۳ روش برای ریشه‌کن کردن فساد نهادینه شده در فرهنگ

وانجیرا ماثای، کارآفرین اجتماعی معتقد است فساد یک تهدید دائمی در کنیا است و برای متوقف کردن آن لازم است از سنین پایین‌تر وارد عمل شویم. وانگاری ماثای، یک فعال سیاسی و برنده جایزه نوبل بود و حال دخترش (وانجیرا ماثای) که ادامه دهنده‎ی راه اوست، ۳ استراتژی برای مقابله با فساد از طریق آموزش رهبری، هدفمندی و کمال به کودکان و افراد جوان ارائه می‌کند.

تا حالا از شما دزدی شده؟

یا چیزی که برایتان ارزشمند باشد،
با زور و برخلاف میلتان،

از شما گرفته شده؟

این برخلاف حقوقتان است.

احساس خشم، مورد تجاوز واقع شدن،

و بی‌پناهی.

فساد هم همین احساس را به آدم میدهد.

فساد هم نوعی دزدیست.

فساد آسیب‌زاست،

جنایت است،

سمّیست،

و نابودکننده‌ است.

من اهل کنیا هستم،

و در کنیا، فساد شکل‌های مختلفی دارد.

من می‌خواهم داستان جنگل کارورا را
برای شما تعریف کنم.

این شهر من است؛ نایروبی.

من نایروبی را دوست دارم. شهر زیباییست.

ولی شهری پر از تناقض هم هست.

همزمان هم زیباست،

و هم چالش‌برانگیز.

ولی در قلب این شهر زیبا،

که خانه‌ی من است،

جنگل کارورا قرار دارد.

بهشت زیبا و سرسبزی که
مایه‌ی حسادت هر شهر دیگه‌ای در دنیاست.

به خاطر فساد، ما تقریبا
جنگل کارورا را از دست دادیم.

خبرهایی به مادر من، «وانگاری ماثای» رسید،

که به جنگل کارورا حمله شده است.

عده‌ای درست در وسط جنگل
شروع به ساخت‌وساز کرده بودند.

مقامات رسمی دولتی جنگل را دزدیده بودند.

آن ها بخش های زیادی از جنگل را
به دوستان و شرکایشان،

اهدا کرده و یا فروخته بودند.

در سال ۱۹۷۷،

مادر من جنبش «Green Belt» را به راه انداخت

که هدفش کاشتن درخت در سرتاسر کنیا،

احیای فضاهای طبیعی،

و حفاظت از مناطق سرسبزی مانند
جنگل کارورا بود.

او دوستان و حامیانی را گرد هم جمع کرد،

و با کمک همدیگر، چیزی را به وجود آوردند،

که تبدیل به یکی از موفق‌ترین
کمپین‌های کاشت درخت در جهان شد.

پس جای تعجبی ندارد

که وقتی خبر حمله به
جنگل کارورا به آن ها رسید،

به سرعت وارد عمل شدند.

آن ها با پلیس و اراذل مبارزه کردند

تا مانع دزدی از این جنگل بشوند.

خوشبختانه، افراد زیادی
از بین مبلغان مذهبی، سیاستمداران،

دانش‌آموزان و عموم مردم
حمایت روزافزون خودشان را

با اعتراض و مخالفت
با فساد و غارت اعلام کردند.

و خیلی زود، این حمایت به قدری قوی شد

که مقامات را وادار به عقب‌نشینی کرد.

و جنگل کارورا نجات پیدا کرد.

بعد از سال ۲۰۰۰،
من به مادرم در جنبش Green Belt پیوستم.

و شاهد رشد فعالیت‌های حمایتگرانه‌
از محیط زیست

و گسترش آن خارج از کنیا بودم

و بلند شدن صدای موافقت مردم را
می‌شنیدم،

- حدود سال ۲۰۰۴ که مادرم
جایزه‌ی صلح نوبل را دریافت کرد -

در مورد این که محیط زیست، دموکراسی
و صلح از همدیگر جدایی ناپذیرند.

همینطور یاد گرفتم که
چیزی که مادرم سال‌ها پیش،

حین محافظت از جنگل کارورا
با آن روبرو شده بود،

یک حادثه‌ی تکرار نشدنی نبود.

فساد و طمعی که آن موقع
خود را نشان داده بود،

از طرف سیاستمداران حریص و

خدمتگزاران مردم که
می‌خواهند اموال عمومی را

به نفع خودشان مصادره کنند،

همچنان زنده و پابرجاست.

فساد همه جا هست.

فساد برای هر اقتصاد،
دموکراسی، و هر محیطی،

ویرانگر است.

شهروندان را از حقوق اجتماعی حیاتی‌شان
محروم می‌کند،

و زندگی انسان را بی‌ارزش
جلوه می‌دهد.

وقتی مردان جوان حاضر می‌شوند

به گروه‌هایی بپیوندند

که در ازای دریافت دستمزد کمی

به مردم خودشان حمله کنند،

و زنان در حال رفتن به کار
مورد تجاوز قرار می‌گیرند،

و وقتی سعی می‌کنند آن را گزارش دهند،

متجاوزان با رشوه از زندان آزاد می‌شوند،

وقتی دختران جوان
مجبور به تن‌فروشی می‎‌شوند،

تا بتوانند نوار بهداشتی تهیه کنند،

متوجه می‌شوید جامعه از هم پاشیده است.

در سال‌های اخیر، کنیا همواره در میان

۱۰ کشور فاسد جهان بوده است.

چیزی که من را حتی بیشتر از این آزار میدهد،

این است که کنیا یک سوم سرمایه‌های ملیش را
به خاطر فساد از دست میدهد.

یعنی ۶ میلیارد دلار در سال.

این واقعا غیرقابل قبول است.

در کشوری که فعالیت‌ها برعلیه فساد
مختل شده و نادیده گرفته می‌شوند،

و در آن ها کارشکنی میشود،

به راه‌های جدیدی
برای روبرو شدن با این وضعیت نیاز داریم.

نمی‌توان تا ابد شکایت داشت.

ما باید تصمیم بگیریم
که با این اوضاع زندگی کنیم،

یا آن را تغییر بدهیم.

خبر خوب این است:

انسان‌ها فاسد به دنیا نمی‌آیند.

فرهنگ چنین رفتارهایی را
به کودکان آموزش می‌دهد،

هنگامی که نفع شخصی را
بر سود جمعی ترجیح می‌دهد.

پس اگر ما بخواهیم فساد را ریشه‌کن کنیم،

باید به جایی برگردیم که هنوز شروع نشده است

ما باید زودتر وارد عمل بشویم.

کشور شما را نمی‌دانم،

اما جایی که من از آن می‌آیم،

جوانان آینده را می‌سازند.

اکنون در کنیا، ۸۰ درصد جمعیت،
کمتر از ۳۵ سال سن دارند.

اما آن ها اعتراف کرده‌‌اند که
ارزش‌های متضادی را پذیرفته‌اند.

۵۸ درصد جوانان اخیرا به ما گفته‌اند
که برای پول درآوردن،

حاضر به انجام هرکاری هستند.

و ۴۵ درصد دیگر گفته‌اند،

که فساد یک ابزار مشروع و درست
برای گرداندن یک کسب و کار است.

۷۳ درصد،

گفته‌اند که برای دفاع از عقایدشان
اقدامی نخواهند کرد،

چرا که از مجازات شدن می‌ترسند.

من سال‌ها پیش،

از مادرم یاد گرفتم

که قدرت یک نفر چقدر
می‌تواند زیاد باشد.

یاد گرفتم که هر کدام از ما
یک منبع بالقوه‌ی تغییر هستیم

و با یکدیگر، نیروی عظیمی
را به وجود می‌آوریم،

که می‌تواند شرایط را تغییر دهد.

و هیچ کاری غیر ممکن نخواهد بود.

مادر من این را عمیقاً درک می‌کرد.

و این ایده در مرکز تمام کارهایش قرار داشت.

تغییر فرهنگ‌ها نیازمند صبر و حوصله،
مقاومت و تعهد خواهد بود،

و کاری بسیار بنیادی و زمان‌بر است.

اما اگر بخواهیم فرهنگی را تغییر دهیم،
لازم است که این کار را آغاز کنیم.

پس از مرگ مادرم، مؤسسه‌ای
به نام او تأسیس کردیم

که دقیقا همان کار را بکند،

اما با کودکان و جوانان
سروکار داشته باشد.

سعی کردیم شخصیت‌هایی
با قابلیت رهبری شکل دهیم

و هدفمندی و کمال را تشویق کنیم.

اما برای مبارزه با فساد اینکه بگوییم
فساد چیز بدیست، کافی نیست.

ما برای این هدف، سه استراتژی
پیش گرفتیم،

که باور داریم در هر مدرسه‌ای هم
قابل اجرا هستند.

اول: ما باید بفهمیم که چرا؟

اصلاً چرا فساد اتفاق می‌افتد؟

ما به خاطر آنچه که هست
(یعنی دزدی) با آن مخالفیم؟

یا با کلمه‌های دیگری آن را توصیف می‌کنیم؟

وقتی کودکان توانایی تصور
مبارزه با فساد

و احساسات و چگونگی آن را
داشته باشند،

احتمال زیادی وجود دارد که
در آینده در صورت مواجهه با آن،

چیزهایی که آموخته‌اند را به کار ببرند.

دوم: ما باید ابراز شخصیت
را آموزش بدهیم.

این مورد احتمالا واضح به نظر می‌رسد،

اما کودکی که ذهن رشدیافته‌ای
از خود نشان می‌دهد،

و بر خود مسلط است،

اعتماد به نفس بیشتری دارد.

و یک کودک متکی به نفس، قادر است
برای چیزی که به آن باور دارد اقدام کند.

سوم: ما باید از سنین پایین
رهبری را به کودکان یاد بدهیم.

تا به آن‌ها این شانس را بدهیم
که بدانند وقتی فساد را می‌بینند،

چگونه باید آن را به دیگران نشان دهند.

تا بدانند اینکه ایستادگی کنند و دیگران
هنگام نیاز رویشان حساب کنند چه احساسی دارد

و از نظر من، برای اینکه
بتوانند ارتباط میان

رنج کشیدن عده‌ای از انسان‌ها از یک طرف

و فساد، طمع و خودخواهی دیگران
در طرف دیگر را، درک کنند.

ما باید به ظرفیتمان اعتماد کنیم،

تا هر یک به نوبه‌ی خود،

آینده‌ای که می‌خواهیم را بسازیم.

جوانان باید باور کنند

که واقعیت می‌تواند متفاوت باشد.

فساد، تغییرات اقلیمی،

نابودی اکوسیستم، از بین رفتن تنوع زیستی...

تمام این مشکلات، به رهبری نیاز دارند.

و به قول بابا دیوم سنگالی،

"در نهایت،

ما تنها از چیزی محافظت می‌کنیم،

که دوستش داشته باشیم.

تنها چیزی را دوست داریم،

که آن را بفهمیم،

و تنها چیزی را میفهمیم،

که به ما آموزش داده شده باشد."

متشکرم.

(تشویق حضار)