Làm thế nào để theo dấu một cơn lốc xoáy - Karen Kosiba
-
0:06 - 0:09Tôi sẽ bắt đầu cuộc nói chuyện
về các cơn lốc xoáy -
0:09 - 0:11bằng một bức ảnh thật tuyệt
về nó. -
0:11 - 0:13Nhưng đó chưa phải là
tấm đẹp nhất tôi biết. -
0:13 - 0:17Đó là cơn lốc đầu tiên tôi thấy,
nó vừa tuyệt lại vừa đáng sợ -
0:17 - 0:18Tôi sẽ cho mọi người thấy.
-
0:18 - 0:21Đó cũng là lí do khiến tôi
dấn thân vào lĩnh vực này. -
0:21 - 0:23Thậm chí nó là một tấm ảnh
không đẹp, -
0:23 - 0:25Thì vẫn rất tuyệt để được
chứng kiến nó lần đầu. -
0:25 - 0:27Hiện tại, tôi đang làm
các bộ phim về lốc. -
0:27 - 0:29Một vài năm trước.
-
0:29 - 0:32Đây là thời điểm vài năm trước,
trong dự án có tên là VORTEX2, -
0:32 - 0:35khi chính tôi và rất nhiều nhà khoa học
đã có mặt ở ngoài đó, -
0:35 - 0:38xung quanh các cơn lốc với những
loại thiết bị đo khác nhau -
0:38 - 0:40và cố để tìm hiểu cách lốc
xoáy hinh thành. -
0:40 - 0:42Đây vẫn là câu hỏi lớn chưa có lời
giải đáp -
0:42 - 0:44Tưởng chừng như nó rất đơn giản,
-
0:44 - 0:46nhưng lại rất khó để lí giải.
-
0:46 - 0:50Chúng tôi đang cố tìm xem những
cơn gió trông thế nào khi ở gần mặt đất. -
0:50 - 0:52Ta đã biết hình dạng của những cơn gió
ở trên cao, -
0:52 - 0:55Nhưng không chắc
chúng thế nào khi ở mặt đất -
0:55 - 0:58Và nó có mối liên hệ thế nào
với khi nó ở trên cao. -
0:58 - 1:01Hầu hết các cơn lốc đều hình thành
từ các siêu bão. -
1:01 - 1:04Các siêu bão này bạn có thể hiểu
tương tự như -
1:04 - 1:06các cơn bão kèm lốc xoáy.
-
1:06 - 1:07Chúng là những cơn lốc xoáy rất lớn
-
1:07 - 1:11Xảy ra rất nhiều tại trung tâm
nước Mỹ. -
1:11 - 1:14Dù chúng tạo ra các cơn lốc xoáy
ở phía trên, -
1:14 - 1:17không có nghĩa là chúng tạo
xoáy ở mặt đất -
1:17 - 1:18Khi chúng tôi tìm hiểu các cơn bão này
-
1:18 - 1:20với các bức ảnh và dữ liệu
chúng tôi có, -
1:20 - 1:22chúng đều như nhau cả.
-
1:22 - 1:23Và đó thực sự rất khó hiểu.
-
1:23 - 1:26Chúng tôi cố gắng dự báo
về các cơn lốc -
1:26 - 1:29vì chúng tôi muốn dự báo những cơn bão
-
1:29 - 1:31sẽ thực sự tạo ra lốc xoáy
-
1:31 - 1:35Một trong những điểm làm nên sự
khác biệt giữa các cơn lốc -
1:35 - 1:38đó là luồng gió thổi
phía sau của các cơn lốc (RFD) -
1:38 - 1:41Những cơn xoáy lớn thường có
luồng gió đi xuống này, -
1:41 - 1:43chúng bao quanh phần mép rìa phía sau
-
1:43 - 1:44vì vậy mà hình thành nên RFD.
-
1:44 - 1:48Luồng khí này ấm ra sao,
được đẩy lên cao như thế nào, -
1:48 - 1:51và cả mức độ của luồng gió cuốn
lên trên -
1:51 - 1:54sẽ ảnh hưởng đến việc có hình thành của
lốc xoáy hay không. -
1:54 - 1:56Còn nhiều điều thú vị hơn nữa
-
1:56 - 1:58Tôi sẽ chia sẻ với các bạn
ngay sau đây -
1:58 - 2:01Khi đã tiếp cận được với cơn lốc,
-
2:01 - 2:04rất khó có thể tiến hành đo
lường gần mặt đất. -
2:04 - 2:06Đó thực sự là vấn đề nan giải.
-
2:06 - 2:09Hầu hết mọi người không muốn
lao vào lốc xoáy -
2:09 - 2:12Dù vẫn có vài ngoại lệ,
bạn vẫn thường xem qua TV -
2:12 - 2:13Hầu hết mọi người không muốn
làm thế. -
2:13 - 2:17Việc gắn thiết bị đo theo dấu cơn
lốc cũng gặp nhiều khó khăn. -
2:17 - 2:20Vì, một lần nữa, bạn không muốn
tiếp cận gần lại nó. -
2:20 - 2:23bới đôi lúc gió xung quanh
cơn lốc rất lớn. -
2:23 - 2:26Vì thế để lấy được thông tin,
việc chọn địa điểm -
2:26 - 2:28là chìa khóa để thành công
vì ta không biết -
2:28 - 2:30Những cơn gió khi ở phía trên
mặt đất -
2:30 - 2:32hay khi chúng ở trên cao
-
2:32 - 2:33có giống với ở bề mặt không
-
2:33 - 2:36liệu chúng mạnh hoặc, yếu hơn, hay
tương tự -
2:36 - 2:38với những gì chúng ta thấy
ở trên cao. -
2:38 - 2:40Đó là cách mà ta tìm được câu
trả lời. -
2:40 - 2:43Tôi là nhà quan sát, yêu thích việc đi
khảo sát thực tế -
2:43 - 2:45và thu thập dữ liệu về lốc xoáy.
-
2:45 - 2:46Chúng tôi làm nhiều quan sát.
-
2:46 - 2:49Tôi làm với nhóm vận hành
hệ thống radar di động, -
2:49 - 2:51đúng như nghĩa của nó--
cơ bản là một chiếc radar -
2:51 - 2:53ở sau chiếc xe tải lớn
màu xanh -
2:53 - 2:56và chúng tôi theo sát các cơn lốc
để đo lường các cơn gió -
2:56 - 2:57Chúng tôi đo lường lượng mưa.
-
2:57 - 3:00và tất cả những gì khác biệt
đang diễn ra -
3:00 - 3:03nhằm hiểu sâu hơn các quá trình
diễn ra trong các cơn bão -
3:03 - 3:06Dựa vào đó, ta sẽ biết cơn bão
trông như thế nào -
3:06 - 3:10khi bạn nhìn qua radar di động, thật gần
-
3:10 - 3:12Thế nên chúng tôi làm mẫu nhiều lần
-
3:12 - 3:14dựa trên các công thức và mô phỏng
trên máy tính. -
3:14 - 3:17Vì khí quyển tuân theo các định
luật vật lý -
3:17 - 3:19Nên chúng tôi mô phỏng
định luật này -
3:19 - 3:21và dự đoán hướng đi của cơn lốc
-
3:21 - 3:22hướng đi của cơn bão
-
3:22 - 3:24mức độ của gió trên mặt đất.
-
3:24 - 3:26mà không cần đi khảo sát thực tế.
-
3:27 - 3:29Dĩ nhiên chúng tôi vẫn kết hợp cả
quan sát và mô phỏng. -
3:29 - 3:31để có được nghiên cứu chính xác.
-
3:31 - 3:35Đoạn video tiếp theo
diễn ra rất nhanh -
3:35 - 3:38Đây sẽ là những gì bạn nhìn qua radar
-
3:38 - 3:39Bạn có thể nhìn rõ ràng,
-
3:39 - 3:42nhưng tôi đã rất hứng thú khi tận mắt
nhìn thấy, -
3:42 - 3:44Một thứ gì đó giống thế này.
-
3:44 - 3:46Thật tuyệt vời khi được quan sát
một thứ như vậy -
3:46 - 3:49Đó là hình ảnh của cơn bão từ lúc
chưa tạo lốc xoáy. -
3:49 - 3:51đến khi xuất hiện lốc xoáy và
tăng cường -
3:51 - 3:52và tới khi bão tan.
-
3:52 - 3:55Đây là một trong những bộ
dữ liệu hiếm hoi chúng tôi có -
3:55 - 3:59nghiên cứu được toàn bộ vòng đời của
một cơn lốc xoáy -
3:59 - 4:02Tôi đã giải thích lí do mà chúng tôi
nghĩ rằng RFD lại quan trọng -
4:02 - 4:05vì khi nghiêng, nó sẽ tạo ra vòng xoáy
trong không khí -
4:05 - 4:08Vấn đề đối với các vòng xoáy này là
-
4:08 - 4:10nó cần được định hướng theo chiều dọc
-
4:10 - 4:12Vì đó là những gì cơn lốc xoáy đang làm
-
4:12 - 4:14Và nó cần di chuyển theo chiều dọc
gần mặt đất -
4:14 - 4:17Vì thế chúng tôi nghĩ luồng gió thổi
xuống nhịp nhất định. -
4:17 - 4:20Các nhịp trong khu vực có gió thổi xuống
-
4:20 - 4:22rất quan trọng trong việc hội tụ
các vòng xoáy -
4:22 - 4:25đồng thời giúp các vòng xoáy xoay
đúng hướng -
4:25 - 4:27Chúng tôi tình cờ có
-
4:27 - 4:29các số liệu đo lường ngẫu nhiên
-
4:29 - 4:32trên đường đi của cơn lốc và rất gần
với mặt đất. -
4:32 - 4:33Chúng tôi đã tìm ra
-
4:33 - 4:36các cơn gió gần với bề mặt
tương đối giống với -
4:36 - 4:39những gì mà chúng ta nhìn cao
30 40m so với mặt đất -
4:39 - 4:42Không có sự khác biệt nhiều giữa cái mà ta
đo được ở trên mặt đất -
4:42 - 4:44với cái chúng ta nhìn thấy ở cao hơn.
-
4:44 - 4:46Điều này thực sự gây ngạc nhiên cho tôi.
-
4:46 - 4:49Bởi vì chúng tôi đều cho rằng sức gió
sẽ yếu đi -
4:49 - 4:51đáng kể khi ở gần mặt đất.
-
4:51 - 4:53Tôi sẽ đi đến kết luận rất nhanh thôi.
-
4:53 - 4:55Dù đó chưa phải cơn lốc cuối
tôi chứng kiến, -
4:55 - 4:57Nhưng tôi thực sự rất thích ảnh này.
-
4:57 - 5:00Nó được chụp bằng thiết bị radar
tôi đã nói tới. -
5:00 - 5:02Đây là cơn lốc xoáy, không
phải bão -
5:02 - 5:05Và nó sẽ trông sẽ giống thế này,
khi bạn tới gần nó. -
5:05 - 5:06Điều tuyệt vời
-
5:06 - 5:10khi có thể đưa thiết bị tới rất gần
với các dạng cơn bão dạng này -
5:10 - 5:11xem hoạt động xảy ra
bên trong. -
5:11 - 5:14Nếu bạn thường xuyên xem ảnh về
lốc xoáy, -
5:14 - 5:17Bạn sẽ thấy nhiều thứ đang diễn
ra: như việc có mưa xoắn ốc -
5:17 - 5:20Bạn thậm chí còn có thể nhìn thấy
các mảnh mây rải rác. -
5:20 - 5:23Tôi rất mong chờ tương lai và
công nghệ tương lai -
5:23 - 5:26và có thể nghiên cứu nhiều hơn
về các cơn bão, -
5:26 - 5:27khi thế giới tiên tiến,
-
5:27 - 5:29khi các bạn cống hiến cho khoa học hơn
-
5:29 - 5:32Chúng tôi sẽ tìm ra
cách thức mà cơn lốc hình thành. -
5:32 - 5:33Xin cảm ơn.
-
5:33 - 5:35(vỗ tay)
- Title:
- Làm thế nào để theo dấu một cơn lốc xoáy - Karen Kosiba
- Description:
-
Xem đầy đủ tại đây: http://ed.ted.com/lessons/how-to-track-a-tornado-karen-kosiba
Nhà khí quyển học Karen Kosiba nghiên cứu về cách các cơn lốc xoáy hình thành và gây tổn hại. Mặc dù để có được những số đo ở gần bề mặt của những cơn lốc này rất khó và việc đâm đầu vào chúng là một thực tế chủ yếu chỉ có trong phim ảnh. Trong buổi nói chuyện TEDYouth này, Kosiba kể về cách cô ấy và đội của mình sử dụng những quan sát và mẫu vật để theo dấu những cơn siêu bão, đồng thời chia sẻ một vài cảnh phim về lĩnh vực này.
Bài thuyết trình của Karen Kosiba.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 05:45
Ai Van Tran approved Vietnamese subtitles for How to track a tornado - Karen Kosiba | ||
Ai Van Tran edited Vietnamese subtitles for How to track a tornado - Karen Kosiba | ||
Ai Van Tran edited Vietnamese subtitles for How to track a tornado - Karen Kosiba | ||
Ai Van Tran edited Vietnamese subtitles for How to track a tornado - Karen Kosiba | ||
Đông Hoàng accepted Vietnamese subtitles for How to track a tornado - Karen Kosiba | ||
Đông Hoàng edited Vietnamese subtitles for How to track a tornado - Karen Kosiba | ||
Đông Hoàng edited Vietnamese subtitles for How to track a tornado - Karen Kosiba | ||
Đông Hoàng edited Vietnamese subtitles for How to track a tornado - Karen Kosiba |