1
00:00:00,866 --> 00:00:04,002
ABD'ye geldikten dört yıl sonra,

2
00:00:04,026 --> 00:00:05,593
her 16 yaşındaki biri gibi

3
00:00:05,617 --> 00:00:08,368
sürücü ehliyetimi almaya gittim.

4
00:00:08,392 --> 00:00:12,241
Göçmenlik belgelerimi ve yeşil kartımı
memura gösterdikten sonra,

5
00:00:12,265 --> 00:00:14,002
bana sahte olduklarını söyledi.

6
00:00:14,026 --> 00:00:16,650
"Buraya bir daha geri gelme" 
diye de ekledi.

7
00:00:17,321 --> 00:00:20,478
Amerika'da yasa dışı bir şekilde 
bulunduğumu işte böyle öğrendim

8
00:00:20,502 --> 00:00:23,034
ve yasa dışı bir şekilde hâlâ buradayım.

9
00:00:23,058 --> 00:00:24,613
Gazeteci ve film yapımcısıyım.

10
00:00:24,637 --> 00:00:26,488
Hikâyelerin içinde yaşıyorum.

11
00:00:26,512 --> 00:00:31,226
Çoğu kişinin göçmenlik 
konusunda anlamadığı şeyin

12
00:00:31,226 --> 00:00:34,515
kendileri hakkında anlamadıkları
şey olduğunu öğrendim:

13
00:00:34,539 --> 00:00:37,013
Bunlar, ailelerinin eski göç hikâyeleri,

14
00:00:37,013 --> 00:00:39,736
yeşil kart ile sınırların bile
var olmadığı bir zamanda

15
00:00:39,736 --> 00:00:41,456
aşmaları gereken süreçler

16
00:00:41,456 --> 00:00:45,171
veya vatandaşlık kavramını 
algılayışlarını neyin şekillendirdiği idi.

17
00:00:45,711 --> 00:00:47,008
Filipinler'de doğdum.

18
00:00:47,008 --> 00:00:50,265
12 yaşındayken annem ebeveynleriyle,
yani büyükbabam ve büyükannemle,

19
00:00:50,265 --> 00:00:53,310
veya Tagalogcada dediğimiz
haliyle, lolo ve lola ile yaşamam için

20
00:00:53,310 --> 00:00:54,691
beni onların yanına gönderdi.

21
00:00:54,850 --> 00:00:57,051
Lolo'nun ismi Teofilo'ydu.

22
00:00:57,075 --> 00:01:01,591
Amerika'ya yasal bir şekilde göç ettiğinde
ve sonradan bir vatandaş olduğunda

23
00:01:01,615 --> 00:01:04,658
televizyon programı "Cheers"daki 
Ted Danson'dan esinlenerek

24
00:01:04,682 --> 00:01:08,159
adını Teofilo'dan Ted'e değiştirdi.

25
00:01:08,183 --> 00:01:10,290
Daha Amerikalı olamazdı.

26
00:01:10,314 --> 00:01:14,218
Lolo'nun favori şarkısı, 
Frank Sinatra'nın "My Way" şarkısıydı

27
00:01:14,242 --> 00:01:16,734
ve konu tek torununu, yani beni,

28
00:01:16,734 --> 00:01:19,217
Amerika'ya nasıl getirebileceğini 
bulmaya geldiğinde

29
00:01:19,217 --> 00:01:21,266
bunu kendi yoluyla yapmaya karar verdi.

30
00:01:21,695 --> 00:01:25,674
Lolo'ya göre beni buraya getirmenin 
kolay ve basit bir yolu yoktu.

31
00:01:25,698 --> 00:01:28,744
Bu yüzden sahte yeşil kart için

32
00:01:28,744 --> 00:01:31,765
ve beni ABD'ye getirecek 
kaçakçıya ödeme yapmak için

33
00:01:31,765 --> 00:01:33,646
Lolo 4.500 dolar biriktirdi --

34
00:01:33,646 --> 00:01:36,971
ki saatte sekiz dolardan fazla
kazanmayan bir güvenlik görevlisi için

35
00:01:36,971 --> 00:01:38,095
bu fazla bir miktar.

36
00:01:38,095 --> 00:01:39,588
İşte buraya böyle geldim.

37
00:01:39,612 --> 00:01:42,929
İnsanların bana atalarının 
Amerika'ya "doğru şekilde" geldiklerini

38
00:01:42,953 --> 00:01:45,441
kaç kez söylediklerini anlatamam,

39
00:01:45,465 --> 00:01:46,839
ki onlara hatırlatmam lazım,

40
00:01:46,863 --> 00:01:49,368
Amerika'nın "doğru şekil" tanımı

41
00:01:49,392 --> 00:01:54,009
yerleşimcilerin ilk gemisi 
demir attığından beri değişiyor.

42
00:01:54,898 --> 00:01:58,339
Amerika bildiğimiz gibi
bir kara parçasından çok daha fazlası.

43
00:01:58,339 --> 00:02:01,504
Özellikle de bugün 
ABD'yi oluşturan karanın

44
00:02:01,504 --> 00:02:05,019
eskiden diğer ülkelerden gelen
diğer insanlara ait olduğu için bu böyle.

45
00:02:05,526 --> 00:02:08,271
Amerika aynı zamanda bildiğimiz gibi

46
00:02:08,271 --> 00:02:10,661
göçmenlerin ulusu 
olmaktan çok daha fazlası.

47
00:02:10,661 --> 00:02:14,571
Göçmen olmayan iki grup Amerikalı var:

48
00:02:14,595 --> 00:02:16,627
Bu toprağın yerlisi olan

49
00:02:16,627 --> 00:02:19,493
ve soykırım eylemleri sonucunda
öldürülen Amerikan yerlileri

50
00:02:19,517 --> 00:02:21,712
ve bu ülkeyi inşa etmek için

51
00:02:21,712 --> 00:02:25,226
kaçırılan, gemiye yüklenen 
ve esir edilen Afrikalı Amerikalılar.

52
00:02:25,652 --> 00:02:29,469
Amerika her şeyden önce bir fikir,

53
00:02:29,493 --> 00:02:32,021
ne kadar kusurlu 
ve gerçekleştirilmemiş olsa da

54
00:02:32,045 --> 00:02:35,000
ilk yerleşimcilerin 
vatandaşlık endişesi olmadan

55
00:02:35,000 --> 00:02:38,074
özgürce geldikleri için 
var olan bir fikir.

56
00:02:38,469 --> 00:02:40,563
Nereden geldiniz?

57
00:02:40,923 --> 00:02:42,142
Buraya nasıl geldiniz?

58
00:02:42,651 --> 00:02:43,701
Kim ödedi?

59
00:02:43,701 --> 00:02:46,700
Amerika'nın dört bir yanında,
türlü türlü dinleyicinin önünde --

60
00:02:46,700 --> 00:02:48,147
muhafazakarlar ve ilericiler,

61
00:02:48,171 --> 00:02:50,197
lise öğrencileri ve yaşlılar --

62
00:02:50,221 --> 00:02:51,637
bu soruları sordum.

63
00:02:51,637 --> 00:02:54,437
Beyaz olmayan biri olarak
sürekli nereli olduğum soruluyor,

64
00:02:54,437 --> 00:02:56,888
"Nereden geldin?" gibi sorular soruluyor.

65
00:02:56,912 --> 00:02:59,931
Bu yüzden beyaz kişilere 
ben de nereden geldiklerini soruyorum.

66
00:03:00,463 --> 00:03:04,147
Georgia Üniversitesi'ndeki bir öğrenciye
nereli olduğunu sorduktan sonra

67
00:03:04,147 --> 00:03:05,968
"Amerikalıyım" dedi.

68
00:03:05,992 --> 00:03:08,623
Ben de "Biliyorum" dedim 
"Ama aslen nerelisin?"

69
00:03:09,006 --> 00:03:10,932
"Beyazım" diyerek cevap verdi.

70
00:03:10,956 --> 00:03:13,847
"Ama beyaz bir ülke değildir" dedim.

71
00:03:13,871 --> 00:03:15,960
"Ataların nereden geliyor?"

72
00:03:16,428 --> 00:03:18,159
Omuz silkerek cevap verdiğinde

73
00:03:18,159 --> 00:03:21,420
ben de "Pekâlâ, nereden geldin?

74
00:03:21,444 --> 00:03:24,028
Buraya nasıl geldin? Kim ödedi?" dedim.

75
00:03:24,643 --> 00:03:26,340
Bunu cevaplayamadı.

76
00:03:26,364 --> 00:03:29,191
Bu üç ana soruya cevap vermeden

77
00:03:29,215 --> 00:03:32,536
Amerika'yı Amerika olarak
konuşabileceğinizi sanmıyorum.

78
00:03:32,999 --> 00:03:35,874
Göçmenlik, Amerika'nın yaşam hattı;

79
00:03:35,898 --> 00:03:39,157
bu ülke yüzyıllar boyunca 
kendi kendini inşa etti,

80
00:03:39,181 --> 00:03:43,882
On Üç Koloniye yerleşen 
devrimciler ve yerleşimcilerden,

81
00:03:43,906 --> 00:03:47,315
büyük bir çoğunluğu Avrupa'dan gelen 
milyonlarca göçmene kadar

82
00:03:47,339 --> 00:03:50,293
herkes bıkmadan usanmadan 
bu toprağı kolonileştirdi.

83
00:03:50,322 --> 00:03:52,663
Amerika yerlileri zaten burada olmalarına

84
00:03:52,663 --> 00:03:56,505
ve kendi kabile kimlikleri ve vatandaşlık 
konusunda fikirleri olmalarına rağmen,

85
00:03:56,505 --> 00:04:02,069
1924 Kızılderili Vatandaşlık Yasasına 
kadar ABD vatandaşı sayılmıyorlardı.

86
00:04:02,093 --> 00:04:04,730
Siyahi Amerikalıların uğruna savaştığı

87
00:04:04,730 --> 00:04:07,200
ve dönüm noktası olan
1964 Medeni Haklar Yasası,

88
00:04:07,200 --> 00:04:11,478
1965 Göçmenlik ve Uyrukluğa 
Kabul Edilme Yasası'na ilham verdi

89
00:04:11,498 --> 00:04:18,133
ve bu, 40 yıldır süren Amerika'nın
ırk bazlı ayrımcı sistemine son verdi.

90
00:04:18,569 --> 00:04:20,511
Daha da devam edebilirim

91
00:04:20,535 --> 00:04:23,507
ama demek istediğim, 
asıl demek istediğim şey şu:

92
00:04:24,201 --> 00:04:25,966
Ne kadarımız,

93
00:04:25,990 --> 00:04:28,775
ister geçmişte
ister günümüzde göçmen olalım,

94
00:04:28,799 --> 00:04:32,078
Amerika tarihinin 
bu önemli kısımlarını biliyor?

95
00:04:32,102 --> 00:04:36,107
Bu tarihin ne kadarı 
asıl ABD vatandaşlık testini oluşturuyor?

96
00:04:36,470 --> 00:04:37,721
Daha önce gördünüz mü?

97
00:04:37,745 --> 00:04:39,462
Çoğunlukla sözlü bir test

98
00:04:39,486 --> 00:04:44,307
ve devlet görevlileri adaylara 
10 ile 100 kadar soru soruyor.

99
00:04:44,307 --> 00:04:48,471
Testi geçmek için adaylar en az 
altı soruya doğru cevap vermek zorunda.

100
00:04:48,471 --> 00:04:50,330
Yakın zamanda teste baktım,

101
00:04:50,354 --> 00:04:53,520
sorulan sorulara, bariz ihmallere

102
00:04:53,544 --> 00:04:57,683
ve kabul edilebilir cevapları 
nelerin oluşturduğuna çok şaşırdım.

103
00:04:57,707 --> 00:05:01,084
Özgürlük Heykeli'nin 
nerede olduğu hakkında bir soru var.

104
00:05:01,108 --> 00:05:03,470
Ellis Adası hakkında,

105
00:05:03,494 --> 00:05:05,942
göçmen bir ulus olan ABD hakkında

106
00:05:05,966 --> 00:05:09,219
ve onaylanan sayısız göçmen karşıtı 
yasalar hakkında sorular yoktu.

107
00:05:09,379 --> 00:05:11,993
Amerika yerlilerinin tarihi 
hakkında hiçbir şey yoktu.

108
00:05:12,250 --> 00:05:15,786
Martin Luther King Jr.'ın 
ne yaptığı hakkında bir soru vardı

109
00:05:15,810 --> 00:05:18,758
ama büyük ölçüde 
Afrikalı Amerikalılar hakkında

110
00:05:18,758 --> 00:05:21,074
yetersiz ve güvenilmez içerikler vardı.

111
00:05:21,098 --> 00:05:22,288
İşte bir örnek.

112
00:05:22,312 --> 00:05:26,510
Amerikan tarihi bölümünden
74 numaralı soru,

113
00:05:26,534 --> 00:05:32,024
adaylardan "İç Savaş'a neden olan 
bir problemi söylemelerini" istiyor.

114
00:05:32,048 --> 00:05:34,788
Üç kabul edilebilir cevap var:

115
00:05:35,384 --> 00:05:38,745
Kölelik, eyalet hakları,

116
00:05:38,745 --> 00:05:41,065
ekonomik sebepler.

117
00:05:41,399 --> 00:05:44,583
Lola ve Lolo bu soruyu biliyorlar mıydı?

118
00:05:44,607 --> 00:05:46,150
Eğer biliyor olsalardı bile

119
00:05:46,174 --> 00:05:48,695
arkasındaki tarihi biliyorlar mıydı?

120
00:05:49,058 --> 00:05:51,250
Peki ya amcalarım, teyzelerim, kuzenlerim

121
00:05:51,274 --> 00:05:54,312
ve Amerikalı olmak için
bu testi geçmek zorunda olan

122
00:05:54,312 --> 00:05:56,622
diğer milyonlarca
göçmen biliyor muydu?

123
00:05:56,622 --> 00:05:59,893
Buraya gelmeden önce göçmenler
Amerika hakkında ne biliyorlar?

124
00:06:00,439 --> 00:06:04,020
Ne tür bir vatandaşlık için başvuruyoruz

125
00:06:04,044 --> 00:06:08,515
ve bu vatandaşlık gerçekten parçası olmak
istediğimiz türden bir vatandaşlık mı?

126
00:06:08,954 --> 00:06:10,019
Şöyle bir düşünelim --

127
00:06:10,019 --> 00:06:12,139
bunun hakkında
bir süredir çok düşünüyorum --

128
00:06:12,139 --> 00:06:15,568
onurlu vatandaşlık neye benziyor?

129
00:06:15,592 --> 00:06:20,108
Buraya daha 26 sene önce gelmişken

130
00:06:20,132 --> 00:06:23,280
yüz yıllardır Amerika'da olan 
siyahi ve yerli insanlar

131
00:06:23,280 --> 00:06:26,558
hâlâ kendilerininki için 
beklerken ben nasıl isteyebilirim ki?

132
00:06:27,033 --> 00:06:29,814
Favori yazarlarımdan biri Toni Morrison.

133
00:06:29,838 --> 00:06:34,299
1996'da, ülkede yasa dışı bir şekilde 
bulunduğumu öğrenmeden bir sene önce,

134
00:06:34,323 --> 00:06:36,050
içinde bulunduğum sekizinci sınıftan

135
00:06:36,050 --> 00:06:39,172
Morrison'un ilk kitabı olan 
"En Mavi Göz" okunulması istenmişti.

136
00:06:39,172 --> 00:06:43,431
Kitap anında zor sorular 
sormamı sağlamıştı.

137
00:06:43,431 --> 00:06:47,717
Pecola Breedlove, 
kitabın merkezindeki şu siyahi genç kız,

138
00:06:47,717 --> 00:06:50,641
neden mavi gözler istiyordu?

139
00:06:50,665 --> 00:06:52,355
Ona istemesini kim söylemişti?

140
00:06:52,767 --> 00:06:54,431
Onlara neden inanmıştı?

141
00:06:55,066 --> 00:06:58,376
Morrison, bir insanın "üst anlatı"
dediği şeye boyun eğdiğinde

142
00:06:58,400 --> 00:07:03,271
neler olduğunu yansıtmak için
kitabı yazdığını söyledi.

143
00:07:03,676 --> 00:07:07,613
Morrison, "Tanımlar"
"tanımlayıcıya aittir,

144
00:07:07,613 --> 00:07:10,711
tanımlanana değil." diyor.

145
00:07:10,711 --> 00:07:13,241
Burada yasa dışı bir şekilde 
bulunduğumu öğrendiğimde

146
00:07:13,241 --> 00:07:18,839
doğuştan veya kanunen 
yasal bir vatandaş değilsem

147
00:07:18,863 --> 00:07:22,095
başka bir tür vatandaşlığın 
mümkün olduğuna kendimi inandırdım.

148
00:07:22,119 --> 00:07:24,542
Katılımcılık açısından vatandaşlık:

149
00:07:24,566 --> 00:07:25,789
Katılım gösteriyorum.

150
00:07:25,813 --> 00:07:28,255
Her türden Amerikalı ile ilişki kuruyorum,

151
00:07:28,255 --> 00:07:30,355
beni burada istemeyen Amerikalılarla bile.

152
00:07:30,775 --> 00:07:33,022
Katkı açısından vatandaşlık:

153
00:07:33,046 --> 00:07:36,835
Toplumuma yapabildiğim 
her şekilde katkıda bulunuyorum.

154
00:07:36,859 --> 00:07:40,560
Belgesiz bir girişimci olarak --
ve evet, böyle bir şey var --

155
00:07:40,584 --> 00:07:43,194
birçok ABD vatandaşını işe aldım.

156
00:07:43,218 --> 00:07:45,755
Eğitim açısından vatandaşlık:

157
00:07:45,779 --> 00:07:49,005
Geçmiş ve günümüze 
nasıl geldiğimiz hakkında

158
00:07:49,005 --> 00:07:51,785
başkalarının bizi eğitmesini bekleyemeyiz.

159
00:07:51,809 --> 00:07:55,039
Kendimizi ve çevremizdekileri eğitmeliyiz.

160
00:07:55,777 --> 00:07:59,986
Kendimden daha büyük
bir şey olmak açısından vatandaşlık:

161
00:08:00,010 --> 00:08:02,815
Bence bireysel ve kitlesel olarak

162
00:08:02,839 --> 00:08:06,251
Amerika'nın üst anlatısını 
tekrardan yazıyoruz.

163
00:08:06,275 --> 00:08:10,241
Bir zamanlar tanımlanan kişiler,
şimdi tanımlama işini yapıyor.

164
00:08:10,241 --> 00:08:12,664
Sorulması gereken soruları soruyorlar.

165
00:08:12,664 --> 00:08:14,612
Bu tekrardan tanımlamanın ana parçası ise

166
00:08:14,612 --> 00:08:17,152
sadece kimin Amerikalı 
olduğunu tanımlamak değil,

167
00:08:17,152 --> 00:08:20,611
aynı zamanda vatandaşlığı neyin
oluşturduğunu da nasıl tanımladığımızdır,

168
00:08:20,611 --> 00:08:24,496
ki bana göre bu birbirimize karşı
olan sorumluluğumuz.

169
00:08:25,300 --> 00:08:27,992
O halde kendi özel
anlatınızı dikkate alın

170
00:08:27,992 --> 00:08:29,190
ve kendinize sorun:

171
00:08:29,814 --> 00:08:31,146
Nereden geldiniz?

172
00:08:31,603 --> 00:08:32,838
Buraya nasıl geldiniz?

173
00:08:33,726 --> 00:08:34,994
Kim ödedi?