Ivan Krastev: Kan democratie bestaan zonder vertrouwen?
-
0:00 - 0:03Ik ben bang
dat ik ben een van de sprekers ben -
0:03 - 0:06waarvan je hoopt
dat je ze niet gaat tegenkomen bij TED. -
0:06 - 0:08Om te beginnen
heb ik niet eens een mobieltje, -
0:08 - 0:10ik speel op veilig.
-
0:10 - 0:12Ten tweede is een politiek theoreticus
-
0:12 - 0:14die komt praten
over de crisis van de democratie -
0:14 - 0:18niet echt een sexy onderwerp.
-
0:18 - 0:21Daar komt nog bij
dat ik geen antwoorden geef. -
0:21 - 0:25Ik ga er eerder
nog wat vragen aan toevoegen. -
0:25 - 0:27Een van de dingen
die ik in vraag wil stellen, -
0:27 - 0:29is de erg populaire hoop van vandaag
-
0:29 - 0:31dat transparantie en openheid
-
0:31 - 0:36het vertrouwen in de democratische instellingen
kunnen herstellen. -
0:36 - 0:39Nog een reden
om mij een beetje te wantrouwen. -
0:39 - 0:43Jullie van de TED-kerk
zijn een erg optimistisch gezelschap. -
0:43 - 0:46(Gelach)
-
0:46 - 0:51Jullie geloven in complexiteit,
niet in dubbelzinnigheid. -
0:51 - 0:53Zoals jullie is verteld,
ben ik een Bulgaar. -
0:53 - 0:55Volgens de enquêtes zijn wij
-
0:55 - 0:59de meest pessimistische mensen ter wereld.
-
0:59 - 1:00(Gelach)
-
1:00 - 1:04In The Economist stond onlangs een artikel
-
1:04 - 1:07dat ging over de recente studies over geluk.
-
1:07 - 1:11De titel luidde: 'De gelukkigen,
de ongelukkigen en de Bulgaren.' -
1:11 - 1:13(Gelach)
-
1:13 - 1:17Nu je weet wat te verwachten,
-
1:17 - 1:18begin ik mijn verhaal.
-
1:18 - 1:23Een regenachtige verkiezingsdag
in een klein land -- -
1:23 - 1:27misschien mijn land,
maar misschien ook jullie land. -
1:27 - 1:30Doordat het bleef regenen
tot vier uur in de middag, -
1:30 - 1:33kwam er niemand opdagen
bij de stembureaus. -
1:33 - 1:35Maar toen de regen stopte,
-
1:35 - 1:37gingen de mensen stemmen.
-
1:37 - 1:40Toen de stemmen waren geteld,
-
1:40 - 1:47had drievierde blanco gestemd.
-
1:47 - 1:50De regering en de oppositie
-
1:50 - 1:53waren met verstomming geslagen.
-
1:53 - 1:55Omdat je weet
hoe je protesten aanpakt. -
1:55 - 1:57Je weet wie je moet arresteren,
met wie je moet onderhandelen. -
1:57 - 2:02Maar wat doe je met mensen
die blanco stemmen? -
2:02 - 2:07De regering besloot
nieuwe verkiezingen in te richten. -
2:07 - 2:09Dit keer stemde zelfs
-
2:09 - 2:14een groter aantal, 83 procent, blanco.
-
2:14 - 2:17In feite lieten ze
via de stembus weten -
2:17 - 2:20dat ze niemand hadden
om voor te stemmen. -
2:20 - 2:25Zo begint een mooie roman
van José Saramago -
2:25 - 2:27'De stad der zienden'.
-
2:27 - 2:29Volgens mij geeft hij
een heel goed beeld -
2:29 - 2:33van de hedendaagse problemen
van de democratie in Europa. -
2:33 - 2:36Op één niveau
stelt niemand in vraag -
2:36 - 2:40dat democratie
de beste vorm van regering is. -
2:40 - 2:43Democratie is gewoon
het enige dat er is. -
2:43 - 2:45Maar veel mensen gaan geloven
-
2:45 - 2:48dat ze niet meer de moeite waard is.
-
2:48 - 2:52De laatste 30 jaar
zien politieke wetenschappers -
2:52 - 2:56een constante daling
in electorale opkomst. -
2:56 - 3:00Net die mensen
zijn het minst geïnteresseerd -
3:00 - 3:05waarvan je zou verwachten
dat ze er het meeste voordeel uit zouden halen. -
3:05 - 3:08Ik bedoel de werklozen, de kansarmen.
-
3:08 - 3:10Dit is een belangrijke kwestie.
-
3:10 - 3:13Omdat vooral nu,
met de economische crisis, -
3:13 - 3:15je kunt zien
dat het vertrouwen in de politiek, -
3:15 - 3:18in de democratische instellingen,
-
3:18 - 3:20echt werd verwoest.
-
3:20 - 3:23Volgens de meest recente enquête
van de Europese Commissie, -
3:23 - 3:28denkt 89 procent van de burgers van Europa
dat er een groeiende kloof is -
3:28 - 3:35tussen de mening van de beleidsmakers
en de mening van het publiek. -
3:35 - 3:39Slechts 18 procent van de Italianen
en 15 procent van de Grieken -
3:39 - 3:42geloven dat hun stem telt.
-
3:42 - 3:46Mensen beginnen te begrijpen
dat ze wel regeringen kunnen wijzigen, -
3:46 - 3:48maar niet het beleid.
-
3:48 - 3:51Daarom de volgende vraag:
-
3:51 - 3:55hoe komt het
dat we in samenlevingen leven -
3:55 - 3:57die veel vrijer zijn dan ooit tevoren --
-
3:57 - 4:00we hebben meer rechten,
gemakkelijker reizen, -
4:00 - 4:02we beschikken over meer informatie --
-
4:02 - 4:06maar tegelijkertijd het vertrouwen
in onze democratische instellingen -
4:06 - 4:08hebben verloren?
-
4:08 - 4:10Daarom vraag ik:
-
4:10 - 4:15wat liep er goed
en wat liep er fout in deze vijftig jaar -
4:15 - 4:16als we het hebben over democratie?
-
4:16 - 4:20Ik zal beginnen
met wat er goed liep. -
4:20 - 4:23Het eerste dat goed was, zijn
-
4:23 - 4:26deze vijf revoluties
-
4:26 - 4:30die onze manier van leven erg veranderden
en onze democratische ervaring verdiepten. -
4:30 - 4:36De eerste was de culturele
en sociale revolutie van 1968 en 1970, -
4:36 - 4:38die het individu tot centrum
van de politiek maakte. -
4:38 - 4:41Het ging om mensenrechten.
-
4:41 - 4:45Het was ook een grote doorbraak,
een cultuur van dissidentie, -
4:45 - 4:49een cultuur van non-conformisme,
-
4:49 - 4:51tot dan toe ongezien.
-
4:51 - 4:53Zo'n dingen zijn eigen
-
4:53 - 4:57aan de kinderen van '68 --
-
4:57 - 5:00alhoewel de meesten van ons
toen nog niet geboren waren. -
5:00 - 5:03Maar daarna kwam
de marktrevolutie van de jaren tachtig. -
5:03 - 5:07Alhoewel linksvoelende mensen
ze proberen te haten, -
5:07 - 5:11was het toch de marktrevolutie
die met de boodschap kwam: -
5:11 - 5:13"De regering weet het niet beter."
-
5:13 - 5:16Je krijgt meer op keuze gebaseerde samenlevingen.
-
5:16 - 5:23Ook 1989: het einde van het communisme,
het einde van de koude oorlog. -
5:23 - 5:25de geboorte van de geglobaliseerde wereld.
-
5:25 - 5:27Dan komt Internet.
-
5:27 - 5:30Ik hoef dit publiek niet uit te leggen
-
5:30 - 5:32in welke mate het Internet
mensen mondig maakte. -
5:32 - 5:35Het veranderde de manier
waarop we communiceren -
5:35 - 5:37en waarop we de politiek
zijn gaan bekijken. -
5:37 - 5:40Het idee van politieke gemeenschap
is volledig veranderd. -
5:40 - 5:42Ik vernoem ook
-
5:42 - 5:44de revolutie in de neurowetenschappen.
-
5:44 - 5:46Die veranderde volledig
-
5:46 - 5:49ons begrip van hoe mensen
beslissingen nemen. -
5:49 - 5:52Dit is wat er goed liep.
-
5:52 - 5:55Maar als we willen weten
wat er is misgegaan, -
5:55 - 5:58komen we uit
bij de dezelfde vijf revoluties. -
5:58 - 6:02In de jaren zestig en zeventig
-
6:02 - 6:03had je de culturele
en sociale revolutie -
6:03 - 6:07die in zeker zin
het idee van een collectief doel overboord gooide. -
6:07 - 6:12Al die collectieve naamwoorden
waarover we leerden -- -
6:12 - 6:15natie, klasse, familie.
-
6:15 - 6:17We zijn scheiden normaal gaan vinden,
als we al getrouwd zijn. -
6:17 - 6:21Dit alles werd zeer aangevochten.
-
6:21 - 6:25Het is zo moeilijk
om mensen bij de politiek te betrekken -
6:25 - 6:28wanneer zij geloven
dat waar ze persoonlijk staan -
6:28 - 6:30het enige is dat van belang is.
-
6:30 - 6:33Je hebt de marktrevolutie
van de jaren tachtig -
6:33 - 6:39en de enorme toename
van de ongelijkheid in de samenleving. -
6:39 - 6:41Denk eraan dat tot de jaren 70,
-
6:41 - 6:45de verspreiding van de democratie
altijd gepaard is gegaan -
6:45 - 6:49met een daling van de ongelijkheid.
-
6:49 - 6:51Hoe democratischer
onze samenlevingen werden, -
6:51 - 6:55hoe gelijker ze werden.
-
6:55 - 6:57Nu zien we de omgekeerde tendens.
-
6:57 - 7:00De verspreiding van democratie
gaat nu veel meer gepaard -
7:00 - 7:02met een toename van de ongelijkheid.
-
7:02 - 7:05Ik vind dit zeer verontrustend
-
7:05 - 7:09wanneer we praten
over wat goed en fout gaat -
7:09 - 7:11met de democratie van vandaag.
-
7:11 - 7:13Over 1989 --
-
7:13 - 7:16iets waarvan je verwacht
dat niemand het gaat bekritiseren -- -
7:16 - 7:20zul je vaak horen:
"Het was het einde van de koude oorlog -
7:20 - 7:26die het sociaal contract tussen de elites
en de gewone man opblies." -
7:26 - 7:27Toen de Sovjet-Unie er nog was,
-
7:27 - 7:31hadden de rijken en de machtigen
de gewone man nog nodig -
7:31 - 7:33omdat ze hem vreesden.
-
7:33 - 7:36Nu hebben elites in principe vrij spel.
-
7:36 - 7:39Ze zijn erg mobiel.
Je kan ze niet belasten. -
7:39 - 7:41Ze hebben van de gewone man
niets meer te vrezen. -
7:41 - 7:44Daardoor krijg je
een merkwaardige situatie -
7:44 - 7:48waarbij de elites niet meer
door de kiezers worden gecontroleerd. -
7:48 - 7:50Dus is het geen toeval
-
7:50 - 7:53dat de kiezers niet meer
geïnteresseerd zijn in stemmen. -
7:53 - 7:55En dan het Internet.
-
7:55 - 7:58Het is waar dat we allemaal verbonden zijn
door het Internet, -
7:58 - 8:04maar we weten ook dat het Internet
echokamers en politieke getto's crëerde -
8:04 - 8:09waardoor je levenslang alleen maar
contact houdt met je eigen politieke stroming. -
8:09 - 8:11Daardoor wordt het steeds moeilijker
-
8:11 - 8:14om andersdenkenden te begrijpen.
-
8:14 - 8:16Ik weet dat velen hier
-
8:16 - 8:21prachtig hebben gesproken over de digitale wereld
en de mogelijke samenwerking, -
8:21 - 8:25maar heb je de impact van de digitale wereld
op de Amerikaanse politiek gezien? -
8:25 - 8:29Dat is ook
een gevolg van de internetrevolutie. -
8:29 - 8:31Dat is de andere kant van de medaille.
-
8:31 - 8:33Wat de politieke adviseurs
-
8:33 - 8:38leerden van de neurowetenschappers
-
8:38 - 8:41is dat je niet meer moet praten
-
8:41 - 8:43over ideeën of beleidsprogramma's.
-
8:43 - 8:49Het gaat erom
hoe je de emoties van mensen manipuleert. -
8:49 - 8:51Dat gaat zelfs zover
-
8:51 - 8:55dat, als we vandaag over revoluties praten,
-
8:55 - 9:01het niet meer over ideologieën of ideeën gaat.
-
9:01 - 9:04Vroeger droegen revoluties
ideologische namen. -
9:04 - 9:06Ze konden communistisch, liberaal,
-
9:06 - 9:08fascistisch of islamitisch zijn.
-
9:08 - 9:12Nu worden ze genoemd
naar het meest gebruikte medium. -
9:12 - 9:15Je hebt nu Facebook- of Twitterrevoluties.
-
9:15 - 9:19De inhoud telt niet meer,
het gaat om de media. -
9:19 - 9:22Ik zeg dit
omdat een van mijn belangrijkste punten is -
9:22 - 9:27dat dat wat goed liep,
tegelijk ook fout liep. -
9:27 - 9:30Wanneer we nu willen zien
hoe we de situatie kunnen veranderen, -
9:30 - 9:33als we willen weten
wat we kunnen doen voor de democratie, -
9:33 - 9:36moeten we deze dubbelzinnigheid
voor ogen houden. -
9:36 - 9:39De dingen
waar we het meest van houden, -
9:39 - 9:42kunnen ons ook het meest beschadigen.
-
9:42 - 9:45Het is tegenwoordig erg 'in'
om te geloven -
9:45 - 9:48dat het streven naar transparantie,
-
9:48 - 9:54de connectie tussen actieve burgers,
nieuwe technologieën -
9:54 - 9:58en transparantie-vriendelijker wetgeving,
-
9:58 - 10:01het vertrouwen in de politiek kunnen herstellen.
-
10:01 - 10:04Je denkt dat met deze nieuwe technologieën
en mensen die ze willen gebruiken, -
10:04 - 10:08het voor de regeringen
veel moeilijker zal worden om te liegen, -
10:08 - 10:11te stelen
-
10:11 - 10:14en waarschijnlijk zelfs te doden.
-
10:14 - 10:16Dit is waarschijnlijk waar.
-
10:16 - 10:19Maar ik geloof
dat we ook duidelijk moeten zeggen -
10:19 - 10:25dat transparantie
centraal maken in de politiek, -
10:25 - 10:28erg dom is.
-
10:28 - 10:32Transparantie gaat niet over het herstellen
van vertrouwen in de instellingen. -
10:32 - 10:37Transparantie is het middel
waarmee de politiek het wantrouwen beheert. -
10:37 - 10:41Wij gaan ervan uit dat onze samenlevingen
gebaseerd zullen zijn op wantrouwen. -
10:41 - 10:44Wantrouwen was trouwens al altijd
erg belangrijk voor de democratie. -
10:44 - 10:46Daarom is er een scheiding der machten.
-
10:46 - 10:50Daarom is er creatief wantrouwen
-
10:50 - 10:53tussen de vertegenwoordigers
en vertegenwoordigden. -
10:53 - 10:58Maar wanneer politiek alleen gaat
over beheer van wantrouwen, -
10:58 - 11:01-- ik ben zeer blij dat '1984' werd genoemd --
-
11:01 - 11:05dan krijgen we '1984' in omgekeerde richting.
-
11:05 - 11:07Het gaat niet om Big Brother
die jou in de gaten houdt, -
11:07 - 11:10maar wij worden de Big Brother
-
11:10 - 11:11die kijkt naar de politieke klasse.
-
11:11 - 11:15Maar is dit het idee
van een vrije samenleving? -
11:15 - 11:16Kan je je voorstellen
-
11:16 - 11:23dat fatsoenlijke, burgerlijke, getalenteerde mensen
kiezen voor de politiek -
11:23 - 11:24als ze denken
-
11:24 - 11:28dat politiek ook gaat
over het beheren van wantrouwen? -
11:28 - 11:31Ben je niet bang
van al deze technologieën -
11:31 - 11:33die elke verklaring van politici
over bepaalde kwesties -
11:33 - 11:37altijd weer kunnen opsporen?
-
11:37 - 11:41Ben je niet bang dat dit
een zeer krachtig signaal is aan politici -
11:41 - 11:45om vast te houden aan hun standpunten,
ook al zijn ze fout, -
11:45 - 11:49omdat consistentie belangrijker wordt
dan gezond verstand? -
11:49 - 11:51En voor de Amerikanen in de zaal:
-
11:51 - 11:54zijn jullie niet bang
dat jullie presidenten gaan regeren -
11:54 - 11:57op basis van wat
ze in de voorverkiezingen zeiden? -
11:57 - 11:59Ik vind dit heel belangrijk,
-
11:59 - 12:03omdat democratie gaat over mensen
die hun standpunten wijzigen -
12:03 - 12:07op basis van rationele argumenten
en discussies. -
12:07 - 12:10Dit kunnen we kwijtraken
door het zeer nobele idee -
12:10 - 12:12om mensen ter verantwoording te roepen,
-
12:12 - 12:15om de mensen te laten zien
dat we politiek opportunisme -
12:15 - 12:17van politici niet zullen tolereren.
-
12:17 - 12:20Dit is voor mij uiterst belangrijk.
-
12:20 - 12:23Als we het vandaag over politiek hebben,
-
12:23 - 12:25is het waarschijnlijk zinvol
-
12:25 - 12:29dit soort verhaal er ook in te betrekken.
-
12:29 - 12:32Vergeet niet dat elke onthulling
ook een verhulling is. -
12:32 - 12:36Hoe transparant
onze regeringen ook zullen zijn, -
12:36 - 12:38ze zullen selectief transparant zijn.
-
12:38 - 12:40In een klein land
dat mijn land kon zijn, -
12:40 - 12:42maar ook jullie land,
-
12:42 - 12:44namen ze een besluit
-- dit keer echt gebeurd -- -
12:44 - 12:47dat alle regeringsbeslissingen,
-
12:47 - 12:49discussies in de ministerraad,
-
12:49 - 12:52op het Internet moesten worden gepubliceerd
-
12:52 - 12:57binnen de 24 uur
nadat de discussies hadden plaatsgevonden. -
12:57 - 12:59Het publiek was er erg voor.
-
12:59 - 13:01Ik kreeg de kans om de eerste minister te vragen
-
13:01 - 13:03waarom hij dit besluit had genomen.
-
13:03 - 13:05Hij zei: "Dit is de beste manier
-
13:05 - 13:09om mijn ministers het zwijgen op te leggen.
-
13:09 - 13:12Het gaat zeer moeilijk voor hen worden
om niet akkoord te gaan -
13:12 - 13:15als ze weten dat dit 24 uur later
-
13:15 - 13:17al publiek gaat zijn,
-
13:17 - 13:21en het op een of andere manier
tot een politieke crisis kan leiden." -
13:21 - 13:22Als we dus over transparantie spreken,
-
13:22 - 13:24of over openheid,
-
13:24 - 13:26moeten we in gedachten houden
-
13:26 - 13:29dat wat goed liep
ook fout kan lopen. -
13:29 - 13:34Dit komt van Goethe, geen Bulgaar
en evenmin een politieke wetenschapper. -
13:34 - 13:36Enkele eeuwen geleden zei hij:
-
13:36 - 13:39"Er valt een grote schaduw
waar er veel licht is." -
13:39 - 13:41Hartelijk dank.
-
13:41 - 13:43(Applaus)
- Title:
- Ivan Krastev: Kan democratie bestaan zonder vertrouwen?
- Speaker:
- Ivan Krastev
- Description:
-
Vijf grote revoluties hebben de politieke cultuur in de afgelopen 50 jaar vormgegeven, zegt theoreticus Ivan Krastev. Hij laat zien hoe elke stap vooruit - van de culturele revolutie van de jaren 60 tot de recente onthullingen op het gebied van de neurowetenschappen - er ook heeft toe bijgedragen om het vertrouwen in de instrumenten van de democratie te eroderen. Zoals hij zegt: "Wat goed liep, is ook wat er fout liep." Kan de democratie overleven?
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 14:04
Rik Delaet edited Dutch subtitles for Can democracy exist without trust? | ||
Els De Keyser edited Dutch subtitles for Can democracy exist without trust? | ||
Els De Keyser edited Dutch subtitles for Can democracy exist without trust? | ||
Els De Keyser edited Dutch subtitles for Can democracy exist without trust? | ||
Rik Delaet edited Dutch subtitles for Can democracy exist without trust? | ||
Rik Delaet edited Dutch subtitles for Can democracy exist without trust? | ||
Rik Delaet edited Dutch subtitles for Can democracy exist without trust? |