Return to Video

ကမ္ဘာကြီးကို လက်တွေ့ ပြောင်းလဲပစ်ခဲ့တဲ့ စိတ်ကူးယဉ်ထဲက ဘုရင် - Matteo Salvadore

  • 0:07 - 0:13
    ၁၁၆၅ ခုနှစ်မှာ ဥရောပတဝမ်တွင် ထူးဆန်းတဲ့
    စာတစ်စောင်ရဲ့ မိတ္တူတွေ ပေါ်လာခဲ့ကြတယ်။
  • 0:13 - 0:16
    စာထဲမှာ မယုံကြည်နိုင်ဖွယ်ရာ
    နိုင်ငံအကြောင်းကို ဖေါ်ပြထားပြီး
  • 0:16 - 0:20
    Tower of Babel နဲ့ Fountain of Youth
    လို့ခေါ်တဲ့ နေရာနှစ်ခု ပါဝင်လျက်
  • 0:20 - 0:26
    ဘယ်သူမှမသိရတဲ့ စာကိုရေးခဲ့သူ Prester John
    မှ အုပ်ချုပ်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
  • 0:26 - 0:30
    ဒီနေ့တွင် အဲဒီအံ့ဖွယ်ဘုရင်ဟာ ဘယ်တုန်းကမှ
    မရှိခဲ့ဘူးတာကို ကျုပ်တို့ သိကြပါတယ်။
  • 0:30 - 0:34
    ဒါပေမဲ့ စိတ်ကူးယဉ်ဆန်တဲ့ တန်ခိုးကြီးမားတဲ့
    အဲဒီ နိုင်ငံတော်ရဲ့ ဒဏ္ဍာရီပုံပြင်ဟာ
  • 0:34 - 0:40
    နှစ် ၄၀၀ ကြာအထိ ဥ​ရောပခေါင်းဆောင်
    တွေရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို လွှမ်းမိုးခဲ့တယ်။
  • 0:40 - 0:45
    Prester John ရဲ့ ဒဏ္ဍာရီဟာ စူးစမ်းမှု
    ခေတ်ကို စေ့​ဆော်ပေးခဲ့ပြီး
  • 0:45 - 0:52
    တိုက်ကြီးထဲက သံတမန်ရေးကို လှုံ့ဆော်ခဲ့ကာ
    ပြည်တွင်းစစ်ရဲ့ အကြောင်းရင်း ဖြစ်လာခဲ့တယ်။
  • 0:52 - 0:57
    Prester John ရဲ့ စာပေါ်ထွက်လာချိန်မှာ
    ဥရောပဟာ ခရူးဆိတ်စစ်ပွဲတွေ ဆင်နွဲနေချိန်ပါ။
  • 0:57 - 0:59
    အဲဒီလို ဘာသာရေးစစ်ပွဲ တသီကြီးအတွင်းမှာ
  • 0:59 - 1:05
    ဥရောပ တိုက်သားတွေ ခရစ်ယာန်ဝါဒီတို့ရဲ့ မွန်
    မြတ်တဲ့ မြေကို သိမ်းယူလိုခဲ့ကြပါတယ်။
  • 1:05 - 1:09
    ခရစ်ယာန် သာသနာတော်ဟာ ဒေသတွင်း
    နေထိုင်ခဲ့ကြတဲ့ ရဟူဒီနဲ့ မူစလင်များအပါအဝင်
  • 1:09 - 1:14
    ခရစ်ယာန် မဟုတ်ခဲ့ကြသူတွေကို
    မကောင်းဆိုးဝါးများအဖြစ် မြင်ခဲ့ကြတယ်။
  • 1:14 - 1:20
    ခရူးဆိတ်စစ် ဆင်နွှဲခဲ့သူတို့က သူတို့စစ်ထဲ
    ဝင်ကူပေးဖို့ ခရစ်ယာန်နိုင်ငံကို ရှာခဲ့တယ်။
  • 1:20 - 1:24
    သူတို့ဟာ အရှေ့ဖက်ပိုင်းတွင် မူစလင်များကို
    အနိုင်ယူခဲ့ကြောင်း သူတို့ကြားထားကြတဲ့
  • 1:24 - 1:29
    အားကောင်းတဲ့ ခရစ်ယာန်ဘုရင်ကို ရှာဖို့
    စိတ်အား ထက်သန်ခဲ့ကြတယ်။
  • 1:29 - 1:33
    တကယ်ကျတော့၊ အဲဒါက တချိန်တုန်းက
    စစ်တပ်ကို ချေမှန်းခဲ့ဘူးကြပြီး
  • 1:33 - 1:36
    ခရစ်ယာန်ဘာသာသို့ ပြောင်းလဲ
    ခံခဲ့ကြရတဲ့ မွန်ဂိုလူမျိုးတွေပါ။
  • 1:36 - 1:39
    ဒါပေမဲ့ အဲဒီအောင်ပွဲသတင်းဟာ
    မယုံကြည်နိုင်ဖွယ် ပျံ့နှံ့နေခဲ့တယ်။
  • 1:39 - 1:43
    ကုန်သည်တွေနဲ့ သံတမန်တွေကလည်း
    အဲဒီပုံပြင်ကို ကဗျာများနဲ့ သမ္မာကျမ်းထဲက
  • 1:43 - 1:46
    အစိတ်အပိုင်းတွေနဲ့
    ရေးဖြည့်ပေးခဲ့ကြပါသေးတယ်။
  • 1:46 - 1:49
    အချိန်ကြာတော့ အဲဒီပုံပြင်ဟာ
    ဥရောပတိုက် အထိကိုရောက်လာချိန်မှာ
  • 1:49 - 1:52
    မွန်ဂိုအုပ်စုကြီးကို ဂျေရုဆလင်ကို
    ခရူးဆိတ်စစ်ဖြင့် ချီတက်လိုခဲ့တဲ့
  • 1:52 - 1:55
    ဘုရင်တပါးက အမိန့်ပေးအုပ်ချုပ်ခဲ့တဲ့
    မဟာခရစ်ယာန် စစ်တပ်ဖြင့်
  • 1:56 - 1:58
    အစားထိုးလာခဲ့ကြတယ်။
  • 1:58 - 2:03
    ဒါနဲ့ ခုနက Prester John ဆိုသူ
    ရေးခဲ့တယ်လို့ ဆိုထားတဲ့ စာပေါ်လာချိန်မှာ
  • 2:03 - 2:07
    ဥရောပတိုက်ထဲက အုပ်စိုးကြသူတို့ဟာ
    အားတက် ဝမ်းသာခဲ့ကြရတယ်။
  • 2:07 - 2:10
    အဲဒီစာကို တကယ်ရေးခဲ့သူကို
    မသိရခဲ့ပေမဲ့၊
  • 2:10 - 2:14
    အရှေ့ဘက်ဒေသများဆိုင်ရာ အဲဒီမှာ ဖေါ်ပြချက်က
    ဥရောပ ပန်းတိုင်များကို ထောက်ခံထားခြင်းက
  • 2:14 - 2:17
    အနောက်နိုင်ငံများတို့ရဲ့
    ရေးသားမှု အတုဖြစ်မှန်း ထင်ရှားပါတယ်။
  • 2:17 - 2:21
    အဲဒီစာဟာ ဥရောပရဲ့ ဝါဒဖြန့်မှုဖြစ်မှန်း
    ထင်ရှားခဲ့ပါလျက်နဲ့
  • 2:21 - 2:25
    Prester John ရဲ့ ဒဏ္ဍာရီကို ခရူးဆိတ်
    စစ်သည်တွေ လျစ်လျူ မရှုနိုင်ခဲ့ကြပါ။
  • 2:25 - 2:28
    အဲဒီ စိတ်ကူးယဉ် ဘုရင့်နိုင်ငံတော်ကို
  • 2:28 - 2:34
    မြေပုံပေါ်မှာ ရှာရန် ဥရောပမြေပုံရေးဆွဲ
    ကြသူတို့ အားထုတ်ခဲ့ကြတာ အတော်ကြာခဲ့ပါတယ်။
  • 2:34 - 2:39
    ၁၃ နှင့် ၁၄ ရာစုနှစ်များတွင် ဥရောပ
    သာသနာပြုတို့က အရှေ့ဖက်ကို
  • 2:39 - 2:42
    အသစ်ပေါ်ပေါက်လာခဲ့တဲ့
    ပိုးလမ်းမကြီးတစ်လျှောက် ရှာကြည့်ခဲ့ကြတယ်။
  • 2:42 - 2:44
    သူတို့ဟာ စာကိုရေးခဲ့သူအား
    ရှာဖွေခဲ့ကြတာ မဟုတ်ခဲ့ဘဲ၊
  • 2:44 - 2:49
    ရာစုတစ်ခု ကျော်လွန်သွားခဲ့ပြီ ဆိုတော့
    သူ့သားစဉ်မြေးဆက်တွေကို ရှာဖွေလိုခဲ့ကြတယ်။
  • 2:49 - 2:52
    Prester John ရဲ့ အသွင်လက္ခဏာတွေကို
  • 2:52 - 2:56
    အာရှအလယ်ပိုင်းမှ အုပ်စိုးသူ တော်တော်
    များများတို့နဲ့ ချိန်ထိုးကြည့်ခဲ့ကြပေမဲ့၊
  • 2:56 - 3:00
    မွန်ဂိုအများစုတို့ဟာ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်
    မဟုတ်ကြတာ ထင်ရှားလာခဲ့ပါတယ်။
  • 3:00 - 3:02
    ပြီးတော့ မွန်ဂိုတို့ရဲ့ အင်ပါယာဟာ
    ကျဆင်းလာနေခဲ့ရာ
  • 3:02 - 3:06
    ဥရောပသားတွေဟာ အရှေ့ဖျားအစား
    အခြား လမ်းကြောင်းတွေ ရှာကြံရင်း
  • 3:06 - 3:09
    Prester John ရဲ့ တည်နေရာ သဲလွန်စ
    အသစ်တွေကို ရှာဖွေခဲ့ကြတယ်။
  • 3:09 - 3:13
    တစ်ချိန်တည် အဲဒီလို ရှာဖွေနေခဲ့ကြသူတို့က
    တောင်ဖက်ကို ခရီးထွက်လာခဲ့ကြစဉ်
  • 3:13 - 3:16
    အီသီယိုးပီးယား ဘုရားဖူးတွေက
    မြောက်ဖက်ကို ခရီးထွက်လာခဲ့ကြတယ်။
  • 3:16 - 3:19
    ရောမမြို့တွင် ဘုရားဖူးလာကြတဲ့ အဲဒီလို
    သူတတွေကို
  • 3:19 - 3:23
    ဥရောပမှ ပညာရှင်တွေနဲ့ မြေပုံရေးဆွဲသူတို့
    အထူးစိတ်ဝင်စားလာခဲ့ကြတယ်။
  • 3:23 - 3:27
    အီသီယိုးပီးယားနိုင်ငံကို လေးရာစုတွင် ခရစ်
    ယာန်ဘာသာသို့ ကူးပြောင်းစေခဲ့တယ် ဆိုတော့
  • 3:27 - 3:32
    သူတို့ရဲ့ အာဖရိကဇာတိဒေသဟာ Prester John
    ရဲ့ ဒဏ္ဍာရီနဲ့ အံဝင်ခွင်ကျ ဖြစ်နေခဲ့တယ်။
  • 3:32 - 3:36
    ပေါ်တူဂီနိုင်ငံမှ စူးစမ်းရှာဖွေကြသူတို့က
    အာဖရိကမှာ ဘုရင့်နိုင်ငံတော်ကို ရှာနေခဲ့ရာ၊
  • 3:36 - 3:41
    အထင်လွဲမိမှုနဲ့ သံတမန်ရေး အားထုတ်မှုများက
    ဒဏ္ဍာရီပုံပြင်ကို လက်တွေ့ လုပ်ပစ်လိုက်တယ်။
  • 3:41 - 3:45
    အီသီယိုးပီးယား လူမျိုးတွေဟာ ဥရောပဧည့်သည်
    တွေကို တခမ်းတနား ကြိုဆိုလက်ခံခဲ့ကြတယ်၊
  • 3:45 - 3:48
    ဥရောပတိုက်သားတွေက သူတို့ ဘုရင်ဟာ Prester
    John ပဲ ဖြစ်တယ်လို့ ယုံကြည်ခဲ့ကြလို့
  • 3:48 - 3:51
    သူတို့နဲ့ ကူးသန်းဆက်ဆံဖို့
    စိတ်ထက်သန်နေခဲ့ကြတယ်။
  • 3:51 - 3:54
    ပေါ်တူဂီလူမျိုးတွေက သူတို့ရဲ့ ဘုရင်ကို
    ထူးဆန်တဲ့ အမည်နဲ့ ခေါ်ဝေါ်ကြတာကို
  • 3:54 - 3:57
    အီသီယိုးပီးယားလူမျိုးတွေ အစပိုင်းတွင်
    စိတ်နောက်ခဲ့ကြရပေမဲ့၊
  • 3:57 - 4:02
    ဥရောပတိုက်သားတွေရဲ့ ကမ်းလှမ်းချက်
    အရေးပါလို့ သူတို့ လက်ခံလိုက်ကြပါတယ်။
  • 4:02 - 4:06
    အီသီယိုးပီးယား သံတမန်တွေက Prester John
    ရဲ့ နိုင်ငံသားများရဲ့ ကဏ္ဍကို ကပြခဲ့ကြပြီး
  • 4:06 - 4:11
    ပေါ်တူဂီတို့က နာမည်ကြီး ဒဏ္ဍာရီ
    နိုင်ငံတော်နဲ့ မဟာမိတ်ဖွဲ့ကြောင်းကို
  • 4:11 - 4:17
    ဥရောပတိုက် အထက်ပါစာ ပေါ်လာခဲ့တဲ့နောက်
    နှစ် ၃၅၀ ကျော်မှာ ကြေညာခဲ့ကြပါတယ်။
  • 4:17 - 4:21
    နှစ်ပေါင်းများစွာကြာ စောင့်စားခဲ့ရတဲ့
    မဟာမိတ်ဖြစ်မှု မကြာခင် စမ်းသပ်ခံခဲ့ရပါတယ်။
  • 4:21 - 4:25
    ဆယ်နှစ်အကြာတွင် ဒေသတွင်းရှိ Ottoman
    အင်ပါယာရဲ့ ထောက်ခံမှုကို ရထားတဲ့
  • 4:25 - 4:29
    Adal ဒေသရဲ့ ဆူလ်တန်ဘုရင်က
    အီသီယိုးပီးယားကို ကျူးကျော်တိုက်ခဲ့တယ်။
  • 4:29 - 4:34
    ပေါ်တူဂီတို့က သူတို့တပ်တွေ စေလွှတ်ခဲ့လို့
    အီသီယိုးပီးယားတွေ စစ်နိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။
  • 4:34 - 4:35
    ဒါပေမဲ့ အဲဒီအချိန်အရောက်တွင်
  • 4:35 - 4:40
    အီသီယိုးပီးယားဟာ ဥရောပက မျှော်လင့်ခဲ့တဲ့
    အားကောင်းတဲ့ မဟာမိတ် မဟုတ်တာ ထင်ရှားလာတယ်။
  • 4:40 - 4:45
    ပိုလို့ဆိုးတာက ခွင့်မလွှတ်နိုင်တဲ့
    ရိုမန်ကက်သလစ်အသင်းတော်က
  • 4:45 - 4:48
    အီသီယိုးပီးယား လူမျိုးတွေကို
    ခရစ်ယာန်ဘာသာအယူမှားသူတွေလို့ ယူဆလာခဲ့တယ်။
  • 4:48 - 4:51
    အဲဒါနဲ့ သူတို့က တချိန်တုန်းက စံပြခရစ်ယာန်
    ဝါဒီများလို့ ခံယူခဲ့ကြသူတွေကို
  • 4:51 - 4:54
    ထပ်ပြီး ခရစ်ယာန်ဘာသာသို့ သွတ်သွင်းရန်
    အားထုတ်မှုတွေကြောင့်
  • 4:54 - 4:57
    နောက်ဆုံးမှာ ပြည်တွင်းစစ် ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။
  • 4:57 - 5:01
    အဲဒါနဲ့ ၁၆၃၀ ခုနှစ်တွင် အီသီယိုးပီးယားဟာ
    ဥရောပနှင့် ဆက်ဆံမှု ဖြတ်တောက်လိုက်ပါတယ်။
  • 5:01 - 5:03
    အဲဒီနောက်ပိုင်း ရာစုနှစ်ခုအကြာတွင်
  • 5:03 - 5:07
    Prester John ရဲ့ ဒဏ္ဍာရီဟာ တဖြည်းဖြည်းနဲ့
    မှေးမှိန် ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့လို့
  • 5:07 - 5:12
    ဘယ်တုန်းကမှ မအုပ်ချုပ်ခဲ့ဘဲနဲ့ သမိုင်းတွင်
    ရစ်ခဲ့တဲ့ ဘုရင့်ရဲ့ခေတ် ကုန်ဆုံးသွားပါပြီ။
Title:
ကမ္ဘာကြီးကို လက်တွေ့ ပြောင်းလဲပစ်ခဲ့တဲ့ စိတ်ကူးယဉ်ထဲက ဘုရင် - Matteo Salvadore
Speaker:
Matteo Salvadore
Description:

သင်ခန်းစာ အပြည့်ကို ကြည့်ရှုရန်- https://ed.ted.com/lessons/the-imaginary-king-who-changed-the-real-world-matteo-salvadore

၁၁၆၅ ခုနှစ်မှာ ဥရောပတဝမ်တွင် ထူးဆန်းတဲ့ စာတစ်စောင်ရဲ့ မိတ္တူတွေ ပေါ်လာခဲ့ကြတယ်။ စာထဲမှာ မယုံကြည်နိုင်ဖွယ်ရာ နိုင်ငံအကြောင်းကို ဖေါ်ပြထားပြီး Tower of Babel နဲ့ Fountain of Youth လို့ခေါ်တဲ့ နေရာနှစ်ခု ပါဝင်လျက် စာကိုရေးခဲ့သူ ဘယ်သူမှမသိရတဲ့
Prester John မှ အုပ်ချုပ်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီလို အာဏာကြီးမားခဲ့တဲ့ အုပ်ချုပ်သူက ဘယ်သူများလဲ၊ အဲဒီသူဟာ တကယ်ကော ရှိခဲ့ဘူးသလား။ Matteo Salvadore က ဥရောပ ခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို နှစ်ပေါင်း ၄၀၀ ကြာအောင်ကို ဩဇာလွှမ်းမိုးခဲ့တဲ့ အဲဒီ ဒဏ္ဍာရီ ဘုရင် အကြောင်းကို မျှဝေတင်ပြပေးထားပါတယ်။

Matteo Salvadore ရဲ့ သင်ခန်းစာကို Anna Nowakowska မှ ညွှန်ကြားရိုက်ကူးထားပါတယ်။
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:13

Burmese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.