Што знаеме (и што не знаеме) за корона вирусот?
-
0:01 - 0:02До утрото на 27 Февруари, 2020 г.
-
0:02 - 0:06имаше најмалку 82.000 потврдени случаи
на корона вирус во светот -
0:06 - 0:07и 2.810 смртни случаи.
-
0:07 - 0:11ТЕД го покани д-р Дејвид Хејман
да ги сподели најновите откритија. -
0:11 - 0:14Што ќе се случи ако се заразите
со корона вирусот? -
0:14 - 0:16Изгледа како лесно заболување,
како обична настинка, -
0:16 - 0:18кај повеќето луѓе.
-
0:18 - 0:23Одреден број на луѓе
се заразуваат и сериозно се разболуваат. -
0:23 - 0:25Мѓу нив се и здравствените работници.
-
0:25 - 0:26Заразата е мошне сериозна кај нив
-
0:26 - 0:29бидејќи примаат поголема доза
отколку обичните луѓе, -
0:29 - 0:31а притоа немаат имунитет.
-
0:31 - 0:35Кај пошироката популација
-
0:35 - 0:39дозата на вирусот што се добива
при заразувањето -
0:39 - 0:42е многу помала од дозата која еден
здравствен работник ја прима. -
0:42 - 0:45Здравствените работници
потешко се заразуваат. -
0:45 - 0:48Вашата инфекција
би била помалку сериозна. -
0:48 - 0:51Оттука, најважно е старите лица
и оние со повеќе заболувања -
0:51 - 0:54први да добијат медицинска грижа
-
0:54 - 0:56во болниците.
-
0:56 - 1:00(Кои луѓето кои би биле
најзасегнати од ова?) -
1:00 - 1:03Најзасегнати се луѓето кои
-
1:03 - 1:06се во неразвиените земји
-
1:06 - 1:09и кои немаат пристап до
соодветна медицинска нега -
1:09 - 1:11или немаат пристап до болница
-
1:11 - 1:14ако епидемијата се појави
во нивната земја. -
1:14 - 1:16Тие луѓе ќе бидат со висок ризик,
-
1:16 - 1:18особено постарите лица.
-
1:18 - 1:20Постарите лица насекаде се во опасност,
-
1:20 - 1:23но особено оние кои не можат
да добијат кислород. -
1:23 - 1:25Во индустријализираните држави,
-
1:25 - 1:27старите лица се тие
кои имаат повеќе болести, -
1:27 - 1:30имаат дијабетис и други болести.
-
1:30 - 1:31Тие се во опасност.
-
1:31 - 1:34Општата популација
не е во голема опасност. -
1:34 - 1:38(Кои претходно постоечки заболувања
го зголемуваат ризикот?) -
1:38 - 1:39Најпрво, важно е
-
1:39 - 1:43дали постои бело-дробно заболување
од претходно. -
1:43 - 1:46Генерално, постарите лица
се во поголема опасност, -
1:46 - 1:48особено оние над 70 години,
-
1:48 - 1:51бидејќи нивниот имунолошки
систем не е толку ефективен -
1:51 - 1:52колку што бил порано,
-
1:52 - 1:55па тие се почувствителни на инфекции.
-
1:55 - 1:59Исто така, кај некои случаи во Кина,
-
1:59 - 2:02корона вирусот бил пропратен со грип,
-
2:02 - 2:03а во исто време
-
2:03 - 2:06имало и секундарни бактериски инфекции
-
2:06 - 2:08на веќе постоечката пневмонија.
-
2:08 - 2:11(Каде можеме да најдеме
најнови информации?) -
2:11 - 2:13Центарот за контрола
на болести во Атланта има податоци -
2:13 - 2:17и редовно ги ажурира
на нивната веб страна. -
2:17 - 2:20Истотака, Светската Здравствена
Организација во Женева -
2:20 - 2:22која координира многу активности
-
2:22 - 2:23кои се одвиваат меѓународно,
-
2:24 - 2:26има своја веб страна со дневни информации.
-
2:26 - 2:29Наша одговорност е како поединци
да се информираме, -
2:29 - 2:31за да разбереме
-
2:31 - 2:34и да можеме да дадеме свој
придонес за спречување -
2:34 - 2:36на поголемо распространување.
-
2:36 - 2:39(Вие ја водевте глобалната
активност против САРС во 2003. -
2:39 - 2:40Која е сличноста меѓу двете?)
-
2:40 - 2:43Проблемот е ист со сите нови инфекции.
-
2:43 - 2:45Ова е инфекција што напаѓа луѓе
-
2:45 - 2:48кои претходно не биле изложени на вирусот.
-
2:48 - 2:51Тие немаат заштита од антитела
-
2:51 - 2:53и не знаеме дали нивниот имунолошки систем
-
2:53 - 2:55може да се справи со вирусот или не.
-
2:55 - 3:00Ова е вирус кој се наоѓа кај лилјаците
и други животни -
3:00 - 3:02и одненадеж - еве го и кај луѓето.
-
3:02 - 3:05А луѓето едноставно
немаат искуство со овој вирус. -
3:05 - 3:06Но постепено
-
3:06 - 3:09почнуваме да учиме многу,
како што беше и со САРС. -
3:09 - 3:13Секако, сега има
поголем број на смртни случаи -
3:13 - 3:15за разлика од САРС.
-
3:15 - 3:19Но кога ќе го поделите тоа
со бројот на заразените, -
3:19 - 3:22сега има многу повеќе заразени луѓе
отколку што имаше од САРС. -
3:23 - 3:24Смртноста,
-
3:24 - 3:29т.е. соодносот меѓу смртните случаи
и бројот на заболените кај САРС -
3:29 - 3:30беше околу 10 %
-
3:30 - 3:33Сега, кај корона вирусот, КОВИД-19
-
3:33 - 3:37е 2 % или помалку.
-
3:37 - 3:39Значи, овој е помалку опасен вирус,
-
3:39 - 3:42но сепак е вирус
кој предизвикува смртност, -
3:42 - 3:45и не сакаме да се рашири
низ светската популација. -
3:45 - 3:48(Дали адекватно реагираме на граничните
премини, како што се аеродромите?) -
3:48 - 3:53Јасно е дека аеродромите
или кој било граничен премин -
3:53 - 3:55не можат да спречат влегување на болеста.
-
3:55 - 3:58Луѓето во период на инкубација
можат да преминат граница -
3:58 - 3:59да влезат во друга држава
-
3:59 - 4:02и потоа можат да заразат други
кога ќе се разболат. -
4:02 - 4:08Значи, границите не се средства за
спречување на ширење на заразата -
4:08 - 4:10со проверка на температурата.
-
4:10 - 4:14Границите се важни бидејќи
на луѓето кои доаѓаат -
4:14 - 4:18од ризични подрачја и кои
може се инфицирани, -
4:18 - 4:20можеме да им дадеме корисни информации,
-
4:20 - 4:23печатени или усни информации
-
4:23 - 4:26за знаците и симптомите на оваа инфекција
-
4:26 - 4:30и што треба да прават ако почувствуваат
дека се заразени. -
4:30 - 4:33(Која е временската рамка за вакцина?)
-
4:33 - 4:35Вакцините во моментов
се во развојна фаза, -
4:35 - 4:37се прават многу испитувања.
-
4:37 - 4:41Овие испитувања бараат најпрво
да се открие вакцина, -
4:41 - 4:45па да се тестира безбедноста и
ефикасноста врз животни -
4:45 - 4:49на кои ќе им се инјектира вирусот
откако ќе ја примат вакцината. -
4:49 - 4:51А потоа мора да се испита и врз луѓе.
-
4:51 - 4:53Тестирања со животни
сѐ уште не се почнати -
4:53 - 4:56но наскоро ќе почнат за одредени вакцини.
-
4:56 - 4:58Се смета дека до крајот на годината или
-
4:58 - 4:59на почеток на следната,
-
4:59 - 5:02ќе има пробни вакцини
-
5:02 - 5:07кои ќе се тестираат за одобрување
од регулаторни тела. -
5:07 - 5:11Значи, зборуваме за една година
до појавата на вакцина -
5:11 - 5:13која би се применила кај луѓето.
-
5:13 - 5:17(Кои прашања во врска со епидемијата
не се одговорени досега?) -
5:17 - 5:19Со сигурност знаеме како се пренесува,
-
5:19 - 5:22не знаеме со која леснотија
се пренесува кај луѓето -
5:22 - 5:26во заедниците или
во отворени подрачја. -
5:26 - 5:28Знаеме на пример,
-
5:28 - 5:32дека многу лесно се шири во затворен
простор на брод за крстарење. -
5:32 - 5:33Треба подобро да разбереме
-
5:34 - 5:37на кој начин се шири на отворен простор
-
5:37 - 5:40каде луѓето се изложени на контакти
со евентуално заразени лица. -
5:41 - 5:44(Како може да се подобрат
глобалните мерки?) -
5:45 - 5:48Најголемиот проблем денес е тоа што
кога има епидемија -
5:48 - 5:50во неразвиените земји
-
5:50 - 5:52сметаме дека треба да одиме
таму и да ја запреме. -
5:53 - 5:55Кога има епидемија на ебола,
-
5:55 - 5:58мислиме како да одиме и да ја
запреме епидемијата во земјата. -
5:58 - 6:01Не размислуваме како
да ѝ помогнеме на државата -
6:01 - 6:03за да ги засили своите капацитети,
-
6:03 - 6:07за да можат да ја препознаат
и да реагираат на инфекцијата. -
6:07 - 6:09Не инвестираме доволно
-
6:09 - 6:13за им помогнеме на земјите да ги подобрат
своите капацитети во јавното здравство. -
6:13 - 6:17Имаме инвестирано во
многу глобални механизми -
6:17 - 6:20кои можат да обезбедат поддршка
на други земји, -
6:20 - 6:22да одат и да запрат епидемија.
-
6:22 - 6:25Но сакаме да има
свет во кој секоја земја -
6:25 - 6:27ќе е доволна моќна да запре епидемија.
-
6:27 - 6:30(Дали ќе имаме и други епидемии
во иднина?) -
6:30 - 6:32Денес има околу 7 милијарди луѓе.
-
6:32 - 6:34Сите тие луѓе во светот
-
6:34 - 6:35имаат потреба од храна,
-
6:35 - 6:37имаат потреба од многу нешта
-
6:37 - 6:39во нивното заедничко живеење.
-
6:39 - 6:42Всушност, ние сме урбан свет каде
луѓето живеат во урбани средини. -
6:42 - 6:45Истовремено одгледуваме повеќе животни
-
6:45 - 6:50и тие животни им обезбедуваат
храна на луѓето. -
6:50 - 6:51Значи гледаме дека
-
6:51 - 6:56има сè поголема поврзаност
меѓу луѓето и животните. -
6:56 - 7:00Ова интензивно сточарство
-
7:00 - 7:02и овој интензивен пораст на населението
-
7:03 - 7:05кое живее заедно на планетата
-
7:05 - 7:10прават еден вистински вртлог
во кој има и ќе има епидемии. -
7:10 - 7:13На крај ќе имаме сè повеќе епидемии.
-
7:13 - 7:17Сегашната растечка епидемија
е предупредување за она -
7:17 - 7:19што може да се случи во иднина.
-
7:19 - 7:20Мораме да бидеме сигурни
-
7:20 - 7:23дека техничката соработка во светот
-
7:23 - 7:25постои за да дејствуваме заеднички
-
7:25 - 7:28и да ги разбереме епидемиите
кога ќе се појават -
7:28 - 7:32и навремено да обезбедуваме
информации за да ги контролираме. -
7:32 - 7:34(Дали најлошото е зад нас?)
-
7:34 - 7:36Не можам точно да предвидам.
-
7:36 - 7:39Можам само да кажам дека
треба да сме подготвени -
7:39 - 7:41за најлошото сценарио.
-
7:41 - 7:43Истовремено,
-
7:43 - 7:46да научиме како да се заштитиме
себе си и другите -
7:46 - 7:48ако станеме дел од епидемијата.
-
7:49 - 7:52(За да дознаете повеќе,
одете на следната страна: -
7:52 - 7:54https://www.cdc.gov/
- Title:
- Што знаеме (и што не знаеме) за корона вирусот?
- Speaker:
- Дејвид Хејман
- Description:
-
Што се случува ако се заразите со корона вирусот? Кои луѓе се во најголема опасност? Како да се заштитите? Дејвид Хејман, стручњакот за јавно здравје кој ја водеше глобалната активност за време на епидемијата САРС во 2003, ги споделува најновите откритија во врска со вирусот КОВИД-19 и што можеме да очекуваме во иднина.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 08:06
ALEKSANDAR MITEVSKI approved Macedonian subtitles for What we do (and don't) know about the coronavirus | ||
ALEKSANDAR MITEVSKI edited Macedonian subtitles for What we do (and don't) know about the coronavirus | ||
ALEKSANDAR MITEVSKI accepted Macedonian subtitles for What we do (and don't) know about the coronavirus | ||
ALEKSANDAR MITEVSKI edited Macedonian subtitles for What we do (and don't) know about the coronavirus | ||
Julia Kalaputi edited Macedonian subtitles for What we do (and don't) know about the coronavirus | ||
Julia Kalaputi edited Macedonian subtitles for What we do (and don't) know about the coronavirus | ||
Julia Kalaputi edited Macedonian subtitles for What we do (and don't) know about the coronavirus | ||
Julia Kalaputi edited Macedonian subtitles for What we do (and don't) know about the coronavirus |