รู้ไหมคะว่านี่คืออะไร เชื่อไหมถ้าฉันจะบอกคุณว่ามีสถานที่ ที่สิ่งมีชีวิตทำจากกระจก หรือว่ามีสิ่งมีชีวิตที่เรามองไม่เห็น แต่เหล่านักบินอวกาศมองเห็นอยู่ตลอดเวลา สิ่งมีชีวิตที่เหมือนกระจกนี้ ไม่ได้มาจากต่างดาวอันไกลโพ้น พวกเขาคือ ไดอะตอม ค่ะ สาหร่ายเซลล์เดียว สังเคราะห์แสงได้ ทำหน้าที่ผลิตออกซิเจน และมีส่วนช่วยโลกผลิตเมฆด้วยนะคะ มีรูปร่างซับซ้อน ภายนอกคล้ายรูปทรงเรขาคณิต ที่ทำด้วย ใช่ค่ะ กระจก คุณจะเห็นพวกมันได้จากสีผิวน้ำทะเล หากมองลงมาจากอวกาศค่ะ เมื่อพวกมันตาย บ้านที่เป็นเหมือนกระจกบนผิวน้ำ จะจมลงก้นทะเล พร้อมกับเอาคาร์บอนในอากาศ ติดลงหลุมไปด้วยค่ะ ทำให้เกิดการสะสมคาร์บอน จำนวนมหาศาลในทะเล เราอาศัยอยู่บนโลกของมนุษย์ต่างดาวนะคะ เพราะโลกมีสิ่งมีชีวิตน่าพิศวง มากมายให้ศึกษา และสิ่งมีชีวิตมากมายเหลือเกิน ที่อยู่สุดขอบโลกของเรา อยู่เหนือการมองเห็น เหนือความเข้าใจของเรา สุดขอบโลกแห่งหนึ่งคือ ทวีปแอนตาร์กติกา ปกติแล้ว หากคิดถึงทวีปแอนตาร์กติกา เราจะเห็นภาพที่โล่งๆ ปราศจากสิ่งมีชีวิต ไม่นับเหล่าเพนกวินนะคะ จริงๆ แล้วทวีปแอนตาร์กติกา เป็นโอเอซิสของสิ่งมีชีวิตเลยทีเดียว เป็นบ้านของนานาสิ่งมีชีวิต ชวนให้หลงไหลเป็นที่สุด แล้วทำไมเราไม่เห็นพวกมันในสารคดีสักที เพราะหลบซ่อนอยู่ใต้หิมะกับน้ำแข็ง มองเห็นด้วยตาไม่ได้จริงๆ ค่ะ พวกเขาคือจุลชีพนะคะ เป็นพืชและสัตว์ขนาดจิ๋ว รวมตัวกันในธารน้ำแข็ง ใต้ทะเลที่เป็นน้ำแข็ง ว่ายวนในบ่อน้ำใต้ธารน้ำแข็ง แต่ก็ไม่ได้มีเสน่ห์น้อยไปกว่าพวกสัตว์ใหญ่ ที่เห็นกันอยู่บ่อยๆ ในสารคดีเลยนะคะ แล้วคุณจะบังคับให้คนมาสำรวจ สิ่งที่มองไม่เห็นได้ยังไง ฉันเพิ่งได้ไปสำรวจทวีปแอนตาร์กติกา นาน 5 สัปดาห์ เพื่อเตรียมถ่ายทำหนังสิ่งมีชีวิตขนาดเล็ก พร้อมกับอุปกรณ์ที่หนักถึง 185 ปอนด์ ฉันนั่งเครื่องบินทหารไป ฉันเอากล้องจุลทรรศน์ลงพื้นที่ เพื่อถ่ายทำและสำรวจเหล่าจุลินทรีย์ ที่อาศัยในสภาวะสุดขั้ว เราจะได้ทำความคุ้นเคยกับระบบนิเวศน์ ที่ไม่ค่อยมีคนรู้จัก ในโลกที่เราอยู่นี้กัน การบันทึกภาพสิ่งมีชีวิต ที่มองด้วยตาเปล่าไม่ได้นั้น ฉันต้องไปยังที่ที่พวกมันเรียกว่าบ้าน ผจญภัยไปใต้น้ำแข็ง ทุกปี ทวีปแอนตาร์กติกามีน้ำแข็ง ขนาดใหญ่เป็นสองเท่าของทวีปปกคลุมอยู่ เพื่อจะได้เห็นข้างใต้น้ำแข็ง ที่หนาถึง 9 ฟุตเลยเนี่ย ฉันต้องปีนลงไปในท่อเหล็กยาวสอดไปใต้น้ำแข็ง ถึงจะเห็นระบบนิเวศของเหล่าสิ่งมีชีวิต นานาชนิดซ่อนอยู่ และลอยตัวอยู่ระหว่างน้ำทะเล กับเพดานน้ำแข็งโปร่งแสง ถ้ามองจากภายนอกจะเห็นแบบนี้ค่ะ วิเศษไปเลยใช่ไหมคะ เหล่าตัวน้อยๆ ที่ฉันเจอ ก็เช่นกุ้งสีด และไดอะตอมทรงเรขาคณิตสวยงาม ก่อนฉันจะลงพื้นที่ห่างไกลออกไปยัง หุบเขาแห้งแล้ง 2-3 สัปดาห์ ร้อยละ 98 ของทวีปแอนตาร์กติกาเป็นน้ำแข็ง บริเวณหุบเขาแห้งแล้งเป็นที่ที่คุณจะมองเห็น ว่าทวีปนี้จริงๆ แล้วภายใต้มีลักษณะยังไง ฉันสุ่มตัวอย่างแบคทีเรียจาก น้ำตกเลือด บ่อน้ำใต้ธารน้ำแข็ง เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ที่พ่นไอร์ออนออกไซด์ออกมา ที่คนเคยคิดว่าไม่มีสิ่งมีชีวิตอาศัยอยู่ จนเมื่อกว่าทศวรรษที่ผ่านมา ฉันได้ปีนขึ้นและเดินไปบนธารน้ำแข็ง เพื่อพบเหล่าสิ่งมีชีวิตตัวน้อย ใช้ชีวิตอย่างมีความสุข ฝังตัวอยู่ในชั้นน้ำแข็ง เรียกว่า หลุมไครโยโคไนต์ ที่เกิดจากดินขนาดเล็กสีดำ ปลิวมาติดบนธารน้ำแข็ง ก่อนละลายเป็นหลุมๆ คล้ายชาม และแข็งตัวอีกครั้ง ทำให้มีก้อนดินนับร้อยฝังอยู่ในธารน้ำแข็ง เหมือนเป็นจักรวาลของเกาะเล็กๆ มีระบบนิเวศของตัวเอง คุณอาจจะรู้จักสิ่งมีชีวิตตัวน้อยที่ฉันเจอ อย่างพวก ทาร์ดิเกรด น่ารักๆ ฉันชอบมากเลยค่ะ เหมือนขนมเจลลีรูปหมีมีเล็บ หรือที่รู้จักกันว่าเป็น หมีน้ำ คนชอบคิดว่ามีพลังพิเศษ ที่ให้พวกมันมีชีวิตรอดในสภาพแวดล้อมแสนโหด รวมถึงในสุญญากาศนอกโลกด้วย แต่คุณไม่ต้องไปหานอกโลก หรือทวีปแอนตาร์กติกาหรอกนะคะ พวกมันอาศัยอยู่ในต้นมอสทั่วโลกเลย ทั้งในรอยแตกบนทางเดิน หรือสวนสาธารณะ คุณอาจจะเดินผ่านสัตว์ที่มองไม่เห็น เหล่านี้ทุกวัน บ้างก็อาจจะดูคุ้นตานะคะ แต่ก็แปลกตาอยู่ อย่างพวกหนอนตัวกลม ไม่ใช่งู ไม่ใช่ไส้เดือนนะคะ แต่เป็นสิ่งมีชีวิตจำพวกนีมาโทด มันงอกใหม่แบบไส้เดือนหรือเลื้อยแบบงูไม่ได้ แต่มีเข็มเล็กๆ คล้ายมีดในปาก ที่ไว้จับเหยื่อแล้วดูดภายในของเหยื่อค่ะ และสำหรับมนุษย์ทุกคนบนโลกนี้นะคะ มีพวกเนมาโทดทั้งหมดกว่า 57 พันล้านตัว บางจำพวกสิ่งมีชีวิตตัวน้อยที่เราไม่คุ้นตา แต่ก็มีขีวิตที่น่าสนใจมากเช่นกัน อย่าง โรติเฟอร์ มีส่วนหัวคล้ายมงกุฎ ที่พัดเป็นปากเหมือนเครื่องดูดฝุ่น เป็นขนครุย และมีระบบย่อยอาหารโปร่งใส ที่อาจจะใสเกินไปหน่อย และไซยาโนแบคทีเรีย หน้าตาเหมือนพลุกระดาษ ระเบิดอยู่ในจานเพาะเชื้อ บ่อยครั้งเราจะเห็นจากสื่อดังๆ ภาพจุลินทรีย์จากกล้องจุลทรรศน์ ดูเหมือนสัตว์ประหลาดน่าสยอง หากไม่ฉายเป็นภาพเคลื่อนไหว พวกเราก็เข้าถึงชีวิตพวกนี้ได้ยาก แม้ว่าจะอยู่ในเกือบทุกที่ที่เราเดินถึง ชีวิตประจำวันของพวกมันเป็นยังไง มีปฏิสัมพันธ์ต่อสิ่งรอบตัวมันยังไง หากคุณเคยเห็นแค่รูปถ่ายเพนกวินในสวนสัตว์ แต่ไม่เคยเห็นตัวเป็นๆ เดินไปเดินมา หรือร่อนตัวบนน้ำแข็งแล้วละก็ คุณไม่เคยเข้าใจเพนกวินจริงๆหรอกค่ะ การได้เห็นภาพเคลื่อนไหวของเหล่าจุลชีพ เราได้เห็นมุมมองมากขึ้น จากสิ่งมีชีวิตที่ มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า ถ้าเราไม่ไปบันทึกชีวิตเหล่านี้ จากทวีปแอนตาร์กติกา หรือจากสวนหลังบ้าน เราจะไม่เข้าใจได้เลยว่ามีสิ่งมีชีวิต ที่อยู่ร่วมโลกกับเรามากมายขนาดไหน นั่นหมายถึง เรายังไม่เห็นภาพรวมของ โลกที่เป็นบ้านประหลาดและน่าพิศวงของเราค่ะ ขอบคุณค่ะ