Të luftosh pa dhunë

Si të përballesh me një agresor pa u bërë kriminel? Në këtë diskutim të urtë dhe të ndjeshëm, aktivistja e paqes Scilla Elworthy shpjegon shkathtësitë që na duhen - si kombe dhe si individë - për ta luftuar forcën ekstreme pa u kundërpërgjigjur me forcë. Për t'u përgjigjur se pse dhe si jo-dhuna funksionon, ajo përkujton heronjtë historikë - Aung San Suu Kyi, Mahatma Gandhi, Nelson Mandela - dhe filozofitë personale që fuqizuan protestat e tyre paqësore. (Xhiruar në TEDxExeter).

Pas gjysmë shekulli përpjekje për
parandalimin e luftërave,

është një pyetje që ende vazhdoj ta kem:

Si të përballemi me dhunën ekstreme

pa u kundërpërgjigjur me forcë?

Kur ke të bësh me brutalitet,

qoftë një fëmijë përballë një
ngacmuesi në parkun e lojërave

apo dhuna në familje -

apo sot, në rrugët e Sirisë,

përballë tankeve dhe shrapnelave,

cila është gjëja më efektive që
duhet bërë?

Të kundërpërgjigjesh? Të dorëzohesh?

Të përdorësh më shumë forcë?

Këtë pyetje: "Si të përballem me një
agresor

pa u bërë edhe vetë kriminel"?

vazhdoj ta kem që nga fëmijëria.

Më kujtohet kur isha rreth 13 vjeç,

po shihja ne një televizor bardhë e zi me
miza në dhomën e prindërve

teksa tanket sovjetike u futën në
Budapest,

dhe disa fëmijë jo shumë më të mëdhenj
se unë

hidheshin në drejtim të tankeve

dhe masakroheshin.

Unë vrapova shkallëve dhe fillova
të paketoj valixhen.

Nëna ime erdhi dhe më tha, "Çfarë
të ka shkuar ne mendje te bësh"?

Dhe unë i thashë, "Po shkoj në Budapest".

Dhe ajo më tha, "Përse"?

Unë i thashë, "Fëmijët po vriten atje.

Është e tmerrshme ajo që po ndodh".

Dhe ajo tha, "Mos u bëj budallaqe".

Unë fillova të qaj.

Ajo e kuptoi dhe tha,

"E shoh që është serioze.

Je tepër e re të ndihmosh.

Të duhet trajnim. Unë do të të ndihmoj.

Por cpaketoje njëherë valixjen".

Dhe kështu unë u trajnova

dhe shkova e punova
në Afrikë në të njëzetat.

Por e kuptova që atë çfarë duhet
ta di në të vërtetë

nuk mund ta marr nga kurset trajnuese.

Doja të kuptoja

si funksionojnë dhuna dhe shtypja.

Dhe ajo që kam zbuluar që atëherë është:

Agresorët e përdorin dhunën
në tri mënyra.

Përdorin dhunën politike për të frikësuar,

dhunën fizike për të tmerruar

dhe dhunën mendore apo emocionale
për të nënçmuar.

Dhe rrallë, në shumë pak raste

funksionon të përdorësh më shumë dhunë.

Nelson Mandela u burgos
duke besuar në dhunë

dhe 27 vite më vonë

ai dhe kolegët e tij,

ngadalë dhe me kujdes,

mprehën aftësitë, aftësitë e
jashtëzakonshme, që iu duheshin

për ta shndërruar një ndër qeveritë më të
egra që ka njohur bota

në një demokraci.

Dhe ia arritën me një përkushtim të plotë
ndaj jo-dhunës.

Ata e kuptuan që të përdorësh forcë
kundër forcës

nuk funksionon.

Pra, çfarë funksionon?

Kam gjetur shumë metoda

që funksionojnë, - ka shumë të tjera -

që kryejnë punë dhe janë efektive.

Dhe e para është

që ndryshimi duhet të ndodhë

duhet të ndodhë këtu, brenda meje.

Është reagimi im, qëndrimi im,
ndaj shtypjes

të cilin unë mund ta kontrolloj,

dhe që mund të bëj diçka rreth tij.

Për këtë duhet të zhvilloj vetëdijen.

Duhet ta njoh veten time,

kur rrëzohem,

cilat janë pikat e mia të forta,

cilat janë pikat e mia të dobta.

Kur dorëzohem?

Për çka do ta ngre zërin?

Meditimi apo vetë-inspektimi

është një mënyrë - pra, jo e vetmja -

është një ndër mënyrat

për ta fituar këtë lloj fuqie të
brendshme.

Dhe heroina ime këtu - si e Satishit -

është Aung San Suu Kyi në Burma.

Ajo po udhëhiqte një grup studentësh

në një protestë në rrugët e Rangoon-it.

Ata u gjendën përballë mitralozëve.

Dhe ajo kuptoi menjëherë

që ushtarëve iu dridheshin gishtat
nën këmbëz

dhe ishin më të frikësuar se protestuesit
prapa saj.

Por ajo iu tha studentëve të ulen.

Dhe eci përpara me qetësi dhe qartësi

duke mos pasur aspak frikë

që të afrohet te arma e parë

ta vë dorën mbi të dhe ta ulë.

Dhe askush nuk u vra.

Ja ç'mund të bëjë mjeshtëria ndaj frikës

jo vetëm përballë mitralozëve.

por nëse përballeni me një përleshje
me thika në rrugë.

Por duhet të ushtrohemi.

E çfarë sa i përket frikës?

Kam një mantra të vogël.

Frika ime shëndoshet

me energjinë që ia ushqej unë.

Dhe nëse bëhet shumë e madhe

me siguri ndodh.

Ne e dimë sindromën tre i mëngjesit,

kur diçka që të brengos,
të zgjon nga gjumi

Unë shoh shumë njerëz -

dhe rrotullohesh në shtrat për një orë,

vetëm sa bëhet më keq,

dhe në ora katër je ngjitur në jastëk

nga një përbindësh kaq i madh.

E vetmja gjë për t'u bërë

është të ngrihesh, bën një filxhan çaj

dhe ulu të flasësh me frikën si
me një fëmijë.

Ti je i rrituri.

Frika është fëmija.

Dhe ti flet me frikën

dhe e pyet çfarë do, për çfarë ka nevojë.

Si mund të përmirësohet?

Si mund fëmija të ndihet më i fortë?

Dhe harton një plan.

Thua, "Në rregull, tani kthehemi në gjumë.

Në gjashtë e gjysmë, ngrihemi dhe
veprojmë".

Unë pata një nga këto episode të dielën

e paralizuar me frikën
se do të flas para jush.

(Të qeshura)

Kështu që veprova ashtu.

U zgjova, bëra çajin, fola me të,
dhe kështu

jam këtu - ende pjesërisht e paralizuar,
por jam këtu.

(Duartrokitje)

Kjo ishte frika. E çfarë sa i përket
zemërimit?

Kudo që ka padrejtësi, ka zemërim.

Por zemërimi është si benzinë,

nëse e hedh përreth e dikush ndezë një
kokërr çibriti,

krijohet një ferr.

Por zemërimi si motor - brenda një
motori - është i fuqishëm.

Nëse mund ta vendosim zemërimin tonë
brenda një motori,

ai mund të na shtyjë para,

mund të na nxjerrë nga momentet e vështira

dhe mund të na japë forcë të brendshme
të vërtetë.

Këtë e kam mësuar në punën time

me politikëbërësit e armëve nukleare.

Sepse në fillim isha aq e indinjuar

ndaj rreziqeve që ata po na ekspozonin

sa vetëm doja të grindesha, t'i fajësoja,
që ata ta kenë gabim.

Krejtësisht joefektive.

Në mënyrë që të zhvillohet dialogu për
ndryshim

duhet të përballemi me zemërimin tonë.

Është në rregull të zemërohesh ndaj
gjërave -

në këtë rast, armëve nukleare -

por nuk ia vlen të zemërohesh me njerëzit.

Ata janë qenie njerëzore siç jemi ne.

Dhe po bëjnë çfarë mendojnë se është
më së miri.

Dhe mbi këtë bazë ne duhet të flasim
me ta.

Pra, ky ishte i treti, zemërimi.

Që më sjell te thelbi

i asaj që po ndodh, ose që unë kam
kuptuar se po ndodh,

me botën sot,

që është se shekullin që shkoi fuqia
vinte nga lart-poshtë.

Qeveritë ende iu tregonin njerëzve çfarë
të bëjnë.

Këtë shekull, ka një ndryshim.

Fuqia është nga poshtë-lart, nga populli.

Si kërpudhat që rriten përmes betonit.

Është bashkimi i njerzëve, siç e tha tani
Bundy, milje larg

për të sjellur ndryshimin.

Dhe Peace Direct e hetoi mjaft herët

që vendësit në zonat
e konfliktit të nxehtë

dinë çfarë të bëjnë.

E dinë më së miri.

Prandaj Peace Direct i përkrah ata.

Ajo çfarë po bëjnë është që

po i çmobilizojnë milicitë,

po i rindërtojnë ekonomitë,

po i rikthejnë refugjatët,

madje po i lirojnë fëmijët ushtarë.

Dhe atyre u duhet ta rrezikojnë jetën
pothuajse çdo ditë

për ta bërë këtë.

Dhe ajo çfarë kanë kuptuar

është se përdorimi i dhunës në këto
situata ku ata veprojnë

jo vetëm që është më pak njerëzore,

por është më pak efektive

sesa përdorimi i metodave që lidhin
njerëzit mes vete, që rindërtojnë.

Dhe mendoj që ushtria e ShBA

më në fund po e kupton këtë.

Deri më tani, politika e tyre kundër
terroristëve

kanë qenë vrasja e kryengritësve për
pothuajse çfarëdo çmimi,

edhe kur përfshihen civilët;

atëherë konsiderohet si "dëm anësor".

Dhe kjo e zemëron dhe e poshtëron

aq shumë popullin e Afganistanit,

saqë e bën rekrutimin në al-Qaeda
shumë të lehtë,

kur njerëzit janë kaq të neveritur nga,
për shembull,

djegia e Kuranit.

Prandaj trajnimi i trupave duhet të
ndryshojë.

Dhe besoj që ka shenja që ka filluar
të ndryshojë.

Ushtria britanike gjithnjë ka qenë më e
aftë këtu.

Por ekziston një shembull i shkëlqyer
për ta përcjellur

dhe ai është një toger kolonel amerikan
i mrekullueshëm

që quhet Chris Hughes.

Ai udhëhiqte ushtarët e tij në rrugët
e Najafit -

në Irak, në fakt -

dhe befas njerëzit po suleshin nga
shtëpitë në të dy anët e rrugës,

duke bërtitur, uluritur, tejet të
acaruar

dhe i rrethuan këta burra shumë të ri të
cilët ishin krejtësisht të tmerruar,

nuk dinin çfarë po ndodhte, nuk dinin
arabisht.

Dhe Chris Hughes u fut në mes të turmës

me armën përmbi kokë, te drejtuar nga toka

dhe tha, "Gjunjëzohuni".

Dhe këta ushtarë të mëdhenj

me çantat dhe me armatosjen trupore,

u lëkundën në tokë.

Dhe ra heshtje e plotë.

Pas rreth dy minutash,

të gjithë u mënjanuan dhe shkuan
në shtëpi.

E kjo, për mua, është urtësi në veprim.

Në atë çast, kjo është çka ai bëri.

Dhe po ndodh kudo tani.

Nuk më besoni?

A e keni pyetur veten

pse dhe si janë rrëzuar
kaq shumë diktatura

në 30 vitet e fundit?

Diktaturat në Çekosllovaki,
Gjermaninë Lindore,

Estoni, Letoni, Lituani,

Mali, Madagaskar,

Poloni, Filipine,

Serbi, Slloveni, mund të vazhdoj,

dhe tani Tunizia dhe Egjipti.

Dhe kjo nuk ka ndodhur rastësisht.

Një pjesë e madhe vjen nga libri

i një burri 80 vjeçar nga Bostoni,
Gene Sharp.

Ai shkroi librin "Nga diktatura në
demokraci"

me 82 metodologji për rezistencë
jo të dhunshme.

Është përkthyer në 26 gjuhë.

Ka bërë xhiron e botës.

Dhe tani po përdoret nga njerëzit e ri
dhe të vjetër gjithkund,

sepse funksionon
dhe është efektive.

Prandaj kjo është ajo që më jep shpresë -

jo vetëm shpresë, më bën
të ndihem shumë pozitive.

Sepse më në fund, njerëzit po e kuptojnë.

Po e kuptojmë metodologjinë praktike,
të përdorshme

për t'iu përgjigjur pyetjes time:

Si të përballemi me një agresor pa u bërë
vetë kriminel?

Po përdorim shkathtësitë që përmenda:

forcën e brendshme - zhvillimin e forcës
së brendshme - përmes vetë-dijes,

njohjen dhe punën me frikën tonë,

përdorimin e zemërimit si karburant,

bashkëpunimin me të tjerët,

grupimin bashkë me tjerët,

guximin,

dhe më e rëndësishmja, përkushtimin
ndaj jo-dhunës së vazhdueshme.

Tani jo vetëm që besoj në jo-dhunë.

Nuk më duhet të besoj në të.

Gjithkund shoh dëshmi se si ajo
funksionon.

Dhe shoh se si ne, njerëzit e zakonshëm,

mund të bëjmë çka Aung San Suu Kyi dhe
Ghandi dhe Mandela bënë.

Mund t'i japim fund

shekullit më të përgjakshëm
që ka njohur njerëzimi.

Dhe mund të organizohemi për ta
mposhtur shtypjen

duke hapur zemrat tona

dhe duke forcuar këtë zgjidhje të
jashtëzakonshme.

Kjo hapje e zemrës është pikërisht çfarë
kam përjetuar

në tërë organizimin e këtij takimi që kur
kam ardhur dje.

Ju falemnderit.

(Duartrokitje)