Return to Video

Ода за живеењето на Земјата

  • 0:01 - 0:02
    (Оливер Џеферс)
  • 0:02 - 0:04
    (Ода за живеењето на Земјата)
  • 0:05 - 0:07
    Здраво.
  • 0:07 - 0:10
    Сигурен сум додека
    да ја завршам реченицава,
  • 0:10 - 0:11
    со начинот на кој зборувам,
  • 0:11 - 0:14
    сите ќе имате сфатено дека
    доаѓам од место наречено
  • 0:14 - 0:15
    планета Земја.
  • 0:15 - 0:17
    Земјата е прилично одлична.
  • 0:17 - 0:19
    Таа е нашиот дом.
  • 0:20 - 0:21
    И на микробите.
  • 0:21 - 0:24
    Тие мали (бип) се во позадината
    за времетраењето,
  • 0:24 - 0:27
    затоа што верувајте или не,
    не дејствуваат само тие.
  • 0:27 - 0:29
    Планетата е дом и на
    автомобили, прокељ,
  • 0:29 - 0:32
    тие чудни рибести нешта
    со сопствени фарови;
  • 0:32 - 0:34
    уметност, оган,
  • 0:34 - 0:35
    противпожарни апарати,
  • 0:35 - 0:37
    закони, гулаби, шишиња пиво,
  • 0:37 - 0:38
    лимони и сијалици;
  • 0:38 - 0:40
    Пино ноар и парацетамол;
  • 0:40 - 0:42
    духови, комарци, фламингоси, цвеќиња,
  • 0:42 - 0:44
    укулелето, лифтови и мачки,
  • 0:44 - 0:46
    видеа со мачки, интернетот;
  • 0:46 - 0:47
    железни греди, згради и батерии,
  • 0:47 - 0:50
    целата генијалност и светли идеи,
    целиот познат живот
  • 0:50 - 0:52
    и многу други работи.
  • 0:52 - 0:54
    Скоро сѐ што знаеме
    и за сѐ што сме чуле.
  • 0:54 - 0:56
    Всушност, тоа ми е омиленото место.
  • 0:56 - 0:58
    Оваа мала сфера,
  • 0:58 - 1:00
    што лебди во студен и осамен
    дел од космосот.
  • 1:01 - 1:04
    А, акцентот е од Белфаст,
    патем, што е...
  • 1:04 - 1:06
    тука.
  • 1:06 - 1:07
    Отприлика.
  • 1:08 - 1:10
    Можеби мислиш дека ја знаете оваа
    планета Земја,
  • 1:10 - 1:12
    затоа што си од тука.
  • 1:12 - 1:13
    Но, постојат шанси дека
  • 1:13 - 1:16
    ти можеби немаш размислено
    за основите долго време.
  • 1:16 - 1:17
    Јас мислев дека ги знам.
  • 1:17 - 1:18
    Дури мислев дека сум експерт.
  • 1:18 - 1:21
    Сѐ додека требаше да го објаснам
    целото место,
  • 1:21 - 1:23
    како треба да работи
  • 1:23 - 1:26
    на некој што никогаш не бил тука.
  • 1:26 - 1:27
    Не тоа што го помисли,
  • 1:27 - 1:29
    иако татко ми секогаш велеше
  • 1:29 - 1:31
    дека знакот на паметен
    живот таму некаде
  • 1:31 - 1:33
    е тоа што не се потрудиле
    да нѐ контактираат.
  • 1:34 - 1:37
    Всушност сакав да ги објаснам работите
    на мојот новороден син.
  • 1:37 - 1:39
    Никогаш не сме биле родители,
  • 1:39 - 1:40
    мојата жена и јас,
  • 1:40 - 1:44
    и се однесувавме со него како гостите
    кога тој дојде дома за прв пат,
  • 1:44 - 1:45
    со тура низ домот.
  • 1:45 - 1:47
    Тука живееш, сине.
  • 1:47 - 1:48
    Во оваа соба правиме храна.
  • 1:48 - 1:52
    Во оваа соба ја чуваме колекцијата
    на столици и така натаму.
  • 1:52 - 1:53
    Освежувачки е,
  • 1:53 - 1:56
    објаснувајќи како работи планетата
    на 0 годишно дете.
  • 1:56 - 1:57
    Но по насмевките,
  • 1:57 - 2:00
    и кога големината на тоа дека новите луѓе
    не знаат апсолутно ништо
  • 2:00 - 2:03
    ќе ја сфатиш и колку малку и ти
    знаеш,
  • 2:03 - 2:06
    објаснувањето ја целата планета
    станува застрашувачко.
  • 2:06 - 2:08
    Но, пробав како и да е.
  • 2:08 - 2:11
    Како што се шетав тие први неколку недели,
  • 2:11 - 2:13
    раскажувајќи го светот како што го гледав,
  • 2:13 - 2:16
    започнав да бележам
    какви смешни работи кажував.
  • 2:16 - 2:19
    Забелешките се претвораа во писмо
  • 2:19 - 2:21
    наменето за син ми
    кога ќе научи да чита.
  • 2:21 - 2:23
    И тоа писмо прерасна во книга
  • 2:23 - 2:25
    за основните принципи
    на тоа да се биде човек
  • 2:25 - 2:28
    што живее на Земјата во 21 век.
  • 2:28 - 2:31
    Некои работи се многу очигледни.
  • 2:31 - 2:33
    Па, планетата е направена од два дела:
  • 2:33 - 2:35
    копно и вода.
  • 2:35 - 2:38
    Некои помалку очигледни
    сѐ додека не размислиш за нив.
  • 2:38 - 2:40
    Како времето.
  • 2:40 - 2:43
    Работите понекогаш се движат
    бавно на Земјата.
  • 2:44 - 2:47
    Но многу почесто, се движат брзо.
  • 2:47 - 2:49
    Па добро искористи го времето,
    ќе го снема пред да сфатиш.
  • 2:50 - 2:52
    Или луѓето.
  • 2:52 - 2:56
    Има луѓе во различна форма,
    големина и боја.
  • 2:56 - 2:57
    Сите изгледаме различно
  • 2:57 - 2:59
    се однесуваме и звучиме различно,
  • 2:59 - 3:00
    но не се залажувај.
  • 3:00 - 3:02
    Сите сме луѓе.
  • 3:02 - 3:05
    Не ме изненадува што од
    сите места во универзумот,
  • 3:05 - 3:06
    луѓето живеат на Земјата,
  • 3:06 - 3:08
    и можат да живеат само на
    Земја.
  • 3:08 - 3:10
    И дури тогаш,
    само на некои од сувите делови.
  • 3:10 - 3:13
    Има само мал дел од
    површината на нашата планета
  • 3:13 - 3:15
    што е наменет за живеење на луѓе,
  • 3:15 - 3:17
    и собрани тука
    ние живееме.
  • 3:17 - 3:20
    Лесно е да се заборави
    кога си блиску до нечистотијата,
  • 3:20 - 3:23
    камењата, зеленилото,
    бетонот на нашите земји,
  • 3:23 - 3:26
    колку е лимитиран просторот
    за маневрирање.
  • 3:26 - 3:28
    Од сет затворени очи до земјата,
  • 3:28 - 3:31
    хоризонтот личи како да е бесконечен.
  • 3:31 - 3:33
    Покрај сѐ, не е секојдневен ритуал
  • 3:33 - 3:35
    да размислуваме каде сме
    на топката од планетата
  • 3:35 - 3:37
    и каде таа топка е во вселената.
  • 3:37 - 3:40
    Не сакав да му ја кажам на син ми
    истата приказна за држави
  • 3:40 - 3:43
    која мене ми ја кажуваа додека растев
    во Северна Ирска.
  • 3:43 - 3:45
    Дека сме од една мала парохија,
  • 3:45 - 3:47
    која го игнорира животот
    вон најблиските потреби.
  • 3:47 - 3:51
    Сакав да се почувствувам
    како е да ја гледам нашата планета
  • 3:51 - 3:53
    како еден систем, како еден објект,
  • 3:53 - 3:55
    стоејќи во вселената.
  • 3:55 - 3:56
    За да го направам ова,
  • 3:56 - 3:58
    треба да преминам од
    цртежи за книги,
  • 3:58 - 4:00
    во 3Д скулптури на улица,
  • 4:00 - 4:02
    и би ми биле потребни 200 јарди,
  • 4:02 - 4:03
    населба во Њујорк Сити,
  • 4:03 - 4:06
    за да направам голем модел на Месечината,
  • 4:06 - 4:08
    Земјата и ние.
  • 4:08 - 4:11
    Овој проект се случи
    на Њујоршкиот хајлајн парк
  • 4:11 - 4:12
    претходната зима
  • 4:12 - 4:15
    на 50 годишнината
    од мисијата на Аполо 11 околу Месечината.
  • 4:15 - 4:17
    По нејговата инсталација
  • 4:17 - 4:19
    Успеав да ставам вселенски шлем
    со син ми,
  • 4:19 - 4:22
    и да лансирам, како Аполо 11
    пред половина век,
  • 4:22 - 4:24
    кон Месечината.
  • 4:24 - 4:25
    Кружевме наоколу
  • 4:25 - 4:28
    и погледавме назад кон нас.
  • 4:28 - 4:29
    Почувствував
  • 4:29 - 4:32
    осаменост таму во темницата.
  • 4:32 - 4:34
    А само се преправав.
  • 4:34 - 4:35
    Месечината е единствен објект
  • 4:35 - 4:37
    на помала близина до нас.
  • 4:37 - 4:39
    И во рамката на проектов,
  • 4:39 - 4:41
    каде планетата беше 10 јарди во дијаметар,
  • 4:41 - 4:44
    следната планета, Марс
    ќе биде колку јога топка
  • 4:44 - 4:46
    и неколку милји оддалечена.
  • 4:46 - 4:49
    Иако границите не се
    видливи од вселената,
  • 4:49 - 4:50
    на мојата скулптура
  • 4:50 - 4:52
    секоја граница беше впишана.
  • 4:52 - 4:55
    Но наместо да пишувам имиња на
    држави на изградена земја,
  • 4:55 - 4:56
    Напишав насекаде
  • 4:56 - 4:59
    „луѓе живеат тука, луѓе живеат тука.“
  • 4:59 - 5:02
    „Луѓе живеат тука.“
  • 5:02 - 5:04
    А на Месечината беше напишано,
  • 5:04 - 5:06
    „Никој не живее тука. “
  • 5:06 - 5:08
    Често, очигледните работи
  • 5:08 - 5:11
    не се толку очигледни
    сѐ додека не помислиш на нив.
  • 5:11 - 5:13
    Гледајќи од
    доволно голема дистанца
  • 5:13 - 5:15
    менува сѐ,
  • 5:15 - 5:17
    како што искусиле многу астронаути.
  • 5:17 - 5:19
    И човековите очи
    ја виделе нашата Земја
  • 5:19 - 5:21
    само од далечина на Месечината.
  • 5:21 - 5:22
    Има многу долги патишта
  • 5:22 - 5:25
    пред да стигнеме до аглите
    на нашиот Сончев Систем.
  • 5:25 - 5:28
    И дури до другите ѕвезди,
    другите соѕвездија.
  • 5:28 - 5:32
    Има една точка
    во целиот космос
  • 5:32 - 5:34
    што ја има во сите
    соѕвездија и ѕвезди,
  • 5:34 - 5:37
    и тоа присуство е
  • 5:37 - 5:39
    тука, планетата Земја.
  • 5:39 - 5:42
    Тие фотографии што сме ги направиле
    од клопчињата ѕвезди
  • 5:42 - 5:45
    прават смисла само
    од оваа гледна точка тука долу.
  • 5:46 - 5:49
    Тие приказни имаат смисла
    само на Земјата.
  • 5:49 - 5:51
    И само на нас.
  • 5:51 - 5:53
    Луѓето.
  • 5:53 - 5:55
    Ние сме суштества од приказни.
  • 5:55 - 5:57
    Ние сме приказните за кажување
  • 5:57 - 5:59
    ние сме приказните што ги кажуваме.
  • 5:59 - 6:03
    Па, приказната за човековата
    цивилизација на Земјата.
  • 6:03 - 6:06
    Раскажува за генијалност, елеганција,
  • 6:06 - 6:08
    дарежлива и негувaчка природа на еден вид
  • 6:08 - 6:11
    кој е и фокусиран на себеси, ранлив
  • 6:11 - 6:13
    и пркосно заштитнички настроен.
  • 6:13 - 6:16
    Ние, луѓето, го штитиме
    пламенот на нашето постоење
  • 6:16 - 6:18
    од сировите, широки елементи
    надвор од наша контрола,
  • 6:18 - 6:20
    големата широчина.
  • 6:20 - 6:23
    Но, секогаш гледаме кон пламенот.
  • 6:24 - 6:26
    „Сѐ што знаеме,“
  • 6:26 - 6:27
    кажано како изјава,
  • 6:27 - 6:30
    го означува збирот на целото знаење.
  • 6:30 - 6:32
    Но кажано на друг начин,
  • 6:32 - 6:34
    „сѐ што знаеме,“
  • 6:34 - 6:36
    значи дека ништо не знаеме.
  • 6:36 - 6:41
    Ова е убавата,
    кршлива драма на цивилизацијата.
  • 6:41 - 6:43
    Ние сме актери и гледачи
    на космичка претстава
  • 6:43 - 6:45
    што премногу ни значи нам,
  • 6:45 - 6:47
    но не значи ништо на друго место.
  • 6:47 - 6:49
    Дури не значи ни толку многу
    тука, долу.
  • 6:49 - 6:52
    Ако навистина помисливме на
    врската со нашиот брод,
  • 6:52 - 6:53
    со нашата Земја,
  • 6:53 - 6:56
    би било повеќе приказна
    на незнаење и алчност.
  • 6:57 - 6:59
    Како случајот со Фаусто,
  • 6:59 - 7:01
    човек кој верувал дека имал сѐ
  • 7:01 - 7:04
    и тргнал да бара што било негово.
  • 7:04 - 7:06
    Тој лесно добива сопственост на цвет,
  • 7:06 - 7:09
    овца, дрво и поле.
  • 7:09 - 7:11
    Езерото и планината
    се потешки за освојување,
  • 7:11 - 7:13
    но и тие се предаваат.
  • 7:13 - 7:15
    Пробувајќи да го освои отвореното море
  • 7:15 - 7:18
    каде неговата алчност му ги отвара очите,
  • 7:18 - 7:20
    кога, во борба со ароганцијата
  • 7:20 - 7:23
    се качува на палубата
    да се покаже пред морето.
  • 7:23 - 7:25
    Но тој не сфаќа,
  • 7:25 - 7:27
    паѓа помеѓу брановите,
    тоне на дното.
  • 7:28 - 7:30
    Морето тажеше по него
  • 7:30 - 7:32
    но продолжи да биде море.
  • 7:33 - 7:35
    Како и на сите објекти
    во негова сопственост,
  • 7:35 - 7:38
    судбината на Фаусто
    не им е важна ним.
  • 7:40 - 7:43
    За сето тоа мислиме дека
    е важно во космосот,
  • 7:43 - 7:45
    би немале ништо
  • 7:45 - 7:47
    ако не е на Земјава.
  • 7:47 - 7:49
    Додека таа среќно би се вртела,
  • 7:49 - 7:51
    несвесно без нас.
  • 7:51 - 7:53
    На оваа планета, има луѓе.
  • 7:54 - 7:56
    Ни поминуваат деновите,
  • 7:56 - 7:58
    понекогаш гледаме горе и надвор,
  • 7:58 - 8:01
    најчесто гледаме долу и внатре.
  • 8:01 - 8:04
    Гледајќи горе и цртајќи линии
    помеѓу светлата на небото,
  • 8:04 - 8:07
    пробавме да направиме
    смисла од хаосот.
  • 8:07 - 8:10
    Гледајќи долу, цртавме линии
    низ земјата за да знаеме каде припаѓаме
  • 8:10 - 8:12
    а каде не припаѓаме.
  • 8:12 - 8:14
    Често забораваме дека линиите
    што ги спојуваат ѕвездите
  • 8:14 - 8:16
    и линиите што ја делат земјата
  • 8:16 - 8:19
    постојат само во нашите глави.
  • 8:19 - 8:21
    И тие се приказни.
  • 8:21 - 8:23
    Ги правиме дневните рутини
    и ритуали
  • 8:23 - 8:25
    според приказните во
    кои веруваме,
  • 8:26 - 8:28
    и денеска, приказната
    се менува како што ја пишуваме.
  • 8:28 - 8:30
    Има многу страв во
    денешнава приказна,
  • 8:30 - 8:31
    и до неодамна,
  • 8:31 - 8:34
    приказните кои
    имаат најмногу моќ
  • 8:34 - 8:35
    се оние од горчина,
  • 8:35 - 8:38
    за тоа како се влошиле работите
    индивидуално и колективно.
  • 8:38 - 8:41
    Многу е инспиративно да се види
    како најдоброто доаѓа од најлошото.
  • 8:41 - 8:44
    Како луѓето се будат
    во ова време на глобална пресметка
  • 8:44 - 8:48
    сфаќајќи дека врските еден со друг
  • 8:48 - 8:49
    се најважните работи.
  • 8:50 - 8:51
    Враќајќи се назад.
  • 8:51 - 8:53
    За сѐ што жалиме,
  • 8:53 - 8:56
    поминуваме малку време
    ценејќи ја работата
  • 8:56 - 8:58
    што е добра за нас.
  • 8:58 - 8:59
    Што сме тука воопшто,
  • 8:59 - 9:01
    што сме воопшто живи.
  • 9:01 - 9:02
    Што сме сѐ уште живи.
  • 9:02 - 9:05
    Милион и половина години
    по наоѓање на кутијата со чкорчиња,
  • 9:05 - 9:08
    не сме ја изгореле целата куќата.
  • 9:08 - 9:09
    Сѐ уште.
  • 9:10 - 9:12
    Шансите да бидеме тука
    се бесконечни.
  • 9:12 - 9:13
    И еве сме.
  • 9:13 - 9:14
    Со опасностите.
  • 9:14 - 9:17
    Никогаш немало повеќе
    луѓе на Земјата.
  • 9:17 - 9:18
    Користејќи повеќе работи.
  • 9:18 - 9:21
    И станува очигледно
    дека многу стари системи
  • 9:21 - 9:23
    што сме ги измислиле за себе
  • 9:23 - 9:24
    се застарени.
  • 9:24 - 9:26
    И сме изградиле нови.
  • 9:26 - 9:27
    Ако не беа микробите,
  • 9:27 - 9:31
    нашиот заеднички оган
    би нѐ загушил многу рано.
  • 9:31 - 9:34
    Додека ги гледаме тркалата
    на индустријата како запираат,
  • 9:34 - 9:36
    машинеријата на напредокот стишува,
  • 9:36 - 9:38
    ги имаме најлудите можности
  • 9:38 - 9:40
    да го притиснеме копчето за ресетирање.
  • 9:40 - 9:42
    Да одбереме друг пат.
  • 9:42 - 9:44
    Ние сме тука на Земјата.
  • 9:44 - 9:47
    И живеењето на Земјата е прекрасна работа.
  • 9:47 - 9:48
    Личи голема, Земјава,
  • 9:48 - 9:50
    но има многу од нас тука.
  • 9:50 - 9:53
    Седум ипол милијарди,
  • 9:53 - 9:56
    со многу повеќе секој ден.
  • 9:56 - 9:57
    Дури и тогаш,
  • 9:57 - 9:59
    има доволно за сите,
  • 9:59 - 10:00
    ако делиме по нешто.
  • 10:01 - 10:03
    Па те молам,
  • 10:03 - 10:04
    биди фин.
  • 10:05 - 10:07
    Ако размислиш поинаку,
  • 10:07 - 10:09
    Земјата е единственото место
    каде луѓето живеат
  • 10:09 - 10:12
    и е всушност најсоцијалното
    место во универзумот.
  • 10:13 - 10:16
    Има многу луѓе што те сакаат,
  • 10:16 - 10:18
    и многу луѓе за сакање.
  • 10:18 - 10:20
    Потребни сме еден на друг.
  • 10:20 - 10:22
    Го знаеме тоа сега, повеќе од кога било.
  • 10:23 - 10:24
    Добра ноќ.
Title:
Ода за живеењето на Земјата
Speaker:
Оливер Џеферс
Description:

Ако морате да објасните на новороденче што значи да се биде човечко суштество и да се живее на Земјата, што би рекле? Визуелниот уметник Оливер Џеферс ги става неговите одговори во писмо за неговиот син, споделувајќи бисери на мудроста за постоењето и разновидноста на животот. Тој проникнува во „убавата, кревка драма на човечката цивилизација“ во овој поетски говор надополнет со неговите оригинални илустрации и анимации.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
10:46
ALEKSANDAR MITEVSKI approved Macedonian subtitles for An ode to living on Earth
ALEKSANDAR MITEVSKI edited Macedonian subtitles for An ode to living on Earth
Mimi Vojnovska accepted Macedonian subtitles for An ode to living on Earth
Mimi Vojnovska edited Macedonian subtitles for An ode to living on Earth
Stefan Mitikj edited Macedonian subtitles for An ode to living on Earth
Stefan Mitikj edited Macedonian subtitles for An ode to living on Earth
Stefan Mitikj edited Macedonian subtitles for An ode to living on Earth
Stefan Mitikj edited Macedonian subtitles for An ode to living on Earth
Show all

Macedonian subtitles

Revisions