Anksiyete ile nasıl başa çıkılır | Olivia Remes | TEDxUHasselt

Bu konuşma, TED konferans formatı kullanılarak yerel bir topluluk tarafından bağımsız olarak düzenlenen bir TEDx etkinliğinde yapıldı. https://www.ted.com/tedx adresinden daha fazla bilgi edinin.

Anksiyete, en yaygın ruh sağlığı bozukluklarından birisi ve dünyadaki her on dört kişiden birinde görülmekte. Depresyon, yüksek intihar riski, engellilik ve yüksek sağlık hizmeti gereksinimi gibi durumlara yol açıyor ve gerçekten tedaviye ihtiyaç duyan kişilerin çok azı genellikle tedavi görüyor.
Cambridge Üniversitesinden Olivia Remes, "Anksiyete ile nasıl başa çıkılır" başlıklı konuşmasında anksiyete hakkındaki vizyonunu paylaşıyor ve bu sağlık sorununu tedavi etmenin ve yönetmenin yollarını ortaya çıkarıyor. Psikoterapi ve ilaç tedavisi gibi tedavilerin var olduğunu ancak kötü ve yüksek nüksetme oranlarıyla sonuçlandığını savunarak sorunla başa çıkma mekanizmalarımızı değiştirirken kendimizdeki gücü kullanmanın önemini vurguluyor. Olivia, hayatta olanların kapsamlı, anlamlı ve yönetilebilir olduğuna kendimizi inandırmamızı sağlayarak anksiyete bozukluğu yaşama riskimizi önemli ölçüde azaltabileceğimizi vurguluyor.

Bir partiye gitmek için
hazırlandığınızı hayal edin.

Heyecanlı ama aynı zamanda gerginsiniz

ve midenizde adeta
başka bir kalp atışı gibi bir his var.

Sizi engelleyen, çok mutlu olmaktan
alıkoyan bir şey var.

"Hayır, çok mutlu olmamalısın.

Dikkatli olsan iyi edersin
yoksa kötü bir şey olabilir."

Düşünmeye başlarsınız,
"Oraya gittiğimde kiminle konuşmalıyım?

Ya kimse benimle konuşmak istemezse?
Ya garip olduğumu düşünürlerse?"

Partiye vardığınızda biri yanınıza gelip
sizinle konuşmaya başlıyor

ve bu olurken kafanızda düşünceler
yarışmaya, kalbiniz çarpmaya başlıyor,

terlemeye başlıyorsunuz

ve tıpkı bilinçsiz ya da baygınken
olduğu gibi adeta kendinizden

kopuyormuşsunuz gibi hissediyorsunuz,
kendinizi konuşurken izliyorsunuz.

"Topla kendini." diyorsunuz
ama yapamıyorsunuz.

Durum daha da kötüleşiyor.

Birkaç dakikalık konuşmadan sonra
konuştuğunuz kişi yanınızdan ayrılıyor

ve tamamen mağlup hissediyorsunuz.

Bu, uzun zamandır
sosyal ilişkilerde size oluyor.

Ya da ne zaman dışarı çıksanız
ve kalabalık yerlerde olsanız

bu paniğin ortaya çıkmaya
başladığını hayal edin.

Etrafınız bir sürü insanla çevriliyken

örneğin otobüste olduğu gibi
sıcaklamaya, mide bulantısı yaşamaya,

rahatsız hissetmeye başlarsınız
ve bunu önlemek için

sizi yalnız ve izole hissettiren
birçok yerden kaçınmaya başlarsınız.

Sizin veya bu iki senaryodaki kişinin
anksiyete bozukluğu var

ve anksiyetenin insanların düşündüğünden
çok daha yaygın olduğunu söyleyebilirim.

Şu anda dünyada her on dört kişiden
birinde anksiyete bozukluğu var

ve her yıl bu ruhsal bozukluğu
tedavi etmek için

42 milyar doların üzerinde
para harcanıyor.

Anksiyetenin birinin hayatı üzerindeki
etkisini göstermek için

anksiyetenin depresyona, okulu bırakmaya

ve intihara yol
açabileceğinden bahsedeceğim.

Odaklanmayı ve çalışmayı
sürdürmeyi zorlaştırır

ve ilişkilerin bozulmasına yol açabilir.

Ancak birçok insan bunu bilmez
bu yüzden çoğu zaman

anksiyeteyi üstesinden gelinmesi gereken
sinir hali, bir zayıflık gibi düşünür

ve görmezden gelirler ancak anksiyete
bundan çok daha fazlası.

Bu kadar çok insanın anksiyetenin önemli
olduğunu düşünmemesinin bir nedeni de

anksiyetenin ne olduğunu bilmemeleri.

Bu sizin kişiliğiniz mi? Bir hastalık mı?
Normal bir his mi? Nedir bu?

Bu yüzden normal kaygıyı

anksiyete bozukluğundan
ayırt etmek çok önemlidir.

Normal kaygı, stresli durumlarda
hepimizin sahip olduğu bir duygu.

Örneğin, diyelim ki bir ormandasınız
ve bir ayıyla karşı karşıya geldiniz.

Muhtemelen bu endişelenmenize neden olacak

ve deli gibi koşmaya
başlamak isteyeceksiniz.

Hissettiğiniz bu endişe iyi
çünkü sizi korur, kurtarır

ve oradan hemen uzaklaşmanızı sağlar.

Yine de bir ayı gördüğünüzde koşmaya
başlamak iyi bir fikir olmayabilir.

Bir ayıdan daha hızlı
koşabileceğinizi hiç sanmıyorum.

Kaygı, işlerimizi
zamanında yetiştirmemize

ve hayattaki acil durumlarla
başa çıkmamıza yardımcı olur

ancak bu kaygı aşırı hissediliyorsa

ve gerçek bir tehdit oluşturmayan
durumlarda ortaya çıkıyorsa

anksiyete bozukluğunuz olabilir.

Örneğin,
yaygın anksiyete bozukluğu olan kişiler

hayatlarında olup biten her şey hakkında
aşırı ve sürekli endişe duyarlar

ve bu endişeyi kontrol etmek
onlar için çok zordur.

Huzursuzluk ve korku gibi
belirtiler gösterirler,

geceleri uykuya dalmakta zorlanırlar
ve işlerine odaklanamazlar.

Ne çeşit bir anksiyeteniz olursa olsun

onu azaltmak için
yapabileceğiniz bir şey var.

İşe yarıyor
ve düşündüğünüzden daha basit.

Çoğu zaman ruhsal bozukluklar
için bize ilaç verilir

ancak uzun vadede her zaman işe yaramaz.

Belirtiler sık sık geri gelir
ve başladığınız yere geri dönersiniz.

Göz önünde bulundurulması
gereken başka bir şey daha var.

Olaylarla başa çıkma ya da idare etme
şeklinizin yaşadığınız anksiyete üzerinde

doğrudan etkisi var
ve başa çıkma şeklinizi değiştirirseniz

anksiyetenizi azaltabilirsiniz.

Cambridge Üniversitesinde
yaptığımız çalışmada

yoksul bölgelerde yaşayan kadınların
zengin bölgelerde yaşayan kadınlara göre

anksiyete risklerinin daha
yüksek olduğunu gördük.

Bu sonuçlar bizi şaşırtmadı
ama daha yakından baktığımızda

yoksul bölgelerde yaşayan kadınların
belirli başa çıkma yöntemleri varsa

anksiyetelerinin olmadığını gördük.

Ancak yine yoksul bölgelerde yaşayan

ve belirli başa çıkma yöntemleri
olmayan kadınlarda anksiyete vardı.

Diğer çalışmalarda ekstrem koşullarla
karşı karşıya kalan insanların,

sıkıntılar çekenlerin, savaşlar
ve doğal afetler yaşayanların

eğer başa çıkma yöntemleri varsa

sağlıklı kaldıkları
ve ruhsal bozuklukları olmadığı görülürken

aynı zorluklarla karşı karşıya kalan
ama başa çıkma becerileri olmayanların

oldukça kötüleştikleri
ve ruhsal bozukluklar yaşadıkları görüldü.

Peki bu başa çıkma
yöntemlerinden bazıları nelerdir

ve bunları anksiyetemizi
azaltmak için nasıl kullanabiliriz?

Ne olduklarını anlatmaya başlamadan önce

şunu belirtmek isterim ki
başa çıkma yöntem ve becerilerini

yaptığınız şeyler sayesinde
kendi kendinize geliştirebilirsiniz

ve bence bu çok ilginç.

Anksiyetenize hükmedebilir
ve azaltabilirsiniz,

bunun çok güçlendirici
olduğunu düşünüyorum.

Bugün üç başa çıkma
yönteminden bahsedeceğim.

Birincisi, hayatınızı
kontrol ediyormuş gibi hissetmek.

Hayatlarının kontrolünün
ellerinde olduğunu hisseden insanlar

daha iyi bir ruh sağlığına sahiptirler.

Eğer hayatınızın kontrolünün
daha az elinizde olduğunu hissediyorsanız

araştırmalar size daha fazla
kontrol sağlayan şeylerle

uğraşmanız gerektiğini gösteriyor.

Demek istediğim şu:

Bazen yeterince hazır hissetmediğiniz için

bir şeye başlamayı ertelediğinizi
fark ediyor musunuz?

Ne giyeceğiniz,
ne yiyeceğiniz, kiminle çıkacağınız,

hangi işi alacağınız gibi kararlar
vermekte zorlanıyor musunuz?

Hiçbir şey yapmayıp
ne yapacağınıza karar vermek için

çok zaman harcıyor musunuz?

Kararsızlığın ve hayattaki bu kontrol
eksikliğinin üstesinden gelmenin bir yolu,

bunu kötü bir şekilde yapmak.

Yazar ve şair GK Chesterton'dan
alıntı bir söz,

"Eğer bir şey yapılmaya değerse
ilk seferinde kötü yapılmaya da değerdir."

Bunun oldukça işe yaramasının nedeni

karar verme sürecinizi hızlandırması
ve sizi doğrudan eyleme sokması,

aksi takdirde bir şeyi nasıl yapacağınıza

veya ne yapmanız gerektiğine karar vermek
için saatler harcayabilirsiniz.

Bu felç edici olabilir
ve sizi başlamaktan bile korkutabilir.

Çoğu zaman mükemmelliği hedefleriz
ancak hiçbir zaman bir şey yapmayız

çünkü kendimiz için
belirlediğimiz standartlar çok yüksek

ve korkutucu olur
bu da bizi strese sokar.

Bu yüzden bir şeye başlamayı erteleriz,

hatta her şeyden tamamen vazgeçebiliriz.

Kötü yapmak, harekete geçmenizi sağlar.

Nasıl olduğunu bilirsiniz.

Çoğu zaman bir şeyi
mükemmel bir şekilde yapmak isteriz.

Mükemmel zaman gelene kadar, tüm
becerilere sahip olana kadar başlayamayız

ancak bu, göz korkutucu
ve stresli olabilir.

Öyleyse neden iyi ya da kötü
olup olmadığı konusunda endişelenmeden

sadece içine atlamayasınız ki?

Bu, bir şeye başlamayı
çok daha kolay hale getirecek

ve siz onu bitirmek için kötü yaptıkça
geriye dönüp baktığınızda

çoğu zaman aslında o kadar da
kötü olmadığını fark edeceksiniz.

Anksiyetesi olan yakın bir arkadaşım
bu sloganı kullanmaya başladı ve dedi ki,

"Bu sloganı kullanmaya
başladığımda hayatım değişti.

İşleri eskisinden çok daha
kısa sürede bitirebildiğimi fark ettim.

Kötü yapmak, risk almamı,
farklı bir şeyler denememi

ve tüm süreç boyunca
çok daha fazla eğlenmemi sağladı.

Anksiyete yerini heyecana bıraktı."

Öyleyse kötü yapın ve ilerledikçe gelişin.

Sizden şunu düşünmenizi rica ediyorum:

Bu sloganı bugün kullanmaya
başlarsanız hayatınız nasıl değişir?

İkinci başa çıkma stratejisi
ise kendinizi affetmek

ve eğer kullanırsanız
bu çok güçlü bir şey.

Anksiyetesi olan insanlar
neyi yanlış yaptıkları,

kaygıları ve ne kadar kötü
hissettikleri hakkında çok düşünürler.

Yanlış yaptığınız her şeyi
ve hayatınızda yanlış olan her şeyi

sürekli olarak belirten
bir arkadaşınız olduğunu hayal edin.

Muhtemelen bu kişiden
hemen kurtulmak isterdiniz, değil mi?

Anksiyetesi olan kişiler bunu
kendilerine gün boyu yaparlar.

Kendilerine nazik davranmazlar.

Bu yüzden belki de kendimize karşı daha
nazik olmaya başlamanın zamanı gelmiştir,

kendimizi desteklemeye
başlamanın zamanıdır

ve bunu yapmanın bir yolu da

birkaç dakika önce yapmış olabileceğinizi
düşündüğünüz herhangi bir hata

ve geçmişte yapılan hatalar
için kendinizi affetmek.

Panik atak geçiriyor
ve bundan utanıyorsanız kendinizi affedin.

Biriyle konuşmak istiyorsanız

ama bunu yapacak cesaretiniz yoksa
endişelenmeyin, boşverin.

Kendinizi her şey için affedin
ve bu, kendinize daha fazla

merhamet göstermenizi sağlayacak.

Bunu yapana kadar
iyileşmeye başlayamazsınız.

Sonuncusu ama en önemlisi,

hayatta bir amaç ve anlama sahip olmak,
çok önemli bir baş etme mekanizması.

Hayatta ne yaparsak yapalım,
ne iş yaparsak yapalım,

ne kadar para kazanırsak kazanalım,

başka birinin bize ihtiyacı olduğunu,

başka birinin
başarılarımıza bağlı olduğunu

veya paylaşmamız gereken
sevgiye bağlı olduğunu

öğrenene kadar tam olarak mutlu olamayız.

Hayata devam etmek için başkalarının
iyi sözlerine ihtiyacımız olduğundan değil

ama başka birini
düşünerek bir şey yapmazsak

kötü bir ruh sağlığına
sahip olma riskimiz çok daha yüksek olur.

Ünlü nörolog Dr. Viktor Frankl
şöyle diyor,

"Yaşamak için hiçbir sebep olmadığını
ve hayattan beklenecek

başka bir şey olmadığını düşünen
insanlar için asıl konu bu insanların

hayatın hâlâ onlardan bir şeyler
beklediğini anlamalarını sağlamaktır."

Bir başkası için bir şeyler yapmak
en zor zamanları atlatmanızı sağlar.

Var oluşunuzun nedenini bileceksiniz

ve neredeyse
her duruma dayanabileceksiniz.

Öyleyse asıl soru, başkalarını düşünerek
en az bir şey yapıyor musunuz?

Bu gönüllülük işi olabilir

veya bugün edindiğiniz
bilgiyi diğer insanlarla,

özellikle de buna en çok ihtiyacı
olan insanlarla paylaşmak olabilir,

bu insanlar genellikle terapi için
parası olmayan insanlar

ve genellikle en yüksek anksiyete
bozukluğu oranlarına sahip olanlar.

Bu bilgileri onlara verin,
onlarla paylaşın

çünkü bu gerçekten
ruh sağlığınızı iyileştirebilir.

Konuşmamı şununla bitirmek istiyorum:

Başkası için bir şeyler
yapmanın diğer bir yolu da

gelecek nesillere fayda
sağlayabilecek bir işi bitirmek.

Bu insanlar onlar için yaptıklarınızı
asla fark etmeyecek olsalar bile

bu önemli değil çünkü siz bileceksiniz

ve bu, hayatınızın benzersizliğini
ve önemini anlamanızı sağlayacak.

Teşekkürler.

(Alkış)