Ivan Krastev: Demokrasi güven olmadan var olabilir mi?
-
0:00 - 0:03Korkarım ki ben TED sunumlarında
-
0:03 - 0:06karşılaşmayacağınızı umduğunuz konuşmacılardan biriyim.
-
0:06 - 0:08Öncelikle, üzerimde bir cep telefonu yok,
-
0:08 - 0:10bu yüzden güvenli taraftayım.
-
0:10 - 0:12İkinci olarak, politik kuramcı olarak
-
0:12 - 0:14demokrasideki krizler hakkında anlatacağım şey,
-
0:14 - 0:18muhtemelen düşünebildiğiniz en heyecan verici konu olmayacaktır.
-
0:18 - 0:21Ayrıca, kafanızdaki sorulara benden cevap alamayacaksınız.
-
0:21 - 0:25Konuştuğumuz şeyler hakkında daha fazla sorgulamalar eklemeye çalışacağım.
-
0:25 - 0:27Sorgulamak istediğim şeylerden birisi de
-
0:27 - 0:29bu günlerde çok yaygın olarak umulan,
-
0:29 - 0:31şeffaflık ve tarafsızlık ile
-
0:31 - 0:36demokratik kurumlardaki güvenin yeniden kazanılabilinmesi.
-
0:36 - 0:39Benden şüphelenmeniz için bir tane daha sebep var.
-
0:39 - 0:43TED kilisesi mensubu sizler, çok iyimser bir topluluksunuz.
-
0:43 - 0:46(Kahkahalar)
-
0:46 - 0:51Temel olarak karmaşaya inanırsınız fakat belirsizliklere değil.
-
0:51 - 0:53Size söylendiği gibi ben bir Bulgar vatandaşıyım.
-
0:53 - 0:55Ve anketlere göre
-
0:55 - 0:59dünyadaki en kötümser insanlar olarak gösteriliyoruz.
-
0:59 - 1:00(Kahkahalar)
-
1:00 - 1:04Geçenlerde The Economist dergisi mutluluk üzerine
-
1:04 - 1:07yapılan son çalışmaları kapsayan bir makale yazdı,
-
1:07 - 1:11makalenin başlığı "Mutlular, Mutsuzlar ve Bulgarlar" idi.
-
1:11 - 1:13(Kahkahalar)
-
1:13 - 1:17Şimdi neyi umacağınızı bildiğiniz için
-
1:17 - 1:18size hikayeyi anlatalım.
-
1:18 - 1:23Küçük bir ülkede yağmurlu bir seçim günüdür,
-
1:23 - 1:27bu ülke benim ülkem olabilir, ama sizin ülkeniz de olabilirdi.
-
1:27 - 1:30Yağmur sebebiyle öğleden sonra saat 4 e kadar
-
1:30 - 1:33hiç kimse sandıklara gitmedi.
-
1:33 - 1:35Fakat sonra yağmur durdu,
-
1:35 - 1:37insanlar oy kullanmaya gittiler.
-
1:37 - 1:40Oylar sayıldığında,
-
1:40 - 1:47oy kullananların dörtte üçü oy pusulasını boş bırakmışlardı.
-
1:47 - 1:50Hükümet ve muhalefet,
-
1:50 - 1:53felç olmuş durumdaydı.
-
1:53 - 1:55Çünkü eylemler karşısında ne yapılması gerektiğini bilirsiniz.
-
1:55 - 1:57Kim tutuklanmalı, kim ile görüşülmeli bilirsiniz.
-
1:57 - 2:02Fakat boş oy kullanan insanlar karşısında ne yapılması gerekir?
-
2:02 - 2:07Bu yüzden devlet seçimlerin yeniden yapılmasına karar verdi.
-
2:07 - 2:09Bu sefer daha büyük bir rakam,
-
2:09 - 2:14halkın yüzde 83'ü boş oy kullandı.
-
2:14 - 2:17Aslında onlar oy kullanacakları kimse olmadığını
-
2:17 - 2:20söylemek için sandığa gittiler.
-
2:20 - 2:25Bu, Jose Saramago'nun "Seeing" isimli güzel bir romanının
-
2:25 - 2:27giriş kısmı.
-
2:27 - 2:29Ama benim görüşüme göre, şu günlerde
-
2:29 - 2:33Avrupa'da demokrasi hakkındaki problemlerin bir kısmını yakalıyor.
-
2:33 - 2:36Demokrasinin devlet için
-
2:36 - 2:40en iyi yönetim biçimi olduğunu kimse sorgulamaz.
-
2:40 - 2:43Demokrasi şehirdeki tek oyundur.
-
2:43 - 2:45Asıl sorun birçok kimsenin bunu oynamaya
-
2:45 - 2:48değer bir oyun olarak görmemeye başlaması.
-
2:48 - 2:52Siyaset bilimciler son 30 yıldır sürekli olarak seçmenlerin
-
2:52 - 2:56katılımında bir düşüş olduğunu gözlemlediler
-
2:56 - 3:00ve oy kullanmayla en az ilgilenenler
-
3:00 - 3:05oylarınızın çoğunu alacağını tahmin ettiğiniz insanlar.
-
3:05 - 3:08Yani, işsiz ve sosyal haklardan mahrum olanlar.
-
3:08 - 3:10Bu büyük bir sorun.
-
3:10 - 3:13Çünkü özellikle şimdi ekonomik kriz ile beraber,
-
3:13 - 3:15siyasetteki ve demokratik
-
3:15 - 3:18kurumlardaki güvenin tamamen
-
3:18 - 3:20yıkılmış olduğunu anlayabilirsiniz.
-
3:20 - 3:23Avrupa Komisyonu tarafından yapılan en son ankete göre,
-
3:23 - 3:28Avrupa vatandaşlarının yüzde 89'u politikacıların görüşleriyle
-
3:28 - 3:35halkın görüşleri arasında sürekli artan bir uçurum olduğuna inanıyor.
-
3:35 - 3:39Sadece İtalyanlar'ın yüzde 18'i ve Yunanlılar'ın yüzde 15'i
-
3:39 - 3:42verdikleri oyların önemli olduğuna inanıyor.
-
3:42 - 3:46Temel olarak insanlar hükümetleri değiştirebileceklerini
-
3:46 - 3:48fakat politikaları değiştiremeyeceklerini anlamaya başladılar.
-
3:48 - 3:51Bunun ardından sormak istediğim şey:
-
3:51 - 3:55Hiç olmadığı kadar özgür toplumlar
-
3:55 - 3:57içinde yaşadığımız halde,
-
3:57 - 4:00yani daha fazla haklara sahip olan, daha kolay seyahat edebilen,
-
4:00 - 4:02daha fazla bilgiye erişim imkanı olan toplumlarda yaşadığımız halde-
-
4:02 - 4:06nasıl oldu da böyle bir zamanda demokratik kurumlara
-
4:06 - 4:08olan güven çöktü?
-
4:08 - 4:10Çok basit olarak sormak istiyorum:
-
4:10 - 4:15Son 50 yıldaki demokrasi hakkında konuştuğumuzda
-
4:15 - 4:16doğru olan ne, yanlış giden ne?
-
4:16 - 4:20Doğru olanla başlayacağım.
-
4:20 - 4:23Benim görüşüme göre doğru giden
-
4:23 - 4:26ilk şey elbette şu beş devrim,
-
4:26 - 4:30bunlar yaşam şekillerimizi değiştirdi ve demokratik deneyimlerimizi derinleştirdi.
-
4:30 - 4:36Birincisi 1968 ve 1970 lerin kültürel ve sosyal devrimiydi,
-
4:36 - 4:38ki bu, bireyi politakanın ortasına koyan bir devrimdi.
-
4:38 - 4:41Bu devrim insan hakları harekatıydı.
-
4:41 - 4:45Temelde bu aynı zamanda daha önce hiç bilinmeyen
-
4:45 - 4:49büyük bir isyan, bir muhalefet kültürü
-
4:49 - 4:51ve toplum kurallarını bozma harekatıydı.
-
4:51 - 4:53Bu sebepten inanıyorum ki
-
4:53 - 4:5768'lerin çocuklarında da böyle şeyler çoktur,
-
4:57 - 5:00ancak, çoğumuz o zamanlar doğmamıştık bile.
-
5:00 - 5:03Ama bundan sonra 1980'lerin piyasa devrimi oldu.
-
5:03 - 5:07Sol taraftaki bir çok kişi bundan hoşlanmamasına rağmen,
-
5:07 - 5:11piyasa devrimi doğruları mesajla bildirdi:
-
5:11 - 5:13"Hükümet daha iyi bilmez."
-
5:13 - 5:16Ve daha çok seçenekle-yönetilen toplumlar oluştu.
-
5:16 - 5:23Tabii ki, 1989 devrimi -komünizmin ve soğuk savaşın bitimi-
-
5:23 - 5:25Bu evrensel dünyanın doğuşuydu.
-
5:25 - 5:27Ve internet devrimi.
-
5:27 - 5:30Sizin huzurlarınıza sunmak istediğim ve anlatmak istediğim şey
-
5:30 - 5:32internetin insanları ne ölçüde güçlendirdiği değil.
-
5:32 - 5:35İnternet bizim iletişim şeklimizi değiştirir
-
5:35 - 5:37ve kolaylıkla politikayı izleyebiliriz.
-
5:37 - 5:40Politik toplulukların çoğunun fikri komple değişti.
-
5:40 - 5:42Ben bir tane daha devrimi isimlendireceğim
-
5:42 - 5:44ve bu da beyin bilimleri devrimi,
-
5:44 - 5:46bu devrim insanların nasıl
-
5:46 - 5:49karar verdiklerini anlamamızın yollarını değiştirdi.
-
5:49 - 5:52İşte, doğru gidenler bunlardı.
-
5:52 - 5:55Ama neyin yanlış gittiğine baktığımızda,
-
5:55 - 5:58yine aynı beş devrimi görürüz.
-
5:58 - 6:02Çünkü ilk olarak 60 ve 70'ler devrimimiz var,
-
6:02 - 6:03kültürel ve sosyal devrim
-
6:03 - 6:07ortak amaçların görüşlerini yıkan mutlak devrim.
-
6:07 - 6:12Tüm bu ortaklaşa şeylerdeki birçok fikir, bize öğretilen
-
6:12 - 6:15ulus, sınıf, aile kavramlarıydı.
-
6:15 - 6:17Eskileri bırakarak yeniden yapılanmaya başladık.
-
6:17 - 6:21Bunların hepsi saldırı altındaydı.
-
6:21 - 6:25İnsanların politikada nerede durdukları
-
6:25 - 6:28önemli olduğu zaman
-
6:28 - 6:30onları çekmek çok zordur.
-
6:30 - 6:3380'lerde piyasa devrimimiz var
-
6:33 - 6:39ve toplumda aşırı bir şekilde eşitsizlik artışı.
-
6:39 - 6:41Hatırlarsınız ki, 1970'lere kadar
-
6:41 - 6:45sürekli olarak demokrasinin yayılmasıyla
-
6:45 - 6:49beraber eşitsizlik de düşmüştü.
-
6:49 - 6:51Toplum demokratikleştikçe
-
6:51 - 6:55insanlar da daha eşit hale gelmişti.
-
6:55 - 6:57Şimdi ise ters eğimli bir tablomuz var.
-
6:57 - 7:00Demokrasinin yaygınlaşmasıyla
-
7:00 - 7:02eşitsizlik artmış halde.
-
7:02 - 7:05Demokraside bugünlerde
-
7:05 - 7:09neyin doğru neyin yanlış gittiği hakkında konuşmayı
-
7:09 - 7:11oldukça rahatsız edici buluyorum.
-
7:11 - 7:13Ve 1989'a giderseniz
-
7:13 - 7:16-kimsenin eleştirceğini ummadığınız bir devrim-
-
7:16 - 7:20ancak çoğu kimse size "Dinleyin, Soğuk Savaş'ın bitimiyle seçkin kimselerle
-
7:20 - 7:26bazı Avrupalı kimseler arasındaki sosyal düzen parçalandı", diyecektir.
-
7:26 - 7:27Sovyetler Birliği varken,
-
7:27 - 7:31zengin ve güçlülerin insanlara ihtiyacı oldu,
-
7:31 - 7:33çünkü insanlar onlardan korktular.
-
7:33 - 7:36Şu anda seçkin kimseler özgürleştirildi.
-
7:36 - 7:39Onlar istediği gibi hareket edebilir. Onlardan vergi alamazsınız
-
7:39 - 7:41ve basit olarak insanlardan korkmuyorlar.
-
7:41 - 7:44Bunun sonucu olarak, şu acayip durum var ki,
-
7:44 - 7:48seçkinler seçmenlerin kontrolünden çıktı.
-
7:48 - 7:50Seçmenlerin oy kullanmakla artık ilgilenmemeleri
-
7:50 - 7:53kazara olmuş bir olay değil.
-
7:53 - 7:55Ve internet hakkında konuştuğumuzda,
-
7:55 - 7:58evet, bu doğrudur, internet hepimizi birbirimize bağladı,
-
7:58 - 8:04ama biz biliyoruz ki internet, üyesi olduğunuz politik toplulukta ömür boyu
-
8:04 - 8:09kalabileceğiniz yankı odaları ve politik gettolar oluşturmaktadır.
-
8:09 - 8:11Sizin gibi olmayan insanları
-
8:11 - 8:14anlamak gittikçe daha zor hale geliyor.
-
8:14 - 8:16Biliyorum ki buradaki insanların çoğu
-
8:16 - 8:21dijital dünya ve bu sayede ortak çalışabilme hakkında uzun süredir konuşuyorlardı,
-
8:21 - 8:25ancak bu günlerde dijital dünyanın Amerikan siyasetine neler yaptığını görmediniz mi?
-
8:25 - 8:29Bu, İnternet Devrimi'nin de bir sonucu.
-
8:29 - 8:31Bu, sevdiğimiz şeylerin diğer yüzü.
-
8:31 - 8:33Beyin bilimlerine gelecek olursak,
-
8:33 - 8:38siyasi danışmanların beyin biliminden öğrendiği şey şu:
-
8:38 - 8:41artık bana fikirleri anlatma,
-
8:41 - 8:43bana siyaset planlarından bahsetme.
-
8:43 - 8:49Gerçekten mühim olan, temelde insanların duygularıyla ulaşmak.
-
8:49 - 8:51Bunu artık açıkça görebiliyorsunuz,
-
8:51 - 8:55bugünlerde devrimlerden bahsederken
-
8:55 - 9:01bu devrimleri ideolojiler ya da fikirler çerçevesinde isimlendirmiyoruz.
-
9:01 - 9:04Önceden devrimlerin ideolojik isimleri olurdu.
-
9:04 - 9:06Komunist denirdi, liberal denirdi,
-
9:06 - 9:08faşist ya da İslami devrimler denirdi.
-
9:08 - 9:12Şimdiki devrimler adlarını en çok kullanılan ortamlardan alıyor.
-
9:12 - 9:15Facebook devrimi var ve Twitter devrimi.
-
9:15 - 9:19İçerik artık farketmiyor, problem medyada.
-
9:19 - 9:22Bunları söylüyorum çünkü demek istediğim şu:
-
9:22 - 9:27doğru olan şeyler aynı zamanda yanlış gitmeye başladı.
-
9:27 - 9:30Şimdi, durumu nasıl değiştirebileceğimize bakıyoruz,
-
9:30 - 9:33aynı zamanda demokrasi için ne yapabileceğimizi anlamaya çalışıyoruz.
-
9:33 - 9:36Bu belirsizliği aklımızda tutmalıyız.
-
9:36 - 9:39Çünkü büyük ihtimalle en sevdiğimiz şeyler
-
9:39 - 9:42bizi en çok incitebilecek olanlardır.
-
9:42 - 9:45Bu günlerde şeffaflığa olan bu yönelmenin,
-
9:45 - 9:48aktif vatandaşlar, yeni teknolojiler ve
-
9:48 - 9:54daha fazla şeffaflık-yandaşı mevzuatlar arasındaki ortaklığın,
-
9:54 - 9:58politikaya olan güveni geri getireceğine dair
-
9:58 - 10:01inançlara kapılmak çok popüler oldu.
-
10:01 - 10:04Bu kadar çok insanın kullanmakta olduğu gelişmiş teknolojileri görünce,
-
10:04 - 10:08hükümetlerin yalan söyleyemeyeceğine inanıyorsunuz,
-
10:08 - 10:11çalmaları daha zor olacak
-
10:11 - 10:14ve büyük ihtimalle öldürmeleri de zorlaşacak sanıyorsunuz.
-
10:14 - 10:16Bu belki de doğrudur.
-
10:16 - 10:19Ancak ben inanıyorum ki,
-
10:19 - 10:25asıl mesajı 'şeffaflık aptallıktır' olan politikanın merkezine
-
10:25 - 10:28şeffaflığı yerleştirme konusunda daha net olabilmeliyiz.
-
10:28 - 10:32Şeffaflık kurumlara olan güveni geri getirmeye yaramaz.
-
10:32 - 10:37Şeffaflık, siyasetin güvensizliği yönetme biçimidir.
-
10:37 - 10:41Toplumlarımızın güvensizliğe dayalı olacağını tahmin ediyoruz.
-
10:41 - 10:44Bu arada, güvensizlik demokrasi için her zaman çok önemli olmuştur.
-
10:44 - 10:46Kontrol ve dengeler bu yüzden var.
-
10:46 - 10:50Bu yüzden milletvekilleri ve onların temsil ettiği insanlar
-
10:50 - 10:53arasında yaratıcı bir güvensizlik var.
-
10:53 - 10:58Ancak, güvensizliğin tek idaresi politika olduğunda,
-
10:58 - 11:01-- "1984"ün bahsinin geçtiği iyi oldu--
-
11:01 - 11:051984'ü tersten yaşayacağız.
-
11:05 - 11:07Büyük Birader sizi izliyor olmayacak,
-
11:07 - 11:10siz Büyük Birader olarak
-
11:10 - 11:11siyasi sınıfı izleyeceksiniz.
-
11:11 - 11:15Peki özgür toplum düşüncesi bundan ibaret mi?
-
11:15 - 11:16Mesela, saygın ve yetenekli vatandaşların
-
11:16 - 11:23siyasetin gerçekten güvensizliği idare etmek olduğuna
-
11:23 - 11:24inanırlarsa, adaylıklarını
-
11:24 - 11:28koyacaklarına inannıyor musunuz?
-
11:28 - 11:31Yeni teknolojilerin,
-
11:31 - 11:33politikacıların mühim konularda söyledikleri herşeyi
-
11:33 - 11:37takip etmenizi sağlamasından korkmuyor musunuz?
-
11:37 - 11:41bunun, ne olursa olsun, tutarlı olmak
-
11:41 - 11:45sağduyudan daha önemli olduğu için, yanlış olsa bile
-
11:45 - 11:49politikacıların içinde bulundukları pozisyonu değiştirmemelerine sebep olacağından korkmuyor musunuz?
-
11:49 - 11:51Bu salondaki Amerikalılar,
-
11:51 - 11:54ülkeyi yönetecek başkanların, sadece seçim konuşmaları
-
11:54 - 11:57doğrultusunda hareket etmelerinden korkmuyor musunuz?
-
11:57 - 11:59Ben bunun çok mühim olduğuna inanıyorum,
-
11:59 - 12:03çünkü demokrasi, insanların mantıklı argümanlar çerçevesinde
-
12:03 - 12:07fikirlerini değiştirebilmeleriyle alakalı.
-
12:07 - 12:10Bundan ancak siyasette çıkarcılık
-
12:10 - 12:12yapan politikacılara tahammül etmeyeceğimizi
-
12:12 - 12:15insanlara gösterip, onların
-
12:15 - 12:17sorumlu davranmalarını sağlayarak kurtulabiliriz.
-
12:17 - 12:20İşte benim için bu çok önemli.
-
12:20 - 12:23İnanıyorum ki, bu günlerde siyaseti tartışırken
-
12:23 - 12:25bu gibi hikayelere bakmak
-
12:25 - 12:29gayet mantıklı geliyor.
-
12:29 - 12:32Ancak şunu da unutmayın, açıklamak da bir nevi saklamaktır.
-
12:32 - 12:36Hükümetlerimiz ne kadar şeffaf olmak isteseler de,
-
12:36 - 12:38yine de seçtikleri şeylerin görülmesine müsade edecekler.
-
12:38 - 12:40Küçük bir ülkede, benim ülkem olabilir,
-
12:40 - 12:42ama sizinki de olabilir,
-
12:42 - 12:44-- bu gerçek bir hikaye --
-
12:44 - 12:47hükümetin kararlarının,
-
12:47 - 12:49konsey toplantılarındaki tartışmaların
-
12:49 - 12:52konsey toplandıktan 24 saat sonra
-
12:52 - 12:57internetten yayımlanmasına karar verdiler.
-
12:57 - 12:59Halk bu fikri tamamen destekledi.
-
12:59 - 13:01O ülkenin başbakanıyla konuşma fırsatım oldu,
-
13:01 - 13:03bu kararın neden alındığını sordum.
-
13:03 - 13:05Şöyle dedi: "Bakanlarımın
-
13:05 - 13:09ağızlarını kapalı tutmanın en iyi yolu buydu.
-
13:09 - 13:12Çünkü 24 saat sonra bunun yayımlanacağını
-
13:12 - 13:15bilerek muhalefet etmeleri çok zor olacaktı
-
13:15 - 13:17ve eğer öyle yaparlarsa
-
13:17 - 13:21bunun siyasi bir kriz yaratacağını biliyorlardı."
-
13:21 - 13:22İşte, şeffaflıkla ilgili konuştuğumuzda,
-
13:22 - 13:24açıklıktan bahsettiğimizde,
-
13:24 - 13:26neyin iyi olup, neyin kötüye gittiğini
-
13:26 - 13:29aklımıza getirmemiz gerektiğine inanıyorum.
-
13:29 - 13:34Ne bir Bulgar, ne de siyaset bilimcisi olan Goethe
-
13:34 - 13:36bir kaç yüzyıl önce şöyle dedi:
-
13:36 - 13:39"Çok ışığın olduğu yerde büyük gölgeler olur."
-
13:39 - 13:41Çok teşekkür ederim.
-
13:41 - 13:43(Alkışlar)
- Title:
- Ivan Krastev: Demokrasi güven olmadan var olabilir mi?
- Speaker:
- Ivan Krastev
- Description:
-
'Son 50 yılda yaşanan devrimler politik kültürü şekillendirdi.' diyor Ivan Krastev. İleri doğru atılan her adımın -- 60'ların kültürel devriminden son yıllarda ortaya çıkan nöroloji alanındaki gelişmelere kadar -- demokratik alanda aşınmalara da neden olduğunu gösteriyor bize. Onun da dediği gibi, "İyi olan şeyler aynı zamanda kötüye de gitti." Demokrasi kurtulabilecek mi?
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 14:04
Meric Aydonat approved Turkish subtitles for Can democracy exist without trust? | ||
Meric Aydonat accepted Turkish subtitles for Can democracy exist without trust? | ||
Meric Aydonat edited Turkish subtitles for Can democracy exist without trust? | ||
Meric Aydonat edited Turkish subtitles for Can democracy exist without trust? | ||
Diba Szamosi edited Turkish subtitles for Can democracy exist without trust? | ||
Diba Szamosi edited Turkish subtitles for Can democracy exist without trust? | ||
Diba Szamosi edited Turkish subtitles for Can democracy exist without trust? | ||
Diba Szamosi edited Turkish subtitles for Can democracy exist without trust? |