İklim değişikliğinin sağlık ve yoksulluk ile ilişkisi

Fakir ve savunmasızlar için iklim değişikliğinin etkileri çoktan kendini göstermeye başladı, diyor doktor Cheryl Holder. Mevsim dışı yüksek sıcaklıklar, hastalık taşıyan sivrisinekler ve daha zengin olanlar yüksek yerlere yerleşirken iklime bağlı kentsel dönüşüm çoktan sağlık sorunu olanları tehdit ediyor. Bu tutkulu konuşmasında Holder, klinisyenlerin hastalarını iklimle ilgili sağlık mücadelelerinden koruyabileceği etkili yöntemler öne sürüyor ve ekonomik ve sosyal adalet içeren bir sağlık sistemi kurmak için doktorlara, siyasetçilere ve diğerlerine çağrıda bulunuyor.

ABD'ye Kingston, Jamaika'dan
1968 yazında geldim.

Altı kişilik ailem, Brooklyn'deki
üç katlı asansörsüz bir binada

küçük, iki yatak odalı bir
bir apartmana tıkışmıştı.

Apartmanda birçok çocuk vardı,

bazıları İspanyolca,
bazıları İngilizce konuşuyordu.

Başta, onlarla oynamama izin yoktu

çünkü ebeveynlerimin de dediği gibi,
''Onlar çok gürültücü''.

(Gülüşler)

Dolayısıyla onları sadece
penceremden izleyebiliyordum.

Patenle kaymak en sevdikleri
aktivitelerden birisiydi.

Şehrin gerisindeki bir otobüse
iple bağlanıp

sitenin alt tarafına,

benim apartmanımın önüne gelince

arka tamponu bırakmayı severlerdi.

Bir gün yanlarında
yeni bir kız vardı.

Her zamanki kahkahalı
bağrışmaları duydum,

araya ''Mira, mira! Mira, mira!''

yani İspanyolca ''Bak, bak!''
sözleri karışmıştı.

Grup, sitenin üst tarafında
bir otobüsü yakalayıp

gülerek ve ''Mira, mira, mira, mira!''
diye çığlık atarak aşağı kaydı.

Otobüs aniden durdu.

Tecrübeli biniciler uyum sağladı
ve hızlıca otobüsü bıraktılar

ama yeni kız geriye sendeledi
ve kaldırıma düştü.

Hareket etmiyordu.

Yetişkinler ona yardım etmek
için koştular.

Otobüs sürücüsü ne olduğunu görmek

ve ambulans çağırmak için dışarı çıktı.

Kızın kafasından kan geliyordu.

Gözlerini açmadı.

Ambulansı bekledik ve bekledik.

Herkes, ''Ambulans nerede?
Ambulans nerede?'' diyordu.

Nihayet polis geldi.

Yaşlı siyahi Amerikali bir adam
''Hiç ambulans gelmiyor.'' dedi.

Tekrardan bunu yüksek sesle
polise söyledi.

''Hiç ambulans gelmiyor
biliyorsun değil mi?

Buraya hiçbir zaman
ambulans göndermezler.''

Polis sinirlenen komşularıma baktı,

kızı polis arabasına koydu ve gitti.

O zaman 10 yaşındaydım.

Bunun doğru olmadığını biliyordum.

Yapabileceğimiz daha çok
şey olduğunu biliyordum.

Benim yapabildiğim bir doktor olmaktı.

Bir dahiliyeci oldum

ve Amerika'ya ilk göç ettiğimde
sahip olduğum komşularım gibi

genelde ''az hizmet alan''
olarak nitelendirdiğimiz

savunmasız kişilerle
ilgilenmeye adadım.

80'lerde Harlem'deki ilk yıllarımda

HIV'e yakalanmış genç erkeklerde
şok edici bir artış gördüm.

Daha sonra Miami'ye taşındım,

HIV'in kadınlar ve çocukları da
kapsadığını fark ettim.

En çok da yoksul, siyahi
ve esmer insanları.

Belirli bir kesimde görülen bir
enfeksiyon, birkaç yıl içerisinde

dünya çapında bir salgına dönüştü.

Yine, bir şeyler yapma dürtüsü hissettim.

Neyse ki aktivistler,
yandaşlar, eğitimciler

ve benim gibi hastalığı tedavi eden
hekimlerin yardımıyla bir yol bulduk.

HIV yayılmasını azaltmak
ve hastalığa yakalanmış olanlara

yasal koruma sağlamak için
muazzam bir eğitim çabası vardı.

Ödeme gücüne bakılmaksızın

dünyadaki mümkün
olduğunca çok hastanın

ilaç tedavisine eriştiğinden
emin olmak için

siyasi bir istek vardı.

Yirmi yıl içerisinde
bu ölümcül enfeksiyonu

diyabet gibi kronik bir hastalığa
dönüştüren tedaviler ortaya çıktı.

Şimdi ufukta bir aşı var.

Son 5-7 yıl içerisinde,
Florida'daki hastalar arasında

yeni bir salgın hastalık fark ettim

ve bunun gibi bir şeye benziyor.

Opa-locka'da yaşayan ve
emekli bir sekreterlik çalışanı olan

Bayan Anna Mae ilaçlarını
yeniletmek için gelmişti.

Kendisinde tansiyon,
diyabet, kalp hastalığı gibi

yaygın kronik hastalıklar

ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı
ile birlikte astım vardı.

Bayan Anna Mae benim
uyumlu hastalarımdan biriydi,

bu yüzden solunum ilaçlarını yeniletmeye

normalden daha erken geldiğinde
şaşırmıştım.

Muayanenin sonuna doğru bana

bir Florida Elektrik formu
uzattı ve imzalamamı istedi.

Elektrik faturasında borç vardı.

Bu form, hekimlerin
hastanın elektriği kesilirse

etkilenebilecek araçları gerektiren

ciddi sağlık durumlarını
belgelemelerini sağlıyordu.

''Ama Bayan Anna Mae,'' dedim,

''solunum için herhangi bir
tıbbi cihaz kullanmıyorsunuz.

Bu şekilde sınıflandırılabileceğinizi
düşünmüyorum.''

Biraz sorgulama ortaya çıkardı ki
sıcaktan ötürü nefes alabilmek için

sabah akşam klima kullanıyordu.

Çok astım ilacı aldığı için
az parası kalmıştı,

bu yüzden faturasını ödeyememiş
ve borçları birikmişti.

Formu doldurdum

ama reddedilebileceğini bilerek

onu aynı zamanda sosyal
hizmet görevlisine gönderdim.

Ondan sonra, Jorge vardı:

Miami sokaklarında sattığı
meyvelerin bazılarını

zaman zaman kliniğimize hediye eden
çok tatlı ve kibar bir adam.

Ne zaman gün boyu o
sıcak sokaklarda çalışsa

sıvı kaybı ve böbreklerine yeterli
kan ulaşamaması nedeniyle

böbreklerinin işlevinde
kötüleşme belirtileri görülürdü.

Ne zaman birkaç gün izin alsa
böbrekleri çok daha iyi çalışırdı.

Ama başka hiçbir geçim kaynağı
olmadan, ne yapabilirdi ki?

Kendisinin de dediği gibi, ''Hava iyi de
olsa kötü de olsa, çalışmak zorundayım.''

Ama vakaların en tahrip edicisi

Fort Laurderdale'dan KOAH'lı
Bayan Sandra Faye Twiggs olabilir.

Kızıyla vantilatör üzerine ettiği bir
kavga ardından tutuklanmıştı.

Hapisten tahliyesinden sonra

apartmanına döndü,

sürekli öksürdü

ve üç gün sonra öldü.

Fark ettiğim bir başka şey de şuydu:

Veriler alerji sezonlarının
haftalarca erkenden başladığını,

gece vakti sıcaklığının arttığını,

ağaçların daha hızlı büyüdüğünü

ve Zika ve deng humması gibi tehlikeli
hastalıkları taşıyan sivrisineklerin

daha önce var olmadıkları
bölgelerde ortaya çıktığını gösteriyor.

Ayrıca iklimsel nezihleştirmenin
yaklaştığı işaretlerini görüyorum.

Bu, zengin insanlar
daha yüksek rakımdaki

ve iklim değişikliğinden
doğan sel tahribatından

daha az etkilenen fakir bölgelere
taşındığında oluyor.

Miami’nin Little Haiti semtindeki
evinden çıkartıldığı için

stresli ve gergin bir şekilde gelen
hastam Bayan Marie gibi.

Oraya lüks bir apartman yapılacaktı
çünkü apartmanın geliştiricileri

Little Haiti deniz seviyesinden
üç metre yüksekte olduğu için

selden etkilenmeyeceğini fark etmişlerdi.

İnkar edilemez, bariz ve istikrarlı
bir ısınma eğilimi yolda.

HIV/AIDS'ten bile büyük olan
bir sağlık tehlikesi gelişmekte

ve bu tehlikenin nasıl görüneceğine
dair ipuçları verenler

benim dar gelirli hastalarımdı.

Bu yeni salgın iklim değişikliği

ve sağlığa çeşitli etkileri var.

İklim değişikliği bizi dört
başlıca şekilde etkiliyor.

Doğrudan ısı, ağır hava şartları
ve kirlilikle;

hastalıkların yayılmasıyla;

yemek ve su miktarının bozulmasıyla

ve duygusal sağlığımızın bozulmasıyla.

Tıpta, hafızamıza yardımcı olmak
için ipucular kullanıyoruz

ve ısı dalgası anlamına gelen
''heatwave'' ipucusu

bize iklim değişikliğinin sağlığa
sekiz önemli etkisini gösteriyor.

H: Sıcaklık hastalıkları.

E: Kalp ve akciğer
hastalıklarının şiddetlenmesi.

A: Astımın kötüleşmesi.

T: Travmatik yaralar,

özellikle ağır hava şartlarında olanlar.

W: Su ve yemekten kaynaklı hastalıklar.

A: Alerjilerin kötüye gitmesi.

V: Vektör aracılı Zika, dang humması
ve Laym gibi hastalıkların yayılması.

E: Duygusal stresin artması.

Fakir, savunmasız insanlar

şimdiden iklim değişikliğinin
etkilerini hissediyorlar.

Onlar deyimdeki gibi
''felaket habercileri''.

Gerçekten, deneyimleri vahiyler
veya kehanetler gibi.

Dünyamıza, ilk olarak onlara
zarar veren,

yanlış bir şey yaptığımıza dikkat
çeken bir yol gösterici.

Ama bizim sıradaki olmamız
an meselesi.

Eğer birlikte hareket edersek,

doktorlar, hastalar
ve diğer sağlık çalışanları olarak

çözümler bulacağız.

Bunu HIV krizinde yaptık.

Orada, ilaç tedavisi
ve daha iyi araştırma talep eden

aktivist HIV hastaları ile doktorlar
ve bilim insanlarının işbirliği sayesinde

salgını kontrol altına alabildik.

Uluslararası sağlık kuruluşları,
STK'lar, siyasetçiler

ve HIV ilaçlarını düşük gelirli ülkelerde
ulaşılabilir hale getiren

ilaç şirketleri sayesindeydi.

Bu işbirliği modelini, çok geç olmadan
iklim değişikliğinin

sağlık üzerindeki etkilerine de
uygulayamamamız için bir sebep yok.

İklim değişikliği burada.

Çoktan yoksul insanların
sağlığına ve evlerine zarar veriyor.

Hastam Jorge'nin yaptığı gibi,

soğuk sıcak demeden

her halükarda,

çoğumuz çalışmak zorunda kalacağız.

Ama hastalar ve doktorlar
el ele vererek

bazı basit aletlerle

hepimiz için iklim geçişini
daha az şiddetli hale getirecek

birçok şey yapabilirler.

Bu hastalar bana iklim
değişikliğiyle savaşmak için

bir klinisyen kuruluşu
kurma ilhamı verdi.

İklim değişikliğinin sağlığa
olan etkilerini anlamaya,

iklimle alakalı hastalığı olanları
korumayı öğrenmeye

ve gerçek dünya çözümlerini
desteklemeye odaklanıyoruz

Yakın zamandaki bir Gallup araştırması,
en çok saygı duyulan üç mesleğin

hemşireler, doktorlar ve eczacılar
olduğunu gösterdi.

Bu yüzden toplumun
saygı duyulan üyeleri olarak,

iklim değişikliği politikasını
ve siyaseti etkilemek için

sesimizi yükseltiyoruz.

Yapabileceğimiz çok fazla şey var.

Klinisyenler olarak, hastalarımızla
olan iletişimimiz

olanları diğerlerinden
önce görmemizi sağlıyor.

Bu bizi değişimin önde gelenleri
olmak için uygun bir pozisyona koyuyor.

Sağlık meslek okullarımızda iklimle
ilgili hastalıkları öğretebiliriz.

Onları tanımlayacak faturalama
kodlarının olduğundan emin olarak

hastalarımızın iklimle alakalı
durumlarından bilgi toplayabiliriz.

İklimle alakalı sağlık
araştırmaları yapabiliriz.

Evlerde nasıl yeşil uygulamalar
olabileceğini öğretebiliriz.

Hastamızın enerji ihtiyacını
savunabiliriz.

Daha güvenli evlere sahip olmaları
için yardım edebiliriz.

O evlerde durumlar kötüleşirse
gerekli ekipmanı almalarında

yardımcı olabiliriz.

Bulgular konusunda meclis üyelerinin
önünde tanıklık edebiliriz

ve hastalarımızın iklimle ilgili
rahatsızlıklarını tedavi edebiliriz.

En önemlisi,

ekonomik ve sosyal adaleti içeren

bir sağlık modeli kullanarak

hastalarımızı karşılacakları zihinsel
ve fiziksel zorluklara hazırlayabiliriz.

Bu, hapisten çıktıktan sonra

kızı ile bir vantilatör üzerine kavga edip
ölen KOAH Bayan Sandra Faye Twiggs,

apartmanındaki sıcaklığın onu
hasta ve sinirli yaptığını bilir

ve serinlemek için daha iyi
bir yere giderdi anlamına geliyor.

Hatta daha iyisi, apartmanı
asla çok sıcak olmazdı.

Yoksullardan, hayatlarımızın sadece
hassas olmadığını ama aynı zamanda

direnç, yenilik ve hayatta kalma
hikayeleri olduğunu öğrendim.

Tıpkı o yaz gecesi yüksek sesle
polise gerçeği söyleyen

yaşlı bilge adam gibi:

''Hiç ambulans gelmiyor,''

ve onun yerine polisi küçük kızı
hastaneye götürmesi için zorlamıştı.

Bakın ne diyeceğim.

Hepiniz dinleyin.

Eğer iklim değişikliğine karşı
tıp bir cevap verecekse

bu sadece bir ambulansı
bekleyerek olmayacak.

Biz klinisyenler ilk adımı
attığımız için olacak.

O kadar ses çıkaracağız ki,

mesele ihmal edilemeyecek
veya yanlış anlaşılamayacak.

Hastalarımızın anlattığı hikayelerle

ve bizim onların adına
anlattığımız hikayelerle başlayacak.

Her zamanki gibi hastalarımız için
doğrusu neyse onu yapacağız;

ama aynı zamanda çevremiz için,

kendimiz için,

bu gezegendeki tüm insanlar için,

hepsi için doğrusu neyse
onu yapacağız.

Teşekkürler.

(Alkış ve tezahüratlar)