Amerikan ve Çin değerleri koronavirüse müdahaleyi nasıl şekillendirdi

COVID-19 ile mücadele etmek için ülkeler şehir genelinde karantina, evde kalma emirleri ve maske zorunluluğu uyguladılar - ancak bu kurallara tepki (ve buna bağlılık) Doğu ve Batı'da belirgin bir şekilde değişti. Yazar ve yayıncı Huang Hung, TED'in sorumlu başkanı Helen Walters ile yaptığı konuşmada, Çin ve Amerikan kültürel değerlerinin salgına tepkilerini nasıl şekillendirdiğine ışık tutuyor ve herkesin salgını sona erdirmek için neden bir araya gelmesi gerektiğine dair bir perspektif sağlıyor. (16 Nisan 2020'de kaydedildi)

Helen Walters: Huang,
seni görmek çok güzel.

Katıldığın için teşekkürler.
2020 yılı şimdiye kadar nasıldı?

Huang Hung: 2020 benim için
tamamen normal başladı.

Ocak ayında Paris'e gittim,

orada moda haftası için
röportajımı yaptım,

22 Ocak'ta Pekin'e geri döndüm

ve bazı şeyleri biraz gergin buldum

çünkü çok fazla söylenti vardı.

SARS'ı yaşadıktan sonra

ben o kadar endişeli değildim.

23'ünde, New York'tan
bir arkadaşım bana yemeğe geldi

ve gripti

ve evimde birlikte yemek yedik

ve ertesi gün Avustralya'ya

uçakla tatil için giden başka
bir arkadaşım geldi.

Yani bir sokağa çıkma yasağı olana kadar

bunu çok ciddiye almıyorduk.

HW: Dünyadaki yankısını gördük.

Sanırım bazı insanlar Çin'in
aldığı bazı önlemlerin

büyüklüğünü anlamakta zorlanıyor.

Demek istediğim - Çin'in bunlara verdiği
yanıtla ilgili başka ne eksik?

HH: Biliyorsunuz, tarihsel olarak kültür

ve tarih açısından

sadece çok farklı iki ülkeyiz.

Yani bu kendi insanları için tamamen
farklı iki insan deneyimi.

Çin'e göre

sokağa çıkma yasağı konunca

insanlar için sorun olmuyor.

İnsanlar bunu sorun etmiyor

çünkü bence bu iyi bir ebeveynin
yapması gereken şey.

Eğer bir çocuk hastalanırsa,

başka bir odaya koyarsınız

ve kilitlersiniz ve diğer çocukların
hasta olmadığından emin olursunuz.

Bunu hükûmetin yapmasını bekliyorlar.

Ancak Çin dışında, Amerika'dan geldiğinde

yapılacak doğru politik şey
ve kişisel özgürlüğü

ihlal edip etmediği büyük bir
sorun haline gelir.

Yani demokratik bir toplumda
uğraşmanız gereken konular,

Çin'de uğraşmak zorunda
olmadığınız konulardır.

Çince'de başka bir dilde mevcut olmayan

bir kelime olduğunu söylemeliyim

ve bu kelime "guāi."

Bunu, ebeveynlerini dinleyen

bir çocuğa söylersiniz.

Bence insanlar olarak biz çok "guāi"yiz.

Çinlilerin her zaman aradığı

bu tür otoriter bir figürümüz var

ve hükûmetin fiilen harekete geçmesini

ve bununla ilgilenmelerini bekliyorlar.

Ne kadar acı olursa olsun,
sorun yok diyorlar,

eğer büyük birader bunun yapılması
gerektiğini söylüyorsa,

o zaman yapılması gerekiyor.

Bu gerçekten Çin'i ayrı bir
zihniyet olarak tanımlıyor,

Çinlilerin, örneğin Avrupa

ve Amerika'daki insanlar gibi
ayrı bir zihniyeti var.

HW: Bu kolektif sorumluluk duygusu

bazen kültürde biraz eksik olur.

Aynı zamanda, bence, denetim

ve veri gizliliği ile ilgili geçerli
endişeler de var.

Buradaki denge nedir

ve denetim ile özgürlük arasında
doğru denge nedir?

HH: Bence internet çağında,

Çin ile ABD arasında bir yerde.

Sanırım kollektif güvenliğe karşı

bireysel özgürlüğü aldığınızda,

orada bir yerlerde bir denge olmalı.

Denetim ile Baidu başkanı
Robin Li, bir zamanlar

Çin halkının rahatlık karşılığında
belirli bireysel haklardan

vazgeçmek istediğini söylemişti.

Aslında, Çin sosyal medyasında
tamamen eleştirildi

ama haklı olduğunu düşünüyorum.

Çin halkı belli haklardan
vazgeçmeye hazır.

Örneğin, bizim...

Çinliler çoğunlukla sahip olduğumuz
ödeme sistemiyle gurur duyuyor,

yani iPhone'unuzla herhangi
bir yere gidebilir

ve her şey için ödeme yapabilirsiniz

ve tek yaptıkları yüz tarama.

Sanırım bu Amerikalıları korkutuyor.

Çin'de şu anda hâlâ yarı karantinadayız,

bu yüzden herhangi bir yere
giderseniz, taradığınız

ve cep telefonu numaranızı
girdiğiniz bir uygulama var

ve uygulama, alışveriş merkezinin
girişindeki güvenliğe bilgi iletir,

örneğin son 14 gün içerisinde
gittiğiniz yerleri.

Bunu bir Amerikalıya söylediğimde

dehşete kapıldı

ve bunun mahremiyetin ihlali
olduğunu düşündü.

Öte yandan,

Çinli ve son 20 yıldır

Çin'de yaşayan biri olarak,

Amerikan zihniyetini anladığım halde hâlâ,

"Buna aldırmıyorum ve daha iyiyim,

alışveriş merkezine girerken kendimi
daha güvende hissediyorum

çünkü herkes tarandı," diyecek kadar

Çinli olduğumu düşünüyorum,

oysa bireysel özgürlüğü
bunun gibi bir pandemi içinde

soyut bir kavram olarak düşünüyorum.

Bu yüzden Batı'nın gerçekten sadece
bir birey olarak düşünmek yerine,

doğuya doğru bir adım atması
ve kolektif hakkında

bir bütün olarak düşünmesi
gerektiğini düşünüyorum.

HW: ABD ve Çin arasındaki
karşıt söylemin yükselişi

açıkça rahatsız edici

ve durum şu ki, insanlar
küresel tedarik zincirlerini

anlasalar da anlamasalar da
ülkeler birbiriyle bağlantılı.

Sence nereye doğru gidiyoruz?

HH: Bundan çıkan en korkunç şey,

bu pandemide her iki taraftaki
milliyetçi duygular.

Ben iyimserim,

bence bundan çıkacak olan şey,

her iki tarafın bunun
tüm insan ırkının ayrı değil

birlikte yapması gereken bir mücadele
olduğunu fark edeceğidir.

Retoriklere rağmen, küresel ekonomi,

ayrışmanın hem ABD hem de Çin için

son derece maliyetli ve acı verici olacağı

bir entegrasyona dönüştü.

HW: Çin'in, oldukça sesli
aldığı eleştiriyi

görmek de benim için ilginçti.

Örneğin, ölüm oranını
küçümsemekten ötürü

tartışmalı olarak,

aynı zamanda koronavirüs
hakkında alarmı ilk kez veren

Wuhan doktoru Dr. Li'yi şeytanlaştırmaya
çalıştıkları için eleştirildiler.

"The New York Times"ta,
Weibo kullanıcılarının

Dr. Li'nin son paylaşımını
tekrar tekrar paylaştıklarını

ve bunu onunla yaşayan bir tür anıt
olarak kullandıklarını

belirten bir rapor gördüm.

Bu son gönderide 870 bin yorum

ve artan bir şey var.

Medyada bir değişiklik görüyor musunuz?

Çin liderliğine yaklaşımda Çin'in
belki de merkeze daha fazla

dönmesine yol açabilecek
bir değişiklik görüyor musunuz,

tıpkı Amerika'nın bir Çin modeline
doğru daha fazla dönmesi gerektiği gibi?

HH: Ne yazık ki tam olarak değil,

çünkü otoriter hükûmetler
ve halk arasında

iletişim kurmanın bir yolu
olduğunu düşünüyorum.

Dr. Li'nin öldüğü gece,

öldüğü açıklandığında

Çin sosyal medyası patladı.

Haksız yere ispiyoncu muamelesi
görmesine rağmen,

yine de hastaneye çalışmaya gitti

ve doktor olarak hayat kurtarmaya çalıştı

ve sonra

hastalığa yakalandığı için öldü.

Öfke, hayal kırıklığı vardı

ve bunların hepsi,

hükûmetin haksız olduğunu düşündüğü

bir figürü anmak için ortaya çıktı.

Resmi bir ses

ve bir hüküm:

"Dr. Li kim? İyi bir adam mı
yoksa kötü bir adam mı?"

tamamen 180 derece değişti.

Yanlış davranılan bir doktordan

insanları uyaran bir kahramana dönüştü.

Otoriter hükûmet altında,

hâlâ kamuoyunun düşüncesinin farkındalar,

ancak öte yandan,

insanlar şikayet ettiklerinde
ve Dr. Li'yi andıklarında,

sistemi gerçekten değiştirmek
istiyorlar mı?

Cevabım hayır,

çünkü bu belirli kararı sevmiyorlar,

ancak sistemi değiştirmek istemiyorlar.

Bunun nedenlerinden biri,

başka bir sistemi daha önce
hiç bilmemiş olmalarıdır.

Nasıl çalışacaklarını bildikleri
sistem budur.

HW: Tava atma nedir Huang?

HH: Ah, tava atma başka birini
suçladığında söylediğin şeydir.

Basitçe, sorumlu olan kişi

Çince argoda siyah tavayı taşıyan kişidir.

Kötü bir şey için günah keçisi olursun.

Aslında, Trump buna "Çin virüsü,"

"Wuhan virüsü" demeye başladı

ve tüm koronavirüs pandemisi için

Çin'i suçlamaya çalıştı.

Sonra Çinliler, sanırım
tavayı Amerikalılara attı.

Bu yüzden tava atma
Çin sosyal medyasında

çok komik bir şakaydı.

Viral olan tava atma jimnastik
aerobik egzersiz videosu var.

HW: Ama bize söyle Huang,

ayrıca TikTok'ta dans ediyorsun değil mi?

HH: Ah, kesinlikle.

TikTok'ta çok fazla tava atma
aerobiği yapıyorum.

HW: Yani, tüm bunların
potansiyel bir umut ışığı var,

sistemdeki bazı eşitsizliklerde yatıyor,

sahip olduğumuz bazı kırık yapılarda

ve akıllı olursak, yeniden, daha iyi
bir şekilde inşa edebiliriz.

HH: Evet. Bence bu salgının
umut ışıklarından biri,

insanlığın, yapması gerekenin,

ırk, ten rengi veya milliyete göre
ayırt etmek yerine

birlikte bir şeyler yapmak
olduğunu fark etmemiz.

Bu virüsün zengin ya da fakir,

önemli ya da önemsiz

ya da ten rengi ya da uyruğu
ne olursa olsun

kimseye karşı ayrımcı olmadığı açık.

Dolayısıyla dünyayı parçalara ayırıp

kendi milliyetçi kabuklarımıza
geri dönmeye çalışmak yerine

birlikte olma zamanı.

HW: Çok güzel bir düşünce.

Huang Hung, Pekin'den bize katıldığın
için çok teşekkür ederim.

Sağlıkla kal lütfen.

HH: Teşekkürler Helen
ve sen de sağlıkla kal.