Jak siebie samego #10 - Nie bój się nagości, Przemo Gwadera SJ

Cześć, witajcie
w dziesiątym już odcinku

z cyklu: „Jak siebie samego”,
gdzie mówię o tym,

w jaki sposób można
samego siebie kochać,

akceptować i cieszyć się życiem,
będąc singlem.

W piątym i szóstym odcinku
mówiłem o potrzebach,

a od siódmego odcinka
zacząłem bardziej skupiać się

na potrzebach związanych
z seksualnością.

Było o potrzebie intymnych relacji,
o potrzebie czułego dotyku i przytulania,

a teraz czas, żeby powiedzieć
co nieco o potrzebie nagości.

Wiem, że samo takie sformułowanie
„potrzeba nagości”,

może być kontrowersyjne.

A co to za zboczeństwa jakieś?

Co wy mi tu za seksy uprawiacie
na mojej łące?

Ale proszę, zanim dacie łapkę w dół
i takiego soczystego hejta w komentarzu,

to posłuchajcie, o co mi chodzi,
kiedy mówię o potrzebie nagości.

Zacznę od tego,
czym potrzeba nagości nie jest.

Więc na pewno nie jest ona
potrzebą gapienia się na gołych ludzi.

Zobacz, goła baba.

I choć rzeczywiście gapienie się
na filmy i zdjęcia porno

jest niestety czymś,
na co wielu mężczyzn i kobiet

poświęca czasem nawet
kilka godzin tygodniowo,

to nie sądzę, żeby w ten sposób
zaspokajali jakąś rzeczywistą potrzebę.

Ulegają raczej jakiejś
zniewalającej iluzji,

takiej iluzji, że nagością
można się nasycić.

Tylko potrzeba więcej...
i więcej... i więcej...

i więcej... i więcej...i więcej...
i więcej...i więcej...

Pornografia nie nasyca,
tylko robi z nas takie wahadło,

które oscyluje pomiędzy
radykalnym wyładowaniem emocjonalnym...,

a taką totalną emocjonalną pustką.

O wyładowaniach emocjonalnych
będzie więcej

następnym razem
w jedenastym odcinku,

a teraz chciałbym jeszcze
trochę więcej powiedzieć

o takiej innej iluzji,
której ja też przez długi czas ulegałem.

Jest to taka iluzja, że to nagość
innych ludzi jest winna moim upadkom.

I to jest wina współczesnej kultury,
gdzie tej nagości jest tak pełno

na bilbordach, w filmach,
w serialach...

i że sam nie mam wpływu na to,
jak moja psychika reaguje na te obrazy.

Z tym wyobrażeniem
musiałem się zmierzyć,

kiedy po raz pierwszy
spędzałem wakacje w Danii.

W Danii jest niewiele takich dni,
kiedy można leżeć na plaży i się opalać,

ale jak już są,
to plaże są oblegane.

No i generalnie jest tak, że Duńczycy
jak się wycierają albo przebierają,

to raczej nie zasłaniają się,
a wiele kobiet opala się topless,

tak że starałem się raczej unikać
plaż publicznych,

bo po prostu nie wiedziałem
co zrobić z oczami.

Raz się zdarzyło tak,
że przyjaciele z kościoła, Duńczycy,

zaprosili mnie, żebyśmy razem
poszli na plażę i zjedli lunch.

I jak się tam rozłożyliśmy,
to na około leżało sporo osób,

które były półnagie,
i sporo takich, które się przebierały.

Patrzyłem, jak się zachowują
moi przyjaciele,

że nie gapią się naokoło
na tych ludzi,

tylko skupiają się na tym,
co sami robią,

są zaangażowani w rozmowę,
coś zjedzą, opalają się czy pójdą popływać

i ci inni ludzie wcale jakoś
nie przykuwali ich uwagi,

a jak ktoś się przebierał,
to po prostu odwracali wzrok.

Potem rozmawiałem o tym
z jednym przyjacielem Duńczykiem

i mówię, że dla mnie to jest
takie zaskakujące,

że Duńczycy nie gapią się
na innych ludzi,

a on mówi:
Dla mnie to jest normalne.

Nie chcę, żeby ktoś się na mnie gapił,
kiedy się przebieram,

więc ja nie gapię się na innych.

A tak poza tym to mam dużo ciekawsze
rzeczy do robienia na plaży

niż gapienie się na innych ludzi.

Nie po to idę na plażę,
żeby się gapić.

I tutaj powoli zaczyna wyłaniać się
odpowiedź na jeden z komentarzy

pod pierwszym filmikiem z tej serii,
który napisał Rafał Besowski.

„Proponuję, żebyś opowiedział
kiedyś o tym,

w jaki sposób walczysz z pokusami.
Dziękuję za twoje świadectwo.”

Jednym ze skuteczniejszych
sposobów walki z pokusami

jest dla mnie przejście od patrzenia,
myślenia i oceniania

tego, co widzę naokoło,
do odczuwania.

Więc zamiast patrzeć
na te ciała ludzi wokół mnie

i oceniać, czy one są atrakcyjne
czy nieatrakcyjne,

albo zamiast jakoś fantazjować
na temat tych ciał,

skupiam się na własnym odczuwaniu,
na tej przyjemności,

którą mogę czerpać
z promieni słońca,

z orzeźwiającego powiewu
czy z pływania w chłodnej wodzie.

Staram cieszyć się
swoim własnym ciałem

i dziękować Bogu za to,
że dał mi zmysły i taką piękną przyrodę.

A innych ludzi chcę po prostu
zostawić w spokoju,

żeby cieszyli się przyrodą,
tak jak sami chcą.

Tak więc jedną z moich taktyk
obrony przed pokusami

jest odczuwanie
i wdzięczność wobec Boga,

ale myślę sobie, że ta taktyka
byłaby nieskuteczna, gdyby nie coś innego.

Gdyby nie takie poczucie,
że moje całe życie

to taka jedna wielka przygoda,
a na końcu tej przygody czeka happy end.

Wrócę jeszcze do tego motywu,

ale najpierw chciałbym powiedzieć
coś więcej o ludzkim ciele.

Nie chcę się tutaj wymądrzać,

tylko podzielić się takim myśleniem
o człowieku, które mi osobiście pomaga.

Ciało ludzkie jest niesamowite
pod względem biologicznym

i posiada taki potencjał,
jakiego nawet sobie nie uświadamiamy.

[muzyka]

Jeszcze bardziej niesamowite jest
pod względem duchowym.

Na swój własny użytek
lubię stosować takie porównanie,

że ciało ludzkie
jest jak sakrament, czyli...

No właśnie, dlatego że człowiek
został stworzony na obraz Boga

i jego ciało może być znakiem

całego bogatego i duchowego
wymiaru jego egzystencji.

Co to znaczy?

To znaczy, że każdy człowiek

ma swój własny świat uczuć i emocji,
swoje marzenia i swoje nadzieje

i do tego wszystkiego nie mamy
dostępu z zewnątrz,

chyba że ten drugi człowiek
zechce się z nami tym podzielić.

Poza tym człowiek ma jeszcze wolność,
taką fundamentalną,

która wynika z naszej godności
osoby ludzkiej.

I tej wolności nic nie jest
w stanie nas pozbawić.

Myślę, że właśnie to jest w drugim
człowieku tak bardzo pociągające.

To jest ta tajemnica, ten bogaty świat,
nad którym nie mogę mieć kontroli,

do którego nie mam dostępu,
chyba że druga osoba mnie zaprosi.

A żywe ludzkie ciało jest
jakby znakiem tego świata.

Jest ukazywaniem się go
dla innych.

Myślę, że nagie ludzkie ciało jest tak
pociągające nie dlatego, że oferuje nam

możliwość jakiejś takiej szybkiej
i intensywnej przyjemności,

ale dlatego, że nasz mózg,
analizując bodźce, przeczuwa,

że tam się czai
całe mnóstwo możliwości,

że kontakt z drugim człowiekiem
i jego światem,

to jest taka przestrzeń, gdzie może się
wydarzyć cała masa wspaniałych przygód.

Zakochanie, wzajemne poznawanie się,
macierzyństwo i ojcostwo,

to są przygody, w których wędruje się
przez życie z drugim człowiekiem

i stopniowo poznaje się
jego wewnętrzny świat.

I myślę, że jeśli ktoś mówi:
„Ta dziewczyna jest w moim typie”,

to to, co się za tym kryje,
to jest mózg,

który automatycznie generuje
możliwe scenariusze wspólnych przygód.

W naszym kręgu kulturowym jest tak,
że nagość to coś,

co jest automatycznie kojarzone
z intymnymi relacjami

i przez to jak widzę nagą kobietę,
to mój mózg od razu identyfikuje ją

jako bardziej otwartą na intymną relację
ze mną niż wszystkie inne kobiety.

Mój mózg sugeruje mi, że z tą osobą
mogę przeżyć wspólne przygody.

Podkreślam jednak, że tak jest
w naszym kręgu kulturowym.

Ponieważ istnieje wiele plemion
w Afryce czy w Ameryce Południowej,

gdzie nagość wcale nie jest tak od razu
kojarzona z intymnością

i nie powoduje takiej
ekscytacji mózgu,

a o atrakcyjności jakiejś osoby
świadczą inne rzeczy,

które dla nas, Europejczyków,
byłyby niezauważalne.

Dobra. Pora teraz wrócić
do wcześniejszego wątku.

Mówiłem o tym, że przed pokusami
broni mnie takie poczucie,

że moje życie jest jedną wielką,
wspaniałą przygodą.

I tak jak mówiłem,
widok nagiego kobiecego ciała

jest przez mój mózg interpretowany
jako możliwość przygód.

Jeśli jednak mam
już swoją przygodę,

to mój mózg nie będzie
szukał nowych możliwości

i nie będzie reagował takim podnieceniem,
kiedy jakaś się pojawi.

Taką przygodą może być szczęśliwe
małżeństwo i wychowywanie dzieci.

Może być opieka
nad niepełnosprawnymi

albo wędrowanie po całym świecie
i głoszenie kazań.

Błąkając się po takich
totalnych bezdrożach,

wręcz po pustyniach,
po pampie...

Tutaj najważniejsze jest jedno,
to że czuję, że moje życie jest przygodą.

Czuję, że ono jest odkrywaniem tajemnic,
poznawaniem siebie

i wchodzeniem w coraz głębsze relacje
z Bogiem i innymi ludźmi.

Czy moje życie w zakonie
zawsze było taką przygodą?

Oj nie. Pozwólcie, że wam o tym opowiem.

To będzie krótka opowieść o gubieniu
i odnajdowaniu przygody w moim życiu.

Jak wstępowałem do nowicjatu,
to czułem, że właśnie teraz

zaczyna się największa
przygoda mojego życia,

że jestem tym apostołem,
którego Pan Jezus wybrał

i którego teraz posyła do ludzi,
żebym mówił im o Nim.

Potem jak się zaczęły studia
filozofii w Krakowie,

to niestety to poczucie przygasło.

Trudno jest mieć takie poczucie
wielkiej przygody,

kiedy się siedzi nad książkami
i uczy do egzaminów.

Miałem jednak nadzieję,
że jak wyjadę do Danii,

to tam to poczucie przygody
na nowo ożyje.

Tylko, że szybko okazało się,
że łatwo jest zmienić miejsce,

ale nie tak łatwo jest
zmienić samego siebie.

I to wszystko, z czym zmagałem się
w Krakowie, powróciło w Danii.

Na dodatek praca nauczyciela
to nie jest coś,

gdzie można ot tak
odnosić sukcesy.

Jest to raczej dużo pracy,
a efekty przychodzą dopiero po czasie.

Po dwóch latach pobytu w Danii
wyjechałem na rekolekcje do Norwegii

z taką nadzieją,
że odkryję na nich na nowo,

co jest tą wielką przygodą,
w którą mam się zaangażować.

I modliłem się tam
pięć razy dziennie kontemplacją,

za każdym razem po godzinie,
licząc na to,

że Pan Bóg w końcu pokaże mi,
co jest przygodą, która na mnie czeka.

No i tak czekałem, czekałem...
i nic po prostu się nie działo.

Totalna pustynia.

Tak że w końcu po pięciu dniach
takich rekolekcji miałem totalnie dosyć.

Trzasnąłem drzwiami, wyszedłem z klasztoru
i poszedłem sobie pochodzić.

Tam była przepiękna okolica,
chodziłem i podziwiałem te widoki.

W pewnym momencie doszedłem do miejsca,
gdzie rolnicy zbierali kapustę

i zobaczyłem,
jacy są znudzeni tym, co robią,

i w ogóle nie doceniają tego pejzażu,
który ich otacza.

Pomyślałem sobie,
że to jest niesprawiedliwe,

że są tutaj cały czas
i w ogóle tego nie doceniają.

A ja tutaj jestem tylko
na dziesięć dni i tak pomyślałem,

że muszę teraz nasycić się
tym widokiem i tym pięknem przyrody,

żeby to weszło do mojej głowy,
że jak zamknę oczy,

to żebym miał przed oczami
ten norweski krajobraz.

No, ale tego nie da się zrobić

i bardzo szybko zmęczyłem się
taką próbą nasycenia się.

I potem wracając do klasztoru,
zacząłem sobie przypominać słowa,

które Franz Jalics, jezuita, napisał
w książce „Rekolekcje kontemplacyjne”,

że człowiek szybko się męczy pracą,

ale równie szybko męczy się
przyjemnościami zmysłowymi.

Jednak jest coś,
czym się nie męczymy.

I jest to kontemplacja.

Czyli oglądanie Pana Boga
albo po prostu bycie w Jego obecności.

Nie męczymy się tym,
ale jest to dla nas źródłem radości

i takim niewyczerpanym źródłem
sensu i smaku w życiu.

Wziąłem sobie te słowa na modlitwę
i zastanawiałem się,

co konkretnie mogą
one znaczyć dla mnie.

Po krótkim czasie zrozumiałem,
co robię nie tak.

Wyobrażam sobie, że Pan Bóg
na medytacji ma pokazać mi

„tu jest twoja misja i tam idź
i zaangażuj się w to”,

i wtedy rzucę się w to
całym sobą

i właśnie tam znajdę tę przygodę
oraz to poczucie sensu i spełnienia.

No i zrozumiałem,
że tak się nie stanie,

że to jest nadzieja,
która się nie spełni.

Zacząłem więc pytać się, gdzie mam szukać
tego poczucia spełnienia i przygody?

Po jakimś czasie zaczęło
do mnie docierać właśnie,

że bardzo się skupiam
na tym, co robię,

na moim działaniu
i na moich sukcesach,

a Pan Bóg chce mnie zaprosić do tego,
żebym zauważył Jego działanie,

gdzie On działa w moim sercu
i w sercach innych ludzi.

Od tego czasu zacząłem
modlić się, prosząc Go,

by On mi pokazywał,
gdzie On jest i gdzie działa.

Po jakimś czasie zacząłem czuć,
że to rzeczywiście zmienia moje patrzenie,

że nie są już dla mnie tak ważne
moje własne przygody,

które jakoś zaplanuję i zrealizuję,

bo mogę wziąć udział
w czymś dużo większym.

Mogę wziąć udział w Bożym działaniu
w ludzkich sercach,

mogę je obserwować i dostrzegać,
mogę w nim uczestniczyć.

A ta wielka Boża przygoda,
która nieustannie się wydarza,

może być też moją przygodą.

Okej, ale na początku
tego filmiku mówiłem,

że powiem nie tylko o tym,
co robić, żeby nie bać się nagości,

ale również o tym, że jest coś takiego
jak potrzeba nagości.

I teraz, co to jest?
Na czym polega ta potrzeba?

Po pierwsze na tym, że potrzebujemy
być widziani i w pełni akceptowani

przez osoby, które nas kochają.

A po drugie na tym, że nasza ciekawość
popycha nas do tego,

żebyśmy poznawali budowę własnego ciała
i to, jak zbudowani są inni ludzie.

I tę potrzebę najbardziej widać
u małych dzieci.

Takiemu dziecku ogromną radość
sprawia np. czynność przewijania,

bo w tym czasie ono czuje,
że mama je kocha i troszczy się o nie.

I czuje, że jego ciało
jest czymś dobrym i kochanym,

a nie czymś odrażającym
albo wstydliwym.

Kiedy dziecko zacznie samo biegać,
uczy się je tego, by nie ściągać majtek,

żeby mogło jakoś
funkcjonować w społeczeństwie.

I dobrze, gdy robi się to
z wyczuciem i cierpliwością,

bo jak się takiemu dziecku powie:

fuj..., nie masz majtek,
wstydź się.

To z dużym prawdopodobieństwem
takie dziecko

przestanie akceptować swoje ciało,
a jego niezaspokojona potrzeba akceptacji

będzie szukała swoje zaspokojenia
w późniejszym dorosłym życiu.

Podobnie jest z ciekawością
związaną z ciałem.

Małe dziecko nie ma poczucia,
że nagość to jest jakieś tabu.

Jego mózg jeszcze nie interpretuje
bodźców w taki sposób jak nasze mózgi.

Dla niego ciało to coś ciekawego.

I tutaj również jak dziecku się powie:

Nie podglądaj koleżanek,
bo to straszny grzech.

To raczej nie pomoże mu w wykształceniu
zdrowego podejścia do nagości.

Zamiast tego obarczy się je
zapewne poczuciem winy,

z którym będzie ono musiało
później się borykać.

Podsumowując...

Potrzeba nagości to potrzeba akceptacji
i szacunku ze strony najbliższych.

Takiej akceptacji, która dotyczy również
ciała i dziecięcej ciekawości świata.

I nie ma ona nic wspólnego
z erotyką czy pornografią.

Dobra, to tyle.
Dzięki za uwagę.

Jak macie pytania,
to piszcie w komentarzach,

a już teraz zapraszam do następnego,
jedenastego, czyli przedostatniego

odcinka z cyklu:
„Jak siebie samego”,

gdzie będę mówił o potrzebie
silnych wrażeń.

Do zobaczenia.