Daha sağlıklı hayatın konuşulmayan sırrı

Dışkımızla idrarımızın süper güçleri var, ama çoğu zaman bu güçlerden yararlanmıyoruz. Molly Winter bizi hassaslığımızla yüzleştirerek, tuvaletten aşağı gidenleri; iklim değişikliğiyle savaşmaya yardım edebilecek, yenileşmeyi güdüleyecek ve hatta tasarruf ettirecek bir kaynak olarak görmemizi istiyor.

Ne zaman iş seyahatine çıkacak olsam,

içme suyumun nereden
geldiğini bulmaya çalışırım,

dışkımla idrarımın nereye gittiğini de.

(Gülüşmeler)

Bu sayede, aile arasında
"Kaka Prensesi" lakabını aldım

ve bu birçok tatilimizi mahvetti,
çünkü normal bir şey değil.

Fakat nereye gittiğini düşünmek,
dışkımız ve idrarımızın üstün güçlerinin

neler olduğunu anlamaktaki ilk aşama.

(Gülüşmeler)

Evet.

Yararlıca kullanırsak,

daha sağlıklıca ve güzelce yaşayabiliriz.

New Mexico'da bulunan Santa Fe'deki
şu manzaraya bir bakın.

Zihninizde oluşan sözcükleri
ve hisleri bir düşünün.

Burası işlenmiş lağım suyu
kullanılarak sulanmış.

Hislerinizde değişiklik var mı?

Olabilir gibi geliyor bana.

Sorun değil ama bu.

Bu konuda nasıl hissettiğimiz,

tam olarak ne kadar yenilikçi
olabileceğimizi belirleyecek.

İşleyiş biçimini açıklamak istiyorum,

ama hangi sözcükleri kullanayım?

Yani, "bok" ve "sidik" gibi
kaba sözcükler kullanabilirim,

o zaman büyükannem videoyu izlemez.

Ya da "kaka" ve "çiş" gibi çocuksu
sözcükler kullanabilirim.

Ya da "dışkı" ve "atık" gibi bilimsel
sözcükler kullanabilirim.

Karışık kullanacağım.

(Gülüşmeler)

Elimde bunlar var. (Gülüyor)

Şu kenar mahallede,

kaka, çiş ve yıkama suyu
şu arıtma tesisine gidiyor,

bölge halkının tam ortasına.

Arıtma tesisinden çok bir parka benziyor.

Tüm bu çakıl katmanının
en dibindeki kaka --

kimseye dokunmadan --

bataklık bitkilerine katı besin sağlıyor.

Diğer uçtan çıkan temiz, berrak suysa

herkesin bahçesini sulamak için
yer altından dolaşıyor.

Çölde olsalar bile,

kendi vahalarına sahipler.

Bu yaklaşıma Tümleşik Su Yönetimi deniyor,

bütüncül ya da kapalı devre de deniyor.

Adı ne olursa olsun,

bu yaklaşım, mevcut durumdaki şu temizlik
düşüncemizle çatışma içinde:

Sınırlandır, arıt, kurtul.

Fakat bu yaklaşımda,
bir aşama iyisini yapıyoruz.

En baştan yeniden
kullanmak için tasarlıyoruz,

çünkü her şey yeniden kullanılır,

biz yeni yeni planlamaya başladık.

Sıklıkla, bu yaklaşım gerçekten
güzel alanlar ortaya çıkarıyor.

Fakat bu sistemdeki en önemli şey,

çalışma tekniği değil.

Önemli olan hissettikleriniz.

Bahçenizde bunu ister misiniz?

Neden olmasın?

Bu soru gerçekten çok ilgimi çekiyor.

Neden temizlik konusunda daha çok
yenileşme görmüyoruz?

Neden bu, yeni olağan durumumuz olmasın?

Bu soruyu bu kadar çok önemsediğim için

kâr amacı gütmeyen Recode'da çalışıyorum.

Sürdürülebilir yapı ve imar

uygulamalarının benimsenmesini
hızlandırmak istiyoruz.

Daha fazla yenileşme istiyoruz.

Fakat birçok durumda,
yenileşmenin tüm türleri --

daha güzelce yaşamamıza
yardım edecek türleri --

yasa dışı çıkıyor.

Günümüz yönetmelik ve yasaları,
var olan en iyi uygulamanın

hep en iyi uygulama olarak
kalacağı varsayımıyla yazılmış,

bitmeyen sürekli eklemelerle.

Ancak yenileşme her zaman ekleme değildir.

Şöyle bir durum var,
yeni bir tekniğe karşı yaklaşımımız

yaptığımız her şeyin içine işliyor:

Konuşma biçimimize,

insanları eğitime teşvikimize,

şakalarımıza, yasalarımıza....

Nihayetinde, ne derece
yenileşmeci olabileceğimizi belirliyor.

Temizlikte yenileşememizin ilk nedeni bu.

Temizlik hakkında konuşurken
biraz rahatsız hissediyoruz,

bu yüzden ben çok kurcalayınca
"Kaka Prensesi" oluyorum.

İkinci nedense şu:

ABD'de sorunumuzun olmadığını düşünüyoruz.

Ama öyle değil.

Hâlâ ABD'de, lağım suyundan
bok içtiğimiz için hastalanıyoruz.

Her yıl yedi milyon insan hastalanıyor,

yılda 900 kişi ölüyor.

Durumu iyileştirmek içinse
bütüncül bir yaklaşımda değiliz.

Bir şeyi çözdüğümüz yok.

Yaşadığım Portland, Oregon'da,

yağmurlu bir havada
bikinimle yüzmeye gidemiyorum,

çünkü bazen ham lağımı
nehirlerimize boşaltıyoruz.

Yağmur suyumuz ve lağım suyumuz
aynı arıtma tesisine gidiyor.

Aşırı yağmur olunca, nehre taşıyor.

Portland bu konuda tek değil.

Belediyelerin yüzde kırkı

ham ya da kısmen arıtılmış lağımı
su yollarımıza boşalttığını bildiriyor.

Mevcut durumdaki diğer
vurucu meseleye gelince,

kakanızın ve çişinizin yarısı
toprağı gübrelemeye gidiyor.

Diğer yarısıysa yakılıyor

ya da çöpe gidiyor.

Bu bana göre oldukça vurucu,

çünkü her gün çıkardıklarınızda
inanılmaz besin maddeleri var.

Domuz gübresiyle kıyaslayabiliriz;

biz de hepçiliz, onlar da hepçil.

Kakanızla çişinizi ağaç için sağlık verici
bir meyve suyu gibi düşünün.

(Gülüşmeler)

Diğer vurucu noktaya gelince,

aldığımız ilaçların hepsini de
su yollarımıza gönderiyoruz.

Ortalama bir atık arıtma tesisi
suya karışan ilaçların belki de

yarısını arıtabilir.

Geri kalan diğer yarısı
doğrudan diğer tarafa gidiyor.

Bir düşünün,
ilaçlardan oluşan bir karışım --

hormonlar, steroidler, Vicodin --

bir balığa,

bir köpeğe,

bir çocuğa neler yapar?

Fakat bu sorun, devam ettirmemiz
gereken bir sorun değil.

Tersine çevirirsek,
birçok diğer sorunumuzu

çözebilecek bir kaynak oluşturabiliriz.

Sizin de bu düşünceyi
iyice sindirmenizi istiyorum,

bu yüzden hayal edin size
göstereceğim teknolojileri

ve şu bakış açısını:

"Yeniden kullanacağız.

Güzelleştirmek için tasarlayalım" --

lazımlık eğitimi olarak görün.

(Gülüşmeler)

Bence buna hazırsınız.

Kültür toplumu olarak biz bu
ileri seviye lazımlık eğitimine hazırız.

Üye olmanız için üç harika neden var.

Bir numara:

Yiyeceğimizi gübreleyebiliriz.

Her birimiz bir miktar
kaka ya da çiş yapıyoruz,

yiyeceğimizin yarısını belki de
hepsini gübrelemeye yeter,

beslenme biçimine bağlı tabii.

Tuvaletteki o koyu kahverengi kaka
niçin o renkte biliyor musunuz?

Ölü şeylerden, bakteriler.

İşte bu karbondur.

Karbonu toprağa eklediğimizde

topraktaki diğer mineral
ve besinlere bağlanacaktır.

Bom! Alın size daha sağlıklı yiyecek.

Aha! Alın size daha sağlıklı insanlar.

Kimyasal gübrelerin
içerisinde karbon bulunmaz.

Tüm hayvan ve insan gübresini
toprağımıza taşıdığımızı düşleyin,

fosil yakıta dayalı gübreye
bel bağlamak zorunda kalmayabiliriz,

uzak maden minerallerine de.

Tasarruf edebileceğimiz enerjiyi düşleyin.

Şimdi, kimilerimiz bu döngüyü kirleten

sanayi ürünleri
hakkında endişeli olabilir.

Bu sorun çözülebilir.

Fakat kakayla çiş hakkında konuşurkenki
rahatsızlığı bir kenara bırakmalıyız ki

yeniden kullanımı
hakkında sakince konuşabilelim,

kullanmayacağımız şeylerden de konuşalım.

Şunu iyi dinleyin:

Temizliğe yaklaşımımızı değiştirirsek

iklim değişikliğini
yavaşlatmaya başlayabiliriz.

Kakadaki karbonu hatırladınız mı?

Karbonu toprak bankamıza ekleyebilirsek

havaya saldığımız
karbondioksidi emmeye başlayacak.

Küresel ısınmayı
yavaşlatmaya yardım edebilir.

Size bazı cesur ruhları
göstermek istiyorum,

bu kişiler ileri seviye lazımlık eğitimi
yaklaşımını benimseyecek kadar cesur.

New Mexico'daki bu kişiler --

bunu niye yaptılar?

Çöldeler diye mi?
Tasarruf için mi? Evet.

Fakat daha önemlisi, huzurlu hissettiler,

tuvaletlerinden akanı
kaynak olarak gördükleri için.

Portland, Oregon'da sıradan bir ev.

Bu ev özel, çünkü
gübre dönüşümlü bir tuvaletleri var,

tüm kaka ve çişleri, birikerek
toprak iyileştiriciye dönüşüyor.

Yıkama suları, banyo suları
toprağın altından

kuru odun parçacıkları dolu çukurlara

gidiyor ve bu meyve bahçesini suluyor.

Buna izin çıkartmak istedikleri zaman

Oregon'da bu yasaktı.

Fakat yakındaki diğer
beş eyalette izin veriliyordu.

Recode'un -- çalıştığım kuruluşun --
ilk yasa değişikliği mücadelesiydi bu.

Tümleşik Su Yönetimi yaklaşımının
en ucuz seçenek olduğu

harika bir örnek görüyoruz.

Portland'ın şehir merkezindeki
üç adet yüksek binadan bahsediyorum

ve çektikleri sifonlar lağıma gitmiyor.

Nasıl mı?

Yıkama suları yeniden kullanılıyor;
tuvalet sifonları için,

havalı mekanik sistemler için

ve bahçeyi sulamak için.

Bina kullanılabilecek
her şeyi tükettiğinde --

içine ettiğinde desek de olur --

hemen yanındaki bitki ve bakterilerce
en üstün biçimde işleniyor

ve hemen altındaki
yer altı suyuna süzülüyor.

Tüm bu işlemler

çevredeki lağım altyapısını
yenilemekten daha ucuzdu.

Bu da, değişikliğe giderek
heyecanlanmak için

son neden oluyor:

Çok fazla tasarruf yapabiliriz.

Oregon'daki türünün
ilk yasal izniydi bu.

Cesur ve açık fikirli insanlar
toplandı ve rahatça dedi ki:

"Boktan iş, ama mantıklı."

(Gülüşmeler)

"Yapalım öyleyse."

(Alkış)

Anladınız işte.

Örnekler gösterip duruyorum,

herkes var olan şeyleri
yeniden kullanıyor.

Niçin yapıyorum?

Eskiyen altyapımıza baktığımızda,
-- gerçekten epey eski --

bunu yenileme maliyetine baktığımızda,

bu maliyetin dörtte üçü
şehrin altında kıvrılan borular.

Baştan kurarken, yenileştirirken,

var olan her şeyi işlemek
ve yeniden kullanmak daha mantıklı.

San Francisco bunun mantığını kavradı:

Her meskene indirime yatırım yapıyor,

yıkama sularını ve yağmur
sularını tekrar kullanarak

arka bahçelerini sulamaları için;

çünkü topluluk olarak tasarruf
edecekleri su çok fazla.

Fakat niçin bütün bu projeler
bu kadar yenilikçiydi?

İşin para boyutu var, evet.

Ama daha önemlisi,

ileri seviye lazımlık eğitimi fikri
insanları rahatlattı.

Temizlikteki yenileşmeci anlayışı
diğer şeylerdeki gibi benimsesek ya,

örneğin güneş enerjisindeki gibi.

Düşünün bir -- güneş enerjisi de
yaygın değildi ve el yakıyordu.

Artık her zamankinden daha çok
güç ağımızın bir parçası oldu.

Zor durumlarda dayanıklılığı sağlıyor.

Artık güneş gibi bir güç kaynağımız var,

dünyadaki sorunlardan etkilenmiyor.

Tüm bu yenileşmeyi ne körüklüyor?

Bizler.

Enerjiden bahsediyoruz.

Enerjiden bahsetmek havalı.

Hatta kimileri sorunlardan bahsediyor,

enerjimizi sağladığımız
kısıtlı kaynak sorunlarından.

Bu konuda çalışması için
en iyi ve parlak kişileri destekliyoruz --

daha iyi güneş panelleri,
daha iyi piller, ne varsa işte hepsi.

İçme suyumuzun nereden
geldiğini de konuşalım,

kakamızla çişimizin
gerçekten nereye gittiğini de.

Bu konuyu konuşmadaki
rahatsızlığımızdan kurtulabilirsek

geleceğimizin altın madeni
olacak bir şey oluşturabiliriz.

Her sifonu çektiğinizde,

sizden düşünmenizi istiyorum,

"Kakamla çişim nereye gidiyor?

Getirili biçimde kullanılıyorlar mı?"

(Gülüşmeler)

"Ya da su yolunun birinde
zarar ziyan mı olacaklar?"

Bilmiyorsanız gidin öğrenin.

Yanıt hoşunuza gitmezse,

değişimi sağlayacak kişilerle
iletişime geçmenin yolunu bulun,

ileri seviye lazımlık eğitiminiz var,
tekrar kullanıma hazırsınız.

Hepinizin nasıl hissettiği

tam olarak ne kadar
yenilikçi olabileceğimizi belirleyecek.

Çok teşekkürler.

(Alkışlar)