How to Fact-Check Like a Journalist with First Draft's Laura Garcia

Tôi là Hari Sreenivasan.

Chào mừng đến số tiếp theo
của TAKE ON FAKE,

nơi mà chúng ta sẽ thử
giải đáp những gì bạn nhìn thây

hay thậm chí chia sẻ trên mạng.

Bạn có thấy đoạn băng ghi những bệnh nhân
nhiễm covid bị cáo buộc trốn thoát ở Ý?

Thật sự rất kịch tính.

Người đàn ông bị truy bắt

luôn miệng hét "cứu!"
để làm hoang mang người đi đường.

Tại sao nó nổi tiếng như vậy?

Và làm thế nào để người xem như bạn
nhận biết rằng nó có thật hay không?

Nên, chúng tôi mời Laura Garcia.

Cô ấy làm việc với First Draft

và cùng làm việc với nhiều
nhà báo trên toàn cầu

để giúp họ kiểm chứng những gì trên mạng.

Một trong những loại thông tin sai lệch
phổ biến ta thấy trên mạng

là hình ảnh và băng ghi hình
không bị thao túng.

Chúng không bị chỉnh sửa bất kì gì.

Chúng chỉ cũ hay bị
cắt khỏi ngữ cảnh lúc đó.

Và tôi biết điều này khi
làm việc với First Draft.

Vì suy nghĩ ban đầu của tôi là,

"Ta có thể tìm video này

và xem nếu nó từng
tồn tại trên Internet từ trước?"

Nếu bạn có thể giúp tôi trả lời,

để tôi xem những gì bạn xem
và những gì bạn làm.

Đây là đoạn tweet gốc
mà chúng ta bàn về

và có vài điều cần để ý.

Nó được viết bằng tiếng Ả Rập
nội dung giống những gì đoạn tweet nói,

"bệnh nhân mắc covid ở Ý
trốn khỏi bệnh viện."

Bởi vì tôi có người bạn nói tiếng Ả Rập

và tôi nhờ anh ấy phiên dịch nhanh giúp.

Và một điều nữa là về
người chia sẻ đoạn băng hình này.

Nếu chúng ta nhìn vào tài khoản người này,

họ có rất nhiều người theo dõi.

Nên tôi cho rằng vì người này chia sẻ nó,

có rất nhiều quan tâm,

nhiều người cũng đã chia sẻ nó.

Và tôi truy cập vào một
trình cắm tên là InVID.

Và đây là một trình cắm
tuyệt vời chứa đủ loại giải pháp,

và nó có nhiều công cụ để nhà báo sử dụng,

mọi thứ từ việc
tìm kiếm ảnh thu nhỏ Youtube

hay tìm kiếm bằng Twitter.

Và điều tôi muốn tìm kiếm
là điều mà nói là phân tích

vì bạn có thể lấy đường dẫn
từ một video trên Twitter hay Youtube,

và nó sẽ chia sẻ cho thám tử
xem thử.

Đây là ví dụ,

nó cho chúng ta nhiều
thông tin về tài khoản,

giờ địa phương nó được đăng lên,

và hàng loạt thông tin

mà tôi có thể dùng để quyết định xem
tài khoản đó có đáng tin không.

Và ở phía cuối đây là điều kì diệu-

nó sẽ lấy một hình thu nhỏ mà sau đó
tôi có thể đảo ngược hình ảnh tìm kiếm.

Và đảo ngược hình ảnh tìm kiếm này
là những gì bạn có thể hỏi Internet,

có thể là Google
hay công cụ tìm kiếm khác,

"Có thứ gì đã được đăng lên
Internet từ trước

với hình thu nhỏ như vậy chưa?"

Bạn có thể tìm nó trên mạng không?"

Nên tôi đã tìm kiếm qua hết,
và bắt đầu tìm ở những nơi khác.

Và nó đã xuất hiện trên Twitter.

Nó cũng được tìm thấy trên Tiktok.

Tìm nó tên 9GAG, một trang web người dùng
có thể chia sẻ ảnh chế và điều vui nhộn.

Và lần nữa, tôi đã nghĩ rằng,
"Đây có lẽ không phải thật."

Và điều quan trọng nhất là

tôi đã tìm thấy nhiều phiên bản khác của
video này vào khoảng 2015.

Được rồi, chúng ta không hề có
vi rút corona vào 2015.

Manh mối lớn, đúng không?

Ta chưa từng gặp vi rút corona

Nên, chắc rằng, video này
không liên quan đến vi rút corona.

Nó không có từ năm 2020.

Có lẽ chúng ta nên dừng lại ở đây,

nhưng tôi bắt đầu đào sâu hơn
vì bạn có thể, chứ?

Nên tôi cuối cùng tìm thấy phiên bản này
giống như được chia sẻ trên Snapchat

vì nó có dòng chữ này ở giữa.

Vâng.

Đây là điều quan trọng ở phiên bản này

và đây là giải pháp tốt nhất được tìm ra.

Và đồng nghĩa với việc
nếu tôi xem kĩ hơn,

tôi có thể nhìn chính xác biển báo đường
và tìm ra nhiều manh mối hơn.

Có thể ít nhất tìm ra nơi quay nó

và sau đó tìm ra nguồn gốc?

Nên tôi bắt đầu tìm, ví dụ như,
có biển báo cấm ở phía sau đây.

Tôi không biết nếu bạn thấy,

nhưng nó viết là "25c", kiểu như
người Mỹ viết là "cents".

Tôi từng sống ở Mỹ một thời gian.

Đoán đó có lẽ là manh mối.

Bạn có thể thấy họ chạy
qua một bãi đỗ ô tô ở góc,

sau đó ngang qua toà nhà nhiều màu,

tôi nghĩ là, có thể dễ tìm hơn.

Bạn có thể thấy nhiều loại xe trên đường.

Rất nhiều xe của Mỹ,
xe lái bên lề bên phải.

Chính xác. Nên bạn có thể bắt đầu, như,
xoá bỏ quá trình.

Chắc chắn đây không phải ở Anh hay
nơi nào khác chạy bên lề trái.

Chắc chắn cũng không phải ở Ý,
vì xe hơi Ý rất nhỏ.

Đường xá này cũng rộng hơn ở Ý.

Nên chắc chắn không.

Bạn có thể thấy tên một cửa hàng.

Tôi đọc là "D-M gì đó
gì đó U-N-I", vẻ như là unisex -

giống như nhà tạo mẫu tóc
hay một nơi làm tóc.

Nhưng điều nổi bật là:

bạn có thể thấy bài cụ thể kia
bên lề đề là "Kean, K-E-A-N."

Vậy tôi đã làm gì?

Tất cả những gì chúng ta làm khi
có câu hỏi - Tôi lên Internet.

Bạn có thể thấy đây là ở Liên Hợp Quốc,
New Jersey.

Và đây là logo chúng ta đang nhìn.

Nên nếu bạn gõ "liên hiệp, New Jersey"
vào bản đồ Google...

Đây không phải là thành phố lớn,
giống như nhiều thị trấn đại học ở Mỹ.

Nên chúng ta có nhiều sự lựa chọn
xem nguồn gốc video.

Những gì tôi đã chọn là
doanh nghiệp Google.

Nhiều doanh nghiệp được liệt kê trên mạng

vì họ muốn nhiều người biết đến họ.

Và tôi quay lại Internet lần nữa

và gõ ...

"D'M" - vì tôi có thể tìm ra -

"D'M Unisex Union New Jersey."

Cuối cùng, nếu bạn kéo hàng kết quả,

bạn có thể tìm thấy một tài khoản Facebook
cửa hàng được liệt kê trên đường đó:

Tiệm làm tóc D'Mauro's Unisex.

Và bạn có thấy nếu mình đi
trên đường này bằng Street View,

tiệm làm tóc ở ngay đó.

Hari: Wow!
Laura: Và còn gì?

Toà nhà nhiều màu ngay góc!

Nên chúng ta biết chính xác nguồn gốc.

Chúng ta biết nó phải vào 2020.

Chúng ta cũng biết nó không phải ở Ý.

Và cũng chẳng liên quan đến vi rút corona.

Quá rõ ràng, Vậy video này về chuyện gì?

Bởi vì nó được quay ở
làng đại học Mỹ,

và nó được chia sẻ một số nơi như 9GAG
và nhiều trang web ảnh chế,

Tôi đóan là vài đứa trẻ đại học Mỹ nghĩ

sẽ rất vui, và nó là trò đùa
nếu cắt bỏ ngữ cảnh đi.

Nhưng đôi khi vì chuyện này,
bạn tưởng như

khi bạn biết rằng chuyện gì đó sai,

nó sẽ đưa câu trả lời bạn cần tìm.

Ở thời đại thông tin sai lệch,

rất cần thiết để có một Laura Garcias
ngoài kia,

ai có thể chứng thực bằng chứng
và lật đổ những truyền thuyết

và chỉ đơn giản là tìm ra sự thật
và hiện thị những gì họ làm.

Nhưng chúng ta thấy có rất nhiều
loại thông tin khác nhau

đến từ mạng xã hội của chúng ta cả ngày.

Làm thế nào biết được

tất đều đã được kiểm chứng như nhau?

Giải pháp là gì?

À, hãy tự trở thành người kiểm tra sự thật

Nếu vài điều có vẻ phi thực tế,
quá tốt để tin vào,

nhìn giống như bộ phim Hollywood,

kiểm tra sự thật,

và có lẽ dùng một vài công cụ
mà Laura đã chỉ cho chúng ta.

Lần tới. Tôi là Hari Sreenivasan.
Đừng lan truyền tin giả. Hãy giữ sự thật.

Này đằng ấy, cảm ơn đã xem
tập này của TAKE ON FAKE.

Nếu bạn muốn tìm công cụ
mà Laura đã chia sẻ hôm nay,

chúng ở phần miêu tả bên dưới.

Để chúng tôi biết bạn nghĩ gì
dưới phần bình luận và đừng quên đăng kí

để biết được tập tiếp theo của
TAKE ON FAKE có gì mới nha.