Dünyayı yeniden vahşi yapalım

Dünya, insanlık ve doğa ayrılmaz bir şekilde birbirine bağlıdır. Çevre aktivisti Kristine Tompkins, hepimizi yeniden canlandırmak için dünyayı "yeniden doğallaştırmalıyız" diyor. Hayatını Patagonia CEO'luğundan tutkulu çevreciye kadar takip ederek, Güney Amerika'da milyonlarca dönüm arazi (ve deniz) boyunca milli parklar kurmaya nasıl yardımcı olduğunu paylaşıyor ve gezegeni iyileştirmek için hepimizin yapması gereken kritik rolü tartışıyor. “Ortak bir kaderimiz var”. "Gelişebilir ya da acı çekebiliriz ama birlikte yapacağız." diyor.

Kardeşlerim ve ben California'da
büyük büyükbabamızın çiftliğinde büyüdük.

O, ailemizin ve evimizin bir tabiatıydı.

Bizim neslimizdeki kimsenin

ağır çiftçilik yükünü üstlenmek istemediği
açıkça görünüyorken

çiftlik bir komşumuza satıldı.

Hayatımızın çapası kesilmişti

ve arazinin yokluğunda başıboş hissettik.

İlk kez

değerli bir şeyin onun varlığıyla değil de

yokluğuyla en iyi şekilde
anlaşılabileceğini anladım.

O zamanlar

sevdiğimiz şeylerin yokluğunun

geleceğimde ne kadar etkili olacağını
bilmek imkansızdı.

23 yıl boyunca çalışma hayatım
Yvon Chouinard'la geçti.

Ventura'daki demiryolu raylarının
yakınındaki teneke bir kulübede

kaya ve buz tırmanış
ekipmanı tasarlayıp üretiyorken

onunla çalışmaya başladım.

Yvon dağcılar için
kıyafet yapmaya karar verdiğinde

ve bu işi Patagonia olarak adlandırınca

ilk altı çalışandan biri oldum,

daha sonra CEO oldum

ve sadece bir slogandan daha fazlası olan

en iyi ürünlerin üretildiği
ve dünyaya yararı dokunan

bir şirket kurmaya yardım ettim.

Yıllar sonra kocam olacak Doug Tompkins

Yvon'un eski bir arkadaşı
ve tırmanış refakatçisiydi

ve ayrıca bir girişimciydi.

The North Face ve Esprit şirketini kurdu.

Bu işletmelerin üçü de

60'lı yıllarda büyüyen
insanlar tarafından yaratıldı

ve sivil haklar, savaş karşıtı, feminist
ve barış hareketleriyle şekillendi.

Bu değerler o yıllarda gelişti

ve şirketlerin itibarları sayesinde
başarı kazandı.

1980'lerin sonunda

Doug işten tamamen ayrılmaya karar verdi

ve hayatının son üçte birini
"gezegende yaşamak için kirasını ödemek"

olarak adlandırdığı şeye bağlıyor.

O sırada 40 yaşıma geldiğimde

hayatımda tamamen
yeni bir şeyler yapmaya hazırdım.

Patagonia şirketinden
emekli olduktan sonraki gün

Patagonya'ya gitmek için
yaklaşık 10 bin km uçtum

ve hayatının üçte birine
ilk kez sahip çıkma projesine başladığında

Doug'a katıldım.

Kurumsal dünyadan
mülteciler olarak oradaydık.

Binlerce yıl boyunca
alerce ağaçların yaşayabileceği

ilkel yağmur ormanları ile çevrili

Güney Şili kıyısındaki
bir kulübede inzivaya çekildik.

Fairbanks, Alaska ve Cape Horn arasındaki

Pan-Amerikan karayolunda
sadece iki boşluktan birini oluşturan

büyük bir vahşi doğanın ortasındaydık.

Günlük yaşamlarımızda
radikal bir değişiklik

güzelliğin ve çeşitliliğin
hemen hemen her yerde nasıl yok edildiğini

fark etmeye başlamamızı sağladı.

Dünyada korunan son vahşi yerler

hâlâ vahşiler

çünkü gelişimin acımasız cephe hattı

henüz oraya varamamıştı.

Doug ve ben yeryüzünün en ücra
köşelerinden birindeydik

ve hâlâ Pumalín Parkı'nın kenarlarında

ilk koruma çabamız olan bu yerde

endüstriyel su ürünleri yetiştiriciliği
habis gibi büyüyordu.

Çok uzun zaman önce
Patagonya'ya başka tehditler de geldi.

Altın madenciliği,
bozulmamış nehirlerde baraj projeleri

ve diğer büyüyen çatışmalar.

Dünya genelinde
ekonomik büyümenin damgalanmış titreşimi

Güney Koni'nin
en yüksek enlemlerinde bile duyulabilir.

Gelişmenin genel olarak çok olumlu
koşullarla anıldığını biliyorum,

bir tür umutlu evrim gibi.

Ama oturduğumuz yerden

endüstriyel büyümenin
karanlık tarafını gördük.

Ve endüstriyel dünya görüşleri
tüm yaşamı destekleyen

doğal sistemlere uygulandığında

Dünya'yı ihtiyacımız olan her şeyi
ürettiğini düşündüğümüz

bir fabrika olarak görmeye başlarız.

Hepimiz acılarla farkında olduğumuz için

bu dünya görüşünün sonuçları insan refahı,

iklim sistemlerimiz
ve vahşi yaşam için yıkıcıdır.

Doug bunu gelişmenin bedeli
olarak adlandırdı.

İşleri bu şekilde gördük

ve tüm bu eğilimlere karşı çıkarak

direnişin bir parçası olmak istedik.

Özel arazi alma ve daha sonrasında

millî parklar oluşturmak için
bağış yapma fikri

gerçekten yeni değil.

Wyoming'deki Teton Millî Parkı'nın
manzarasını seyreden

veya Maine Acadia Millî Parkı'nda
kamp yapan herkes

bu büyük fikirden faydalandı.

Aile vakfımız sayesinde

Şili ve Arjantin'de doğal yaşam alanı
oluşturmaya başladık.

Koruma biyolojisine inananlar olarak

büyük, vahşi ve bağlantılı olacaktık.

Yeniden doğal olmaya
ihtiyacı olan diğerlerinin

ve bazı durumlardaki
el değmemiş alanların

iyileşmek için zamana ihtiyacı olacaktı.

Sonunda gönüllü satıcılardan

iki milyon dönümden fazla
arazi satın aldık,

bunları özel idareli
koruma alanlarıyla birleştirirken

kamp zemini için park altyapısı
ve gelecekte herkesin kullanması için

yürüyüş parkurları inşa ettik.

Hepsi hoş karşılandı.

Amacımız bu arazinin tamamını
yeni millî parklar şeklinde bağışlamaktı.

Bunu bir tür kapitalist jujitsu hareketi
olarak tanımlayabilirsiniz.

İş hayatımızdan
özel servetler ortaya koyduk

ve bunu küresel ekonominin elinde
doğanın harabeye çevrilmesini

korumak için yaptık.

Kulağa hoş geliyordu

fakat 90'ların başında Şili'de

vahşi hayat hayırseverliği
olarak adlandırdığımız şey

tamamen bilinmiyordu.

Büyük bir şüphe

ve birçok alanda doğrudan
düşmanlıkla karşılaştık.

Zamanla söylediğimiz şeyleri yaparak

insanları kazanmaya başladık.

Son 27 yılda,

yaklaşık 15 milyon dönümü
kalıcı olarak koruduk;

ılıman yağmur ormanlarını,

Patagonya step otlaklarını,

kıyı bölgelerini,

tatlı su alanlarını.

On üç yeni millî park oluşturduk.

Hepsi toprak bağışlarımızdan oluşuyordu

ve federal araziler
bu bölgelerle birleşiyordu.

Doug'un dört yıl önceki
bir kano kazasındaki ölümünden sonra

yokluğun gücü yuvayı tekrar vurdu.

Ama Tompkins Conservation olarak
kaybımızı başka bir şeye yönelttik

ve çabalarımızı hızlandırdık.

Bunlar arasında, 2018'de

Güney Atlantik Okyanusu'nda
yaklaşık 25 milyon dönümlük

yeni deniz millî parkları yaptık.

Ticari balıkçılık
veya herhangi bir ürün çıkartmak yok.

2019 yılında Şili'deki son milyon dönümlük
koruma alanımız hükûmete geçtiğinde

tarihin en büyük özel arazi
armağanını sonuçlandırdık.

Kamu-özel sektör ortaklığı

beş yeni milli park oluşturdu
ve üç parkı daha genişletti.

Bu, İsviçre'den daha büyük
bir alan hâline geldi.

Tüm projelerimiz ortaklıkların sonucu.

İlk ve başta gelen hükûmetler
Şili ve Arjantin'di.

Bu ülkelerinin mücevherlerini korumanın
değerini anlayan liderlik gerektirir;

sadece bugün için değil gelecek için de.

Hemfikir olduğumuz koruma
hayırseverleriyle olan ortaklıklar da

başardığımız her şeyde rol oynadı.

On beş yıl önce

kendimize sorduk,

"Tabiatı korumanın ötesinde

bütün yanlarıyla işleyen ekosistemler
oluşturmak için ne yapmamız gerekiyor?"

Nerede çalışırsak çalışalım
kendimize sormaya başladık,

kim kayıp,

hangi türler kayboldu

veya hangi türlerin
sayıları düşük ve tehlikede.

Ayrıca sormak zorundaydık,

"Bu türlerin en başta
soyu tükenmiş olma nedenini

nasıl ortadan kaldırabiliriz?"

Şu an apaçık görünen şey

bizim için tam bir yıldırım oldu.

Ve yaptığımız her şeyin
tamamen doğasını değiştirdi.

Topluluğun tüm üyeleri
mevcut olmadıkça ve gelişmedikçe

bütün yanlarıyla işleyen ekosistemleri
geride bırakmak bizim için imkânsız.

O zamandan beri, birkaç yerli türü

Iberá Sulak Alanları'na
yeniden kazandırdık:

dev karıncayiyenler,

pampa geyiği,

pekariler

ve en zoru 100 yıldan fazla bir süredir
bu ekosistemde kaybolan

yeşil kanatlı makaw papağanları.

Ve bugün geri döndüler,
özgürce uçuyorlar, tohum dağıtıyorlar,

hayatlarını olması
gerektiği gibi yaşıyorlar.

İberá'daki bu çabaların son dokunuşu

tepe etoburlarını
meşru yerlerine geri döndürmektir.

Karada jaguarlar, suda dev su samurları.

Yıllarca süren deneme yanılma ile
ortaya çıkan yavrular

yarım asırdan fazla bir sürede

ilk kez Iberá sulak alanlarına salınacak.

Şimdi de 1,7 milyon dönümlük
Iberá Park'ı komşu çiftliklerle

mücadele riski düşük olan
jaguar popülasyonlarını kurtarmak için

yeterli alan sağlayacak.

Şili'deki doğallaştırma projelerimiz

Patagonya bölgesindeki
çok sayıdaki önemli türün

zeminini oluşturuyor.

Neredeyse nesli tükenmiş olan
huemul geyiğinin

az sayıdaki amerikan deve kuşunun

ve puma ve tilki popülasyonlarını
yeniden artırmak istiyoruz.

Yokluğun gücü nostaljiye
veya umutsuzluğa yol açarsa

bize yardım edemez.

Aksine

sadece bizi kaybolanı geri getirmek için

motive ediyorsa yararlı olur.

Doğallaşmanın ilk adımı

ilk etapta mümkün olanı hayal edebilmek.

Dergilerde yer alan vahşi yaşam bolluğu

sadece bazı eski ve tozlu kitaplardan
hikâyeler değildir.

Bunu hayal edebiliyor musunuz?

Dünyanın daha güzel olabileceğine,

daha adaletli olabileceğine
inanıyor musunuz?

Ben inanıyorum.

Çünkü ben bunu gördüm.

İşte bir örnek.

2004 yılında Şili ve Patagonya'daki

en büyük çiftliklerden
birini satın aldığımızda

böyle görünüyordu.

Bir yüzyıl boyunca bu arazi hayvancılık
nedeniyle aşırı derecede kullanılmıştı,

dünyadaki çoğu otlak alan gibi.

Toprak erozyonu çok yaygındı,

yüzlerce kilometrelik çit duvarı

vahşi yaşamı korudu ve akışı ağıla alındı.

Küçük bir vahşi alan geriye kaldı.

Yerel dağ aslanları
ve tilkiler onlarca yıl zulüm gördü

ve sayıları düşük kaldı.

Bugün bu topraklar 763.000 dönümlük
Patagonya Ulusal Parkı oldu

ve böyle görünüyor.

Ve Arcelio

işi yıllar önce dağ aslanlarını bulmak
ve öldürmek olan eski çoban Arcelio'da

bugün parkın vahşi yaşam ekibinin
baş katılımcısı

ve hikayesi dünyadaki insanların
hayal gücünü büyülüyor.

Ne mümkün.

Bu düşünceleri ve görüntüleri
sizinle tebrik etmeniz için değil

basit bir noktaya değinmek

ve acil bir meydan
okuma için paylaşıyorum.

Soru eğer

yaşam çeşitliliğinin ve
insan itibarının hayatta kalması

ve sağlıklı insan toplulukları ise

o zaman cevap Dünya'yı yeniden
doğallaştırmayı içermelidir.

Mümkün olduğunca çabuk.

Herkesin bu konuda
alması gereken bir rol var

ama özellikle ayrıcalığımız

siyasi güç ile,

zenginlik ile,

gerçekçi olalım, iyi günde kötü günde,

geleceğimizin satranç oyununun
bitirildiği yer ile.

Bu, sorunun temeline iner.

Bu hikayenin sonunu değiştirmek için
gerekenleri yapmaya hazır mıyız?

COVID-19'un yayılmasını durdurmak için

dünyanın son birkaç ayda
yaptığı değişiklikler

bana çok umut vaat ediyor

çünkü umutsuz durumlar altında
güç birliği yapabileceğeimizi gösteriyor.

Şimdi yaşadığımız şey
iklim krizinin bir sonucu olarak

daha geniş potansiyel hasarın
öncüsü olabilir.

Ama uyarısız dahi

küresel çapta hayal edemediğimiz şekilde
birlikte çalışmayı öğreniyoruz.

Dünyanın dört bir yanında
suçluluğumuzu hatırlatmak

ve durgunluğumuzu cezalandırmak için

isyan eden ve sokaklara dökülen
gençleri izlemiş olmak

bana gerçekten ilham veriyor.

Daha önce bütün bunları duydunuz.

Fakat her şeyin diğer her şeyle
bağlantılı olduğu gerçeğine

uyanmak için bir an olsa

o şu an olur.

Her insan hayatı
dünyadaki diğer tüm insan yaşamlarının

eylemlerinden etkilenir.

Ve insanlığın kaderi
gezegenin sağlığına bağlı.

Ortak bir kaderimiz var.

Gelişebiliriz

ya da acı çekebiliriz...

Ama bunu birlikte yapacağız.

İşte gerçek bu.

Bireysel eylemin seçime bağlı olduğu
noktayı çoktan geçtik.

Bence her birimizin

yaşam döngüsündeki
yerimizi yeniden canlandırmak için

adım atması ahlâki bir zorunluluk.

Merkezde değil
bütünün bir parçası olarak.

Hatırlamamız gerek,

yaptıklarımız,
kim olmayı seçtiğimizi yansıtır.

Tüm yaşamın içsel değerini onurlandıran

bir medeniyet yaratalım.

Kim olursanız olun,

ne ile çalışmak zorunda olursanız olun,

her sabah yataktan kalkın

sevdiğiniz şeyleri yapmaktan ziyade

kendinizle ilgisi olmayan bir şey yapın.

Doğru olduğunuzu bildiğiniz şeylerle.

İnsan gelişimini hayal eden biri olun,

bizi bütünlüğe taşıyan bir şey olun.

Sağlığa doğru.

İnsan itibarına doğru.

Ve her zaman

ve sonsuza dek

vahşi güzelliktir.

Teşekkürler.