Σιμόν ντε Μποβουάρ: Το νόημα της ζωής

Στην ηλικία των 21, η Σιμόν ντε Μποβουάρ έγινε το νεότερο άτομο που εξετάστηκε στη φιλοσοφία στο πιο αξιόλογο πανεπιστήμιο της Γαλλίας. Αλλά μόλις απέκτησε άριστη γνώση των κανόνων της φιλοσοφίας, θέλησε να αποκλίνει από αυτούς. Η επιθυμία της να εξερευνήσει τον κόσμο στο έπακρο θα τη στιγματίσει, και θα γίνει η έμπνευση για τις ριζοσπαστικές της ιδέες. Η Ιζόλτ Γκιλέσπι μιλά για τη ζωή αυτής της επαναστάτριας διανοούμενης.

Μάθημα της Ιζόλτ Γκιλέσπι, σε σκηνοθεσία της Σάρα Σάινταν.

Στην ηλικία των 21, η Σιμόν ντε Μποβουάρ
έγινε το νεότερο άτομο

που έδωσε εξετάσεις στη Φιλοσοφία
στο πιο αξιόλογο γαλλικό πανεπιστήμιο.

Πέρασε με απόλυτη επιτυχία.

Μόλις απέκτησε άριστη γνώση
των κανόνων της φιλοσοφίας,

θέλησε να αποκλίνει από αυτούς.

Εκπαιδεύτηκε στην πλατωνική
«Θεωρία των Ιδεών»,

η οποία απέρριπτε τον αισθητό κόσμο
ως μία ατελή απεικόνιση

της αντικειμενικής αλήθειας
και των αμετάβλητων ηθικών αξιών.

Αλλά για τη ντε Μποβουάρ,
η επίγεια ζωή ήταν συναρπαστική, ερωτική,

κάθε τι παρά στατική.

Η επιθυμία της να εξερευνήσει τον κόσμο
στο έπακρο θα τη στιγματίσει,

και τελικά θα γίνει η έμπνευση
για μία επαναστατική φιλοσοφία.

Συζητώντας διαρκώς με τον ερωτικό
και πνευματικό της σύντροφο Ζαν-Πωλ Σαρτρ,

η ντε Μποβουάρ εξέτασε
την ελεύθερη βούληση, τις επιθυμίες,

τα δικαιώματα και τις ευθύνες, αλλά
και την αξία της προσωπικής εμπειρίας.

Στα χρόνια που ακολούθησαν
τον Β' Παγκόσμιο,

αυτές οι ιδέες θα δημιουργούσαν
τη σχολής σκέψης

που είναι πιο στενά συνδεδεμένη
με το έργο τους: τον υπαρξισμό.

Ενώ οι Ιουδο-Χριστιανικές
παραδόσεις δίδασκαν

ότι οι άνθρωποι έχουν
έναν προκαθορισμένο σκοπό,

η ντε Μποβουάρ και ο Σαρτρ πρότειναν
μία επαναστατική εναλλακτική:

ότι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι,

και υπάρχουν χωρίς κάποιο θείο σχέδιο.

Η ελευθερία, παραδέχτηκε η ντε Μποβουάρ,
είναι ευλογία και κατάρα μαζί.

Στο έργο «Για μια Ηθική της Αμφισβήτησης»,

υποστήριξε ότι η μεγαλύτερη
ηθική μας επιταγή

είναι να δημιουργήσουμε
το νόημα της ζωής μας,

προστατεύοντας συγχρόνως την ελευθερία
των άλλων να κάνουν το ίδιο.

Και όπως έγραψε η ντε Μποβουάρ,

«Η ελευθερία που στοχεύει στη στέρηση
άλλης ελευθερίας πρέπει να απορριφθεί».

Αυτή η φιλοσοφία έκανε
τους οπαδούς της να προσπεράσουν

τις αμφιβολίες και τις συγκρούσεις
που παράγουν οι επιθυμίες μας,

τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά.

Και όσο η ντε Μποβουάρ πάσχιζε να βρει
το δικό της σκοπό στη ζωή, αναρωτιόταν

αν όλοι έχουν το δικαίωμα να αναζητήσουν
το νόημα της ζωής ελεύθερα,

γιατί η ίδια περιοριζόταν από τα πρότυπα
της κοινωνίας για τη γυναικεία φύση;

Παρά την παραγωγική της συγγραφή,
διδασκαλία και ακτιβισμό,

η ντε Μποβουάρ δεν αντιμετωπιζόταν σοβαρά
από τους άνδρες συναδέλφους της.

Είχε απορρίψει την Καθολική της ανατροφή
και το ενδεχόμενο γάμου

για να σπουδάσει και να γράφει
απομνημονεύματα, λογοτεχνία και φιλοσοφία.

Αλλά τα ρίσκα που έπαιρνε
υιοθετώντας αυτό τον τρόπο ζωής,

δεν αναγνωρίστηκαν
από πολλούς άνδρες ομόλογούς της,

που θεωρούσαν δεδομένες
αυτές τις ελευθερίες.

Δεν έδειχναν κανένα
επιστημονικό ενδιαφέρον για το έργο της,

που πραγματευόταν
τον εσωτερικό κόσμο των γυναικών,

όπως επίσης την ελεύθερη σχέση
και την αμφιφυλοφιλία της συγγραφέως.

Για να μεταδώσει
τη σημασία της οπτικής της,

η ντε Μποβουάρ καταπιάστηκε
με το πιο απαιτητικό της βιβλίο.

Όπως είχε δημιουργήσει
τα θεμέλια του υπαρξισμού,

αυτή την φορά θα επαναπροσδιόριζε
τα όρια των φύλων.

Δημοσιευμένο το 1949, «Το Δεύτερο Φύλο»
υποστηρίζει ότι σαν και το νόημα της ζωής,

η συμπεριφορά του φύλου
δεν είναι προκαθορισμένη.

Και όπως η ντε Μποβουάρ φημισμένα έγραψε

«Γυναίκα δε γεννιέσαι. Γίνεσαι».

Και για να «γίνεις» γυναίκα, ισχυριζόταν,
σήμαινε το να γίνεις ο «Άλλος».

Η ίδια όρισε το να γίνεις ο «Άλλος», ως
τη διαδικασία χαρακτηρισμού των γυναικών

σαν κατώτερα από τους άνδρες όντα,
οι οποίοι ιστορικά περιγράφονται

ως το ιδανικό πρότυπο
του ανθρωπίνου είδους.

Όντας ο «Άλλος», οι γυναίκες
θεωρούνταν κατώτερες των ανδρών

και επομένως εμποδίζονται συστηματικά
από το να αποκτήσουν ελευθερία.

«Το Δεύτερο Φύλο» έγινε
η απόλυτη φεμινιστική πραγματεία,

εκθέτοντας το λεπτομερές χρονικό
της γυναικείας καταπίεσης

και πληθώρα καθημερινών αφηγήσεων.

«Το Δεύτερο Φύλο»
συνδυάζει προσωπική εμπειρία

και φιλοσοφική παρέμβαση

και προσέφερε ένα νέο πλαίσιο συζήτησης
για τη φεμινιστική θεωρία.

Αυτός ο διάλογος ακόμα
και σήμερα επηρεάζεται

από την επιμονή της ντε Μποβουάρ
ότι στην επιδίωξη της ισότητας,

«δεν υπάρχει διαχωρισμός ανάμεσα
στη ζωή και τη φιλοσοφία».

Φυσικά, όπως κάθε θεμελιώδες έργο,

οι ιδέες που εκτίθενται στο «Δεύτερο Φύλο»
έχουν επεκταθεί κατόπιν έκδοσής του.

Πολλοί σύγχρονοι στοχαστές αναζήτησαν

άλλους τρόπους για να γίνουν οι άνθρωποι
«Άλλοι», που η ντε Μποβουάρ αγνοεί.

Αυτοί περιλαμβάνουν φυλετικές
και οικονομικές ταυτότητες

όπως και ένα ευρύτερο φάσμα ταυτοτήτων
προσδιορισμού φύλου και σεξουαλικότητας.

Η κληρονομιά της ντε Μποβουάρ
γίνεται πιο περίπλοκη

από κατηγορίες δύο μαθητών της
για σεξουαλική παρενόχληση.

Αντιμέτωπη με αυτές τις κατηγορίες

και εξαιτίας κατάχρησης της θέσης της,
της αφαιρέθηκε η άδεια διδασκαλίας.

Για τους παραπάνω λόγους η ζωή της
παραμένει αμφιλεγόμενη, και το έργο της

αντιπροσωπεύει μία επίμαχη περίοδο
στην εμφάνιση του πρώιμου φεμινισμού.

Συμμετείχε σε αυτές τις συζητήσεις
για το υπόλοιπο της ζωής της

γράφοντας λογοτεχνία, φιλοσοφία
και απομνημονεύματα

μέχρι το θάνατό της το 1986.

Σήμερα το έργο της,
μέσω της φιλοσοφικής του γλώσσας,

μπορεί να επαναπροσληφθεί, να αναθεωρηθεί
και να καταπολεμηθεί -

αντίδραση την οποία αυτή η επαναστατική
στοχαστής θα θεωρούσε ευπρόσδεκτη.