1
00:00:00,708 --> 00:00:01,976
(Оливер Џеферс)

2
00:00:02,000 --> 00:00:03,833
(Ода за живеењето на Земјата)

3
00:00:05,333 --> 00:00:06,601
Здраво.

4
00:00:06,625 --> 00:00:09,601
Сигурен сум додека 
да ја завршам реченицава,

5
00:00:09,625 --> 00:00:11,101
со начинот на кој зборувам,

6
00:00:11,125 --> 00:00:13,976
сите ќе имате сфатено дека 
доаѓам од место наречено

7
00:00:14,000 --> 00:00:15,268
планета Земја.

8
00:00:15,292 --> 00:00:17,018
Земјата е прилично одлична.

9
00:00:17,042 --> 00:00:18,875
Таа е нашиот дом.

10
00:00:20,125 --> 00:00:21,393
И на микробите.

11
00:00:21,417 --> 00:00:23,726
Тие мали (бип) се во позадината
за времетраењето,

12
00:00:23,750 --> 00:00:26,726
затоа што верувајте или не, 
не дејствуваат само тие.

13
00:00:26,750 --> 00:00:29,393
Планетата е дом и на
автомобили, прокељ,

14
00:00:29,417 --> 00:00:32,018
тие чудни рибести нешта
со сопствени фарови;

15
00:00:32,042 --> 00:00:33,518
уметност, оган,

16
00:00:33,542 --> 00:00:34,809
противпожарни апарати,

17
00:00:34,833 --> 00:00:36,934
закони, гулаби, шишиња пиво,

18
00:00:36,958 --> 00:00:38,226
лимони и сијалици;

19
00:00:38,250 --> 00:00:39,893
Пино ноар и парацетамол;

20
00:00:39,917 --> 00:00:42,476
духови, комарци, фламингоси, цвеќиња,

21
00:00:42,500 --> 00:00:44,059
укулелето, лифтови и мачки,

22
00:00:44,083 --> 00:00:45,559
видеа со мачки, интернетот;

23
00:00:45,583 --> 00:00:47,351
железни греди, згради и батерии,

24
00:00:47,375 --> 00:00:49,851
целата генијалност и светли идеи,
целиот познат живот

25
00:00:49,875 --> 00:00:51,518
и многу други работи.

26
00:00:51,542 --> 00:00:54,059
Скоро сѐ што знаеме
и за сѐ што сме чуле.

27
00:00:54,083 --> 00:00:56,059
Всушност, тоа ми е омиленото место.

28
00:00:56,083 --> 00:00:57,643
Оваа мала сфера,

29
00:00:57,667 --> 00:01:00,208
што лебди во студен и осамен
дел од космосот.

30
00:01:01,375 --> 00:01:04,434
А, акцентот е од Белфаст, 
патем, што е...

31
00:01:04,458 --> 00:01:05,726
тука.

32
00:01:05,750 --> 00:01:07,000
Отприлика.

33
00:01:07,875 --> 00:01:10,226
Можеби мислиш дека ја знаете оваа
планета Земја,

34
00:01:10,250 --> 00:01:11,518
затоа што си од тука.

35
00:01:11,542 --> 00:01:12,809
Но, постојат шанси дека

36
00:01:12,833 --> 00:01:15,500
ти можеби немаш размислено 
за основите долго време.

37
00:01:15,524 --> 00:01:16,934
Јас мислев дека ги знам.

38
00:01:16,958 --> 00:01:18,393
Дури мислев дека сум експерт.

39
00:01:18,417 --> 00:01:21,351
Сѐ додека требаше да го објаснам
целото место,

40
00:01:21,375 --> 00:01:22,851
како треба да работи

41
00:01:22,875 --> 00:01:25,518
на некој што никогаш не бил тука.

42
00:01:25,542 --> 00:01:26,809
Не тоа што го помисли,

43
00:01:26,833 --> 00:01:29,018
иако татко ми секогаш велеше

44
00:01:29,042 --> 00:01:31,059
дека знакот на паметен
живот таму некаде

45
00:01:31,083 --> 00:01:33,476
е тоа што не се потрудиле
да нѐ контактираат.

46
00:01:33,500 --> 00:01:37,143
Всушност сакав да ги објаснам работите
на мојот новороден син.

47
00:01:37,167 --> 00:01:38,809
Никогаш не сме биле родители,

48
00:01:38,833 --> 00:01:40,101
мојата жена и јас,

49
00:01:40,125 --> 00:01:43,726
и се однесувавме со него како гостите
кога тој дојде дома за прв пат,

50
00:01:43,750 --> 00:01:45,018
со тура низ домот.

51
00:01:45,042 --> 00:01:46,643
Тука живееш, сине.

52
00:01:46,667 --> 00:01:48,351
Во оваа соба правиме храна.

53
00:01:48,375 --> 00:01:51,684
Во оваа соба ја чуваме колекцијата
на столици и така натаму.

54
00:01:51,708 --> 00:01:52,976
Освежувачки е,

55
00:01:53,000 --> 00:01:55,684
објаснувајќи како работи планетата
на 0 годишно дете.

56
00:01:55,708 --> 00:01:56,976
Но по насмевките,

57
00:01:57,000 --> 00:02:00,184
и кога големината на тоа дека новите луѓе
не знаат апсолутно ништо

58
00:02:00,208 --> 00:02:03,226
ќе ја сфатиш и колку малку и ти
знаеш,

59
00:02:03,250 --> 00:02:06,393
објаснувањето ја целата планета 
станува застрашувачко.

60
00:02:06,417 --> 00:02:07,809
Но, пробав како и да е.

61
00:02:07,833 --> 00:02:10,893
Како што се шетав тие први неколку недели,

62
00:02:10,917 --> 00:02:13,226
раскажувајќи го светот како што го гледав,

63
00:02:13,250 --> 00:02:16,393
започнав да бележам 
какви смешни работи кажував.

64
00:02:16,417 --> 00:02:18,726
Забелешките се претвораа во писмо

65
00:02:18,750 --> 00:02:21,059
наменето за син ми 
кога ќе научи да чита.

66
00:02:21,083 --> 00:02:22,559
И тоа писмо прерасна во книга

67
00:02:22,583 --> 00:02:25,268
за основните принципи
на тоа да се биде човек

68
00:02:25,292 --> 00:02:28,226
што живее на Земјата во 21 век.

69
00:02:28,250 --> 00:02:30,726
Некои работи се многу очигледни.

70
00:02:30,750 --> 00:02:32,684
Па, планетата е направена од два дела:

71
00:02:32,708 --> 00:02:35,101
копно и вода.

72
00:02:35,125 --> 00:02:38,393
Некои помалку очигледни
сѐ додека не размислиш за нив.

73
00:02:38,417 --> 00:02:40,184
Како времето.

74
00:02:40,208 --> 00:02:43,208
Работите понекогаш се движат
бавно на Земјата.

75
00:02:44,042 --> 00:02:46,601
Но многу почесто, се движат брзо.

76
00:02:46,625 --> 00:02:49,375
Па добро искористи го времето,
ќе го снема пред да сфатиш.

77
00:02:50,417 --> 00:02:51,976
Или луѓето.

78
00:02:52,000 --> 00:02:55,559
Има луѓе во различна форма,
големина и боја.

79
00:02:55,583 --> 00:02:56,976
Сите изгледаме различно

80
00:02:57,000 --> 00:02:59,101
се однесуваме и звучиме различно,

81
00:02:59,125 --> 00:03:00,393
но не се залажувај.

82
00:03:00,417 --> 00:03:01,684
Сите сме луѓе.

83
00:03:01,708 --> 00:03:04,934
Не ме изненадува што од 
сите места во универзумот,

84
00:03:04,958 --> 00:03:06,226
луѓето живеат на Земјата,

85
00:03:06,250 --> 00:03:07,851
и можат да живеат само на 
Земја.

86
00:03:07,875 --> 00:03:10,059
И дури тогаш,
само на некои од сувите делови.

87
00:03:10,083 --> 00:03:12,934
Има само мал дел од
површината на нашата планета

88
00:03:12,958 --> 00:03:14,934
што е наменет за живеење на луѓе,

89
00:03:14,958 --> 00:03:17,309
и собрани тука
ние живееме.

90
00:03:17,333 --> 00:03:20,143
Лесно е да се заборави 
кога си блиску до нечистотијата,

91
00:03:20,167 --> 00:03:22,518
камењата, зеленилото,
бетонот на нашите земји,

92
00:03:22,542 --> 00:03:25,684
колку е лимитиран просторот
за маневрирање.

93
00:03:25,708 --> 00:03:28,143
Од сет затворени очи до земјата,

94
00:03:28,167 --> 00:03:30,684
хоризонтот личи како да е бесконечен.

95
00:03:30,708 --> 00:03:32,601
Покрај сѐ, не е секојдневен ритуал

96
00:03:32,625 --> 00:03:35,018
да размислуваме каде сме
на топката од планетата

97
00:03:35,042 --> 00:03:37,018
и каде таа топка е во вселената.

98
00:03:37,042 --> 00:03:39,976
Не сакав да му ја кажам на син ми
истата приказна за држави

99
00:03:40,000 --> 00:03:42,893
која мене ми ја кажуваа додека растев
во Северна Ирска.

100
00:03:42,917 --> 00:03:44,768
Дека сме од една мала парохија,

101
00:03:44,792 --> 00:03:47,143
која го игнорира животот
вон најблиските потреби.

102
00:03:47,167 --> 00:03:50,809
Сакав да се почувствувам 
како е да ја гледам нашата планета

103
00:03:50,833 --> 00:03:53,184
како еден систем, како еден објект,

104
00:03:53,208 --> 00:03:54,643
стоејќи во вселената.

105
00:03:54,667 --> 00:03:55,934
За да го направам ова,

106
00:03:55,958 --> 00:03:58,434
треба да преминам од 
цртежи за книги,

107
00:03:58,458 --> 00:03:59,976
во 3Д скулптури на улица,

108
00:04:00,000 --> 00:04:01,809
и би ми биле потребни 200 јарди,

109
00:04:01,833 --> 00:04:03,268
населба во Њујорк Сити,

110
00:04:03,292 --> 00:04:05,559
за да направам голем модел на Месечината,

111
00:04:05,583 --> 00:04:07,809
Земјата и ние.

112
00:04:07,833 --> 00:04:11,024
Овој проект се случи 
на Њујоршкиот хајлајн парк

113
00:04:11,048 --> 00:04:12,268
претходната зима

114
00:04:12,292 --> 00:04:15,309
на 50 годишнината
од мисијата на Аполо 11 околу Месечината.

115
00:04:15,333 --> 00:04:16,684
По нејговата инсталација

116
00:04:16,708 --> 00:04:19,226
Успеав да ставам вселенски шлем
со син ми,

117
00:04:19,250 --> 00:04:22,184
и да лансирам, како Аполо 11
пред половина век,

118
00:04:22,208 --> 00:04:24,018
кон Месечината.

119
00:04:24,042 --> 00:04:25,309
Кружевме наоколу

120
00:04:25,333 --> 00:04:27,809
и погледавме назад кон нас.

121
00:04:27,833 --> 00:04:29,309
Почувствував

122
00:04:29,333 --> 00:04:31,809
осаменост таму во темницата.

123
00:04:31,833 --> 00:04:33,559
А само се преправав.

124
00:04:33,583 --> 00:04:35,101
Месечината е единствен објект

125
00:04:35,125 --> 00:04:37,351
на помала близина до нас.

126
00:04:37,375 --> 00:04:39,268
И во рамката на проектов,

127
00:04:39,292 --> 00:04:41,309
каде планетата беше 10 јарди во дијаметар,

128
00:04:41,333 --> 00:04:43,893
следната планета, Марс
ќе биде колку јога топка

129
00:04:43,917 --> 00:04:46,434
и неколку милји оддалечена.

130
00:04:46,458 --> 00:04:48,643
Иако границите не се 
видливи од вселената,

131
00:04:48,667 --> 00:04:49,976
на мојата скулптура

132
00:04:50,000 --> 00:04:51,572
секоја граница беше впишана.

133
00:04:51,596 --> 00:04:54,601
Но наместо да пишувам имиња на
држави на изградена земја,

134
00:04:54,625 --> 00:04:56,476
Напишав насекаде

135
00:04:56,500 --> 00:04:59,268
„луѓе живеат тука, луѓе живеат тука.“

136
00:04:59,292 --> 00:05:01,684
„Луѓе живеат тука.“

137
00:05:01,708 --> 00:05:04,184
А на Месечината беше напишано,

138
00:05:04,208 --> 00:05:05,976
„Никој не живее тука. “

139
00:05:06,000 --> 00:05:07,601
Често, очигледните работи

140
00:05:07,625 --> 00:05:10,684
не се толку очигледни 
сѐ додека не помислиш на нив.

141
00:05:10,708 --> 00:05:13,184
Гледајќи од 
доволно голема дистанца

142
00:05:13,208 --> 00:05:14,643
менува сѐ,

143
00:05:14,667 --> 00:05:16,893
како што искусиле многу астронаути.

144
00:05:16,917 --> 00:05:19,309
И човековите очи
ја виделе нашата Земја

145
00:05:19,333 --> 00:05:21,184
само од далечина на Месечината.

146
00:05:21,208 --> 00:05:22,476
Има многу долги патишта

147
00:05:22,500 --> 00:05:24,934
пред да стигнеме до аглите
на нашиот Сончев Систем.

148
00:05:24,958 --> 00:05:28,351
И дури до другите ѕвезди,
другите соѕвездија.

149
00:05:28,375 --> 00:05:31,518
Има една точка 
во целиот космос

150
00:05:31,542 --> 00:05:34,393
што ја има во сите
соѕвездија и ѕвезди,

151
00:05:34,417 --> 00:05:36,684
и тоа присуство е

152
00:05:36,708 --> 00:05:39,059
тука, планетата Земја.

153
00:05:39,083 --> 00:05:41,703
Тие фотографии што сме ги направиле
од клопчињата ѕвезди

154
00:05:41,727 --> 00:05:45,144
прават смисла само
од оваа гледна точка тука долу.

155
00:05:46,500 --> 00:05:48,684
Тие приказни имаат смисла
само на Земјата.

156
00:05:48,708 --> 00:05:51,184
И само на нас.

157
00:05:51,208 --> 00:05:52,559
Луѓето.

158
00:05:52,583 --> 00:05:55,268
Ние сме суштества од приказни.

159
00:05:55,292 --> 00:05:56,893
Ние сме приказните за кажување

160
00:05:56,917 --> 00:05:59,143
ние сме приказните што ги кажуваме.

161
00:05:59,167 --> 00:06:03,018
Па, приказната за човековата
цивилизација на Земјата.

162
00:06:03,042 --> 00:06:05,601
Раскажува за генијалност, елеганција,

163
00:06:05,625 --> 00:06:07,934
дарежлива и негувaчка природа на еден вид

164
00:06:07,958 --> 00:06:10,768
кој е и фокусиран на себеси, ранлив

165
00:06:10,792 --> 00:06:12,601
и пркосно заштитнички настроен.

166
00:06:12,625 --> 00:06:15,559
Ние, луѓето, го штитиме
пламенот на нашето постоење

167
00:06:15,583 --> 00:06:18,268
од сировите, широки елементи
надвор од наша контрола,

168
00:06:18,292 --> 00:06:20,268
големата широчина.

169
00:06:20,292 --> 00:06:23,292
Но, секогаш гледаме кон пламенот.

170
00:06:24,458 --> 00:06:26,059
„Сѐ што знаеме,“

171
00:06:26,083 --> 00:06:27,351
кажано како изјава,

172
00:06:27,375 --> 00:06:30,143
го означува збирот на целото знаење.

173
00:06:30,167 --> 00:06:31,601
Но кажано на друг начин,

174
00:06:31,625 --> 00:06:33,559
„сѐ што знаеме,“

175
00:06:33,583 --> 00:06:36,393
значи дека ништо не знаеме.

176
00:06:36,417 --> 00:06:40,518
Ова е убавата,
кршлива драма на цивилизацијата.

177
00:06:40,542 --> 00:06:42,851
Ние сме актери и гледачи 
на космичка претстава

178
00:06:42,875 --> 00:06:44,518
што премногу ни значи нам,

179
00:06:44,542 --> 00:06:46,684
но не значи ништо на друго место.

180
00:06:46,708 --> 00:06:48,976
Дури не значи ни толку многу
тука, долу.

181
00:06:49,000 --> 00:06:51,684
Ако навистина помисливме на
врската со нашиот брод,

182
00:06:51,708 --> 00:06:52,976
со нашата Земја,

183
00:06:53,000 --> 00:06:55,875
би било повеќе приказна 
на незнаење и алчност.

184
00:06:57,208 --> 00:06:59,226
Како случајот со Фаусто,

185
00:06:59,250 --> 00:07:01,143
човек кој верувал дека имал сѐ

186
00:07:01,167 --> 00:07:03,726
и тргнал да бара што било негово.

187
00:07:03,750 --> 00:07:06,101
Тој лесно добива сопственост на цвет,

188
00:07:06,125 --> 00:07:08,684
овца, дрво и поле.

189
00:07:08,708 --> 00:07:11,059
Езерото и планината 
се потешки за освојување,

190
00:07:11,083 --> 00:07:13,101
но и тие се предаваат.

191
00:07:13,125 --> 00:07:15,309
Пробувајќи да го освои отвореното море

192
00:07:15,333 --> 00:07:17,768
каде неговата алчност му ги отвара очите,

193
00:07:17,792 --> 00:07:19,851
кога, во борба со ароганцијата

194
00:07:19,875 --> 00:07:22,851
се качува на палубата
да се покаже пред морето.

195
00:07:22,875 --> 00:07:24,601
Но тој не сфаќа,

196
00:07:24,625 --> 00:07:27,458
паѓа помеѓу брановите,
тоне на дното.

197
00:07:28,333 --> 00:07:29,601
Морето тажеше по него

198
00:07:29,625 --> 00:07:31,750
но продолжи да биде море.

199
00:07:32,917 --> 00:07:35,393
Како и на сите објекти
во негова сопственост,

200
00:07:35,417 --> 00:07:38,458
судбината на Фаусто
не им е важна ним.

201
00:07:39,583 --> 00:07:43,351
За сето тоа мислиме дека
е важно во космосот,

202
00:07:43,375 --> 00:07:45,018
би немале ништо

203
00:07:45,042 --> 00:07:46,601
ако не е на Земјава.

204
00:07:46,625 --> 00:07:49,059
Додека таа среќно би се вртела,

205
00:07:49,083 --> 00:07:51,101
несвесно без нас.

206
00:07:51,125 --> 00:07:53,375
На оваа планета, има луѓе.

207
00:07:54,292 --> 00:07:55,643
Ни поминуваат деновите,

208
00:07:55,667 --> 00:07:57,726
понекогаш гледаме горе и надвор,

209
00:07:57,750 --> 00:08:00,893
најчесто гледаме долу и внатре.

210
00:08:00,917 --> 00:08:03,934
Гледајќи горе и цртајќи линии
помеѓу светлата на небото,

211
00:08:03,958 --> 00:08:06,726
пробавме да направиме
смисла од хаосот.

212
00:08:06,750 --> 00:08:10,268
Гледајќи долу, цртавме линии
низ земјата за да знаеме каде припаѓаме

213
00:08:10,292 --> 00:08:11,559
а каде не припаѓаме.

214
00:08:11,583 --> 00:08:14,393
Често забораваме дека линиите
што ги спојуваат ѕвездите

215
00:08:14,417 --> 00:08:16,184
и линиите што ја делат земјата

216
00:08:16,208 --> 00:08:18,518
постојат само во нашите глави.

217
00:08:18,542 --> 00:08:21,018
И тие се приказни.

218
00:08:21,042 --> 00:08:23,393
Ги правиме дневните рутини
и ритуали

219
00:08:23,417 --> 00:08:25,476
според приказните во 
кои веруваме,

220
00:08:25,500 --> 00:08:27,977
и денеска, приказната
се менува како што ја пишуваме.

221
00:08:28,001 --> 00:08:30,143
Има многу страв во
денешнава приказна,

222
00:08:30,167 --> 00:08:31,434
и до неодамна,

223
00:08:31,458 --> 00:08:33,643
приказните кои
имаат најмногу моќ

224
00:08:33,667 --> 00:08:34,934
се оние од горчина,

225
00:08:34,958 --> 00:08:38,101
за тоа како се влошиле работите
индивидуално и колективно.

226
00:08:38,125 --> 00:08:41,434
Многу е инспиративно да се види
како најдоброто доаѓа од најлошото.

227
00:08:41,458 --> 00:08:44,226
Како луѓето се будат
во ова време на глобална пресметка

228
00:08:44,250 --> 00:08:47,726
сфаќајќи дека врските еден со друг

229
00:08:47,750 --> 00:08:48,821
се најважните работи.

230
00:08:49,917 --> 00:08:51,184
Враќајќи се назад.

231
00:08:51,208 --> 00:08:52,643
За сѐ што жалиме,

232
00:08:52,667 --> 00:08:55,684
поминуваме малку време
ценејќи ја работата

233
00:08:55,708 --> 00:08:57,643
што е добра за нас.

234
00:08:57,667 --> 00:08:59,393
Што сме тука воопшто,

235
00:08:59,417 --> 00:09:00,684
што сме воопшто живи.

236
00:09:00,708 --> 00:09:02,268
Што сме сѐ уште живи.

237
00:09:02,292 --> 00:09:05,226
Милион и половина години 
по наоѓање на кутијата со чкорчиња,

238
00:09:05,250 --> 00:09:08,184
не сме ја изгореле целата куќата.

239
00:09:08,208 --> 00:09:09,476
Сѐ уште.

240
00:09:09,500 --> 00:09:11,726
Шансите да бидеме тука
се бесконечни.

241
00:09:11,750 --> 00:09:13,018
И еве сме.

242
00:09:13,042 --> 00:09:14,351
Со опасностите.

243
00:09:14,375 --> 00:09:16,768
Никогаш немало повеќе
луѓе на Земјата.

244
00:09:16,792 --> 00:09:18,226
Користејќи повеќе работи.

245
00:09:18,250 --> 00:09:20,768
И станува очигледно 
дека многу стари системи

246
00:09:20,792 --> 00:09:22,726
што сме ги измислиле за себе

247
00:09:22,750 --> 00:09:24,018
се застарени.

248
00:09:24,042 --> 00:09:25,976
И сме изградиле нови.

249
00:09:26,000 --> 00:09:27,434
Ако не беа микробите,

250
00:09:27,458 --> 00:09:30,559
нашиот заеднички оган
би нѐ загушил многу рано.

251
00:09:30,583 --> 00:09:33,643
Додека ги гледаме тркалата
на индустријата како запираат,

252
00:09:33,667 --> 00:09:35,726
машинеријата на напредокот стишува,

253
00:09:35,750 --> 00:09:38,143
ги имаме најлудите можности

254
00:09:38,167 --> 00:09:40,059
да го притиснеме копчето за ресетирање.

255
00:09:40,083 --> 00:09:41,934
Да одбереме друг пат.

256
00:09:41,958 --> 00:09:44,434
Ние сме тука на Земјата.

257
00:09:44,458 --> 00:09:47,059
И живеењето на Земјата е прекрасна работа.

258
00:09:47,083 --> 00:09:48,351
Личи голема, Земјава,

259
00:09:48,375 --> 00:09:50,226
но има многу од нас тука.

260
00:09:50,250 --> 00:09:52,809
Седум ипол милијарди,

261
00:09:52,833 --> 00:09:55,601
со многу повеќе секој ден.

262
00:09:55,625 --> 00:09:56,893
Дури и тогаш,

263
00:09:56,917 --> 00:09:58,643
има доволно за сите,

264
00:09:58,667 --> 00:10:00,000
ако делиме по нешто.

265
00:10:01,000 --> 00:10:02,684
Па те молам,

266
00:10:02,708 --> 00:10:03,958
биди фин.

267
00:10:05,125 --> 00:10:06,768
Ако размислиш поинаку,

268
00:10:06,792 --> 00:10:09,018
Земјата е единственото место
каде луѓето живеат

269
00:10:09,042 --> 00:10:12,250
и е всушност најсоцијалното
место во универзумот.

270
00:10:13,375 --> 00:10:15,601
Има многу луѓе што те сакаат,

271
00:10:15,625 --> 00:10:17,684
и многу луѓе за сакање.

272
00:10:17,708 --> 00:10:19,809
Потребни сме еден на друг.

273
00:10:19,833 --> 00:10:21,750
Го знаеме тоа сега, повеќе од кога било.

274
00:10:22,958 --> 00:10:24,208
Добра ноќ.