Return to Video

Niçin 1,5 milyar insan çubuklarla yemek yiyor

  • 0:00 - 0:05
    Mutfak kültürümüzün
    o kadar etkili bir parçası ki
  • 0:05 - 0:07
    Kendimize diyoruz ki
    ne kadar da ilginç,
  • 0:07 - 0:10
    yemek çubukları olmadan
    yaşayan insanlar var.
  • 0:10 - 0:11
    [Küçük şey.]
  • 0:11 - 0:12
    [Büyük fikir.]
  • 0:15 - 0:20
    Yemek çubukları tek elle yemek için
    kullanılan iki uzun çubuk.
  • 0:20 - 0:23
    Onları tutmak aslında
    bir bakıma kalem tutmak gibi,
  • 0:23 - 0:25
    ama iki tane var
  • 0:25 - 0:27
    ve onları bir kıskaç gibi
    kullanmanız gerek.
  • 0:27 - 0:29
    Çoğu ahşaptan yapılıyor.
  • 0:29 - 0:33
    Ama plastik, bambu, yeşim, altın,
    gümüş ve hatta fildişinden bile yapılıyor,
  • 0:33 - 0:35
    bu artık pek popüler olmasa da.
  • 0:35 - 0:38
    Yemek çubukları küçük lokmalar
    yemek için çok iyi tasarlanmış.
  • 0:38 - 0:40
    Makarnalar için oldukça ideal.
  • 0:40 - 0:42
    Yetenekliyseniz pirinç de yiyebilirsiniz,
  • 0:42 - 0:44
    köfte ve parça et de.
  • 0:44 - 0:46
    Çubuklarla hiç yapmamanız gerekenler,
  • 0:46 - 0:48
    onu bir trampet sopası gibi kullanmak,
  • 0:48 - 0:50
    insanın yapası geliyor.
  • 0:50 - 0:53
    Çubuklarınızı pirinç pilavınızın
    ortasına saplamak.
  • 0:53 - 0:56
    Bunun da sebebi aslında
    böyle yapınca tütsüye benzemesi
  • 0:56 - 0:58
    ve bu da ölümü anımsatıyor.
  • 0:58 - 1:00
    Yemek çubukları dünyanın
    büyük bölümünde kullanılıyor,
  • 1:00 - 1:03
    Asya'nın çoğu, 1,5 milyon insan
  • 1:03 - 1:05
    bu gruba dâhil.
  • 1:05 - 1:08
    Farklı kültürlerin nispeten farklı
    yemek çubukları var.
  • 1:08 - 1:11
    Çin çubukları uzun ve dairesel olurken
  • 1:11 - 1:14
    Kore çubukları daha düz
    ve genelde metalden oluyor,
  • 1:14 - 1:16
    Japon çubukları ise yuvarlak
  • 1:16 - 1:18
    ve ucu sivri yapılıyor.
  • 1:18 - 1:22
    Yemek çubukları bugün
    Amerikan toplumuna yer etmişse de
  • 1:22 - 1:24
    1800'lerin sonunda bir dönem,
  • 1:24 - 1:29
    çubuklarla yemek yedikleri için
    Asyalı erkeklerin
  • 1:29 - 1:32
    Amerikalı erkeklerden farklı kalitede
    olduğu düşüncesi vardı
  • 1:32 - 1:34
    çünkü Amerikalılar
    çatal ve bıçak kullanırdı.
  • 1:34 - 1:39
    Fakat ABD ve Çin 1970'lerde
    diplomatik ilişkilere başladığında
  • 1:39 - 1:44
    Richard Nixon, Henry Kissinger
    çubuklarla yemek yemeyi denedi.
  • 1:44 - 1:46
    Burada ilginç olan şey
  • 1:46 - 1:51
    Asya mutfak kültürünün
    Doğu'dan Batı'ya geçisini izlemekti.
  • 1:51 - 1:54
    Yemek çubukları da bunun bir parçasıydı.
  • 1:54 - 1:57
    Çubukların tarihinin Shang hanedanına
    kadar gittiğine dair kanıtlar var,
  • 1:57 - 1:59
    yaklaşık 3000 yıl öncesi yani
  • 1:59 - 2:02
    ve Shang zamanında tripod çok sevilirdi.
  • 2:02 - 2:04
    Yani bu bütük tripodlarla
    yemek yaptığınızda
  • 2:04 - 2:06
    yemek çubukları çok faydalı oluyordu
  • 2:06 - 2:08
    çünkü kaynayan suyun başında yanmamak için
  • 2:08 - 2:13
    uzanıp karıştırmakta
    çubuklar çok işe yarıyordu.
  • 2:13 - 2:15
    Çin kültüründe bıçak ve çatal da var.
  • 2:15 - 2:18
    Mutfakta da sıklıkla kullanılıyor.
  • 2:18 - 2:22
    Ama yemek masasına gelen şeyi sorarsanız
  • 2:22 - 2:23
    yemek çubukları derim.
  • 2:24 - 2:25
    Asya mutfağıyla ilgili bir şey de
  • 2:25 - 2:28
    yemeklerin küçük parçalar halinde gelmesi.
  • 2:28 - 2:30
    Sanırım bunun sebeplerinden biri
  • 2:30 - 2:34
    hızlı pişen küçük parçaların
    enerjiden tasarruf ettirmesi.
  • 2:34 - 2:36
    Ama kesmeniz de gerekiyor tabii.
  • 2:36 - 2:38
    Yani döngüsel bir etki var;
  • 2:38 - 2:41
    pişen yiyeceğin türü
    çubuk kullanılmasına izin veriyor
  • 2:41 - 2:45
    ve aynı zamanda çubuklar
    pişecek yemek üzerinde de etkili.
  • 2:45 - 2:49
    Bir de bu çubuklar yemek yemenin
    toplumsa doğasını yanısıtıyor.
  • 2:49 - 2:51
    Ortaya koyduğunuz yemekler var,
  • 2:51 - 2:53
    tam bir aile tarzı.
  • 2:53 - 2:54
    Çubuklarınızla başlıyorsunuz,
  • 2:54 - 2:57
    sonra pirince daldırıyorsunuz
    ve sonra da bireysel yiyorsunuz.
  • 2:57 - 2:59
    Ünlü bir efsane var,
  • 3:00 - 3:02
    herkesin gerçekten
    çok uzun yemek çubukları var,
  • 3:02 - 3:04
    o kadar uzun ki
    kendilerini besleyemiyorlar.
  • 3:04 - 3:07
    O yüzden cehennemde herkes aç kalıyor
  • 3:07 - 3:09
    çünkü yiyecekleri kıstırıp
    ağızlarına götüremiyorlar.
  • 3:10 - 3:12
    Ama cennette insanlar
    aynı çubukları kullanıp
  • 3:12 - 3:13
    birbirlerini besliyorlar.
Title:
Niçin 1,5 milyar insan çubuklarla yemek yiyor
Speaker:
Jennifer 8. Lee
Description:

Yazar Jennifer 8. Lee, yemek çubuğunun nasıl Doğu'dan Batı'ya evrildiğini ve kusursuz bir lokma için tasarlandığını anlatıyor.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED Series
Duration:
03:27

Turkish subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.