçek.
  • 0:26 - 0:29
    Ve kabul edildim. Böyle, evet.
  • 0:30 - 0:32
    Çok görsel bir düşünürüm.
  • 0:32 - 0:35
    Resimlerle düşünürüm, kelimelerle değil.
  • 0:35 - 0:39
    Bana göre, kelimeler
    içgüdüler ve lisan gibidir.
  • 0:40 - 0:42
    Benim gibi pek çok insan var;
  • 0:42 - 0:44
    mesela Nikola Tesla,
  • 0:44 - 0:49
    her şeyi gözünde canlandırıp, tasarlayıp,
    test edip, hataları giderebiliyordu --
  • 0:49 - 0:53
    bütün icatlarını --
    kafasında, doğru olarak.
  • 0:55 - 0:58
    Lisan biraz da bizim türümüze özel zaten.
  • 0:58 - 1:00
    Ben biraz daha ilkelim,
  • 1:00 - 1:03
    Google Translate'in beta versiyonu gibi.
  • 1:03 - 1:05
    (Gülüşmeler)
  • 1:07 - 1:11
    Beynimin beni ilgilendiren şeylere
    aşırı derecede odaklanma yeteneği var.
  • 1:11 - 1:14
    Örneğin, bir zamanlar
    kalkülüsle bazı ünlülerin
  • 1:14 - 1:17
    evliliklerinden daha uzun
    süren bir ilişkim oldu.
  • 1:17 - 1:20
    (Gülüşmeler)
  • 1:21 - 1:23
    Benimle ilgili başka tuhaf şeyler de var.
  • 1:24 - 1:27
    Belki fark ettiniz, sesimde
  • 1:27 - 1:28
    fazla bir değişim yok.
  • 1:28 - 1:32
    Bu sebeple insanlar beni bazen GPS (Küresel
    konumlandırma sistemi)'le karıştırıyor.
  • 1:32 - 1:35
    (Gülüşmeler)
  • 1:36 - 1:40
    Bu durum temel iletişimi zora sokabiliyor,
    yön bulmaya ihtiyacınız olmadığı sürece.
  • 1:40 - 1:44
    (Gülüşmeler)
  • 1:44 - 1:46
    Teşekkürler.
  • 1:46 - 1:50
    (Alkış)
  • 1:51 - 1:54
    Birkaç yıl önce, sunum
    yapmaya başladığımda,
  • 1:54 - 1:56
    ilk kez vesikalık resim çektirmeye gittim.
  • 1:57 - 2:00
    Fotoğrafçı bana cilveli görünmemi söyledi.
  • 2:00 - 2:02
    (Gülüşmeler)
  • 2:02 - 2:05
    Ne söylediği hakkında
    en ufak bir fikrim yoktu.
  • 2:05 - 2:07
    (Gülüşmeler)
  • 2:07 - 2:09
    Şöyle dedi, "Şöyle yap,
    bilirsin, gözlerinle,
  • 2:09 - 2:11
    erkeklerle flört ettiğin
    zaman yaptığın gibi."
  • 2:11 - 2:13
    "Nasıl yani?" diye sordum.
  • 2:14 - 2:15
    "Bilirsin, gözlerini kısarak bak."
  • 2:16 - 2:17
    Ben de denedim, gerçekten.
  • 2:17 - 2:19
    Bunun gibi bir şeye benzedi.
  • 2:19 - 2:22
    (Gülüşmeler)
  • 2:22 - 2:24
    Waldo'yu arıyormuş gibi göründüm.
  • 2:25 - 2:27
    (Gülüşmeler)
  • 2:29 - 2:30
    Bunun bir nedeni var,
  • 2:30 - 2:33
    Waldo'nun saklanması için
    bir nedeni olduğu gibi.
  • 2:33 - 2:37
    (Gülüşmeler)
  • 2:41 - 2:43
    Asperger sendromum var,
  • 2:43 - 2:45
    insanlardan beklenen
  • 2:45 - 2:48
    temel sosyal yetenekleri kısıtlayan,
    otizmin yüksek fonksiyonlu bir türü.
  • 2:51 - 2:54
    Hayatı pek çok şekilde daha
    zor hâle getiriyor
  • 2:54 - 2:58
    ve büyürken topluma uyum
    sağlamakta zorlandım.
  • 2:58 - 3:02
    Arkadaşlarım espriler yapardı;
    fakat onları anlamazdım.
  • 3:02 - 3:07
    Kişisel kahramanlarım George Carlin
    ve Stephen Colbert'di
  • 3:07 - 3:09
    ve bana mizahı onlar öğretti.
  • 3:11 - 3:15
    Kişiliğim utangaç ve tuhaf olmaktan,
  • 3:15 - 3:18
    cüretkâr olmaya ve sövmeye doğru değişti.
  • 3:18 - 3:21
    Söylemeye gerek yok,
    çok fazla arkadaşım yoktu.
  • 3:22 - 3:24
    Aynı zamanda dokuya karşı çok hassastım.
  • 3:25 - 3:28
    Suyun derimde hissettirdikleri
    karıncalanma gibiydi
  • 3:28 - 3:31
    ve bu sebeple yıllarca duş
    yapmayı reddettim.
  • 3:31 - 3:35
    Ancak şimdi sizi temin ederim,
    temizlik rutinim normal durumda.
  • 3:35 - 3:37
    (Gülüşmeler)
  • 3:38 - 3:43
    Bu noktaya gelmek için çok çaba harcamak
    zorunda kaldım ve ebeveynlerim --
  • 3:43 - 3:48
    bir akranım tarafından cinsel tacize
    uğradığımda işler kontrolden çıktı
  • 3:48 - 3:52
    ve bütün bunların üstüne zor bir
    durumu daha da kötüleştirdi.
  • 3:53 - 3:59
    Tedavi için ülkenin bir ucundan diğer
    ucuna 2.000 mil yol katetmem gerekti;
  • 3:59 - 4:03
    ancak bana yeni bir ilaç verildikten
    birkaç gün sonra,
  • 4:03 - 4:05
    hayatım Yaşayan Ölü'nün bir
    bölümü hâline geldi.
  • 4:06 - 4:09
    Paranoyak hâle geldim ve çürüyen ölülerin
  • 4:09 - 4:12
    bana doğru geldiğini görmeye başladım.
  • 4:13 - 4:16
    Ailem sonunda beni kurtardı;
  • 4:16 - 4:20
    ama o sürede, o üç haftada
    8,5 kilo kaybetmiştim,
  • 4:20 - 4:23
    aynı zamanda şiddetli bir anemi gelişti
  • 4:23 - 4:25
    ve intiharın eşiğine geldim.
  • 4:26 - 4:31
    Hoşnutsuzluklarımı, travmamı
    ve sosyal kaygımı anlayan
  • 4:31 - 4:35
    yeni bir tedavi merkezine transfer oldum.
  • 4:35 - 4:38
    Nasıl tedavi edeceklerini biliyorlardı
    ve sonunda ihtiyacım olan yardımı aldım.
  • 4:38 - 4:41
    18 aylık yoğun çalışmadan sonra,
  • 4:41 - 4:44
    inanılmaz şeyler yapmak
    üzere işe koyuldum.
  • 4:45 - 4:48
    Genellikle Asperger sendromu
    yaşayan insanların
  • 4:48 - 4:50
    çok karmaşık bir iç dünyaları vardır
  • 4:50 - 4:53
    ve kendimden biliyorum,
    çok renkli bir kişiliğim var,
  • 4:53 - 4:57
    zengin fikirlerim ve aklımda
    birçok şey var.
  • 4:57 - 5:00
    Ancak bunun bulunduğu yerle,
  • 5:00 - 5:03
    bunu dünyaya nasıl ilettiğim
    arasında bir boşluk var.
  • 5:03 - 5:07
    Bu durum temel iletişimi zorlu
    bir durum haline getirebilir.
  • 5:08 - 5:11
    Sosyal yetersizliğimden dolayı,
    birçok yer beni işe almazdı,
  • 5:11 - 5:14
    bu yüzden Waffle House'a başvurdum.
  • 5:14 - 5:19
    (Gülüşmeler)
  • 5:20 - 5:24
    Waffle House, müstesna bir
    24 saat açık lokanta.
  • 5:24 - 5:26
    (Gülüşmeler)
  • 5:26 - 5:29
    (Alkış)
  • 5:29 - 5:31
    Teşekkürler.
  • 5:31 - 5:33
    Orada tavada patatesinizi, birinin
  • 5:33 - 5:36
    insan cesedini yok edebileceği kadar
    farklı şekilde sipariş edebilirsiniz.
  • 5:36 - 5:38
    (Gülüşmeler)
  • 5:38 - 5:42
    Dilimlenmiş, küp küp kesilmiş, biberlenmiş,
    iri parçalı, tepeleme, mantarlı ve üstü kaplı.
  • 5:42 - 5:44
    (Gülüşmeler)
  • 5:44 - 5:46
    Sosyal normlara uygun olarak,
  • 5:46 - 5:49
    Waffle House'a sadece gecenin
    köründe gitmeniz gerekiyor.
  • 5:49 - 5:51
    (Gülüşmeler)
  • 5:51 - 5:55
    Bir keresinde, sabaha karşı 2'de bir
    garsonla konuşuyordum ve ona şunu sordum,
  • 5:55 - 5:58
    "İşte başınıza gelen en saçma şey neydi?"
  • 5:59 - 6:02
    Bana bir kez bir adamın tamamen
    çıplak olarak içeri girdiğini söyledi.
  • 6:02 - 6:03
    (Gülüşmeler)
  • 6:04 - 6:06
    Şöyle dedim, "Harika! Beni
    gece vardiyasına yazın!"
  • 6:06 - 6:09
    (Gülüşmeler)
  • 6:09 - 6:12
    Söylemeye gerek yok,
    Waffle House beni işe almadı.
  • 6:14 - 6:18
    Asperger'e sahip olmak
    bir dezavantaj olarak görülebilir
  • 6:18 - 6:20
    ve bazen gerçekten büyük sıkıntı verir;
  • 6:20 - 6:22
    ama aynı zamanda tam tersidir.
  • 6:22 - 6:26
    Bu benim yenilikçi
    düşünmeme sebep olan bir armağan.
  • 6:27 - 6:34
    19'umda mercan resifleri üzerine bir
    incelememle araştırma yarışmasını kazandım
  • 6:34 - 6:35
    ve bu araştırmamı sunarak
  • 6:35 - 6:37
    BM Biyolojik Çeşitlilik Konvansiyonu'nda
  • 6:37 - 6:39
    bir konferans verdim.
  • 6:39 - 6:41
    (Alkış)
  • 6:41 - 6:42
    Teşekkürler.
  • 6:42 - 6:47
    (Alkış)
  • 6:47 - 6:51
    22 yaşında, üniversiteden mezun
    olmaya hazırlanıyorum
  • 6:51 - 6:55
    ve AutismSees adında bir biyoteknoloji
    firmasının kurucu ortağıyım.
  • 6:56 - 6:57
    (Alkış)
  • 6:57 - 6:59
    Teşekkürler.
  • 6:59 - 7:01
    (Alkış)
  • 7:01 - 7:04
    Ama buraya gelmek için neler yapmam
    gerektiğini bir düşünün:
  • 7:04 - 7:10
    25 terapist, 11 yanlış teşhis,
    yıllar süren acı ve travma.
  • 7:11 - 7:14
    Daha iyi bir yolu olup olmadığını
    düşünmek için çok zaman harcadım
  • 7:14 - 7:18
    ve bence var: Otizme destek teknoloji.
  • 7:19 - 7:21
    Bu teknoloji, otizm spektrum bozukluğu
  • 7:21 - 7:25
    veya ASD'ye sahip bireylere yardımcı
    olmada bütünleyici rol oynayabilir.
  • 7:26 - 7:31
    Şirketim AutismSees tarafından çıkarılan
    Podium uygulaması, iletişim yeteneklerini
  • 7:31 - 7:37
    bağımsız olarak değerlendirme ve
    geliştirmeye yardım etme kabiliyetine sahip.
  • 7:37 - 7:42
    Buna ek olarak, kamera ile
    göz temasını takip eder,
  • 7:42 - 7:48
    toplum önünde konuşma ve iş mülakatı
    deneyimini taklit eder.
  • 7:49 - 7:51
    Üzerinde biraz daha çalıştıktan sonra,
  • 7:51 - 7:53
    belki bir gün Waffle House beni işe alır.
  • 7:53 - 7:55
    (Gülüşmeler)
  • 7:57 - 8:03
    Harika olan şeylerden biri de,
    Podium'u bugüne
  • 8:03 - 8:08
    hazırlanmada yardımcı olması için
    kullandım ve çok işe yaradı.
  • 8:08 - 8:09
    Ama bundan daha da fazlası.
  • 8:09 - 8:11
    Daha da fazla şeyler yapılabilir.
  • 8:12 - 8:15
    ASD'ye sahip insanlar için --
  • 8:15 - 8:20
    pek çok yenilikçi bilim insanı,
    araştırmacı, sanatçı
  • 8:20 - 8:25
    ve mühendisin buna sahip
    olduğu tahmin ediliyor;
  • 8:25 - 8:31
    örneğin, Emily Dickinson, Jane Austen,
    Isaac Newton ve Bill Gates
  • 8:31 - 8:32
    örneklerden bazıları.
  • 8:32 - 8:34
    Karşılaşılan sorun,
  • 8:34 - 8:38
    iletişim engelleri olduğunda
  • 8:38 - 8:40
    parlak fikirlerin çoğunlukla
    paylaşılamaması.
  • 8:41 - 8:46
    Bu yüzden her gün otizme sahip birçok
    bireyin farkına varılmıyor
  • 8:46 - 8:48
    ve istismar ediliyorlar.
  • 8:49 - 8:56
    Bu sebeple, benim otizme sahip bireyler
    için hayalim bunu değiştirmek,
  • 8:56 - 8:59
    onları başarılı olmaktan alıkoyan
    engelleri kaldırmak.
  • 9:00 - 9:02
    Renkli hayaller kurmayı sevmemin
    nedenlerinden biri,
  • 9:02 - 9:05
    özgür olmama olanak vermesi,
  • 9:05 - 9:09
    sosyal ve fiziksel sonuçlar ile
    yargılanmadan.
  • 9:10 - 9:13
    Kafamda kurduğum sahnelerin
    üzerinde uçarken
  • 9:13 - 9:14
    huzur içindeyim.
  • 9:15 - 9:17
    Yargılardan muafım
  • 9:17 - 9:19
    ve istediğim şeyi yapabilirim,
    anlıyor musunuz?
  • 9:19 - 9:24
    Brad Pitt'le sevişiyorum ve
    Angelina buna hiç karışmıyor.
  • 9:24 - 9:26
    (Gülüşmeler)
  • 9:28 - 9:32
    Otizme destek teknolojinin amacı
    bundan daha fazla
  • 9:32 - 9:33
    ve daha önemli.
  • 9:34 - 9:38
    Amacım insanların otizm
  • 9:38 - 9:43
    ve yüksek fonksiyonlu Asperger'e sahip
    bireylere karşı bakışını değiştirmek,
  • 9:43 - 9:47
    çünkü yapabilecekleri çok şey var.
  • 9:47 - 9:50
    Yani, Temple Grandin'e
    bakın, örneğin.
  • 9:50 - 9:54
    Bunu yaparak, insanların yeteneklerini
    bu dünyayla paylaşmasına
  • 9:54 - 9:58
    ve bu dünyayı ileriye götürmesine
    yardımcı oluyoruz.
  • 9:58 - 10:00
    Bunun yanında, onlara gerçek dünyada,
    gerçek zamanlı olarak
  • 10:00 - 10:03
    hayallerinin peşinde koşmaları
    için cesaret veriyoruz.
  • 10:03 - 10:04
    Teşekkürler.
  • 10:04 - 10:08
    (Alkış)
  • 10:08 - 10:09
    Teşekkürler.
  • 10:09 - 10:13
    (Alkış)
Title:
Asperger sendromumla iç dünyamla iletişim kurmayı nasıl öğrendim
Speaker:
Alix Generous
Description:

Alix Generous bir çok fikri olan genç bir kadın — ödül kazanan bilimsel çalışma yaptı, yeni bir teknoloji geliştirdi ve çok harika espriler yapıyor (göreceksiniz). Kendisi iletişim için gerekli temel sosyal yetenekleri kısıtlayan, otizm spektrum bozukluğunun bir çeşidi olan Asperger sendromuna sahip ve düşüncelerini dünyayla nasıl paylaşacağını öğrenmek için yıllarca çok çaba gösterdi. Bu komik, kişisel konuşmasıyla, hikâyesini paylaşıyor — ve daha fazla insanın büyük fikirlerini paylaşmasına yardımcı olacak araç fikirlerini.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
10:26

Turkish subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.