How Can You Tell Satire from Misinformation?

Yakupendeza, Yakupendeza,
Sawa, kuhusiana na kutoka nje,

nadhani kuna mtafaruku mwingi
kuhusiana na jambo la kutoka nje.

Ni vitu vigani tunafaa kuwa
tunachunguza kule nje?

Inachekesha, sijawahi kuwa mbishi katika
muda wangu wote wa uandishi wa habari

hivyo kuna vile ina chekesha, sivyo?

Ilikuwa inachekesha
kwenye onyesho lingine nilifanya kazi

inayoitwa Amanpour & Company.

Kwa kuwa tayari tulikuwa tunafanya utafiti wa kejeli na habari potovu,

Niliamua kuwaendea watu hawa wawili ili tuongee,

na niwaulize wanifafanulie utani wao.

Jeremy Levick na Rajat Suresh

ni wacheshi na wadhihaki
wanaoishi Brooklyn.

Ikiwa wewe ni mcheshi
au mdhihaki, ambayo ni kama,

Nadhani, ni neno kiasi la kujidai,
ambalo sitatumia.

RS: Lakini sisi ni wa kujidai.
JL: Apana. Sisi hujidai.

RS: Ndio. Ndio.

Hivi majuzi mliwadanganya
Amanpour & Company.

Ni nini iliwapa wazo hilo?

Tulikuwa tukitazama video mingi sana
ya aina hiyo na ...

Je, ilikuwa kimsingi kama,
"Haiya, kuna mtu wa kahawia pale.

Najua mtu wa kahawia."

(Kucheka) Hapana,
ilikuwa mbinu nadhifu zaidi kuliko hivyo tu.

Ilikuwa tu,
Ni ya kushangaza kwetu tu

kusema utani wa Jeff Foxworthy,
na kuwa wa kumaanisha sana kuihusu.

"Nilimwona mtu akiendesha gari kwenye
barabara kuu, akampiga kulungu,

na akamuita 'chakula cha haraka'.
RS: Ndio.

Hivyo, tunaona jinsi kejeli inatumiwa

kupitisha habari potovu.

Je, uliwahi fikiria
ingetumika namna hii?

Hiyo kwa kawaida ni hatari kwa kejeli.

Inasaidia ikiwa una jina kubwa,

Inayoambatana na maudhui yako
kama The Onion ama SNL.

Wakati unajifanyia mambo
na kuyachapisha mwenyewe,

Kwenye mtandao haswa

kuna zile aina za lebo
zinazoelekeza hadhara zinazokosekana,

hivyo kuna hatari ya kueneza
habari potovu na ya uongo.

Kejeli kuonekana kama habari ya kweli-

Unaona jambo hili kila mahali mtandaoni.

Chukua mfano kama huu,

Mada ya kuvutia iliekwa kwenye Twitter
la gazeti la The New Yoker,

"Trump ana matumaini ya kushinda
Nobel Prize katika uwanja wa matibabu."

Watoa maoni kadhaa walijibu,
wakitokea kuamini

kuwa habari hizo ni za kweli.

Wengine walitumaini ilikuwa kutoka kwa
The Onion

Haikuwa hivyo.

Lakini ilikuwa kejeli,
tunawezaje kujua?

Haya, bonyeza kwenye kifungu,

na utaona kwamba The New Yorker
wamekwenda kwa urefu mkubwa

kuilebo kama kejeli.

Wanafanya hivi na kila kitu
kutoka kwa Ripoti ya Borowitz,

ambayo ni safu ya kejeli.

Hata kijipicha kwenye Twitter
ina kidokezo katika kaulimbiu ya safu hiyo -

nukuu "Sio habari."

Huu ni mfano wa makala yenye lebo kamilifu
kutoka kwa tovuti inayojulikana ya kejeli,

na bado, watu walidanganywa.

Kwa hiyo, ni nini kinatokea
wakati sehemu ya kejeli haina muktadha?

Mbaya zaidi, ni nini kinatokea wakati huo
muktadha umeondolewa kimakusudi?

Hivyo ndivyo mwandishi mmoja alipata
katika mitandao kadhaa ya tovuti

inayochukua vipande vya kejeli
kutoka kwa muktadha yao asili,

na kuondoa lebo yoyote au kanusho zozote,

kisha kuzichapisha tena kama makala
ya 'habari' zinazoonekana kama za kweli.

Tumeona mamia ya tovuti hizi
zikiongezeka tangu Desemba,

na zinapata kuenezwa kwa wingi
kwenye Facebook.

Tovuti moja ambayo tulikuwa tukiifuatilia
mara kwa mara

ilikuwa moja ya mwanzo wa
habari za uwongo

maarufu zaidi kwenye Facebook.

Ilikuwa ikipata mamia
ya maelfu ya ushirikiano

kwenye kila makala iliyochapishwa.

Wakati kuiga kejeli
inaonekana kwenye uso wake,

njia haswa ya kimsingi ya kueneza
habari potovu au uongo,

tovuti hizi zinaendeshwa na watu
ambao wanajua wanachofanya.

Kwa nini wanafanya hivyo?

PolitiFact imechunguza
mamia ya tovuti hizi,

na kwa karibu zote,
kuna vifuatiliaji vya Google Adsense.

Hiyo ina maana kwamba,
yoyote atakaye bonyezea tovuti hiyo

ataenda kwenye maonyesho ya matangazo
ya Google kwenye tovuti hiyo.

Hivyo kimsingi,
zaidi watu wanaona nakala hiyo,

zaidi mwenye tovuti hiyo hulipwa.

Unajuaje wakati kitu ni mzaha

dhidi ya wakati kitu ni habari ya kweli?

kila wakati, utataka kufanya utafiti
mwingi kabisa kwenye tovuti

iwezekanavyo
kabla ya kusambaza kitu.

Hivyo, kila wakati
nenda kwenye tovuti hiyo,

na utafute ukurasa wao wa Kuhusu.

Ikiwa hakuna habari nyingi hapo kuwahusu,

au kuna makosa ya tahajia,
au inaonekana kama ya kienyeji,

hiyo inaweza kuwa ishara kwako
kwamba tovuti hiyo si ya kuaminika.

Na ukiwa na shaka, kama huwezi
kupata chochote kuhusu tovuti hiyo,

Usiieneze basi.

Ni sawa kabisa kutoshiriki
kitu kwenye mitandao ya kijamii.

Ni bora kuwa salama kuliko pole.

Kejeli inakusudiwa kuchochea,
kupata majibu ya kihisia,

kuvutia umakini wako,
labda upate kucheka

au ubadilishe mawazo yako,

lakini kejeli haijakusudiwa
kueneza habari potovu.

Kwa hivyo usidanganywe mtandaoni.

Soma zaidi ya vichwa vya habari.

Ikiwa kitu kinaonekana kuwa cha kijinga

na inaweza kuwa imeandikwa
na watu kama marafiki wetu

Rajat na Jeremy - labda ni wao.

Mpaka wakati ujao.
Usieneze habari za uwongo.

Iweke kweli.

Mimi ni Hari Sreenivasan.
Hii ilikuwa Take on Fake.

Mama yangu alitaka sana
kuelezea kila mtoa maoni

ambaye hakuelewa.
(kucheka)

Kwa hivyo jibu la swali lako
ni kumpata mama ambaye ata...

Nitasema ndio.

Nitasema "Wow, ilimbidi mama yake
aeleze tani zake.'

Kweli, nadhani nahitaji kumpa mama yangu
akaunti ya bandia au kitu kama hicho,

ili isiweze kufuatiliwa kwangu.
(Kucheka)